به نقل از «ایمنا»

کربلا؛ خاستگاه تجلی هنر

تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۲۲۲۵۲

عاشورا یک فرهنگ است؛ فرهنگی پویا، زایا و تاریخ‌ساز. تاریخی با فلسفه و جهان‌بینی انسان‌مدار و استوار بر انسان صاحب فرهنگِ ایثارگری و شهادت. در راستای این واقعه مجموعه ای از رفتارها آئینی پدید آمده که تاریخ فرهنگ و هنر مذهبی مسلمانان، به ویژه شیعیان را انسجام بخشیده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، تأثیر فرهنگ عاشورا را می‌توان در همه زوایا و رفتارهای روزانه مردم و دستاورد آنان در حوزه‌های تفکر اجتماعی، فرهنگی، علمی، هنری، دانشی، فناوری و غیره مشاهده کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شعر، نثر و موسیقی ایرانیان، دیوارنگاره‌ها، نقاشی‌ها، شمایل‌نگاری‌ها و خوشنویسی‌ها، تجلی‌گاه جلوه‌هایی از فرهنگ عاشورایی است. همچنین معماری و آرایه‌بندی‌های آن به‌ویژه معماری تکایا، حسینیه‌ها، زیارت‌گاه‌ها، سقاخانه‌ها، مساجد، قهوه‌خانه‌ها، آب‌انبارهای قدیمی فرهنگ عاشورایی را به خوبی نمایان می‌کند.

کربلا و عاشورا؛ خاستگاه هنر

هنر در معنای عام کلمه، یعنی نمایش زیبایی‌ها و کربلا و عاشورا، خود یکی از خاستگاه‌های زیبایی و تجلی عشق است. شاید پرسیده شود که واقعه عاشورا که منجر به شهادت بهترین انسان‌های روی زمین شد، چه زیبایی در خود نهان دارد؟ در پاسخ باید گفت: زیباییِ روشنایی‌های خدا گونه عاشورا، پرده از سیمای تاریک و سیاه پلیدی‌ها و زشتی‌های خاکی برافکند و راه‌ها را به سوی آسمان و اریکه خداوندی گشود. ضمن اینکه قیام امام حسین (ع)، سرمشق خوبی برای همه عدالت‌خواهان و آزاداندیشان جهان شد. واقعه عاشورا در تمام جنبه‌های فرهنگی ما تأثیر عمیق و مستقیمی داشته است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان در هنرهایی از جمله تعزیه‌خوانی، مرثیه‌سرایی، نوحه‌خوانی و مداحی نمودهای آن را دید.

تبلور واقعه کربلا در هنرهای تجسمی

عاشورا و قیام امام حسین (ع) خاستگاه الهام زیبایی در برخی از هنرهای تجسمی ایرانیان بوده است. مثلاً در هنر نگارگری و نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، شمایل‌نگاران شیعی با به تصویر درآوردن شمایل حماسه‌سازان عاشورا و تجسم کنش‌های زشت و زیبای واقعه‌سازان دشت کربلا و نشان دادن قدرت و ضعف اخلاقی، پاکی، پلشتی، مظلومیت و شقاوت در ذهن و خیال توده مردم، راهی به سوی جهان علوی و روشنایی‌های تاریخ عاشورا گشوده‌اند.

هادی سیف، نویسنده و پژوهشگر هنرهای تجسمی مردمی ایران در این خصوص نوشته است: «ویژگی خاص نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و پرده‌های عاشورایی، خیال‌ساز بودن آن‌ها بود. بعد از عصر صفویه، در دوران زندیه نیز شاهد خلق پرده‌های درویشی و خلاقیت‌هایی بودیم که در نیمه دوم حکومت ناصرالدین‌شاه پررنگ‌تر شد. در آن دوره، شرایطی در عرصه هنرهای تجسمی به‌وجود آمد که الگوهای تازه‌ای را در اختیار هنرمندان نقاش قهوه‌خانه‌ای و هنرمندان کوچه و بازار گذاشت.»

«حسین قوللرآغاسی» و «محمد مدبر» را می‌توان دو استادی دانست که در رواج این نقاشی‌ها، نقش چشمگیری داشتند. مدبر، بیشتر در زمینه تابلوهای مذهبی و حادثه کربلا نقش می‌زد و قوللرآغاسی، روی سوژه‌های ملی کار می‌کرد. ذکر این نکته نیز لازم است که «حسین قوللرآغاسی» را بنیانگذار شیوه مردمی در نقاشی ایرانی یعنی مکتب نقاشی قهوه‌خانه‌ای دانسته‌اند و گفته‌اند که نخستین کار نقاشی از داستان‌های شاهنامه و واقعه کربلا را این هنرمند آغاز کرد و مهم‌ترین اثر وی در حوزه مذهبی، تابلوی «مصیبت کربلا» است که آن را در سال ۱۳۳۰ شمسی خلق کرده است.

هنرهای نمایشی و روح عاشورایی

در ادبیات مذهبی ایران‌زمین، روح تراژدی از فرهنگ عاشورا و وقایع تاریخی کربلا، نیرو و توان گرفته و شهادت مظلومانه ابرمرد تاریخ مذهب شیعه، امام حسین (ع) را در شکل نمایشی به تجلی درآورد و تمام جهانیان نمایانده است. از این رو باید اذعان داشت که نمایش یا درام مذهبی ما ایرانی‌ها به صورت تعزیه‌خوانی یا شبیه‌خوانی، بر محور شهادت سید و سالار شهیدان جهان صورت می‌بندد.

صحنه‌هایی که در تعزیه شهادت حضرت ابوالفضل (ع)، علی‌اکبر (ع)، علی‌اصغر (ع) و حتی شهادت امام حسین (ع) به نمایش گذاشته می‌شود، هر کدام به‌صورت جداگانه دارای موضوع بسیار وسیعی است و همه این ها در قالب نمایش‌های گوناگون، توصیف شده است.

بنابراین نمایش دادن مصائب امام حسین (ع) و نمایاندن واقعه کربلا و رویدادهای پس از آن، جلوه و نمودی عینی دارد و شکلی بیرونی از دانسته‌ها و باورهای ذهنی و احساسات مذهبی مردم درباره خاندان پیامبر (ص) است؛ به همین دلیل، ماهیت و شکل این نمایش آیینی- مذهبی، کاملاً از نمایش‌های تئاتری متمایز است.

کد خبر 514684

منبع: ایمنا

کلیدواژه: ماه محرم ماه محرم 1400 محرم 1400 عاشورا محرم در شهر فرهنگ و هنر عاشورایی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق فرهنگ عاشورا هنرهای تجسمی قهوه خانه ای امام حسین نقاشی ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۲۲۲۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار مشاور قالیباف درباره بازگشت گشت ارشاد به خیابان ها /یک واقعه فیزیکی برنامه ریزی شده در کف خیابان؟!

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، واکنش ها به بازگشت گشت ارشاد به خیابان ها همچنان ادامه دارد. در جدیدترین واکنش به این موضوع، مهدی محمدی مشاور رئیس مجلس، در یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت؛

ضرورت فوری لطمه زدن به تاثیر شگفت عملیات وعده صادق بر افکار عمومی ایران، و سپس آغاز مناقشه برانگیز عملیات پلیس در مقوله حجاب، اجرای یک پروژه جدید روانی برای تحریک جامعه در حوزه زنان را کاملا پیش بینی پذیر کرده بود. قدم بعدی ممکن است یک واقعه فیزیکی برنامه ریزی شده کف خیابان باشد.

2727

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901597