کودتای ۲۸ مرداد؛ دسیسه ای انگلیسی_ آمریکایی
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۵۳۹۱۴
قرار بود ساعت ۵ صبح امروز مصدق، فاطمی و ریاحی را اعدام کنند ... این جمله تیتر نخست روزنامه باختر در ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی بود که حسین فاطمی وزیر امور خارجه دولت محمد مصدق آن را هدایت می کرد که نشان از اوضاع ناآرام تهران می داد. از صبح ۲۵ مرداد، تهران به حال نیمه تعطیل در آمده بود و مردم در گوشه و کنار درباره کودتای نافرجام محمدرضا پهلوی گفت وگو می کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روایت جک استراو
جان ویتاکر استراو مشهور به جک استراو، سیاستمدار انگلیسی در سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ میلادی وزیر امور خارجه انگلیس بود. او در ۲۰۰۱ میلادی به عنوان نخستین وزیر امور خارجه انگلیس پس از انقلاب به ایران آمد. استراو بخش مهمی از کتاب خاطرات خود را به نقش انگلیسی ها در کودتای ۲۸ مرداد اختصاص داده است. استراو از ملی شدن نفت در ایران و حوادث پس از آن با عنوان «حقارتی که بریتانیا از دست مصدق کشید» یاد می کند و اینکه سیستم جاسوسی بریتانیا تلاش کرد تا در میان نزدیک ترین افراد به مصدق نفوذ کند. البته باید یادآور شد که دقیقاً ماجرا سقوط دولت محمد مصدق از آنجا شروع شد که دولت انگلیس که با ملی شدن صنعت نفت ایران در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ خورشیدی دست خود را از این طلای سیاه کوتاه می دید، یک کودتای نظامی علیه دولتی ملی در ایران طرح ریزی کرد.
او در این ارتباط آورده است: «در اسناد رسمی وزارت خارجه بریتانیا آمده است که در ژوئن ۱۹۵۱ یک نفر که نامش را نمی برد و انگلیسی کارآزموده ای بود... به ما گفت که آقای مکی (از هواداران مهم مصدق) را باید به هر شکل ممکن بخریم و به او رشوه بدهیم تا پشت مصدق را خالی کند». در این سند نیامده که این کار را کردند یا نه اما بعدتر سیر وقایع نشان می دهد که این اتفاق قطعا افتاده است.
استراو با اشاره به سند مهمی که «دانالد ویلبر» از مهره های اصلی کودتا ارایه داده و نقشه جامع لندن برای کودتا را هم ضمیمه پرونده کرده است، اشاره می کند و در مورد هزینه های کودتا می نویسد: «نقشه ساده و سرراستی بود که خشونت و خونسردی شگفت آوری را کنار هم نشانده بود. در آغاز برآورد کرده بود که این کودتا حدود ۲۸۵ هزار دلار خرج بر می دارد که ۱۴۷ هزارو ۵۰۰ دلار را آمریکا می پرداخت و ۱۳۷ هزار دلار را sis، سوای این بودجه ای یک میلیون دلاری برای حمایت پشت پرده از دولت جایگزین تدارک دیده بودند که قرار بود به فضل الله زاهدی سپرده شود. ضمنا هفتگی مبلغ یک میلیون ریال، حدود ۱۱ هزار دلار آن روز به دست عواملی برسد که با آن حمایت مجلسیان را بخرند و آن ها را با خود همراه کنند. یک مبلغ پنج میلیون دلار نیز برای اینکه به محض پیروزی کودتا به نخست وزیر تازه پرداخت شود و او را در اداره کشور کمک کند.»
روایت اسناد امریکایی
نقش دولت آمریکا را در سرنگونی دولت ملی مصدق نمی توان نادیده گرفت؛ نقش که بعد از آن به نفوذ این دولت در ایران منجر شد و آمریکا می کوشید تا آن را مخفی نگه دارد اما در سال های اخیر برخی مقامات به این دخالت اعتراف کردند و اسناد نیز در همین ارتباط منتشر شد که در ۲۰۱۳ میلادی سازمان سیا با خارج کردن اسنادی از طبقه بندی محرمانه به نقش خود در کودتا اعتراف کرد. پس از آن وزارت امور خارجه آمریکا برای نخستین بار در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷ میلادی برابر با ۲۵ خرداد ۱۳۹۶خورشیدی اسناد مرتبط با کودتای ۲۸ مرداد را منتشر کرد که در این اسناد به وقایع سال های ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۴ میلادی(۱۳۲۹ تا ۱۳۳۲خورشیدی) می پردازد و حوادث پیش از کودتا، عملیات سرنگون کردن دولت مصدق و وقایع پس از آن را در بر می‌گیرد.
همچنین ۴۷ سال پس از وقوع کودتا «مادلین آلبرایت» وزیر امورخارجه وقت آمریکا در ضمن یک سخنرانی دخالت کشورش را در کودتا به صورت رسمی تایید کرد و گفت: «در ۱۹۵۳ ایالات متحده نقش برجسته ای در سازماندهی براندازی نخست وزیر مردمی ایران، محمد مصدق، بر عهده داشت. دولت آیزنهاور اعتقاد داشت که این اقدام به دلایل راهبردی قابل توجیه است اما کودتا آشکارا موجب یک عقبگرد در امر توسعه سیاسی ایران شد. اکنون درک آن آسان است که چرا بسیاری از ایرانیان کماکان از این مداخله آمریکا در امور داخلی شان برآشفته اند».
روایت محمد علی موحد
محمد علی موحد یکی از افرادی است که از نزدیک جریان کودتای ۲۸ مرداد را نظاره کرده است. او در ۱۳۲۹ خورشیدی به شرکت نفت آبادان رفت و پس از خلع ید انگلیسی‌ها در ۱۳۳۲ خورشیدی سردبیری روزنامه شرکت نفت را به‌عهده گرفت. او معتقد است که «اساس کودتا برای نفت بود.»
موحد می گوید: «کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ اولین اقدامی بود که ابرقدرت تازه‌نفس آمریکا دست به آن زد. بعد البته قبحش مقداری ریخت و بعد از اینکه در ایران موفق شدند، در جاهای دیگر هم تکرار کنند ... طراح کودتا، سرمایه‌گذار، فرمانده و مدیر آن خارجی بود؛ اما عوامل اجرایی آن از داخل بودند؛ از مردم این آب و خاک. آشی که برای ما پختند، دیگش را در ایران بار گذاشتند. هیزمش از ایران بود، برنج و بنشن و آب و روغنش هم از ایران بود، فقط آشپز خارجی بود.»
روایت یرواند آبراهامیان
یرواند آبراهامیان تاریخ نگار برجسته ایرانی مقیم امریکا در کتاب «کودتا» سعی می کند تا کودتا را به طور کامل و قطعی در چارچوب تضاد بین امپریالیسم و ناسیونالیسم، بین جهان اول و سوم، بین شمال و جنوب و… نشان دهد. نویسنده آورده های انگلیسی ها به میدان را شامل کارشناسان خبره، شبکه غیررسمی در بطن نیروهای مسلح به رهبری اخوی و ارفع، شبکه غیرنظامی برادران رشیدیان، جلسات منظم سفارت با سیاستمداران برجسته و بانفوذ نظیر ارنست پرون، احمد هومن، سیدضیاء و… و جذب سرلشکر زاهدی معرفی کرده و آورده های امریکا را سفارت این کشور و سه مامور مخفی آن (سرهنگ فرزانگان، برادران بوسکو) می داند. از طرف دیگر فشارهای اقتصادی این ۲ کشور در قالب فشار بر بانک بین المللی، قطع کمک های امریکا به ایران، تحریم های بانکی و کشتیرانی و نیز فشارهای داخلی ناشی از اقتصاد ریاضتی و تحرکات افراد منشعب شده از جبهه ملی علیه مصدق و یاران او با استفاده از تریبون مجلس و روزنامه های کثیرالانتشار و اختلاف کاشانی و مصدق، عرصه را برای کودتاگران فراهم تر ساخت.
آبراهامیان معتقد است که مصدق در این مرحله با سه اشتباه به وقوع کودتا علیه خود کمک کرد. اول دستور به نیروهای نظامی برای تخلیه مردم از خیابان ها پس از ملاقات با هندرسون، دوم انتصاب سرتیپ دفتری به فرمانداری نظامی تهران و سوم دستور به پادگان ها برای حضور نظامیان و تانک ها در خیابان ها برای متفرق کردن مردم.
برچسب‌ها انگلیس لندن وزارت امور خارجه آمریکا صنعت نفت ایران ایالات متحده آمریکا نفت تهران کودتای ۲۸ مرداد محمد مصدقمنبع: ایرنا
کلیدواژه: انگلیس لندن وزارت امور خارجه آمریکا انگلیس لندن وزارت امور خارجه آمریکا صنعت نفت ایران ایالات متحده آمریکا نفت تهران کودتای ۲۸ مرداد محمد مصدق کودتای ۲۸ مرداد خیابان ها محمد مصدق
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۵۳۹۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تحقیر آمریکا در دریا و آسمان
مهم‌ترین عناوین روزنامه‌های امروز _یکشنبه نهم اردیبهشت ۱۴۰۳_ را در ادامه می‌خوانید.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانه‌های آزاد، روزنامه‌ها و مطبوعات در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی به‌شمار می‌آید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «بهار دیپلماسی تجاری ایران» به افتتاح ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران با سخنرانی رئیس‌جمهور پرداخت و نوشت: ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران، روز گذشته با سخنرانی آیت‌الله رئیسی افتتاح شد؛ نمایشگاهی که به تأکید رئیس‌جمهور مهم‌ترین نشانه و دلالت تحریم‌ناپذیری ایران است. این نمایشگاه در حالی برگزار می‌شود که پنجشنبه گذشته نیز دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا برگزار شد. اگر این تحولات را در کنار واقعیت‌های دیگری همچون سفر اخیر رئیس‌جمهور و هیأت عالیرتبه ایرانی به پاکستان و سریلانکا قرار دهیم، یا رویداد مهمی چون افتتاح سد و نیروگاه تمام ایرانی در اومااویای سریلانکا را لحاظ کنیم، همه این واقعیت‌ها از گسترده‌تر شدن مناسبات تجاری و اقتصادی ایران در جهان حکایت می‌کند. این مناسبات به معنای ریل‌گذاری صحیح سیاست دیپلماسی اقتصادی در دولت سیزدهم است که زمینه شکست سیاست تحریم و انزوای اقتصادی ایران را فراهم می‌کند. در یک نمونه، افزایش حضور و ارتباط اقتصادی، مهندسی و فناورانه ایران با کشورهای جهان نشان می‌دهد هیچ نیت و اراده غیرقانونی نتوانسته مناسبات اقتصادی ایران با کشورهای مستقل جهان را قطع کند. پیام اصلی ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران همین واقعیت است که رئیس‌جمهور نیز به آن اشاره کرد.
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «۲ شکار بزرگ انصارالله یمن در یک روز؛ پهپاد ۳۰ میلیون دلاری آمریکا و نفتکش انگلیس» نوشت: آمریکایی‌ها تأیید کرده‌اند که پهپاد ۳۰ میلیون دلاری «ام‌کی و-۹ ریپر» این کشور در سواحل یمن ساقط شده است؛ انصارالله یمن هم اعلام کرده‌اند که یک کشتی انگلیسی را در جنوب‌غربی بندر «موخا» با سه موشک هدف قرار داده‌اند.
سخنگوی نیروهای مسلح یمن این بار بامداد شنبه اعلام کرد که پدافند هوایی این کشور یک فروند پهپاد مدرن و گران‌قیمت آمریکایی یعنی «ام‌کی و-۹ ریپر» را که «در حال انجام فعالیت خصمانه در آسمان استان صعده بود، با موشک مناسب» سرنگون کرده است. «یحیی سریع»، این را هم گفت که نیروی دریایی کشورش یک نفتکش انگلیسی را در دریای سرخ هدف قرار داد. به گفته این فرمانده جوان و محبوب، نیروی دریایی یمن نفتکش انگلیسی با نام Andromeda Star را با چند موشک در دریای سرخ هدف قرار داده است. وی تاکید کرد که هدف‌گیری با تعدادی موشک مناسب دریایی انجام شده که منجر به اصابت مستقیم شده است و «عملیات‌های نظامی ارتش یمن تا زمان پایان محاصره و جنگ علیه غزه ادامه خواهد یافت.»
پیش از این یک مقام آمریکایی گفته بود یک پهپاد «ام‌کی و-۹» در سواحل یمن ساقط شده و تحقیقاتی در این‌باره در حال انجام است. طبق گزارش شبکه آمریکایی «ای‌بی‌سی»، سه پهپاد از این نوع، از ماه نوامبر ۲۰۲۳ (آبان / آذر ۱۴۰۲) تاکنون در یمن ساقط شده‌اند که ارزش هرکدام از این پهپادها حدود ۳۰ میلیون دلار است.
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «پروفسورهای ضد اسرائیل» نوشت: تظاهرات بی‌سابقه در راستای همبستگی با فلسطینیان به بیش از ۵۸ دانشگاه، مؤسسه و دانشکده در سراسر آمریکا سرایت کرده است، اما اقدامات در برخی از این دانشگاه‌ها تأثیرگذارتر و به تبع آن واکنش پلیس هم شدیدتر بوده است. در دانشگاه اوهایو در شرق آمریکا، پلیس به دانشجویان تحصن‌کننده، حمله و شماری از آنان را بازداشت کرد. در نیویورک محوطه دانشگاه جورج‌واشینگتن مملو از چادرهایی بود که دانشجویان و اعضای هیئت علمی این دانشگاه آنها را نصب کردند. ضمن اینکه به دانشجویان بیرون دانشگاه اجازه ورود به محوطه دانشگاه داده نشد. همچنین در شمال ایالات متحده دانشجویان دانشگاه مینه‌سوتا به تظاهرات حمایت از فلسطین ملحق شدند و توقف نسل‌کشی را خواستار شدند. در ایالت تگزاس هم دانشجویان دانشگاه کالمر به تظاهرات ادامه دادند. شدت بازداشت‌ها در این تظاهرات به حدی بود که اعتراضات را سرکوب کرد. در دانشگاه آتلانتا در ایالت جورجیا خشونت شدید بود. نیروهای امنیتی تعدادی از دانشجویان و اعضای هیئت علمی را بازداشت کردند، اما این بار برخلاف دانشگاه کالمر، بازداشت‌ها باعث نشد تظاهرات‌ها متوقف شود. دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک در این زمینه نقش پیشرو را ایفا کرد. دانشجویان و اعضای هیئت علمی این دانشگاه شب و روز دست از اعتراض نمی‌کشند. در دانشگاه نورث‌ایسترن، ۱۰۰ نفر از دانشجویان به دلیل همبستگی با غزه بازداشت شدند. در آمریکا شمار دانشجویان دستگیرشده به ۶۰۰ نفر رسیده است. دامنه این اعتراضات به اروپا هم گسترش یافته و پس از فرانسه، دیروز پلیس آلمان به سمت محل تجمع معترضان حامی فلسطین در مقابل دفتر صدراعظم حمله برد و ۷۵ نفر را بازداشت کرد و چادرهای‌شان را از میان برداشت.
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «تحقیر آمریکا در دریا و آسمان» را برگزید و نوشت: یک پهپاد ام‌کیو ۹ریپر به ارزش ۳۰ میلیون دلار این هفته در سواحل یمن سقوط کرد که توسط انصارالله سرنگون شده است. به گزارش شبکه آمریکایی سی‌بی‌اس نیوز، انصارالله یمن از ماه نوامبر تاکنون ۳ فروند این نوع پهپاد را سرنگون کرده است. به گفته سرویس تحقیقات کنگره، هر پهپاد ام‌کی و۹ ریپر ۳۰ میلیون دلار قیمت دارد. پایگاه خبری «المسیره» یمن به نقل از یک مقام آمریکایی که از ذکر نام خود خودداری کرد، اعلام کرد یک پهپاد ام‌کی و۹ متعلق به ارتش این کشور در نزدیکی سواحل یمن سرنگون شده است. این مقام دولتی آمریکایی درباره علت سرنگونی مشکوک این پهپاد پیشرفته اظهارنظری نکرد. در همین ارتباط، مقامات یمنی هنوز واکنش رسمی درباره سقوط مشکوک این پهپاد گران قیمت آمریکایی در سواحل یمن اتخاذ نکرده‌اند. به گزارش شبکه ای‌بی‌سی نیوز، جنبش انصارالله یمن ماه نوامبر ۲ پهپاد ام‌کیو ۹ ریپر آمریکایی دیگر را ساقط کرده است. یکی از این پهپادها در ماه نوامبر و دیگری در ماه فوریه ساقط شده است. هر یک از این پهپادها در ۳۰ میلیون دلار قیمت دارد.
هواپیمای MQ9 Reaper آمریکایی برای ترور خائنانه فرمانده سپاه قدس شهید حاج قاسم سلیمانی، فرمانده شهید ابومهدی المهندس و کسانی که همراه آنها در فرودگاه بغداد بودند مورد استفاده قرار گرفت. ارزش آن را تا ۳۲ میلیون دلار نیز برشمرده‌اند و یکی از بهترین پهپادهای آمریکا محسوب می‌شود.
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود با تیتر «شهریه بی ترمز مدارس» نوشت: شهریه مدارس و مراکز غیردولتی هرساله بر اساس ضوابط قانونی تعیین می‌شود و افزایش می‌یابد که بخش نامه آن دوم اردیبهشت به استان‌ها ابلاغ شد؛ بر این اساس هزینه‌های قابل پرداخت مطابق با «الگوی تعیین شهریه» بابت ارائه برنامه هفتگی مصوب از سوی مدارس غیر دولتی و منطبق بر برنامه درسی ملی و مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش تعیین خواهد شد. به گزارش ایسنا با نزدیک شدن به پایان سال تحصیلی و به دنبال آن پیش ثبت نام‌ها، شهریه‌های مدارس غیردولتی دغدغه بزرگ هرساله اولیا است، هرچند هنوز شهریه سال تحصیلی ۱۴۰۳ ۱۴۰۴ رسماً اعلام نشده و فعال مقرر شده پیش ثبت نام‌ها بر اساس نرخ شهریه سال گذشته انجام شود اما گفته شده کف و سقف میزان «شهریه» بر اساس عملکرد مدارس و بارگذاری مدارک و اطلاعات در سامانه مدارس و مرکز غیردولتی تعیین می‌شود. بر اساس بخش نامه ابلاغی؛ «شهریه مصوب مدارس غیردولتی» بر اساس هزینه‌های قابل پرداخت مطابق با «الگوی تعیین شهریه» بابت ارائه برنامه هفتگی مصوب از سوی مدارس غیردولتی منطبق بر برنامه درسی ملی و مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش تعیین می‌شود.
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود با تیتر «کانال‌یابی تورم مسکن» نوشت: روند رشد قیمت واقعی مسکن از سال ۹۰ تاکنون، حاوی ۴ مقطع معنادار برای سیاستگذار است و در عین حال، چشم‌انداز سال جاری را قابل پیش‌بینی می‌کند. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد صرف‌نظر از اثر تورم عمومی بر روند قیمت آپارتمان‌های شهر تهران، بالابرنده‌های پرقدرت در بیرون این بازار وجود دارد؛ به‌طوری‌که فعالیت این محرک‌ها در فاصله ۹۷ تا ۹۹، سبب شد قیمت واقعی ملک طی سه سال پیاپی، به‌طور میانگین ۳۸ درصد در سال جهش کند و طی دو سال بعد از آن، تغییر جهت همین محرک‌ها باعث کاهش به ترتیب ۸ درصد و ۲۳ درصدی قیمت واقعی شد. پشت‌صحنه فراز و فرود تاریخی قیمت واقعی ملک، از رابطه مستقیم آن با «ریسک‌های غیراقتصادی» حکایت دارد. شرایط بازارها هنگام شکل‌گیری انتظارات تورمی به گونه‌ای است که سرمایه‌ها با حجم قابل توجهی به سمت ملک کشیده می‌شود. به این ترتیب، سیاستگذار برای حل مساله تورم مسکن هم «مهار ریسک‌های غیراقتصادی» را که در کوتاه‌مدت اثر معنادار روی قیمت ملک دارند و هم «مسیرسازی برای به‌کارگیری سرمایه‌های خرد در بخش واقعی اقتصاد» را از طریق مثلاً پایان‌دادن به مداخله در بازار سرمایه باید جزو اولویت‌های خود ببیند. در این مقاله فهرستی از ۶ فاکتور مسلط بر بازار مسکن و نتایج نظرسنجی از ۱۲۹ کارشناس و فعال اقتصادی آمده است.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است