به نقل از «ایران اکونومیست»

تعرفه‌گذاری پلکانی برق، دستورکار مهم وزارت نیرو در دولت سیزدهم

تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۲۵۶۷۴

ایران اکونومیست- طی ماه‌های گذشته بارها شاهد درخواست مسئولین صنعت برق از مردم برای کاهش مصرف برق بودیم که تأثیری نداشت؛ در حالیکه بیشتر کشورهای دنیا به نحو دیگری با مسأله مشترکان پرمصرف‌ برخورد کرده‌اند.

در هفته گذشته رکوردهای مصرف برق یکی پس از دیگری شکسته شد و ناترازی صنعت برق کشور از مرز ۱۲ هزار مگاوات گذشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این رقم بی‌سابقه در حالی ثبت شد که مکرراً اطلاعیه‌ها و درخواست‌هایی مبنی بر کاهش مصرف برق از سمت مسئولین توانیر منتشر می‌شد.

آنچه بعد از اتفاقات صنعت برق طی ماههای گذشته ثابت شد، این بود که تنها با درخواست و کارهای رسانه‌ای و فرهنگی نمی‌توان مصرف برق پرمصرف‌ها را کاهش داد. پرمصرف‌هایی که حدود ۱۰ درصد از مشترکان را تشکیل می‌دهند ولی ۲۰ برابر مشترکان عادی برق مصرف می‌کنند و قطعاً هیچ ابایی هم از این مصرف بالا و پرداخت هزینه‌اش ندارند. نمونه واضح آن را در قبض چند میلیون تومانی فوتبالیست معروف دیدیم.

به طور کلی متوسط مصرف خانگی در ایران معادل ۱۰۵۸ کیلووات ساعت برای هر نفر برآورد می‌شود. این در حالی است که متوسط جهانی این آمار معادل ۱۸۲ کیلووات ساعت است. یعنی میزان سرانه مصرف برق خانگی در ایران ۶ برابر متوسط جهانی است.

بر اساس محاسبات، در حال حاضر یارانه پنهان بخش انرژی چیزی بالغ بر یک میلیون میلیارد تومان، یعنی بیشتر از کل بودجه عمومی کشور است. به گفته سخنگوی صنعت برق، فقط یارانه پنهان بخش برق حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان است. یارانه پنهان همان مبلغی است که دولت بابت تولید و عرضه انرژی نمی‌گیرد و جایی، به جز محاسبات بودجه‌ای محاسبه نمی‌شود. یارانه پنهان در صنعت برق، شامل دو بخش است؛ اول اینکه دولت قیمت واقعی خوراک گاز را از نیروگاه‌ها نمی‌گیرد و دوم تعرفه برق مصرفی مشترکان است.

آسیب این نوع یارانه به اقتصاد زمانی مشخص می‌شود که بدانیم همه افراد جامعه بهره‌مندی یکسانی از آن ندارند. یعنی دهک‌های درآمدی بالا، بهره بیشتری از این یارانه می‌برند و دهک‌های پایین و اقشار ضعیف جامعه حداقل بهره را از این یارانه می‌برند.

تعرفه پلکانی؛ راهکار اجتناب ناپذیر پیش روی دولت سیزدهم

طبیعتاً از مهمترین اقداماتی که وزارت نیروی دولت آینده باید در دستور کار خود داشته باشد، سر و سامان دادن به این یارانه پنهان از جمله در صنعت برق است. این اقدام که نیاز به یک روحیه تحول‌خواهانه دارد، علاوه بر آثار عدالت‌محوری که دارد، می‌تواند بار مالی قابل توجهی را از دوش وزارت نیرو بردارد تا به توسعه نیروگاه‌ها و افزایش تولید برق بپردازد.

کارشناسان کشورمان پس از بررسی مدل‌های تعرفه‌گذاری در کشورهای مختلف، به مدل تعرفه‌گذاری پلکانی (IBT)رسیده اند. این مدل بیان می‌کند که مصرف خانوارهای کم‌مصرف رایگان شود، مصرف خانوارهای خوش مصرف و معمولی به صورت شرایط فعلی باشد و تعرفه خانوارهای پرمصرف به میزان برق تجدیدپذیر یا صادراتی باشد تا پرمصرف‌ها به سمت مصرف بهینه سوق داده شوند و اگر هم مصر به مصرف زیاد هستند، تعرفه معقول را بپردازند. درآمد دولت نیز از این محل افزایش یابد.

به این منظور پلکان‌های مصرفی مختلفی برای حامل‌های انرژی، از جمله برق باید در نظر گرفته شود. بررسی وضعیت مصرف برق در کشور نشان می‌دهد سرانه مصرف ماهانه برق مشترکین خانگی ۲۱۴ کیلووات ساعت بوده است و نیز ۸۷ درصدی از مشترکین کمتر از ۳۰۰ کیلووات ساعت در ماه برق مصرف می‌کنند. در نتیجه در صورتی که پلکان ۳۰۰ کیلووات ساعت به عنوان الگوی مصرف ماهانه معرفی شود، می‌توان تعرفه بالاتر از آن را به قیمت تمام شده برق نزدیک کرد.

IBT مدلی است که بسیاری از کشورهای دنیا با اهداف مختلف از آن استفاده کرده‌اند. به طور مثال این نظام تعرفه گذاری در کشورهای توسعه‌یافته از جمله آمریکا، ژاپن و کره جنوبی با هدف توسعه فناوری‌های کم مصرف و در کشورهای چین و هند با هدف کاهش شدت مصرف انرژی و تشویق به صرفه‌جویی به اجرا در آمده است. بر اساس برخی مطالعات جهانی که در سال ۲۰۰۵ انجام شد، حدود ۷۰ درصد از کشورهای دنیا از مدل قیمت‌گذاری IBT استفاده می‌کنند. این مطالعات نشان می‌دهد که اغلب کشورهای دنیا از یک نظام سه یا چهار پله‌ای برای تعرفه‌های برق استفاده می‌کنند به طوری که غالباً بازه پله اول بین ۵۰ تا ۱۰۰ کیلووات ساعت است.

لازم به ذکر است دولت در سالهای اخیر قصد داشت پلکان اول این طرح، یعنی رایگان کردن تعرفه برق مشترکین کم‌مصرف را اجرا کند. طرحی که برق امید نامیده شد و بنابر آمار مسئولین توانیر برق حدود هشت میلیون نفر رایگان را رایگان کرد ولی نحوه اجرای آن انتقاداتی هم به همراه داشت.

در طرح برق امید بنا بر این بود که برای مشترکین پر مصرف ۱۶ درصد افزایش هزینه رخ دهد و مشترکین کم‌مصرف هم از تخفیف ۱۰۰ درصدی برخوردار شدند. واضح هست که این میزان افزایش تعرفه به هیچ وجه بازدارندگی لازم را برای ثروتمندان و پرمصرف‌ها نداشت و تبعات عدم موفقیت این طرح در خاموشی‌های امسال مشخص بود. همچنین اجرای ناقص طرح و پوشش‌دهی خانه‌های خالی نیز از سایر انتقاداتی بود که به این طرح وارد شد.

جالب است بدانید بنابر اظهارات مدیرعامل توانیر میزان مصرف تنها ۸۵۰ هزار مشترک پرمصرف، برابر با هشت میلیون مشترکی است که برقشان در این طرح رایگان شده است. بنابر این دولت با صرف هزینه‌ای به مراتب کمتر از این طرح می‌توانست گامی بلندتر در راستای محقق شدن عدالت در مصرف قدم بردارد.

در مجموع با توجه به متوسط بالای مصرف انرژی در کشور، حجم بالای یارانه پنهان بخش برق و ناعدالتی گسترده نسبت به استفاده از این یارانه دولتی، استفاده از مدل تعرفه‌گذاری پلکانی ضروری به نظر می‌رسد. و لازم است دولت سیزدهم با اجرای این نظام تعرفه گذاری، ضمن مهار مشترکان پرمصرف، از منابع مالی حاصل از آن برای توسعه ظرفیت نیروگاه‌ها استفاده کرده و اقتصاد نیروگاه‌های خصوصی را بهبود ببخشد؛ ضمن اینکه با توجه به تقاضای کشورهای همسایه برای واردات برق از ایران، زمینه تقویت دیپلماسی انرژی کشور نیز فراهم خواهد شد.

با توجه به اینکه علی‌اکبر محرابیان به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو در دولت سیزدهم معرفی شده است باید دید آیا اقدامی در راستای تحول در ساختار نابرابر بهره‌مندی از یارانه آب و انرژی می‌دهد یا خیر. در برنامه پیشنهادی محرابیان به تعرفه‌گذاری پلکانی تنها در بخش آب و آبفا اشاره شده و در بخش برق اشاره‌ای به این بحث مهم نشده و لازم است نمایندگان کمیسیون انرژی در جلسات بررسی وزرای پیشنهادی به این بحث مهم هم توجه کنند.

 

 

 مهر

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: تعرفه گذاری پلکانی کشورهای دنیا کیلووات ساعت یارانه پنهان دولت سیزدهم نیروگاه ها پرمصرف ها مصرف برق صنعت برق کم مصرف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۲۵۶۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رئیسی: گشت ارشاد مدیران در دستورکار وزرا باشد

رئیس جمهور تصریح کرد: آنچه از ابتدای دولت نیز تحت عنوان گشت ارشاد مدیران مطرح شد تاکیدی بر اهمیت موضوع نظارت درون سازمانی بر عملکردها، پیش از نظارت و بازرسی از سوی دیگر نهادها بود که باید به‌صورت ویژه در دستورکار وزرا و مدیران دستگاه‌های اجرایی باشد. - اخبار سیاسی -

به گزارش حوزه دولت خبرگزاری تسنیم، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور در جلسه عصر امروز یکشنبه هیئت دولت، سرکوب شدید اعتراضات دانشجویی ضدصهیونیستی و ضرب و شتم و بازداشت اساتید و دانشجویان در دانشگاه‌های غربی بویژه در آمریکا را برگ دیگری از رسوایی مدعیان آزادی بیان عنوان و تصریح کرد: امروز به برکت خون مطهر شهدای مظلوم غزه چهره واقعی تمدن غربی بیش از پیش برای مردم جهان آشکار و مشخص شده است که مدعیان آزادی بیان، به چیزی غیر از حفظ سلطه‌گری خود پایبند نیستند.

رئیسی: ایران تحریم‌ناپذیر استوی در ادامه، خیزش دانشجویان، اساتید و نخبگان غربی در حمایت از مردم مظلوم غزه را رویدادی بزرگ و دارای ابعادی گسترده توصیف کرد و ضمن تقدیر از نقش‌آفرینی رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی در آشکار کردن و به تصویر کشیدن ماهیت بدون روتوش غربِ مدعی افزود: بدون تردید این خیزش و بیداری در مقابل ظلم و جنایت و سلطه‌گری با اعمال خشونت، ضرب و شتم و بازداشت اساتید و دانشجویان حامی مظلومین غزه خاموش نخواهد شد.

رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنان خود در جلسه امروز هیئت دولت با تاکید بر اهمیت موضوع کنترل و نظارت مدیران بر عملکرد زیرمجموعه خود،‌ تصریح کرد‌:‌ آنچه از ابتدای دولت نیز تحت عنوان گشت ارشاد مدیران مطرح شد تاکیدی بر اهمیت موضوع نظارت درون سازمانی بر عملکردها، پیش از نظارت و بازرسی از سوی دیگر نهادها بود که باید به‌صورت ویژه در دستورکار وزرا و مدیران دستگاه‌های اجرایی باشد.

رئیس جمهور در ادامه ضمن ابراز رضایت از گزارشات مسئولان اقتصادی دولت درباره کاهش تورم، کنترل و کاهش رشد نقدیندگی و کاهش قیمت ارز، استمرار این روند را نیازمند کنترل و مراقبت ویژه دستگاه‌های مربوط دانست و در این راستا تشکیل منظم شورای اقتصاد و ستاد تنظیم بازار را ضروری دانست.

رئیسی همچنین برنامه بازدید خود از مناطق 17 و 18 شهر تهران را اقدامی در راستای سفرهای استانی و ارتباط نزدیک با مردم این مناطق به منظور پیگیری و رفع مشکلات‌شان دانست وبا بیان اینکه حضور مسئولان در میان مردم و ارتباط نزدیک با آنها از نظر اثرگذاری هیچ جایگزینی ندارد،‌ از همه وزرا خواست ضمن توجه ویژه به ارتباط‌گیری با مردم و شنیدن مشکلات و مطالبات آنها برای آن بخش از مردم جامعه که امکان ارتباط مستقیم با دولتمردان ندارند نیز برنامه‌ریزی کنند.

وی ناظر به گزارش وزیر راه شهرسازی درباره ضرورت اصلاح نقاط حادثه‌خیز در جاده‌های کشور، تصریح کرد‌: اقتضای قانون و تدبیر نیز آن است که ما با پیشگیری قبل از وقوع حادثه نسبت به رفع زمینه‌های آن اقدام و تا جایی که امکان دارد از وقوع خسارات و حوادث جلوگیری کنیم.    

در ابتدای این جلسه معاون اجرایی رئیس‌جمهور با اشاره به حضور و بازدید رئیس جمهور و تعدادی از وزرا در مناطق 17 و 18 تهران ، این اقدام را اولین برنامه از سلسله برنامه‌های بازدید از مناطق مختلف پایتخت به منظور پیگیری و رفع مشکلات مردم تهران هم راستا با برنامه سفرهای استانی دانست و از تداوم آن در دیگر مناطق تهران با توجه به تراکم جمعیتی موجود در پایتخت خبر داد.

معاون اجرایی رئیس جمهور همچنین با اشاره به ورود دولت به موضوع کالاهای رسوبی در بنادر و گمرکات با دستور رئیس جمهور گفت‌: با اقدامات صورت گرفته میزان رسوب کالا در بنادر و گمرکات  به حداقل ممکن رسیده و از میزان متوسط دنیا هم پایین‌تر است که این از دستاورد مهم دولت در  دو سال و نیم گذشته  است.

وی در ادامه تصریح کرد‌: مشکل معدود کالاهایی که از این فرایند باقی‌مانده بود نیز  با پیگیری جدی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزیر جهاد کشاورزی در چند روز اخیر حل و فصل و مقرر شد این کالاها یا مرجوع شده یا برای مصرف دامی به کشور وارد شود.

وزیر جهاد کشاورزی نیز در گزارشی از اقدامات صورت گرفته برای حل و فصل محموله حاوی روغن در بندر عباس که مورد تاکید جدی رئیس جمهور بود گفت: از سه کشتی حامل روغن که از سال 99 وارد بندر عباس شده بودند، محموله دو کشتی از سازمان غذا و دارو مجوز گرفته و ترخیص شده‌اند و محموله سوم که مورد تایید مراجع ذی‌صلاح قرار نگرفت، نیز با پیگیری‌ها صورت گرفته از سوی معاون اول رئیس جمهور،‌ مالک محموله پذیرفت با پرداخت هزینه بارگیری و حل و نقل، محموله سوم را مرجوع کند.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در جلسه امروز به تقدیر رهبری معظم انقلاب از نظام سلامت کشور به‌عنوان یکی از قوی‌ترین و بی‌نظیرترین نظامات سلامت در منطقه و همچنین خدمات وسیع درمانی و پزشکی به مناطق محروم که در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بی‌نظیر است اشاره کرد و گفت‌: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تلاش مضاعف این روند را ادامه خواهد داد و با بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های نظارت بر سلامت و درمان به صورت مستمر سلامت مردم را پایش و کنترل می کند.

وزیر راه و شهرسازی نیز گزارشی از بهره برداری از 8 هزار 400 واحد مسکونی در قالب نهضت ملی مسکن در استان آذربایجان شرقی ارائه کرد و گفت: خوشبختانه تا امروز عملیات اجرایی  2 میلیون و 540 هزار واحد مسکونی در بخش‌های مختلف از جمله 264 هزار واحد در بافت فرسوده و 500 هزار واحد روستایی آغاز شده و در فرایند ساخت قرار دارند و  همچنین 128 هزار و 500 مسکن مهر نیز تحویل شده است.

وزیر راه و شهرسازی همچنین به اقدامات صورت گرفته در اصلاح و رفع نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای در دولت مردمی اشاره کرد و گفت: در سال گذشته 725 نقطه حادثه‌خیز جاده‌ای اصلاح و رفع شده و  امسال با هدف‌گذاری صورت گرفته بنا داریم مشکل نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای را تا حد زیادی حل کنیم که البته این مهم  به 20 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

وزیر دادگستری نیز در این جلسه از به صفر رسیدن پرونده پرداخت دیه از بیت المال خبر داد و افزود:‌ در سال گذشته برای اولین بار در این دولت توانسته‌ایم پرونده‌ پرداخت دیه‌هایی که به عهده دولت بوده با کمک سازمان برنامه و بودجه به صفر برسانیم و درصدد هستیم مشکل تعداد اندکی از پرونده‌های باقی‌مانده که دارای اشکال و ایراده بوده نیز رفع کنیم.

انتهای پیام/