به نقل از «ایمنا»

تبعات پراکنش شهری و راهکارهای مقابله با آن

تاریخ انتشار: ۲۶ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۳۸۶۶۷

رشد نامتوزان و غیر اصولی از جمله معضلاتی است که شهرهای امروز کشور با آن دست به گریبان هستند؛ این رشد نامتوزان مشکلاتی را برای شهرها و ساکنان آن در پی داشته است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، تغییرات اجتماعی، جمعیتی و اقتصادی شهرهای کشور طی دهه‌های گذشته منجر به رشد سریع کالبد شهر در زمین‌های اطراف شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این رشد که از آن با نام توسعه افقی نیز یاد می‌شود در صورتی که کنترل نشده و بدون برنامه باشد، مشکلات زیادی را برای شهر ایجاد می‌کند.

در این راستا تمامی فرآیندهای شهری و عوامل مؤثر و دخیل بر آنها از جمله روندهای پراکنده رویی باید از قبل در قالب طرح‌های شهری مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد، اما در صورتی که پیش بینی درست و علمی از وضع موجود و فرآیندهای شهری در آینده انجام نشود، رشد نامتوازن شهر منجر به ایجاد مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی خواهد شد.

زمین‌هایی که در پی رشد غیر اصولی و نامتوازن به بافت شهری ملحق می‌شود بعضاً بسیار ارزشمند است و باید از ساخت و ساز بی رویه در آنها جلوگیری شود که در این راستا نیاز است رشد شهر بر طبق اصول و برنامه باشد. در این خصوص گفت‌وگویی با"علی روشن، دکترای شهرسازی "داشته‌ایم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

پراکنش شهری به چه مفهوم است؟

برای پراکنش شهری تعاریف زیادی وجود دارد، اما به طور کلی پراکنش، گسترش افقی شهر، گسترش بدون برنامه و رشد سریع و پراکنده است که در برخی مواقع تا نواحی روستایی نیز کشیده می‌شود. در پراکنش شهری رشد بافت شهری در گستره وسیعی انجام می‌شود که معمولاً الگوی غالب آن تک خانواری است و رشدی غیر سیستماتیک و برنامه ریزی نشده‌ای را شامل می‌شود که معمولاً از کاربری مختلط فاصله می‌گیرد، تک کاربری شده و بیشتر کاربری مسکونی را شامل می‌شود. به طور کلی پراکنش شهری پیامد رشد بیش از اندازه شهرنشینی است و در این نوع رشد پیوستگی میان کاربری‌های شهری وجود ندارد.

تبعات پراکنش شهری چیست؟

پراکنش شهری در مفهوم کلی به معنای رشد شهری است. رشد شهری قطعاً در حالت کلی منفی نیست اما این رشد شهری می‌تواند بار منفی داشته و تبعاتی به همراه داشته باشد، زمانی که رشد و گسترش بی رویه شهر اتفاق می‌افتد که از آن با نام پراکنش شهری یاد می‌شود. از جمله تبعات این گسترش غیر اصولی، تخریب محیط زیست است؛ از بین رفتن جنگل‌ها، کاهش کیفیت آب و هوا، از بین رفتن میزان زیادی از اراضی مرغوب کشاورزی جهت احداث مسکن و راه‌ها، افزایش جریان سطحی آب که همه این موارد به نوعی موجب تخریب محیط زیست می‌شود.

پراکنش شهری همچنین موجب افزایش مصرف انرژی می‌شود چرا که تمامی مساکن تک خانواری که به وجود می‌آید برای تأمین معیشت خود نیازمند مصرف انرژی هستند. این خانوارها نیازمند استفاده بیشتر از وسایل نقلیه شخصی و همگانی هستند زیرا پراکنش معمولاً در حاشیه شهرها اتفاق می‌افتد. پراکنش شهری موجب تخریب فضاهای باز شهری نظیر زمین‌های بازی، جنگل‌ها، بوستان‌ها می‌شود و به مشکلات ترافیکی دامن می‌زند و موجب طولانی شدن زمان سفرها، آلودگی هوا و در پی آن تهدید سلامت روحی، جسمی و روانی شهروندان نیز می‌شود.

از دیگر تبعات پراکنش شهری، زوال شهری است. پراکنش شهر، منابع مالی عمومی و خصوصی را به سمت پیرامون شهرها سوق می‌دهد و در حالی که نیاز است سرمایه گذاری که در پیرامون شهرها انجام می‌شود به نوسازی و بازآفرینی شهرها اختصاص پیدا کند، صرف انتظام بخشی به پیامدهای رشد نامتوازن شهر می‌شود. به علاوه پراکنش شهری حس تعلق به اجتماع و مکان را از بین می‌برد و موجب جدایی گزینی اجتماعی می‌شود. در روند پراکنش شهری ارزش مکان‌های تاریخی و فرهنگی واجد ارزش نادیده گرفته می‌شود که تهدیدی جدی برای بافت و مکان‌های تاریخی شهر است. این موارد تنها بخشی از تبعات پراکنش شهری است.

چه راهکارهایی برای مقابله با پراکنش شهری می‌توان به کار گرفت؟

به منظور کنترل پراکنش شهری نیاز است نواحی روستایی اطراف شهرها را تقویت، روند مهاجرتی را معکوس و مهاجرت از روستا به شهر را به صورت پلکانی در بیاوریم. مهاجرت‌ها باید از طریق تقویت روستا شهرها، شهرهای کوچک و متوسط پلکانی شود و نرخ رشد جمعیت شهرهای بزرگ را کاهش دهیم. به عبارت بهتر فرصتی به مادر شهرها و شهرهای بزرگ بدهیم تا وضعیت سکونت را در شهرهای بزرگ بهبود ببخشند و شرایط لازم را برای پذیرش مهاجران فراهم کنند.

از دیگر راهکارها می‌تواند ایجاد شهرهای جدید باشد که کشور ما در این زمینه تجربه دارد. ایجاد شهرهایی مثل مجلسی، اندیشه، هشتگرد، گلبهار و سایر شهرهای جدید تجربه خوبی را در اختیار برنامه ریزان و شهر سازان قرار می‌دهد تا مشکلاتی که در شهرهای جدید ایجاد شده وجود دارد به خوبی بررسی و علت موفقیت برخی شهرهای جدید نیز به درستی شناسایی شود. به عنوان مثال مکان گزینی شهر جدید هشتگرد در کرج، شهر جدید مجلسی در اصفهان و شهر جدید گلبهار در مشهد به درستی انجام نشده است. این شهرها فاصله زیادی از مادر شهر دارند لذا نمی‌توانند منعطف باشند و سر ریز جمعیتی مادر شهرها را کنترل کنند. این شهرها به علت اینکه خدمات عمومی در آنها به درستی ارائه نمی‌شود و امکانات خوبی ندارند در نهایت تبدیل به شهرک‌های خوابگاهی می‌شوند و ساکنان مجبور هستند از وسایل نقلیه شخصی برای سفر به شهر مادر استفاده کنند. برای حل این مشکل و ایجاد شهرهای جدید به عنوان راهکاری برای جلوگیری از پراکنش شهری، می‌توان از تجربه خوب ایجاد برخی از این شهرها استفاده کرد.

راهبرد شهر فشرده تا چه اندازه می‌تواند کارگشا باشد؟

راهبرد دیگر برای مقابله با پراکنش شهری، شهر فشرده یا رشد هوشمند شهر است. البته شهر فشرده نیز تبعاتی در پی دارد با این حال می‌تواند نیاز به ترددهای روزانه را کاهش دهد، آلودگی‌های ناشی از خودروها را کم کند. در راهبرد شهر فشرده از زمین‌های درون شهری استفاده بهینه می‌شود و اراضی کشاورزی پیرامون شهرها حفظ می‌شود. از نظر من در کوتاه مدت راهبرد رشد هوشمند نیز می‌تواند جوابگوی پراکنش شهری باشد.

کد خبر 515147

منبع: ایمنا

کلیدواژه: کلانشهر توسعه شهری شهر برنامه ریزی شهری بافت شهری طرح شهری شهرهای جدید معضلات شهري مسائل زیست محیطی فضاهای شهری اهمیت فضاهای شهری روستاها طرح الحاق شهر فشرده شهر هوشمند رويکردهاي نوين شهري تغيير رويكرد مشکلات اقتصادی ساخت و ساز شهر زمین کشاورزی مهاجرت از روستاها مهاجرت مهاجرت به شهرها منابع مالی منابع مالی شهرداریها توسعه شهر آلودگی هوا آلودگی محیط زیست شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق شهرهای جدید شهر فشرده رشد شهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۳۸۶۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شکایت پرسپولیس از دو پرسپولیسی | تبعات اقدام علیه درویش

به گزارش همشهری آنلاین در پی انتشار چند استوری در صفحه شخصی، باشگاه پرسپولیس از ۲ پیشکسوت خود شکایت کرد!

این باشگاه از رضا جباری و سپهر حیدری بابت انتشار مطالبی در صفحه شخصی‌شان شکایت کرده و این دو پیشکسوت باید در این‌باره پاسخگو باشند.

گویا انتشار مطالبی علیه رضا درویش مدیرعامل پرسپولیس باعث این شکایت شده است!

کد خبر 847597 برچسب‌ها ویژه ورزشی باشگاه پرسپولیس