عکس جنجالی سفرای روس و انگلیس و دانش هرمنوتیک

سید صادق حقیقت*؛ عکس یادگاری لوان جاگاریان، سفیر روسیه در ایران، با سایمون شرکلیف، رئیس جدید نمایندگی دیپلماتیک انگلیس در تهران، به تاریخ ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ در ایوان یا کریدور تاریخی سفارت روسیه در تهران (مشابه عکس مربوط به اشغال ایران در سال ۱۹۴۳)، خبرساز شد. این عکس به‌گونه‌ای است که یادآور عکس تاریخی استالین و چرچیل (البته، با حضور روزولت) است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رهبران جمهوری اسلامی ایران و بسیاری از مردم نگاهی منفی به این عکس داشتند، اما سفرای انگلیس و روسیه بلافاصله عذرخواهی کرده و اعلام کردند قصد منفی در پشت این صحنه نبوده است. هرمنوتیک به‌عنوان یک نظریه و یک روش شاید بتواند به فهم قضیه کمک کند.

براساس هرمنوتیک گادامر و هایدگر وقتی متن یا اثری از دست مؤلف خارج می‌شود، تنها متن و مفسر تعیین‌کننده خواهند بود؛ بنابراین، دنبال قصد مؤلف نباید گشت. برعکس متفکرانی مانند اسکینر و هرش معتقدند نیت مؤلف مهم است و راه‌هایی برای کشف آن وجود دارد. اگر براساس نحله دوم پیش رویم، حداقل سه احتمال وجود خواهد داشت:

۱- برداشت جمهوری اسلامی ایران و بسیاری از ایرانیان: این عکس به سابقه استعماری دو ابرقدرت، امکان همکاری موفق آن‌ها و تحقیر ایران اشاره دارد. جالب این است که واکنش ظریف، وزیر خارجه دولت دوازدهم و امیرعبداللهیان، وزیر خارجه پیشنهادی دولت سیزدهم (و بسیاری از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان) با هم مشابهت دارد.

این تفسیر با مشکلاتی روبه‌رو است: اولا آیا این کار عاقلانه است که این دو قدرت بخواهند ایران اسلامی را تحقیر و بلافاصله بعد از انتشار عکس عذرخواهی کنند؟! ثانیا این عکس راهبرد اعلام‌شده جمهوری اسلامی ایران را از این جهت با مشکل مواجه می‌کند که سیاست گرایش به شرق قرار بود ما را از (آمریکا و) انگلیس دور و به روسیه (و چین) نزدیک کند، درحالی‌که مفاد و معنای این عکس چیز دیگری را نشان می‌دهد. در واقع، ایران در رخدادی واحد نمی‌تواند با نگاه بدبینانه به انگلستان و با دید خوش‌بینانه به روسیه بنگرد!

۲- توضیحات انگلستان و روسیه مبنی بر نداشتن سوء‌نیت: براساس عذرخواهی دو کشور، هیچ‌گونه قصد منفی بر ضد دولت و ملت ایران در کار نبوده است. این احتمال نیز با مشکلات خاص خود مواجه است: چرا این اتفاق باید بلافاصله بعد از شروع‌به‌کار دیپلمات جدید انگلیس، آن هم با ابتکار و دعوت سفارت روسیه رخ دهد؟ معنای صندلی خالی آمریکا چیست (درحالی‌که می‌توانستند فقط از دو صندلی استفاده کنند)؟ این عکس با شرایط فعلی ایران ارتباط دارد؟ به‌هرحال براساس اصول هرمنوتیکی، این عکس یک نماد است و می‌تواند حاوی یک یا چند پیام باشد.

۳- اشاره به تحولات اخیر روابط بین‌الملل: احتمال دیگر آن است که این عکس حاوی پیام خاصی -نه ضرورتا علیه دولت و ملت ایران- است. این احتمال چند مسئله را به‌عنوان پیش‌فرض می‌پذیرد: اولا کشور‌ها پس از یک دوره تحولات عمیق (مثل انقلاب) پاسخ‌گوی اعمال دولت‌های قبل نیستند.

پس همان‌گونه که ایران اسلامی مسئول اعمال شاه نیست، روسیه امروز نیز با روسیه تزاری تفاوت ماهوی دارد. ثانیا در روابط بین‌الملل امروز خط‌کشی شرق و غرب وجود ندارد و اساسا این خط‌کشی به دوران جنگ سرد مربوط می‌شود. ثالثا در این دوران، اصالت با منافع ملی است.

یکی از دیپلمات‌های روسیه به وزارت خارجه ما امر سنگینی را متذکر شده بود: «روسیه همواره براساس منافع ملی خود عمل می‌کند، نه براساس اهداف ایدئولوژیک!». این جمله هرچند ممکن است در رشته روابط بین‌الملل از امور بدیهی تلقی شود، ولی برای ما استلزامات خاص خود را دارد. معنای این سخن آن است که روسیه ممکن است در کنار ایران و محور مقاومت باشد و اگر منافع ملی این کشور اقتضا کند با اسرائیل همکاری می‌کند.

به همین منوال، روسیه و انگلیس هم دو کشور رقیب هستند، هم رفیق قافله! نتیجه آنکه این دو قدرت براساس نظم بازی‌گونه در روابط بین‌الملل و براساس سیاست قدرت و محوریت منافع ملی، این عکس را منتشر کرده‌اند، ولی کسانی که هنوز در دوگانه استعمارگر/ مستعمره، شرق/ غرب و مانند آن خود را محصور کرده‌اند، چه بسا برداشتی دیگر داشته باشند؛ برداشتی که براساس حس مشترک ایرانی چندان هم بلاوجه نیست. پس نیت مؤلف در اینجا -اگر کشف‌شدنی باشد- تطابق چندانی با دریافت و فهم مخاطب نداشته است.

*استاد دانشگاه و نویسنده ایرانی

منبع: روزنامه شرق

منبع: فرارو

کلیدواژه: سفیر روسیه جنگ جهانی دوم ایران روابط بین الملل منافع ملی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۲۲۱۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انتقاد روسیه از مواضع نخست‌وزیر انگلیس نسبت به اوکراین

روسیه، وزیر خارجه انگلیس را به تشدید مستقیم تنش‌های پیرامون جنگ اوکراین متهم و اظهارات حمایت‌آمیزش از این کشور را تهدیدی برای اروپا دانست.

به گزارش مشرق، مسکو دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس را به دلیل اظهاراتش مبنی بر اینکه اوکراین می‌تواند از تسلیحات انگلیس برای حمله به اهدافی در داخل خاک روسیه استفاده کند، متهم به تشدید مستقیم تنش‌ها در جنگ اوکراین کرده است.

به گزارش تلگراف، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین عنوان کرده است: کرملین اظهارات دیوید کامرون، وزیر امور خارجه بریتانیا در مورد حق کی‌یف برای استفاده از تسلیحات انگلیسی جهت حمله به اهدافی در روسیه را خطرناک خوانده است.

پسکوف اظهارات کامرون را به عنوان عاملی برای تشدید تنش‌ها پیرامون درگیری‌ میان اوکراین و روسیه در جنگ دو کشور دانسته و عنوان کرد که صحبت‌های وی می‌تواند خطری برای امنیت اروپا محسوب شود.

کامرون در اظهاراتی عنوان کرده که اوکراین باید تصمیم بگیرد که چگونه می‌خواهد از سلاح‌های ارسال شده انگلیس در جنگ با روسیه استفاده کند و بر این موضوع تاکید کرده که اوکراین حتی حق حمله به اهدافی در داخل خاک روسیه را دارد.

وی پیشتر هم وعده داد بود که سالانه ۳ میلیارد پوند کمک نظامی به اوکراین اختصاص خواهد داد و تاکید کرده بود که حمایت‌های بریتانیا از کی‌یف تا زمانی که جنگ با روسیه طول بکشد، ادامه پیدا خواهد کرد.

کامرون به صراحت عنوان کرده بود که بریتانیا مخالفتی با استفاده از تسلیحاتش در داخل روسیه ندارد.

اظهارات وی بریتانیا را نسبت به ایالات متحده در موضع‌ جنگ‌طلبانه‌تری نسبت به روسیه قرار داده است که ضمن حمایت از اوکراین در جریان جنگ با روسیه بر این موضوع نیز تاکید کرده است، هرگونه تسلیحاتی که به این کشور عرضه می‌کند، فقط بایستی در داخل مرزهای اوکراین مورد استفاده قرار گیرد و نه علیه اهدافی در خاک روسیه.

از ابتدای آغاز جنگ اوکراین، انگلیس خود را متعهد به پرداخت ۱۲.۵ میلیارد پوند به این کشور کرده است. اظهارات حمایت‌آمیز مکرر کامرون از اوکراین در جریان این جنگ موجب افزایش انتقادات روسیه از وی شده است.

منبع: فارس