به نقل از «ایرنا»

۲۰ سند راهبردی برای حوزه‌ها تهیه شد

تاریخ انتشار: ۳۰ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۷۰۳۹۷

به گزارش روز شنبه مرکز خبر حوزه، آیت الله علیرضا اعرافی در دیدار مدیر جامعه الزهرا (س) با اشاره به این نکته که آمایش و سنجش و آسیب شناسی نهادهای حوزوی و نظام روحانیت از مهمترین فعالیت ها در مدیریت حوزه های علمیه است، اظهار داشت: روزی خدمت رهبر معظم انقلاب، به ۳۰ آسیب نظام و جامعه روحانیت اشاره کردم.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه، افزود: بنده در سال های سال، یادداشت‌های بسیاری در خصوص نهادهای حوزوی جمع آوری کردم که شاید بیش از ۴۰ کلاسور باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تمام جلساتی که با رهبری معظم و مراجع عظام داشتیم همه آنها را در این اوراق جمع آوری کردم، همچنین مطالباتی که امام و رهبری و مراجع از حوزه داشتند به همراه مطالبات و ایده های مرتبط به حوزه در مجموعه ای با هزار ایده و مطالبه جمع آوری شد.

مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: در یک طرح ۲۰۰ طرح و کارویژه روحانیت در گروه های مختلف جمع آوری شد. کارویژه های روحانیت نسبت به خود،جامعه، نظام اسلامی و بین الملل طبقه بندی و اولویت بندی شد.

وی افزود: همچنین برای حوزه، ۲۰ سند راهبردی تهیه کردیم که شامل سند چشم انداز حوزه، منشور راهنما و ۱۸ طرح نظامات جامع بود که در واقع یک بسته ۲۰ سند جامع شکل گرفت که به شکل سلسله وار در حال تهیه است که شامل ۲۰۰ تا ۳۰۰ طرح راهبردی است که منتشر خواهد شد.

 اعرافی گفت: طرح بزرگ آمایش، از جمله مهمترین طرح های حوزه است که در این آمایش، نزدیک به ۷۰ طرح از جمله مسجد تراز، آموزش و پرورش، دانشگاه، قوه قضاییه و ... جمع آوری شده است، بر اساس این آمایش و مجموعه آن اسناد برای اولین بار برنامه پنج ساله حوزه تدوین شد.

جامعه المصطفی در حال حاضر چهارمین برنامه خود را دنبال می کند، ولی امسال اولین سال از برنامه پنج ساله حوزه سپری می شود، در این برنامه پنج ساله چهل مضمون اصلی و ۹۰۰ ردیف برنامه وجود دارد. در ذیل این برنامه ۲۰۰ طرح بزرگ تحولی سوای کارهای روتین وجود دارد.

مدیر حوزه های علمیه یادآورشد: در اینجا یک منظومه واحد فکری با همفکری و ارشادهای رهبری و همکاران شکل گرفت، در این سال‌ها نیز مطلقا بودجه برنامه ای وجود نداشت و همه کارها با فعالیت جهادی انجام شد و ۲۰۰ نیروی اجرایی نیز کم شده است، از جمله این طرح ها می توان به درختواره دروس حوزه اشاره کرد که در ۱۶ حوزه دانشی، ۴۰۰ رشته و گرایش با حضور ۷۰۰ استاد تدوین شد.

وی اضافه کرد: عین همین مساله در درختواره آموزش های مهارتی تدوین شده است، البته همه این موارد قابل نقد و اصلاح و تغییر است.

 اعرافی تصریح کرد: روح همه این عوامل آن است که حوزه روی پایه‌های پیشین خود استوار بماند و بتواند به نیازهای جامعه و جهان پاسخ دهد، امروزه حوزه پاسخگوی در تراز برسیم.

وی گفت: از مهمترین گره های امروز، پراکندگی هایی است که به دلیل عدم منظومه بودن فعالیت ها و مجموعه ها وجود دارد. همه نهادهای فاخر حوزوی باید در کنار هم کار کنند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، افزود: رسیدن به منابع مالی پایدار حوزوی نیز از مهمترین این مشکلات است که راهکار سریع دارد، ولی با موانعی همراه است. در همین زمینه تعاملات خوبی نیز با شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران داریم.

 اعرافی با ذکر اهمیت خاص دروس سطح عالی حوزه، گفت: در حوزه، قلبی وجود دارد که شامل دروس سطوح خارج است که در این زمینه کمترین برنامه وجود داشت. در این زمینه درس های فقه معاصر و دروس اجتهادی غیر فقه قاعده مند شده است و در حال راه اندازی است.

وی افزود: جامعه الزهرا پیشران توسعه علوم حوزوی در عرصه خواهران بوده‌است، یکی از مهمترین تحول‌های انقلاب اسلامی ما پیشرفت شگرف در حوزه علمیه خواهران است، خوشبختانه جامعه الزهرا و اسلاف آن پیشران توسعه و پیشرفتی هستند که در این عرصه شکل گرفته‌است.

مدیر حوزه های علمیه بیان داشت: نباید اتخاذ تدابیر حوزوی مدیریتی در چرخه مدیران، به درازا بکشد، ولی مدیران حوزوی در حوزه علمیه خواهران باید در سال‌های آینده با تلاش جدی، برنامه های جدید در چارچوبه و دور نمای جدید داشته باشند.

 اعرافی یادآور شد: در موضوع آموزش های مرتبط به بانوان، برخی از دیدگاه های تند و کند وجود دارد، گاهی گفته می شود که آموزش های بانوان دارای ممیزها و مشخصات خاصی دارد که باید با فضای برادران متفاوت باشد، در نقطه مقابل عده ای عنوان می کنند که هیچ تفاوتی وجود ندارد، ولی نظر درست، نظر بینابین است.

وی گفت: ولی در نظر سوم میل ما بیشتر به ترجیح مشترکات است، یعنی ممکن است ۱۵ درصد تفاوت با برادران داشته باشد، ولی علم حوزوی بانوان، باید در بازار علم کشور در یک رقابت کلان کشوری و حوزوی رقابت داشته باشد.

 اعرافی بیان کرد: درست که این نظر مخالفانی هم دارد، ولی بنده در عرصه بین الملل نیز چنین مساله ای را ارجحیت می دادم که باید در اروپا هم افرادی را تربیت کنیم که در تراز فلاسفه بزرگ داشته باشیم. چرا نباید در میان مردم بومی اروپا چنین افرادی تربیت شوند؟

وی گفت: فعالیت در حوزه بیشتر به فضا و جو حوزه مربوط می‌شود، بنده از ۲۰ سالگی در فضای دانشگاهی ملی و بین المللی حضور داشتم، ولی به هویت اصیل و تاب آور حوزوی معتقد بودم زیرا این هویت بیش از هزار سال است که هویت خود را حفظ کرده است.

مدیر حوزه های علمیه، گفت: در دوران آیت الله شیخ عبدالکریم حائری، بیش از ۳۰۰ طلبه در حوزه حضور داشتند که این طلبه‌ها هسته اصلی انقلاب را شکل دادند، امروزه با امواجی روبرو هستیم که این هسته را تهدید می کند، ولی این هویت باید یک فرهنگ و یک نگاه باشد. باید به این هویت افتخار کنیم و آن را ارج بنهیم.

وی با ذکر این مطلب که بنده سال‌ها در عرصه های دانشگاهی کار کردم، ولی هیچ رتبه دانشگاهی ندارم، افزود: زیرا علاقه و ترجیح بنده به همین امور حوزوی بود، این مساله باید به یک فرهنگ و رویکرد و نگاه مبدل شود، اگر این نگاه حاکم باشد به کار ما ارزش می دهد، این هویت را در المصطفی نیز دنبال می کردم و به همین دلیل در فرودگاه یکی از کشورها که حضور یافتم سی طلبه با لباس روحانیت حضور پیدا کردند.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه، خاطر نشان کرد: سطوح عالی حوزوی نباید شکل کلاسیک پیدا کند، باید آزادی طلاب در انتخاب استاد و کلاس حفظ شود، ولی با هدایت هم همراه باشد. انسان های بزرگ همیشه در فضاهای باز رشد می کنند.

وی گفت: در ارتباط مدیریت حوزه های علمیه و جامعة الزهرا آماده شکل گیری ارتباط‌های ویژه تعاملی داریم که حداقل در ۲۰ عرصه می توانیم به تفاهم و برنامه مشترک برسیم. این ارتباط‌ها در حوزه های مختلف قابل انجام است.

مدیر حوزه های علمیه، در بخش پایانی صحبت های خود گفت: مدیر جامعه الزهرا وظیفه سنگینی را به عنوان یک مدیر زن به عهده دارد که باید وِظیفه اش را به خوبی انجام دهد تا الگوی خوبی در این زمینه شکل گیرد و راه برای دیگران نیز باز شود.
 
اعرافی یادآورشد: در حوزه تربیت اساتید فعالیت های خوبی انجام شده است که به نظر من باید این ارتقای سطح باید توسعه یابد که بتوانیم فعالیت ها را در مرکز رشد و مناصب مهم سامان دهیم. باید به شکلی برنامه ریزی کنیم که طلاب بر حسب نیازهایی که بر آن اساس وارد حوزه شوند، شاهد اجرای برنامه های تخصصی باشند.

وی افزود: مهمترین کارهایی که در پیش روی داریم، احصای شغل ها و مناصبی است که خانم های طلبه می توانند در کشور فعالیت کنند  باید جامعة الزهرا(س) نیروهایی داشته باشد که بتوانند در تصمیم‌های ملی و استانی خود تاثیرگذار باشند.

مدیر جامعه الزهرا نیز طی سخنانی با بیان اینکه خانم ها آمادگی بسیار زیادی برای فعالیت دارند، ولی احساس می شود که برنامه های آنها باید ویژه باشد و مهارت های آنها را بیشتر کند و آنها را برای حضوری قوی در اجتماع آماده تر نماید، گفت: در گذشته علمایی چون آیت الله قدوسی و آیت الله شیرازی فعالیت های بسیاری برای برنامه ریزی مکاتب را پیگیری می کردند و به همین دلیل فارغ التحصیلان آن زمان، رشد معنوی و فرهنگی بسیار خوبی داشتند. به همین دلیل شورای سیاستگذاری حوزه خواهران  و هیئت امنای جامعه الزهرا(س)، باید روی برنامه ریزی های اساسی کار کنند.

سیده زهره برقعی ادامه داد: در حوزه سیاست‌گذاری باید دقت داشته باشیم که در ورطه تصدی گری نیفتیم، ارزیابی کمیسیون های شورای سیاست گذاری هم از نکته‌هایی است که باید در حوزه توسعه فعالیت های حوزوی به آن توجه کرد.

وی گفت: برنامه هایی برای کانون های استانی داریم. سیل کانون ها در مراکز استان ها و شهرستان ها تجمیع شدند و ظرفیت خوبی نیز از حیث شبکه سازی دارند.

وی افزود: در این رابطه دوره های کوتاه مدت مهارت افزایی داریم که اگر بتوانیم این دوره ها را تا آبان ماه برگزار کنیم، می توانیم انتظار داشته باشیم که از آبان ماه این برنامه ها را در بخش های مختلف خود برگزار کنند.

مدیر جامعة الزهرا بیان کرد: همین برنامه می تواند ما را در زمینه تبلیغ بین الملل نیز یاری کند و  در حوزه دانش آموختگان نیز اجرا شود. نیازسنجی این فعالان از مهمترین برنامه ها است.

وی گفت: مدیر پروری و پرورش مدیر در حوزه فرهنگی از جمله خلاءهای جدی است که باید به خوبی پر شود، شورای سیاستگذاری می تواند روی برنامه های کلان کار کند و بیش از آنکه مدیران دائما در کمیسیون ها حضور یابند وقت بیشتری برای کار در بخش های خود داشته باشند.

برقعی تصریح کرد: مدیری که باید در هفته در پنج جلسه کمیسیون شورای سیاستگذاری حضور داشته باشد، وقت کار ندارد، خوشبختانه شفافیت خوبی در این زمینه وجود دارد ولی باید کارهایی که مرتبط به این شورا و مدیریت است  تسریع یابد.

وی بیان داشت: یکی از پیشنهادهای بنده، تاسیس مرکز رشد و فناوری بود، گویا مرکز مدیریت برادران نیز چنین طرحی داشته اند که در این زمینه باید از این گونه طرح های نو اندیشانه حمایت کنیم.

مدیر جامعة الزهرا افزود: از جمله مهمترین کارهایی که در پیش روی داریم، احصای شغل ها و مناصبی است که خانم های طلبه می توانند در کشور فعالیت کنند. باید جامعة الزهرا نیروهایی داشته باشد که بتوانند در تصمیم‌هاس ملی و استانی خود تاثیرگذار باشند.

برچسب‌ها حوزه علميه قم علیرضا اعرافی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: حوزه علميه قم علیرضا اعرافی حوزه علميه قم علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه شورای سیاستگذاری جامعة الزهرا جامعه الزهرا حوزه علمیه برنامه ها فعالیت ها آیت الله جمع آوری سال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۷۰۳۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سفر به سومین دیار حرم اهل بیت (ع) در ایران -  بخش نخست

از آنجا که این جایگاه ، بنا به ویژگی های علمی در زمینه‌های اصول و فقه و دیگر علوم جاری در حوزه‌های علمیه مورد توجه قرار داشته و دارد و با وجود درایت و تیزنگری ، هوشمندی ، سیاستمداری و آشنایی با اوضاع و شرایط جامعه مسلمانان اعم از سنی و شیعه و نیز دیگر جوامع مذهبی جهان، در هر دوران شخصی را به عنوان «مرجع جامع‌الشرایط» به جامعه شیعیان معرفی می کند.

از این رو سنت مراجع شیعه، بذل توجه به مراکز اصلی شیعه بوده و می باشد که در این میان حجة ‌الاسلام والمسلمین جناب آقای حاج سید جواد شهرستانی ، داماد و نماینده تام‌الاختیار حضرت آیة الله العظمی سیستانی در نزدیک به سه دهه اخیر ، برای نخستین بار دست به سفرهای درون‌مرزی و برون ‌مرزی زده و بدین ترتیب به امور شیعیان و حوزه‌های علمیه و مدارس وابسته به آن ، در درجه نخست و نیز اصولاً آگاهی از وضع و شرایط اجتماعی و اقتصادی آنان و رفع نیازمندی های شیعیان می ‌پردازد.
بدون تردید شرایط کنونی جهان به ویژه در منطقه و برنامه‌ریزی ‌های سیاست جهانی برای وارونه جلوه دادن چهره اسلام حقیقی و نیز تحقیر و به انزوا کشانیدن مسلمانان به ویژه شیعیان در جای جای جهان، خصوصاً در منطقه خاورمیانه ، مسئولیت سنگین‌تری را متوجه نهاد مرجعیت نموده و از این روست که می ‌بایست با سفرهای دوره‌ای هراز چندگاهی ، ضمن آشنایی با شرایط اجتماعی و اقتصادی شیعیان به طور خاصً و دیگر جوامع مسلمان به طور عام، به رفع نیازمندیی ها و به‌روز درآوردن مراکز علمی فرهنگی آنان اقدام گردیده و از سوی دیگر موجب دلگرمی آنان گردد که این عزیزان احساس کنند همواره دارای پشتوانه و مرکزی هستند که در اندیشه آنان بوده و دغدغه آنان را در سر دارد.

اینجانب که در این چند دهه اغلب توفیق همراهی با معظًم له و هیأت همراه در سفرهای درون مرزی و برون مرزی را داشته و پیش از این گزارش های گوناگونی از این سفرها را همچون سفر های برون مرزی به کشور های لبنان ، افغانستان ، هند ، کشمیر ….و نیز درون مرزی چون سفر به بخش های شمال ، جنوب و شرق کشور را منتشر ساخته ام ، سعی داشته ام تا آن جا که ممکن است بصورت گذرا ، بخشی از فعالیت های این گونه سفرها را که اغلب با دیدار ها از مراکز حوزه های علمیه ، مدارس ، اساتید علمی آنان ، أئمه جمعه و جماعات ، و شخصیت های علمی حوزوی ، نیز اجتماعی و سیاسی و گاه بر اساس ضرورت ، دیدار با مردم مناطق محروم کشور را به نظر خوانندگان ، و نیز ثبت در تاریخ ، به قلم آورم.
در همین راستا توفیق یار گردید که در تاریخ شنبه ۲۵ فروردین ماه جاری (۱۴۰۳ شمسی ) به مدت چهار روز با هیأت اعزامی از سوی دفتر آیة الله العظمی سیستانی ، که به ریاست و مدیریت و حضور جناب حجة الاسلام و المسلمین حاج سید جواد شهرستانی به استان فارس ( شیراز ، کازرون ، جهرم و فسا ) ، سفر کرده و پس از زیارت از دو مرقد مطهر سید علاء الدین ، و شاهچراغ علیهم السلام و دیدار با تولیت های این دو مزار مبارک و دیدار با امام جمعه های شیراز ، کازرون ، جهرم ، فسا و جز این ها از أئمه جمعه دیگر شهرهای این دیار ، به دیدار باطلاب علوم دینی در مدارس و حوزه های علمیه متعدد آن ، ودیدار با علماء و شخصیت های حوزوی و اساتید این بلاد صورت پذیرفت.

در این سفر نزدیک به بیش از پنجاه دیدار در برنامه گنجانیده شده بود که برنامه همه روزه از شش بامداد ، تا ساعت دو بامداد روز بعد ادامه می یافت که بحمد الله همچون دیگر سفرهای معظم له ، از سفرهای موفق بشمار می آمد.
امیدوارم توفیق یار گردد که در این راستا و دیدارها قلم نگاره هایی را به تحریر در آورم.
گفتنی است که شیراز در سال۷۴ هجری به دست مسلمانان فتح شد. هجرت امام رضا (علیه‌السلام) به ایران ، خیل عاشقان ولایت و سادات علوی را راهی ایران نمود که برخی از آنان در شیراز به دست حاکمان عباسی به شهادت رسیدند.
تاریخ پیدایش حوزه علمیه شیراز به قرن دوم با روی کار آمدن آل بویه باز می‌گردد و با به قدرت رسیدن صفویان و افزایش قدرت تشیع حوزه علمیه شیراز نیز رو به گسترش پا نهاد و تا به امروز این راه را ادامه داده است.
این دوره از قرن دوم شروع و تا قرن دهم ادامه می‌یابد. حکومت آل بویه موجب شکوفایی حوزه علمیه شیراز در این دوره است و برخی از فقها و حکیمان از این دیار به کاروان دانش می‌پیوندند. اواسط قرن چهارم هجری شیراز به تصرف دیلمیان درآمده و تشیع به عنوان مذهب رسمی مورد توجه قرار گرفته است.
از فعالیت‌های فرهنگی آل بویه در این دوره مسجد جمعه و کتابخانه عضدالدولة است. این روند موجب گشت تا در قرن پنجم هجری دانشمندانی شیعی از این سرزمین پا به عرصه نهند.
در دوره‌های بعد که به هفتم تا دهم هجری تعلق دارد نام ۳۱ مدرسه علمیه در حوزه شیراز ثبت شده است.

صفویان در نشر تشیع در ایران هر چند پیشگام بشمار نمی آیند و برخی دیگر از حکومت‌های شیعه چون آل بویه و علویان بر آنان پیشی دارند، لیکن آنها در دایره گسترده‌تری تمدن اسلامی و فرهنگ شیعی را نشر داده‌اند. آغاز دوره دوم حوزه علمیه شیراز با استقرار دولت صفوی آغاز و تا قرن پانزدهم ادامه می‌یابد.
با رواج فرهنگ شیعی در ایران بسیاری از دانشمندان بحرین و با توجه به نزدیکی جغرافیایی ، از اوایل قرن یازدهم به شیراز مهاجرت نموده و در این شهر مقیم شدند.

برخی از مشهورترین این بزرگان عبارتند از :
سید ابو علی ماجد ، فرزند سید هاشم بحرانی (متوفی ۱۰۲۸. ق) ، احمد بن عبد السلام بحرانی (زنده به سال ۱۰۲۸. ق) ، شیخ صایح بن عبد الکریم بحرانی (متوفی ۱۰۹۸. ق) ، سید ماجد فرزند سید محمد بحرانی (زنده به سال ۱۰۹۷. ق) ، شیخ یوسف بحرانی (۱۱۰۷ـ۱۱۸۶. ق) صاحب کتاب « الحدائق الناضره » که به صاحب حدائق شهرت یافته است.
در این دوره ده‌ها مدرسه علمیه در شیراز به عنوان نهاد آموزشی به فعالیت مشغول بودند که مهمترین آن ها اشاره می نمایم:
مدرسه محبیه ، مدرسه خان ، مدرسه میرزا لطفی ، مدرسه‌ هاشمیه ، مدرسه اسماعیلی ، مدرسه حکیم ، مدرسه نظامیه ، مدرسه امامیه ،
مدرسه صالحیه ، دمدرسه مقیمیه ، مدرسه حاجی میرزا خان ، مدرسه آقا بابا خان ، مدرسه شفاعیه.
از بزرگان این دوره می توان به « صدر المتألهین شیرازی » و «حاج میرزا محمدحسن» معروف به « میرزای شیرازی » اشاره نمود که هر چند هیچیک از این دو بزرگ در شیراز اقامت دائم نداشته‌اند، لیکن نام شیراز را به عنوان دیاری شیعی که فرزانگانی در فلسفه و فقه را به جهان تشیع عرضه نموده است ، در خاطره‌ها زنده می‌کنند. به ویژه میرزای شیرزای که در تاریخ شیعه به ( المجدًد الشیرازی ) شهرت یافت که نهضت ضد استعماری تنباکو را به وجود آورد و با فتوای تاریخی و تاثیر گزار خود ، قدرت دینی عالمان شیعه را به نمایش گذاشت.

همانطور که پیش از این اشاره گردید هجرت امام رضا (علیه‌السلام) به ایران ، خیل عاشقان ولایت و سادات علوی را راهی ایران نمود که برخی از آنان در شیراز به دست حاکمان عباسی به شهادت رسیدند.

برخی از این بزرگان عبارتند از:
احمد بن موسی الکاظم معروف به شاهچراغ ، سید علاءالدین حسین بن موسی الکاظم علیه السلام، (برادر کوچکتر شاهچراغ ) ، محمد بن موسی الکاظم ، علی بن حمزة بن موسی الکاظم ، ابراهیم عسکر بن موسی بن ابراهیم أصغر بن موسی الکاظم ،حسین بن اسحاق بن موسی الکاظم ، محمد بن حسن بن حسن بن حسین بن اسحاق بن موسی الکاظم ،
قاسم بن احمد بن حسن بن سلیمان بن قاسم الرسی ابن ابراهیم طباطبا بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن بن حسن بن علی بن ابیطالب علیهم السلام که هرکدام از این بزرگان دارای حرم و بارگاه های باشکوهی در شیراز می باشند و مردم این دیار از رشحات معنوی پیکر های پاک نهفته در خاک آن همواره در طول تاریخ بهره مند بوده و می باشند.
در حقیقت شیعه از قرن دوم هجری در شیراز حضور یافته و در طی سال‌ها به جایگاه رفیعی نایل آمده است.
از اواخر قرن سیزدهم هجری ، حوزه علمیه شیراز شاهد تعداد قابل توجهی از دانشمندان فرزانه در فقه و اصول و معارف الهی گردید که برخی از آنان با موضع‌گیری در مقابل شیخیه کرمان، کتاب‌هایی را در ردّ فرقه شیخیه به رشته تحریر درآوردند و برخی بر علیه استعمار انگلیس موضع‌گیری نموده و مردم را علیه آنان بسیج کردند.

در اینجا به برخی از مشاهیر دانشمندان شیراز اشاره می نمایم:

حجة ‌الاسلام میرزا محمد ابراهیم شیرازی (قرن سیزدهم) ، حجة ‌الاسلام آقا سید ابو الحسن دستغیب شیرازی (متوفی بعد از ۱۳۰۰. ق) وی در علوم عقلی و ریاضی مهارت بسزایی داشتند ، حجة الاسلام سید ابو القاسم شیرازی (متوفی حدود ۱۲۸۰. ق) وی از مدرسین حوزه علمیه شیراز بود ،
حجة الاسلام سید احمد بن سید عبد الکریم شیرازی (متوفی حدود ۱۲۵۰. ق) وی از دانشمندان متبحّر حوزه شیراز بود، « کشف الاسرار ، جبر و اختیار » از آثار اوست ، آیة ‌الله سید اسماعیل بن سید رضی شیرازی (۱۲۵۸ـ۱۳۰۵. ق) وی پدر حضرت آیة الله العظمی میرزا عبد الهادی شیرازی و پسر عموی میرزای بزرگ شیرازی بوده و از علمای جلیل القدر و فقهای عصر خویش محسوب می‌شده است ، آیة الله سید میرزا آقا فرزند سیداحمد مستوفی حسنی شیرازی که داماد میرزای شیرازی بشمار می آمد ، آیة ‌الله العظمی شیخ محمد باقر شیرازی ، که از معاصرین وحید بهبهانی و علامه بحر العلوم است ، آیة ‌الله العظمی سید محمد باقر موسوی طیب شیرازی (متوفی حدود ۱۲۳۵. ق) وی از عالمان متبحر قرن سیزدهم هجری است ، آیة الله شیخ محمدجعفر بن محمد، « ملًا آقا بزرگ شیرازی » (متوفی حدود ۱۳۰۰. ق) معظم له از مراجع قضاء و افتاء شیراز محسوب می‌شد ، حجة الاسلام شیخ جعفر تجوری شیرازی ، که از شاگردان مجدد شیرازی بشمار می آمد ، حجة ‌الاسلام شیخ محمدجواد فرزند محمدرضا آیت‌اللهی (متولد ۱۳۰۹. ق)، حجة ‌الاسلام ملا محمد جواد شیرازی (متوفی حدود ۱۲۶۰. ق)، ایشان از فقهای شیراز و مؤلفان آن سامان است « الکواکب المضیئة » از جمله تالیفات او می‌باشد ، حجة الاسلام سید حسین بن محمد رضا حسینی شیرازی ، وی عالمی فاضل و از شاگردان شیخ فضل الله نوری است، حجة ‌الاسلام شیخ محمد رضا بن اسد الله عالمی (متوفی حدود ۱۳۴۰. ق)، وی از ادیبان شیراز است. « بصیر السعداء » و « عقود الدرً النضید » از آثار اوست ، حجة الاسلام سید محمد رضا بن اسماعیل موسوی شیرازی (۱۲۲۳ـ۱۳۰۰. ق)، وی از شاگردان حاجی کلباسی است و کتاب‌هایی در معارف اسلامی نگاشته است ، آیة ‌الله شیخ عبد الجبار شیرازی (متوفی ۱۳۱۹. ق)، وی از فقهای شیراز و از شاگردان شیخ انصاری و میرزای بزرگ شیرازی و مرجع مردم شیراز در مسایل شرعی و احکام دینی بوده است ،

آیة ‌الله العظمی سید عبد الهادی حسینی شیرازی (۱۳۰۵ـ۱۳۸۳. ق) ، آیة الله سید علی اکبر فال اسیری شیرازی (متوفی ۱۳۱۹. ق)، وی از فقهای بزرگ عصر خویش و از شاگردان میرزا حبیب الله رشتی است که نهضت تنباکو را در شیراز هدایت نمود ، آیة الله حاج سید محمد باقر آیة اللهی (متولد ۱۳۲۲. ق)، وی فرزند آیت‌الله العظمی میرعبدالباقی است که از حوزه علمیه شیراز، نجف ، اصفهان و قم بهره برده سپس به شیراز بازگشته و به خدمات دینی مشغول شده است ، حجة ‌الاسلام سید محمد کاظم آیة اللهی (متولد ۱۳۳۲. ق)، وی فرزند دیگر آیة الله میر عبد الباقی است که در حوزه علمیه شیراز و قم به تحصیل پرداخته و کتاب‌ها و رساله‌هایی در فقه به رشته تحریر درآورده است ، آیة ‌الله سید ابو القاسم ارسنجانی (متولد ۱۳۱۸. ق)، وی از طلاب شیراز بود که برای تکمیل تعالیم دینی راهی نجف اشرف شده بود لیکن با تبعید آیات عظام نجف به قم در سال ۱۳۴۲. ق به ایران آمد و پس از تحصیل در مکتب مرحوم‌ آیة الله حائری یزدی و میر سید علی یثربی به شیراز رفته و به تدریس در آن حوزه و ترویج احکام دین پرداخت ، آیة‌الله العظمی شیخ جعفر بن محمد حسین محلاتی شیرازی (متولد ۱۲۴۳. ق)، معظم له از مجتهدان شیراز بود که از اساتید حوزه‌های علمیه شیراز، سامراء و نجف بهره برده و در شیراز اسکان یافته بود. وی در جنگ جهانی اول ( ۱۳۳۲ـ۱۳۳۷ ق ) مردم را به دفاع از ایران و جنگ با دولت انگلیس فراخواند. در این ایام خود نیز لباس رزم پوشیده و به صف مبارزان پیوست تا اینکه انگلیسی‌ها بوشهر را تخلیه کردند ، آیة ‌الله سید صدر الدین مجتهد شیرازی (متولد ۱۲۲۱. ق)، ایشان از دانش آموختگان حوزه شیراز و نجف می‌باشد که پس از تحصیل به موطن خویش بازگشته و «جمعیت انصار» را تشکیل دادند.

از آثار ایشان یک دوره دایرةالمعارف بیست جلدی به نام « مجموعة الاشتات » است ، آیة ‌الله میرزا ابراهیم بن محمد علی مجتهد محلاتی شیرازی (متوفی ۱۳۳۶. ق)، ایشان از فقها و مجتهدان جامع الشرایط و از شاگردان مجدد شیرازی است که تقریرات درس استاد در فقه و اصول را به رشته تحریر درآورده است ، آیة الله سید نور الدین بن میرزا ابو طالب حسینی شیرازی ایشان از آیات عظام نجف اشرف اجازه اجتهاد دریافت کرده و به تالیف کتاب و ارشاد مردم مشغول بود ، آیة الله العظمی شیخ بهاء الدین محلاتی فرزند شیخ جعفر از بزرگ علماء و مراجع عصر ما در استان فارس بشمار می آمد. بزرگ خاندان محلاتی شیراز «آخوند ملا محمد علی محلاتی » است که در سال ۱۲۶۰ هـ. ق. از محلات به شیراز هجرت کرد و در سال ۱۲۸۴ هـ. ق. در این شهر بدرود حیات گفت. وی خانواده محلاتی‌ها را در شیراز تشکیل داده و به مناسبت محلاتی بودن ، فرزندانش این عنوان را برای نام خانوادگی خویش برگزیدند. ملا محمدعلی محلاتی اصلا شوشتری بوده و جدش «آخوند ملا محمد شوشتری » از شوشتر به محلات هجرت نموده و در آن جا سکنی گزیده بود. « محمد بن علی نجار »، جد بزرگ ملا محمدعلی محلاتی یکی از علمای معروف شوشتر بوده است.

گفتنی است که عالمان و فقیهان سترگی در این دیار از قرن دوم تا کنون سر بر آورده و نه تنها شیراز و پیرامون آن را ، بلکه حوزه های علمیه نجف و قم ، و اصفهان ، و مشهد و جز این ها از دیگر حوزه های شیعه جهان اسلام را از علم و دانش خود بهره مند ساخته اند ، که در این قلم نگاره ، و در حدً بضاعت علمی خود ، و حوصله خوانندگان ، تنها به بخشی از مرزداران اسلام در این دیار بسنده نمودم ، که صد البته سخن در این راستا و اشاره به ستارگان فروزان و برجسته آن فراوان است.
لازم به اشاره است که هم اکنون در حدود نزدیک به چهار هزار طلبه که سه هزار نفر آنان را مردان تشکیل می دهند ، در استان فارس و در ٥١ حوزه علمیه مشغول به تحصیل و فعالیت می باشند.
امیدوارم که در این راستا ضمن شرح سفر و دیدار استانی جناب آقای شهرستانی و هیأت همراه با حوزویان و اساتید و حوزه ها و مدارس علمیه شهرهای یاد شده ، اطلاعاتی افزون بر آن از حوزه های شیراز ، و مدارس کهن و تاریخ آن ها و تاثیر گزاری و حضور بزرگانی نام آور و ماندگار در تاریخ شیعه را تقدیم دارم.

جمعه هفتم اردیبهشت ۱۴۰۳

220

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900034