خدایا مردم مرا بیش از یک روضه‌خوان ندانند و نشناسند

کتاب «حسینیه» نوشته آیت الله حق‌شناس و استاد محمدعلی جاودان از سوی نشر واژه‌پرداز اندیشه و با گردآوری مؤسسه ایمان ماندگار منتشر شده است.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، کتاب «حسینیه» اثر عبدالکریم حق‌شناس و محمدعلی جاودان به همت مؤسسه ایمان ماندگار گردآوری و توسط انتشارات واژه‌پرداز اندیشه به چاپ رسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عزاداری سید و سالار شهیدان علیه‌السلام و زیارت آن امام مظلوم دو تحفۀ الهی برای محبان اهل‌بیت علیهم‌السلام است که سخن گفتن از برکات و اثرات آن در دنیا و آخرت خارج از حد و اندازه نگارنده این سطور است.

حاج میرزا ابوالقاسم جاودان نواده دختری مرحوم آقای شیخ مرتضی زاهد نقل می‌کردند: من خردسال بودم، و معمولاً برای مرحوم آقا چراغ می‌کشیدم؛ به این معنی که، چون کوچه‌ها و معابر تاریک بود، و پر از ناهمواری و جوی آب و خطرناک، ناگزیر بایستی آدم چراغ داشته باشد، تا بتواند به سلامت به این طرف و آن طرف برود. من هم گاه و بیگاه، یک چراغ بادی در دست، همراه پدر بزرگم، به مجالس ایشان می‌رفتم. یک شب به همین منوال من همراه ایشان بودم. در کوچه‌های پشت مجلس شورای ملی آن روزگار بود. شنیدم که جناب شیخ چیزی زیر لب می‌گویند. گوش کردم. عرض می‌کرد: «خدایا مردم مرا بیش از یک روضه‌خوان ندانند، و نشناسند.»

برای بهره‌مندی هر چه بیشتر عزاداران و زائران امام‌حسین از برکات مجالس عزاداری و زیارت ایشان، مؤسسه ایمان ماندگار بر آن شد تا با استفاده از فرمایشات مرحوم آیت الله حق‌شناس و شاگردشان، آیت‌الله محمدعلی جاودان کتاب «حسینیه» را تألیف و عرضه نماید.

این کتاب، دو بخش اصلی دارد: ۱- فرمایشات حضرت آیت‌الله حق‌شناس؛ ۲- فرمایشات آیت‌الله جاودان.

پیرامون بخش اول باید گفت در جلد جهارم کتاب مواعظ مطالب کوتاه و البته پر مغری پیرامون موضوع مذکور آمده بود و مناسب دیده شد آن بخش از کتاب مواعظ که مرتبط با موضوع است و به‌طور پراکنده در آن کتاب آمده، به‌طور منسجم در ابتدای کتاب «حسینیه» بیاید.

اما در مورد بخش دوم: هر ساله آیت‌الله جاودان قبل از ایام محرم و نیز در شب‌های ابتدایی دهه اول محرم و گاهی هم در بین سال، در مورد این دهه و عزای حضرت سیدالشهداء سخنانی ایراد می‌کنند. همچنین در کتاب رهنمای طریق نیز سوالاتی پیرامون این موضوع از ایشان شده‌است که پاسخ آن‌ها را گفته‌اند. تمامی این مطالب در چهار قسمت، دسته‌بندی شده‌است:

۱) بیان فضیلت دهه اول محرم و فضیلت عزاداری برای امام‌حسین علیه‌السلام؛

۲) توصیه‌هایی برای بهره‌مندی بیشتر از این ایام و این مجالس؛

۳) توصیه‌هایی به دست‌اندرکاران مجالس عزا؛

۴) بیان نکاتی از مقتل امام‌حسین علیه‌السلام.

در مورد محور چهارم، ذکر این نکته لازم است که موضوع کتاب، یعنی عزاداری حضرت اباعبدالله، متناسب بود با اینکه برخی نکات در مورد قیام امام، شهادت امام و یاران، و نیز حوادث پس از قیام در کتاب گنجانده شود؛ خصوصاً با توجه به تبحر آقای جاودان در مباحث تاریخ اسلام ذکر این‌گونه نکات مانع از تحریف واقعه عظیم عاشورا می‌شود و بر غنای محتوایی مجالس عزای امام‌حسین می‌افزاید. البته در باب فلسفه قیام امام و نحوه شهادت ایشان کتاب‌های عاشورا؛ چگونه و چرا، معلم درس محبت و تفسیر داستان کربلا و مقتل الحسین توسط مؤسسۀ ایمان ماندگار منتشر شده‌است؛ اما کوشش شده آنچه در کتاب حسینیه می‌آید، متفاوت با مطالبی باشد که در گذشته منتشر شده‌است.

همچنین ایشان در بیاناتشان به موضوع زیارت امام‌حسین علیه‌السلام هم به‌طور مکرر اشاراتی دارند و گاهی این اشارات در کنار همان بیاناتی که در مورد اهمیت و برکات عزاداری ایراد می‌شود، مطرح می‌شوند. خصوصاً چند سالی است در آستانه اربعین حسینی، معظم‌له ضمن بیان برکات زیارت اربعین، توصیه‌هایی برای بهره‌مندی هرچه‌بیشتر از این سفر معنوی بیان کرده‌اند؛ لذا در کتاب علاوه بر چهار قسمتی که ذکر شد، قسمتی هم به بیانات ایشان در مورد زیارت امام‌حسین اختصاص داده شده‌است.

در مواردی، برخی از بیانات ایشان احتیاج به توضیح بیشتری داشته که در پاورقی این توضیحات آورده شده‌است. برخی از این توضیحات، کلام خود معظم‌له در همان مجلس یا مجالس دیگر است و برخی نیز به قلم گردآورنده است که البته این دو دسته توضیح، در کتاب به‌روشنی از هم متمایز هستند.

افزون بر این توضیحات، در پاورقی تلاش شده که تمامی سخنان آقای جاودان به آیات و روایات مستند گردند تا این اثر برای محققین و پژوهشگران هم قابل استفاده باشد. انتهای کتاب نیز علاوه بر فهرست منابع، حاوی فهرست روایات و نمایه است.

روحیه تعبد و التزام به کتاب و سنت در جای‌جای کتاب به چشم می‌خورد و «ترک گناه و رعایت تقوا»، «اصلاح نیت»، «رعایت اخلاص در خلوت و جلوت»، «پرهیز از ظاهرگرایی و مجالس پرطمطراق»، «مراقبت ویژه از چشم»، «گریۀ رشد دهنده» و … از مطالب کلیدی کتاب است.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: حسینیه دانشجو محرم 1400 کتاب کتاب حسینیه ایمان ماندگار آیت الله حق شناس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۹۱۶۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شیخ صدوق، روایتگر صادق احادیث

محمد بن علی بن حسین بن موسی‌ ابن بابویه‌ قمی‌ ملقب‌ به‌ شیخ‌ صدوق و «ابن بابویه» دانشمند بزرگ‌ شیعه در قرن چهارم است.

تولدی مبارک با دعای امام عصر (عج)

 شیخ صدوق از علمای است که نزدیک به عصر حیات امامان زندگی کرده‌است. اغلب منابع، تاریخ تولد شیخ صدوق را اندکی‌ پس‌ از سال‌ ۳۰۵ ه. ق‌ می‌دانند. خاندان ابن بابویه، خانواده معروف و خوشنامی در مناطق مرکزی ایران آن روزگار بودند. پدر شیخ صدوق، از فقهای به نام عصر خودش بود که در دوران امان امام حسن عسکری(ع) و غیبت صغرای حضرت ولیعصر(عج) در قم زندگی می‌کرد. او دکه‌ای کوچک در بازار قم داشت که از راه کسب و تجارت و در نهایت زهد و عفاف، امرار معاش می‌کرد و ساعاتی از روز را نیز در منزل خود به تدریس و تبلیغ احکام و نقل روایات می‌پرداخت. در خصوص ولادت شیخ صدوق روایتی وجود دارد که پدر او سال‌ها از ازدواجش می‌گذشت اما فرزندی نداشت و به همین خاطر در نامه‌ای از حضور شیخ‌ ابوالقاسم حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت‌ بقیة الله (عجل الله تعالی فرجه) بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید. شیخ صدوق خود جریان ولادتش به دعای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) را در کتاب‌ کمال الدین و تمام النعمه در قالب حدیثی به این صورت نقل می‌کند: «محمد بن علی اسود گوید علی بن حسین بن موسی بن بابویه ره (پدر شیخ صدوق) بعد از مرگ محمد بن عثمان عمری از من خواهش کرد که از ابوالقاسم نوبختی بخواهم که از مولای ما صاحب الزمان (ع) بخواهد در باره او دعا کند که خدا پسری به او عطا کند، گوید از او خواهش کردم و آن را به امام رسانید و پس از سه روز خبر داد که برای علی بن الحسین دعا کرد و بزودی خدای عزوجل به او پسر با برکتی بدهد که سودمند باشد و بعد از او هم اولادی باشد.»

عمری که صرف جمع آوری حدیث شد

شیخ صدوق در شهر قم رشد کرد و علم آموخت. او از همان کودکی در محضر پدر و مشایخ‌ ‌ شهر آموزش را آغاز کرد و به فقیه و محدثی متبحر در علوم دینی تبدیل شد و پس از مدتی به شهر ری مهاجرت کرد. در مواردی، علت مهاجرت شیخ صدوق به ری، درخواست اهالی آن شهر ذکر شده است و در برخی دیگر از منابع به دعوت مستقیم رکن الدوله از ایشان اشاره شده است. اما از مجموع مطالب تاریخی موجود، می‌توان چنین استنتاج نمود که چون آوازه کمالات و قدرت علمی ایشان به سایر نقاط ایران رسید، امیر آل بویه، که خود فردی دانا، عالم‌دوست و علاقه‌مند به ایجاد جلسات مناظره بین علما بود، از شیخ صدوق دعوت کرد، به ری بیاید تا از حضور ایشان در جلسات استفاده شود. این‌گونه بود که دوران پربرکت زندگی ایشان رقم خورد و شیخ صدوق با حمایت رکن الدوله، مناظرات سازنده‌ای با رهبران فرق مختلف درباره موضوعات دینی و به ویژه دو موضوع مهم امامت و غیبت امام معصوم داشت. البته او در تمام طول حیاتش در این شهر نماند. شیخ صدوق از کسانی است که برای جمع آوری احادیث امامان معصوم علیهم‌السلام به مسافرت‌های بسیار رفته است. در این سفرها از استادان بزرگی استفاده کرده و خود نیز به تدریس و بحث می‌پرداخته است. صدوق برخی از کتاب‌های خود را در این سفرها تألیف کرده‌است. از جمله سفرهای شیخ صدوق سفر به شهرهای بخارا، نیشابور، طوس، اصفهان و بغداد بوده است. مردم شهرها و سرزمین‌های گوناگون از جمله: کوفه، بصره، بغداد، واسط، نیشابور، قزوین و مصر در اخذ احکام به او مراجعه می‌کرده‌اند.

 از راه صواب خارج نشد

این فقیه دانشمند با جمع‌آوری، صحت‌سنجی و تدوین احادیث و نگارش کتب‌های دینی ارزشمند به یکی از موثرترین چهره‌های علمی مکتب تشیع بدل شد. حدود ۳۰۰ اثر علمی به شیخ صدوق نسبت داده‌اند که بسیاری از آنها امروزه در دسترس نیست. «الاعتقادات»، «الخصال»، «علل‌ الشرایع»، «عُیون‌ اخبارُ الرضا»، «معانیُ‌ الاخبار» و «من‌ لا یحضُره‌ الفقیه» از آثار گرانقدر جناب شیخ صدوق است. در این بین، کتاب «من لایحضره الفقیه» یکی از چهار کتاب معتبر روایی شیعه محسوب می‌شود که در آن مجموع روایات اهل بیت(ع) درباره مسائل فقهی جمع‌آوری شده و هر مجتهدی در اجتهاد و استنباط احکام شرعی از این کتاب بهره می‌گیرد. گفته می‌شود شیخ این کتاب را در سال ۳۷۲ هـ. ق در روستای «ایلاق» از توابع بلخ نوشت. این اثر شناخته شده‌ترین و بزرگترین کتاب شیخ صدوق است که بارها چاپ شده و ده‌ها تن از فقهای بزرگ به شرح، ترجمه و حاشیه بر آن پرداخته‌اند. این کتاب یکی از اصول چهارگانه فقه شیعه و مأخذ علمی معتبری در احکام شرعی است. گفته می‌شود کتاب مدینة العلم، جامع‌ترین و کامل‌ترین اثر صدوق بوده که در حملات مخالفین به کتابخانه‌های شیعه از بین رفته است. این کتاب به گزارش شیخ طوسی از من لا یحضر بزرگتر بوده است. ابن‌شهرآشوب نقل می‌کند من لا یحضر چهار جزء دارد و مدینة العلم دارای ده جزء است.

 در خصوص جایگاه علمی شیخ صدوق عالمان بسیاری سخن گفته‌اند. از این جمله شیخ طوسی می‌گوید: «محمد بن علی بن حسین، حافظ احادیث، آگاه به فقه و رجال، و حدیث‌شناس بود که در حفظ و کثرت علم، مانند او در میان قمی‌ها دیده نشد.» همچنین گفته شده نخستین‌ کسی‌ که‌ ابن‌بابویه‌ را صدوق‌ نامیده‌ ابن‌ادریس حلی در سرائر است. برخی محققان درباره وجه تسمیه شیخ صدوق بر این باورند که چون او در نقل حدیث از ائمه علیهم السلام خصوصا امام باقر (ع) و امام صادق (ع) از راه صواب خارج نشده و در فهم آن‌ها به خطا نرفته است؛ صدوق نامیده شده است.

مرقدی که مدفن مومنان و بزرگان شد

شیخ صدوق در هفتاد و پنج سالگی و به سال ۳۸۱ ه. قمری در شهر ری دیده از جهان فرو بست و پیکر پاکش در نزدیکی مرقد حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) دفن شد. بعدها در اطراف مقبره او قبرستانی برای دفن مومنان و بزرگان شکل گرفت که با لقب او یعنی «ابن بابویه» شکل گرفت. تجدید عمارت قبر شیخ صدوق در زمان فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۲۳۸ق. انجام گرفته‌است. امروزه آرامگاه «شیخ صدوق» در شهرری به زیارت‌گاهی سرشار از معنویت تبدیل شده است. چند سالی است که فضای این آرامگاه گسترش پیدا کرده و خدمات بیشتری به زائران این بقعه و البته آرامستان ابن بابویه ارائه می‌دهند.

آزاده خلیلی