چه شعری برای ارائه در هیئات عزاداری مناسب است؟
تاریخ انتشار: ۲۷ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۵۰۶۵۶
ایسنا/خراسان رضوی یک شاعر آئینی گفت: شعری که به لحاظ برخورد و دخالت دادن مخاطب در میزان نزدیکی معنا یک حالت میانی را انتخاب کند، بهترین نوع شعر برای ارائه در هیئات مذهبی و مجالس اهل بیت(ع) است.
محمود حبیبی کسبی در نشست شعر و ترانه عاشورایی که شامگاه گذشته، ۲۷ مرداد ماه، به مناسبت تاسوعای حسینی برگزار شد، در رابطه با شعر مناسب هیأت اظهار کرد: شعر مناسب هیأت صرفا یک نوع شعر نیست بلکه اشعار، گونهها و نگاههای مختلفی وجود دارد که تمام آن را میتوان در مجالس عزاداری خواند؛ یعنی از یک شعر با نگاه مرثیهمحور مانند شعر محتشم گرفته تا یک شعر عرفانمحور و معرفتمحور مانند شعر صفیعلی شاه در زبدهالاسرار یا یک شعر حماسی مانند اشعار الهامی کرمانشاهی، همگی اشعار مناسبی برای ارائه در هیئات عزاداری است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی افزود: امروز نگاه سیاسی، اجتماعی، ظلمستیزانه و عاطفی به اشعار اضافه شده و همه این اشعار برای اینکه در هیئات مذهبی خاصی بخوانند، مناسب است چراکه مستعمین در شهرهای مختلف از جمله یزد، زنجان، مشهد و تهران انواع مختلف شعر را میپسندند. با این حال آنچه که من به عنوان یک شعر آئینی متعالی میپسندم، شعری است که هم مخاطب خاص ادیب و شاعر از آن لذت میبرد و هم مخاطب عام حاضر در هیئات آن را درک میکند و از آن لذت میبرد. اگر بخواهم مثال بزنم در حالت متعالیتر میتوان شعر خاقانی و بیدل را در مقایسه با شعر حافظ مثال زد.
حبیبی کسبی تصریح کرد: شعر خاقانی را وقتی در جمع عمومی بخوانیم شاید کمتر کسی حتی یک مصرع از آن را متوجه شود اما از شعر حافظ حتی افرادی که بهره کمی از سواد ادبی دارند، در حد خود بهره و لذت میبرند و یک شاعر و ادیب به تمام معنا هم اگر آن را بخواند، به اندازه خود لذت خواهد برد. جنس شعر حافظانه، یعنی شعری که به لحاظ برخورد و دخالت دادن مخاطب در میزان نزدیکی معنا یک حالت میانی را انتخاب کند، بهترین نوع شعر برای ارائه در هیئات مذهبی و مجالس اهل بیت(ع) است.
این شاعر آئینی در رابطه با ضعف ادبی برخی از اشعاری که توسط مادحین در هیئات مذهبی ارائه میشود، خاطرنشان کرد: نمیتوان گفت تمام مادحین یک نوع شعر میخوانند و اشعار تمام آنها ضعیف و بدون سند است چراکه واقعا اینگونه نیست و چنین تحلیلی از انصاف به دور است. با این حال بسیاری از مادحین اشعاری را به عنوان نوحه میخوانند که شاید ضعیف و بدون سند باشد؛ در حالی که بسیاری از مادحین دیگر هم هستند که شعرهای خوبی انتخاب میکنند و میخوانند و مخاطبان آنها هم به شعر خوب عادت کردهاند و به اصطلاح مخاطبان شعرفهمی بار آمدهاند. در این هیئات اگر شعر بدی خوانده شود، مخاطبان انتقاد میکنند.
وی با بیان اینکه در عرصه شعر غیرآئینی نیز وضعیت به همین شکل است، ادامه داد: اشعاری که در فضای مجازی بیشتر توسط مخاطب مورد استقبال قرار میگیرد، اشعاری است که چنان جایگاه و پایگاه ادبی ندارد که همین مشکل را باید به شکل آئینی و ولایی نیز بسط داد.
تغییر نگاه در اشعار عاشورایی از شکل حماسی به مرثیهسرایی
مرتضی کاردر، شاعر، نیز با اشاره به تغییر ذائقه شاعران آئینی از شعر حماسی به شعر عاطفی و مرثیه اظهار کرد: در دورهای در اشعار عاشورایی افرادی مانند سیدحسن حسینی و علی موسوی گرمارودی نگاه حماسی بر شعر غالب بود اما هرچه به سالهای اخیر نزدیک میشویم، مرثیه غلبه پیدا میکند و شاعران برای اینکه خود را با مخاطب تطبیق دهند، میل بیشتری به مرثیه پیدا میکنند؛ در حالی که انتظار میرود که شاعر افقهای بالاتر و فراتری را مشاهده کند چراکه اگر به مرثیهها نگاه کنیم، شاعرانی از جریان سنتی مذهبی هستند که اغلب نگاهشان به واقعه عاشورا به مرثیه نزدیک است. به عنوان مثال میتوان به طیف شاعران سنتی مشهد اشاره کرد که برخی از بیتهای آنها مشهور و ماندگار شده اما انتظار از شاعران حرفهای دیگر انتظار میرود که نگاه متفاوتی به این موضوع داشته باشند.
همچنین سید عبدالجواد موسوی، شاعر، نیز در ادامه این نشست در رابطه با وضعیت شعر عاشورایی قبل و بعد از انقلاب اسلامی عنوان کرد: پیش از انقلاب اسلامی شعر آئینی به شکل امروز وجود نداشت؛ به طوری که علی موسوی گرمارودی نقل میکرد که وقتی در شب شعرهای معروف شعر عاشورایی خوانده بود، به او طعنه زده شده بود که چرا چنین شعری را خوانده و مورد انتقاد قرار گرفته بود. آن زمان کمتر افرادی بودند که سراغ اینگونه مضامین بروند.
وی افزود: کارکرد شعرها در آن زمان بیشتر به شکل انقلابی و برای تهییج مردم برای مقابله با ظلم، همانندسازی یزید با حکومت وقت و برانگیختن مردم برای اینکه حق خود را بگیرند، بود. آن زمان جمله معروف دکتر شریعتی که میگوید «آنان که رفتند کار حسینی کردند و آنان که ماندند باید کار زینبی کنند و گرنه یزیدیاند» نیز معیار مبارزه و حسینی بودن در بین افرادی که به فکر انقلاب بودند، شده بود.
این شاعر خاطرنشان کرد: اوایل انقلاب اسلامی نیز شور و حماسه برپا بود اما هرچه پیش رفتیم، به خصوص پس از جنگ، فضای جامعه از آن شرایط فاصله و شعر نیز بیشتر از مداحی تاثیر گرفت. در واقع سعی شد که نگاه عاطفی و احساسی در شعر غلبه پیدا کند. این نگاه با اشعار عمان سامانی آغاز شد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و با اشاره به آن گفته میشد که میشود به واقعه عاشورا نگاه دیگری هم داشت.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری محرم ۱۴۰۰ محرم شعر آیینی عزاداری محرم هیئات مذهبی نوع شعر یک شعر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۵۰۶۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (7 اردیبهشت)
صنما با غم عشق تو چه تدبیر کنم
تا به کی در غم تو ناله شبگیر کنم
دل دیوانه از آن شد که نصیحت شنود
مگرش هم ز سر زلف تو زنجیر کنم
آن چه در مدت هجر تو کشیدم هیهات
در یکی نامه محال است که تحریر کنم
با سر زلف تو مجموع پریشانی خود
کو مجالی که سراسر همه تقریر کنم
آن زمان کآرزوی دیدن جانم باشد
در نظر نقش رخ خوب تو تصویر کنم
گر بدانم که وصال تو بدین دست دهد
دین و دل را همه دربازم و توفیر کنم
دور شو از برم ای واعظ و بیهوده مگوی
من نه آنم که دگر گوش به تزویر کنم
نیست امید صلاحی ز فساد حافظ
چون که تقدیر چنین است چه تدبیر کنم
تاکنون رنج و درد زیادی را تحمل کرده اید، در برابر سختی های آینده همچنان صبور بوده و از یاس و ناامیدی برحذر باشید. به تلاش خود ادامه دهید و در مقابل فریب و دورویی افراد بدخواه شکیبایی به خرج داده و نهراسید.
برای رسیدن به نیت دل باید اختیار زندگی خود را به دست بگیرید و از بی خیالی دوری کنید تا سرنوشت خود را بسازید. هرآنچه بکارید همان را درو خواهید کرد.
زندگی نامه حافظحافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و بههمراه مادرش زندگی سختی را سپری میکرد. گفته میشود او در اوقات فراغت خود به مکتبخانهای که نزدیک نانوایی بود میرفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت میکرد و نیززمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا میپرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.
این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را بهطور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی شرکت میکرد و به همین خاطر به اکثر دانشهای زمان خود مسلط بود.
حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش میکرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردمفریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار بهویژه غزلیات بسیار زیبا و معنیداری سروده است که نیزاکنون پس از گذشت قرنها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامشبخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات میشود.
حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیدهاند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را بهدلیل شیرین زبانی معشوقهاش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقهاش، ۴۰ شبانه روز را بهطور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زندهداری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو میکنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمهکاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.
در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار میشود.
آثار حافظ
دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی بهطور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود میپرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابلتوجه و تاملبرانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبانهای دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزلسرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیتهای او بسیار درخشان و تماشایی است.
شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهمترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن میخواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن میکند؛ بهگونهای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شدهاند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفتهها به کمک زبان طنز بیان شود.
کانال عصر ایران در تلگرام