پیمان شانگهای؛ فرصت‌ها و چالش‌ها/ دعوت رسمی تاجیکستان از آیت‌الله رئیسی
تاریخ انتشار: ۲۵ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۲۹۴۸۶
با توجه به سفر هفته گذشته رئیس مجلس تاجیکستان به تهران و ملاقات وی با رئیس‌جمهور و مذاکرات مثبت صورت گرفته و دعوت رسمی دولت تاجیکستان از آقای رئیسی جهت شرکت در اجلاس آتی شانگهای که در دوشنبه برگزار خواهد شد به نظر می‌رسد موانع پیش روی عضویت ایران در شانگهای در حال مرتفع شدن است.
خبرگزاری میزان - شاید بتوان روند سریع و قارچ گونه تشکیل ائتلافات منطقه‌ای را مصداق بارز، این ضرب المثل تاریخی که «یک دست صدا ندارد»، دانست؛ چرا که بنا بر تحقیقات صورت گرفته از دهه ۱۹۹۰ به این طرف، روند ایجاد ائتلافات و سازمان‌های منطقه‌ای رشد چشمگیری پیدا کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برکسی پوشیده نیست که کشورها با تشکیل ائتلافات منطقه‌ای در عرصه‌های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی مانند «نفتا» و «آسه آن» در پی افزایش قدرت قدرت ملی، منطقه‌ای و بین المللی خود هستند که حال آنکه هرچقدر کشورهای عضو در این ائتلافات قوی‌تر باشند و روابط بهتری با هم داشته باشند، آن ائتلاف قدتمندتر و کاراتر هم خواهد بود.
سازمان همکاری شانگهای که ایران تاکنون یکی از اعضای ناظر در آن است و در حال تلاش برای عضویت دائم در آن بوده، یکی از نمونه‌های ائتلافات موفق منطقه‌ای در قاره آسیاست.
سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۰۱ با هدف همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی توسط چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری شد.
دعوت از کشورهای مغولستان، هند، ایـران و پاکسـتان بــه عنــوان اعضـای ناظـر در سازمان همکاری شانگهای در سـال ۲۰۰۵ انجام شد و این سازمان قدرتمند از آن سال‌ها تاکنون با قدرت در حال تجسم بخشی به اهداف خود است. کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای؛ روی هم بیشترین تولیدکننده و مصرف‌کننده انرژی در جهان هستند.
مساحت کشورهای عضو این سازمان روی هم در حدود یک چهارم سطح خشکی‌های زمین است. همچنین هشت کشور عضو در حدود سه میلیارد ۱۵۴ میلیون نفر جمعیت دارند که در حدود ۴۲ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شود.
یکی از ابتکارات مهمی که سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای، توسط آن جایگاه ویژه‌ای به این سازمان در مجامع منطقه‌ای و جهانی بخشیدند، برقراری روابط با سازمان‌ها، نهاد‌های منطقه‌ای و بین المللی بود تا بدین وسیله جایگاه خود را در حل و فصل موضوعات منطقه‌ای پر رنگ‌تر کنند.
باوجود درخواست عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای از سال ۲۰۰۵ تاکنون، هنوز این اتفاق رخ نداده است و رایزنی‌ها در این باره ادامه دارد تا روز چهارشنبه بیستم مرداد ماه که دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی با انتشار پیامی در صفحه توئیتری خود نوشت: «ساعتی قبل در گفت‌وگو با دوست و همکارم جناب آقای پاتروشف دبیر شورای امنیت ملی روسیه تحولات افغانستان، سوریه و خلیج فارس را بررسی کردیم. خوشبختانه موانع سیاسی برای عضویت ایران در پیمان شانگهای برداشته شده و با طی تشریفات فنی، عضویت ایران نهایی خواهد شد».عابد اکبری درباره اهمیت سازمان شانگهای به خبرنگار میزان می‌گوید: اساس‌نامه سازمان همکاری شانگهای بر شفافیت عملکرد و بی‌طرفی نظامی آن تأکید می‌کند. علی‌رغم این موضوع، شکی نیست که سازمان همکاری شانگهای تقش موازنه دهنده‌ای در صحنه بین‌المللی خصوصاً در مقابل پیمان ناتو ایفا می‌کند. سازمان همکاری شانگهای از آمریکا خواسته است که پایگاه‌ها و نیروهای نظامی خود را از خاک تمام کشورهای عضو خارج سازد.
کارشناس مسائل بین الملل می‌گوید: پس از این درخواست، دولت قرقیزستان رسماً از آمریکا درخواست کرد که برنامه خروج نیروهای آمریکایی و تعطیلی پایگاه هوایی نظامی کی ۲ را از این کشور را سریعاً تهیه و اعلان کند. همه این موارد نشانگر اهمیت و جایگاه قابل توجه سازمان شانگهای به عنوان یک سازمان بین المللی تاثیر گذار با ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل بسیار است.
وی درباره موانع عدم عضویت ایران و نیز چشم انداز روابط ایران و شانگهای توضیح می‌دهد: عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای موضوعی است که در طول قریب به دو دهه در صدر تعاملات ایران و این سازمان بین‌المللی قرار گرفته است.
اکبری می افزاید: پس از عضویت ناظر ایران در این سازمان در سال ۲۰۰۵، کشور‌هایی همچون هند و پاکستان توانسته‌اند عضویت دائم خود را در این سازمان به نتیجه برسانند. با این حال بنا بر دلایل مختلف حقوقی و سیاسی، جمهوری اسلامی ایران تاکنون در این زمینه موفق نبوده است.
وی در ادامه عنوان می‌کند: در سال ۲۰۱۶ نیز در حالی که به نظر می‌رسید هم روسیه و هم چین، هر دو بازیگر بزرگ و اصلی سازمان همکاری شانگهای موافق عضویت دائم ایران در این سازمان بودند، رای مخالف تاجیکستان مانع از عضویت دائم ایران شد. طی سال‌های بعد از آن نیز حداقل تا سال ۲۰۱۹ به نظر می‌رسد با وجود سردی در روابط با تاجیکستان، همچنان شرایط عضویت دائم ایران در این سازمان وجود نداشته است، اما از سال ۲۰۲۰ به مرور سطح مناسبات رو به رشد گذارد. این روند به ویژه از ابتدای سال ۲۰۲۱، با سفر‌های رحمانی فضلی، وزیر کشور و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به تاجیکستان و سفر‌های متقابل شیرعلی میرزا، وزیر دفاع و رمضان رحیم‌زاده، وزیر امور داخلی تاجیکستان به تهران به اوج خود رسید.
مدیر عامل موسسه ابرار معاصر می‌گوید: در نهایت نیز اوایل مرداد ماه سال جاری سراج الدین مهرالدین، وزیر امور خارجه تاجیکستان به طور رسمی در یک نشست مطبوعاتی تاکید کرد که این جمهوری نظر خود را تغییر داده و در صورت اتفاق نظر اعضا، موافق عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای است.
اکبری ادامه می‌دهد: با توجه به سفر هفته گذشته رئیس مجلس تاجیکستان به تهران و ملاقات وی با آقای رئیسی و مذاکرات مثبت صورت گرفته و دعوت رسمی دولت تاجیکستان از آقای رئیسی جهت شرکت در اجلاس آتی شانگهای که در دوشنبه برگزار خواهد شد به نظر می‌رسد موانع پیش روی عضویت ایران در شانگهای در حال مرتفع شدن است.
وی درباره اینکه عضویت در سازمان شانگهای چه فرصت‌هایی برای جمهوری اسلامی ایران به همراه خواهد داشت، می گوید: در حال حاضر چین و پاکستان در صدد هستند با بوجود آوردن کریدور مشترک اقتصادی از بندرکاشغر در چین تا بندر گوادر در ایالت بلوچستان پاکستان به احیای جاده ابریشم اقدام کنند و بدین وسیله چین به آسانی می‌تواند از طریق پاکستان و افغانستان به کشورهای آسیای میانه دسترسی پیدا کند و تولیدات داخلی خود را به کشورهای مذکور صادر کند.
اکبری تاکید می‌کند: از طرفی با سفرنارندرا مودی نخست وزیر هند توافقنامه توسعه بندر چابهار با حضور روسای جمهور ایران و افغانستان به امضا رسید و هند نیز می‌تواند از طریق اتصال به بندر راهبردی چابهار به افغانستان و کشورهای آسیای میانه دسترسی داشته باشد. افزایش سطح مبادلات تجاری و اقتصادی با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای می‌تواند به رشد و شکوفایی ایران در منطقه کمک کند.
وی می افزاید: کشورهای منطقه می‌توانند از طریق بندر چابهار و خلیج فارس کالا‌ها و تولیدات خود را به کشورهای دیگر صادر کنند. کشورهای عضو سازمان شانگهای به ظرفیت‌های فوق العاده جفرافیایی، تجاری و اقتصادی ایران آشنا هستند و عضویت ایران می‌تواند توان اقتصادی سازمان همکاری شانگهای را به نحو خارق العادی افزایش داده و کشورهای آسیایی و روسیه را در برابر اقتصاد کشورهای غربی مقاوم سازد.
به هر روز با توجه به حمایت‌های روسیه از ایران امیدواریم، روند عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای شکل جدی و رسمی به خود بگیرد و کشور بتواند از تمام مزایای حضور در این سازمان مهم منطقه‌ای در عرصه‌های مختلف بهره ببرد.
بیشتر بخوانید: نشست سازمان شانگهای بصورت آنلاین در هند برگزار می شود
انتهای پیام/
برچسب ها: ایران چین شانگهایمنبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: ایران چین شانگهای سازمان همکاری شانگ ایران در سازمان همکاری سازمان همکاری شانگ عضویت دائم ایران عضویت ایران کشور های عضو سازمان شانگ بین المللی منطقه ای کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۲۹۴۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آزردگی آمریکا از همکاری تجاری ایران و پاکستان
طی سفر ۳ روزه رئیس جمهور کشورمان به پاکستان، این دو کشور هشت توافق همکاری و تفاهم‌نامه در زمینه‌های مختلف امضا کردند که باعث تهدیدهای علنی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا علیه پاکستان شد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، وبگاه شبکه خبری المیادین نوشته است که ایران و پاکستان هر دو با نادیده گرفتن هشدارهای ایالات متحده به پاکستان در مورد توافقات تجاری خود با ایران، تعهد خود را با چندین توافقنامه و تفاهم‌نامه رسمی کردند و بر لزوم مشارکت قوی، رسیدگی به مسائل امنیتی مشترک و تقویت همکاری‌های اقتصادی تأکید کردند.
المیادین در ادامه نوشته است که اولین سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به پاکستان در حالی انجام می‌شود که تنش‌ها در خاورمیانه بالا گرفته و گره اختلاف بین رژیم صهیونیستی و ایران در بالاترین حد خود قرار دارد. سفر رئیس جمهور ایران نشان‌دهنده پویایی پیچیده بین ایران، رژیم صهیونیستی و وضعیت جاری غزه است که نمادی از تلاش‌ها برای ایجاد روابط با کشور همسایه در میان تنش‌های منطقه ای است.
المیادین معتقد است که شرایط منطقه‌ای فعلی به سفر رئیس جمهور ایران اهمیت دیپلماتیک قابل توجهی بخشید. در این سفر، مقامات ایران و پاکستان در مورد مسائل مربوط به تجارت متقابل، تنش‌های مرزی و روابط انرژی و همچنین مسائل منطقه‌ای از جمله درگیری ایران و رژیم صهیونیستی و پیامدهای گسترده‌تر آن برای جنوب آسیا و خاورمیانه گفتگو کردند.
بیانیه مشترکبراساس گزارش این شبکه خبری، هر دو طرف چگونگی افزایش تنش‌های منطقه‌ای را در نتیجه درگیری‌های جاری رژیم صهیونیستی در غزه ارزیابی کردند. در مورد مسئله فلسطین، هر دو نظر یکسانی دارند. ایران و پاکستان در مخالف بر تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای توهین و تبعیض علیه مردم فلسطین هستند، توافق نظر دارند. در نتیجه جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه بیش از ۳۵ هزار کشته، ویرانی عظیم و یک بحران انسانی رخ داده است. تهران و اسلام آباد، رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمی‌شناسند و هیچ ارتباطی با آن ندارند.
در پایان سفر رئیس جمهور ایران، وزارت امور خارجه پاکستان روز چهارشنبه با انتشار بیانیه‌ای مشترک اعلام کرد که دو کشور تصمیم گرفتند با تبادل مکرر دیدارهای بلندپایه برای تحکیم روابط برادرانه، تعاملات دوجانبه را بهبود بخشند.
المیادین درباره این بیانیه نوشته است که آنها تجاوزات و جنایات مستمر دیکتاتوری اسرائیل علیه مردم فلسطین، به ویژه محاصره ظالمانه غزه که باعث آواره شدن میلیون‌ها فلسطینی و کشتن و خسارات گسترده‌ای شده است را محکوم کردند. آنها خواستار آتش‌بس بی‌قید و شرط و فوری، کمک‌های بشردوستانه بدون محدودیت به جمعیت تحت محاصره غزه، بازگشت فلسطینی‌هایی آواره و مسئول دانستن رژیم صهیونیستی بابت این جنایات شدند. آنها همچنین بر حمایت خود از راه حلی عادلانه، فراگیر و طولانی مدت که بر اساس اهداف مردم فلسطین بنا شده است، تاکید کردند.
به گفته المیادین، دو طرف با اشاره به مرز مشترک به عنوان «مرز صلح و دوستی» بر اهمیت همکاری منظم و اشتراک دیدگاه‌ها بین مقامات سیاسی، نظامی و امنیتی پاکستان و ایران تاکید کردند. ایران و پاکستان برای تبدیل مرز پاکستان و ایران از «مرز صلح» به «مرز رفاه» توافق کردند که تجارت دوجانبه را طی پنج سال آینده به ۱۰ میلیارد دلار افزایش دهند. علاوه بر این، آنها بر نیاز به همکاری انرژی با تمرکز بر پروژه خط لوله گاز ایران-پاکستان (IP)، خطوط انتقال برق و تجارت برق تاکید کردند. به عنوان اعضای سازمان همکاری اقتصادی (ECO) و ابتکار کمربند و جاده (BRI)، دو کشور متعهد شدند که زیرساخت‌ها، اتصالات و همکاری‌های انرژی‌شان را افزایش دهند.
آنها همچنین موافق هستند که سازمان همکاری شانگهای (SCO) یک سکوی مهم برای ثبات و شکوفایی منطقه است و فرصت‌های جدیدی را برای اتصال، تجارت ترانزیتی و اقتصاد باز می‌کند. همکاری نزدیک و صمیمانه بین ایران و پاکستان در تمامی فرآیندهای سازمان همکاری شانگهای موجب خشنودی طرفین است. علاوه بر این، آنها بر اهمیت تشکیل جلسه فوری «گروه تماس سازمان همکاری شانگهای-افغانستان» برای هماهنگی ثبات و رشد اقتصادی تاکید کردند.
توافق‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های امضا شدهدر ادامه گزارش المیادین آمده است که ایران و پاکستان در سفر ۳ روزه رئیس جمهور ایران از ۲۲ تا ۲۴ آوریل، هشت توافقنامه و تفاهم‌نامه همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله امنیتی، کمک‌های قضایی مدنی، دامپزشکی و بهداشت دام امضا کردند.
دو کشور تفاهم نامه‌ای برای ایجاد منطقه ویژه اقتصادی و تفاهم‌نامه دیگری برای تبادل فیلم و همکاری بین وزارت اطلاعات و سازمان امور سینمایی و سمعی بصری ایران امضا کردند. همچنین تفاهم‌نامه‌هایی بین وزارت پاکستانی‌های خارج از کشور و وزارت کار ایران و بین اداره استاندارد و کنترل کیفیت پاکستان و همتای ایرانی آن امضا شد.
نقش قابل‌ستایش ایرانبه گفته المیادین، نخست‌وزیر پاکستان بر لزوم همکاری برای پایان هر چه سریعتر جنایات رژیم صهیونیستی در غزه تاکید کرد. شهباز شریف گفت: «پاکستان و ایران نگران وضعیت مردم غزه هستند و جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم می‌کنند. ما از همه کشورهای جهان می‌خواهیم که برای پایان دادن به جنایات غزه هر چه سریعتر همکاری کنند.»
وی افزود که «راه حل عادلانه و دقیق برای مسئله فلسطین ضروری است» و تاکید کرد که پاکستان برای حمایت خود از فلسطین شرطی قائل نخواهد شد. شریف همچنین تصریح کرد: «اسلام آباد بر همکاری با تهران در این زمینه تا تشکیل کشور فلسطین به پایتختی قدس پافشاری خواهد کرد.»
ریاض حسین پیرزاده وزیر مسکن و کار فدرال پاکستان در گفتگو با خبرگزاری ایرنا با از موضع تزلزل‌ناپذیر ایران در برابر برنامه‌های رژیم اسرائیل قدردانی کرد با توجه به اینکه ایران چراغی درخشان در جهان اسلام است. وی تاکید کرد که سفر [سید ابراهیم] رئیسی، پیام روشنی به دشمنان مشترک ایران و پاکستان فرستاد.
به گفته المیادین، پیرزاده از کشورهای غربی و جناح‌های طرفدار رژیم صهیونیستی انتقاد تندی کرد و آنها را به رویکرد دوگانه در قبال حقوق بشر و برخورد با کشورهای مستقل متهم کرد. او ایده یک اتحاد منطقه‌ای را مطرح کرد که ایران، پاکستان، عربستان سعودی و ترکیه را برای تقویت منافع مشترک و مقابله با چالش‌هایی که با یکدیگر روبرو هستند، گرد هم آورد.
المیادین در ادامه گزارش خود با اشاره هشدارهای آمریکا به پاکستان نوشته است که واشنگتن اشاره‌هایی از «خطر احتمالی تحریم» در صورت افزایش همگرایی پاکستان و ایران کرده است. با توجه به امضای توافق دو کشور، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا سه‌شنبه گذشته گفت: «به هر کسی که به تجارت با ایران فکر می‌کند هشدار می‌دهیم که مراقب تحریم‌های احتمالی باشد.»
سخنگو وزارت خارجه آمریکا بدون خویشتن‌داری به اسلام‌آباد هشدار داد که از معاملات تجاری با تهران اجتناب کند و متعاقباً آن را تشویق کرد تا روابط تجاری و اقتصادی خود را با واشنگتن تقویت کند. این سخنگو اظهار داشت که پاکستان به شدت به آمریکا به عنوان یکی از شرکای تجاری اصلی خود متکی است.
از سوی دیگر، با توجه به پیوند تنگاتنگ اسلام‌آباد با تهران در سفر سه روزه رئیس‌جمهور ایران و توافق‌های امضا شده بین دو کشور، هشدار سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا را این طور می‌توان برداشت کرد که به دلیل خطر تحریم‌ها این روابط شکننده هستند.
به گفته المیادین، بیانیه وزارت امور خارجه ایالات متحده همزمان با برهه‌ای مهم در تاریخ پاکستان است، زیرا تقویت «روابط برادرانه» پاکستان با ایران و حمایت از رئیس‌جمهور این کشور، پس از درگیری‌های فرامرزی آنها در ژانویه رخ داده است. اقدامات منطقه‌ای ایران و درگیری‌های اخیر با رژیم صهیونیستی بر سر حمله به سفارت ایران در دمشق، با توجه به جایگاه ایران در صحنه بین‌المللی، اظهارات وزارت خارجه آمریکا را حائز اهمیت می‌کند.
واشنگتن از پاکستان چه می‌خواهد؟المیادین در پایان نوشته است که وزارت امور خارجه آمریکا با توجه به معاملات تجاری پاکستان و ایران به «شمشیر داموکلس بالای سر آنها» اشاره کرد. این هشدار، خطرهایی را به پاکستان در رابطه با نزدیک شدنش به ایران گوشزد می‌کند. ایران در حال حاضر نظم جهانی هژمونیک ایالات متحده را به چالش می‌کشد.
واشنگتن به صراحت اعلام کرد که به نفع اسلام آباد است که از هرگونه معامله تجاری با ایران خودداری کند، و این نشان می‌دهد که موفقیت اقتصادی پاکستان به واشنگتن بستگی دارد و آمریکا مشتاق ادامه همکاری با آن است.
هشدار ایالات متحده همچنین بر لزوم دقت در سیاست منطقه‌ای و حفظ ثبات تاکید می‌کند. آنها فکر می‌کنند که توافقات پاکستان با ایران، به ویژه با توجه به نقش مسلط ایران در امور جهانی و خاورمیانه، پتانسیل ایجاد اختلالات قابل‌توجهی را دارد. ایالات متحده احتمالاً به دنبال نظارت بر تحولات منطقه و اطمینان از این است که ایران روابط دیپلماتیک آمریکا با پاکستان را تضعیف نکند.
بیانیه وزارت خارجه ایالات متحده هشداری در مورد پیامدهای اقتصادی و دیپلماتیک بالقوه برقراری روابط نزدیک با کشوری است که تحت تحریم های ایالات متحده است. پاکستان هنوز به این تهدیدها واکنش نشان نداده است و جالب است که ببینیم اسلام آباد چه واکنشی نشان می‌دهد و به رغم فشارهای آمریکا شهامت برقراری روابط دوستانه نزدیک با همسایه خود را داشته باشد.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت