ماجرای تصفیه‌خانه‌ای که با سرعت 100 کیلومتر حرکت می‌کند/ فیلترهای سرامیکی، کلید واژه حل مسئله تصفیه آب
تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۷۹۴۸۰
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، آب یک ترکیب معدنی، شفاف، بی‌مزه، بدون بو و تقریباً بی‌رنگ است که ماده اصلی تشکیل دهنده هیدروسفر کره زمین و مایعات موجود در همه موجودات زنده شناخته شده‌است و به عنوان حلال عمل می‌کند. با اینکه آب هیچ نوع کالری یا مواد مغذی آلی ندارد، وجود آن برای همه اشکال شناخته شده حیات الزامی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بر همین اساس، مهیا کردن آب شرب سالم و پایدار برای مردم یکی از اصلی‌ترین وظایف دولت‌ها به حساب می آید و حضرت علی (ع) در بیان عملکرد مدت زمان حکومت خود، دسترسی به آب سالم را یکی از موارد کارآمدی دولت بیان کردند.
در همین راستا، تصفیه آب یکی از به روزترین شیوه‌های تامین آب شرب سالم در این حوزه تلقی می‌شود. بر این اساس، کمتر فعال حوزه آبی وجود دارد که نام سامانه سیار تصفیه آب را نشنیده باشد.
زمانیکه شرایط هماهنگ شد تا از این سامانه سیار سوار بر نیسان آبی بازدیدی به عمل آوریم، به این فکر کردیم که احتمالا آخرین نسل تجهیزات ساخته شده در آزمایشگاه مورد بازدید، همین سامانه سیار تصفیه کننده باشد اما تنوع تجهیزات نوآورانه ساخته شده به دست دانشمندان ایرانی شگفت زده‌مان کرد؛ به طوریکه این نیسان آبی یا همان تصفیه خانه پیشرفته سیار تنها بخش کوچکی از حجم فعالیت انجام شده تلقی می‌شد. تکنولوژی ساخت تصفیه‌کنندگان پرتابل از نیسان آبی به کانتینری رسیده بود که نسل ششم هوزینگ های فیلترهای سرامیکی تصفیه آب را در خود جای داده بود.
در گفتگو با فعالین جوان سایت ساخت دستگاه‌های تصفیه آب متوجه شدم، تکنولوژی ساخت فیلترهای سرامیکی و طراحی سامانه های منعطف و قابل حمل، اساس ساخت تجهیزاتی است که می تواند بسیاری از مشکلات نقاط دور افتاده کشور را مرتفع کند.
در همین راستا به منظور بحث بیشتر پیرامون سامانه های تولید شده به سراغ محمد همت، استاد دانشگاه و سرپرست هسته علمی این پروژه رفتیم تا در این رابطه با وی به گفتگو بنشینیم.
لازم به ذکر است، همت، رزومه علمی قابل توجهی با بیش از 250 مقاله علمی معتبر در حوزه مهندسی دارد و بر اساس فهرست‌های بین المللی جزء یک درصد دانشمندان برتر دنیا در تولید و ارجاع مقالات به حساب می‌آید.
در این گفتگو، شیوه حل مسئله آب در کشور، توسعه فیلتراسیون های بومی و نسل‌های مختلف دستگاه‌های تصفیه آب مورد بررسی قرار گرفته است.
مشروح این گفتگو به شرح ذیل است:
*کدر بودن آب مشکل بزرگ برخی از روستاهای کشور است
فارس: سال گذشته یک موضوعی خبرساز شد تحت عنوان این که گاندوها در هوتک‌های سیستان و بلوچستان به کودکانی که برای برداشتن آب آمده بودند حمله کرده و دست آنها قطع شده است. این خبر به قدری متأثرکننده است که روی سنگ بگذارید آب می‌شود. بعد از این اتفاق نمایندۀ مجلس آن منطقه یک لیوان آبی به مجلس آورد و گفت که مردم منطقۀ من از این آب استفاده می‌کنند. این یک اتفاق بود ولی متاسفانه در کشور روستاهایی وجود دارد که هنوز دسترسی به آب شرب پایدار ندارند. شما به عنوان پژوهشگر چنین نیازی را حس کردید و آیا گامی در این جهت برداشتید؟
همت: در داستان مسائل آبی کشور، عمده‌ترین مسئله‌ای که مردم را در کنار شوری آب اذیت می‌کند، مسئلۀ کدری و ناشفاف بودن آب است.
فارس: منظور دقیق علمی از کدر بودن چیست؟
همت: کدورت عملا مبنای سنجش میزان شفافیتی است که آب به دلیل وجود ذرات معلق که منظور ما بیشتر گل و لای است، از دست می دهد. زمانی که ذرات گل و لای که عمدتاً ذرات خیلی ریزی هم نیستند یعنی از آنیون‌ها و کاتیون‌ها که ذرات آنگسترومی و نانومتریکی هستند، بزرگترند و عمدتا در مقیاس‌های میکرومتری و بالاتر هستند ولی به این دلیل که همه جا پیدا می‌شوند، برای ما مساله درست می کنند. یعنی آب از بستر گل و لای عبور می‌کند چه در سیلاب‌ها و چه در بارش‌های رگباری و فصلی و چه در مخازنی که سطوح آب به سطوح پایین‌تری می‌رسد به لحاظ کیفی دچار این ایراد می‌شود.
*هسته دانا و شبکه توانا، راهبرد حل مسائل کشور
فارس: یعنی آب غیرشربی که برای استفادۀ آشامیدنی استاندارهای لازم را ندارد، آب کدر است؟
همت: وقتی کدورت آب را با چشم می‌بینید، استاندارد شرب را از دست می‌دهد و شاید خطرناک نباشد اما استاندارد نیست. ما ناچار هستیم آب را به درجه‌ای برسانیم که به لحاظ جسمی به فردی که از آب استفاده می‌کند صدمه نزند. استاندارد آب شرب ایران، استاندارد 1053 است که استاندارد سختگیرانه ای است. به همه موارد توجه شده است.
مساله دیگر کدورت این است که ذهن مصرف کننده را درگیر می کند. شما اگر حتی آب دارای فلزات سنگین رامشاهده کنید به دلیل اینکه شفاف است، به لحاظ فکری تصور نمی کنید که آلوده است اما آگر آب کمی کدر باشد، حتما مصرفش برای همه سخت می شود.
گاهی آب مصرفی اصطلاحاً شبیه شیرکاکائو و کدر است که هم اثرات روانی دارد و هم به لحاظ فنی مصرف آن توصیه نمی‌شود. ما چه ایراداتی در گرفتن این ذرات داریم؟ راه‌حل‌های محدودی داریم یعنی یا باید آب را به تصفیه‌خانه‌های ثابت ببریم و روال ته‌نشینی، ماده‌زنی، انعقاد و لخته‌سازی و فیلتراسیون طی شود و بعد آب پاک به دست بیاید که ممکن است این ساختار همه جا موجود نباشد یا حتی باشد ولی مواقعی از سال مختل شود. مثلا پمپ کار نکند یا کدورت به قدری بالا باشد که نتواند آن را شفاف کند. ما با این مشکل در برخی نقاط کشور روبرو بودیم که در شبکه های اجتماعی هم بازخورد وسیعی داشت و می گفتند که از شیر آب، شیرکاکائو می آید.
عده‌ای می‌گویند این مشکل را با فیلترهای اسمز معکوس یا پلیمری یا هالوفایبر حل کنیم که بسیار هزینه‌بر است. درواقع باید یک راه بینابینی پیشنهاد شود.
فارس: یعنی شما یک مشکلی دارید که یک راه‌حل عملاً به نام تصفیه‌خانه دارد و یک راه‌حل گران به نام اسمز معکوس نیز هست و این وسط شما تحقیق کردید و یک راه‌حل عملی‌تر پیشنهاد دادید؟
همت: ما باید مبتنی بر نیازهای موجود کشور، چارچوب‌های علمی را تنظیم کنیم و به ابزاری دست پیدا کنیم که آن نیاز را مرتفع کند. زیست‌بوم ما یک سری نیازهای خاص خود را دارد و مشکلات و مسائل خودش را دارد، وقتی این مورد را کنار می‌گذاریم و با مسائل آلمان و ایتالیا مقایسه می‌کنیم و می‌خواهیم از ابزارآلات آنها استفاده کنیم باید ابزارآلات فراگیرتر بگیریم. مسلم است که مشکلات ما با اروپایی ها فرق دارد.
یعنی وقتی شما اسمز معکوس می‌گیرید، خب همۀ مشکلات آب از جمله کدورت را می‌تواند برطرف کند ولی قیمت آن بالا است. کاربری آن تخصصی است. خروجی آن محدود است. اما جایی که مسئلۀ شما فقط کدورت است چه نیازی است که یک سامانه‌ای خریداری کنید که بخواهد تمامی مسائلی که شما ندارید را هم برطرف کند. مثل این می‌ماند که برای حمل یک دانه گوجه یک تریلی کرایه کنید.
از طرف دیگر به دلیل قیمت بالا امکان ارائه اش به کل کشور نیست. یعنی هم هزینه خرید اولیه بالاست. هم هزینه نگهداری بالاست و هم هزینه تعمیرات.
پس ما بر اساس این نیاز یک فناوری را پیگیری کردیم. ما یک استراتژی و ابر راهبرد داریم که می‌گوییم هستۀ دانا، شبکۀ توانا. خیلی از چرخ‌ها اختراع شده و شما باید این چرخ‌ها را بیاورید و در دستگاه نهایی استفاده کنید. طبق بررسی ما در حوزه آب شرب دو مشکل اساسی در ایران داریم که باید حل کنیم، یکی مسئلۀ کدورت است که خیلی پیش می‌آید و مردم را ناراحت می‌کند و دیگری مسئلۀ آب‌های لب‌شور است. البته یک جاهایی هم واقعا دسترسی آبی مردم مختل است که این هم ضلع سوم کارهایی می‌باشد که کردیم که باید منابع نوین و جدیدی ایجاد کنیم. برای کدورت آب دیدیم که این ذرات را می‌توان با مکانیزم‌هایی جدا کرد که نیاز به اسمزمعکوس نباشد و شروع به مطالعه سنگین روی فیلترهای سرامیکی و مکانیزم‌های معادل در ابعاد نانو و میکرو کردیم و به این نتیجه رسیدیم که با استفاده از نظام‌های فیلتراسیون سرامیکی، بحث کدورت را تا حد بالایی می‌توانیم رفع کنیم. پس شروع به خواندن مقالات و استفادۀ معکوس از مقالات کردیم و به چندین نفر رسیدیم که روی این حوزه‌ها کار می‌کردند. روی دانش این موضوعات در کشور کار شده بود اما مسائل حل نشده داشت که توانستیم با مشارکت آنها را هم انجام دهیم.
*فیلترهای سرامیکی، کلید واژه حل مسئله کدورت آب
فارس: گفتید مشکل شما راه‌حل سومی به نام فیلتر سرامیکی داشت که زیربنای دستگاه‌هایی که برای کدورت زدایی می‌بینیم همین فیلترها است، این فیلترها به چه نحو توسعه یافت؟
همت: بله. با چندین نفر تعامل برقرار کردیم و یک هستۀ تحقیقاتی شکل دادیم. قبلا هم روی این فیلترها در ایران کار شده بوده است. تیمی تشکیل شد و چندین نفر از اساتید و مهندسین متبحر همکاری کردند که با یک مکانیزم کاملاً خلاقانه کار را توسعه دادیم و فیلترها، ماژول ها و سامانه ها را به حد قابل قبولی رساندیم که هم دبی خوبی به ما می‌داد و هم می‌توانست ذرات را بگیرد. چون شما باید از فیلتر دبی خوبی بگیرید، اگر حفرات را خیلی ریز کنید، خروجی یا دبی فیلتر کم می‌شود و اگر خیلی حفرات باز باشد آب کماکان کدر است. وضعیت آب که به چشم مشخص نیست و همین که کدر باشد آب را ناسالم می‌دانند و حالا ما به یک حد بهینه رسیدیم و این حد بهینه را توسعه دادیم که هسته، کار اصلی را اینجا انجام داد. در همین راستا یک تیم صرفاً مهندسی شیمی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و ما تیم‌های مهندسی مکانیک و کامپیوتر هم درگیر کردیم و روی این‌ها سخت‌افزار سوار کردیم و عملاً ماژول آن طراحی شد و سیستم پمپینگ و پایپینگ و آب بندی و کنترل و سایر سیستم‌ها جلو رفت و به یک ساختار و اسکلتی رسید که می‌توانستیم آب را گردش دهیم و از فیلترها عبور دهیم.
بعد از این شروع به توسعۀ شکلی سامانه‌ها کردیم که امروز کانتینرها و سامانۀ خورشیدی و بقیه نسل‌ها را مشاهده می‌کنید که بر مبنای این دانش توسعه پیدا کردند. الان ما در موقعیتی هستیم طراحی کار تمام شده، استفاده‌های اولیه و تست‌های دانشی صورت گرفته، تست‌های پایلوت و سبک انجام شده است.
فارس: دستگاهی که تا الان ساختید، دستگاه سیار تصفیه است و این ذهنیت را ایجاد می‌کند که شاید راه‌حل جامعی برای این مسئله نباشد و به مثابه یک مُسکن است که در یک مقطع مشکل را حل می‌کند. آیا این فرض درست است یا این راه‌حل می‌تواند به‌عنوان یک سیستم مستقر در یک روستا مادامی که منبع آب تأمین باشد می‌تواند آب بدون کدورت به ما بدهد؟
همت: ببینید، این‌ها به‌عنوان تصفیه‌خانه هستند یعنی اگر ما امکان این را داشته باشیم که برای چند روستا یک دستگاه از این خودروها را اختصاص دهیم یا سامانه‌های فیلتراسیون سبک ببریم، بهتر است این کار را بکنیم اما چون تمام روستاهای ما در تمام فصول سال با چالش و بحران روبرو نیستند می‌توانیم با قرائتی دیگر بگوییم حداقل زمانی که این‌ها به مشکل برمی‌خورند، سامانه‌ها وارد مدار شود. یعنی مثلا یک یگان آبی داشته باشیم.
*تصفیه‌خانه‌ای که با سرعت 100 کیلومتر حرکت می‌کند
فارس: اگر درست متوجه شده باشم، یعنی این پرتابل بودن حمل بر راهکار مقطعی نیست بلکه مزیتی است که به این سامانه اضافه شده که در مقاطع مورد نیاز چالش را حل کند و این راه حل متناسب با چالش است؟
همت: بله همین‌طور است و بر اساس زیست‌بوم ایران هم طراحی شده است. ما این را که داشته باشیم یعنی یک تصفیه‌خانۀ مدرن داریم که با سرعت 100 کیلومتر حرکت می‌کند و این یک امکان ویژه به شما می‌دهد که روی کاغذ تصفیه‌خانه را به هر شهری که خواستید منتقل کنید و چرا از این امکان استفاده نکنیم؟ ما این را در قالب نیسان آبی شیرین‌ساز ساختیم و این امکان در اختیار مدیران کشور است. می شود حتی آن را در قالب های بزرگتری مثل تریلی و کامیون نیز ساخت. در جایی که ما به مسئلۀ آب برمی‌خوریم، موضوعی که در ذهن مردم پدید می‌آید این است که واقعاً مسئولین چقدر به مشکل مردم توجه می‌کنند؟ اگر واقعا در موقعیتی که قرار می‌گیریم، یک سامانۀ مدرن و به روز رفع‌کنندۀ نیازهای مردم را بفرستید که فقط مردم ببینند، آرامش روحی و روانی به جامعه بازمی‌گردد و این نکتۀ بسیار مهمی است. علاوه بر اینکه بهترین و استانداردترین آب را دریافت می کنند.
فارس: بر اساس اظهارات شما راه‌حل متناسب با چالش پیدا شده پس چرا هنوز یک سری روستا داریم که مشکل دارند؟
همت: ما محقق هستیم و کار علمی و دانشی می‌کنیم. در مملکت تقسیم وظایف وجود دارد. دانشگاه و صنعت و شرکت‌ها تا یک حدی جلو می‌آیند. مسئولین و متولیان امر چه در ساختار بودجه‌ریزی کشور و چه در ساختار خدمات‌رسانی و اجرای عملیات باید توجهشان به این نکات جلب شود که آنها یک تکالیفی دارند، رسانه‌ها یک تکالیفی دارند. من همین‌جا اعلام می‌کنم تا به حال رسانه‌های ما هم به دانش‌های مدرن ورود پیدا نکردند و فرهنگ عمومی که ایجاد شده غالباً فرهنگ استفاده از ابزارآلات غرب است. رسانه، مسئولین و دانشگاه هر یک تکالیفی دارند که دانشگاه و محقق تا آنجا که توانستند در این حوزه تکالیف خود را انجام دادند و الان رسانه وظیفه دارد که به مسئولین امر و مردم این راهکار به دست‌آمده را ارائه کند و مسئول کشور هم متولی خدمت به مردم است و اگر واقعاً راه‌حل را دیده و پذیرفته است، آن را فراگیر کند و اگر نپذیرفته باید بگوید چه گزینه دیگری نیاز دارد.
فارس: پس حلقۀ مفقوده این مسئله به اینجا رسیده که مسئول و تصمیم‌گیر سراغ آن نمی‌آیند.
همت: بله و امیدواریم مسئولان دولت جدید بتوانند از تکنولوژی‌های پیشرفته شکل گرفته بهترین استفاده را کرده و مشکلات مردم را حل کنند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: محمد همت استاد دانشگاه امام حسین ع کدورت آب تصفیه آب فیلترهای سرامیکی تصفیه خانه نیسان آبی سامانه ها تصفیه آب بر اساس یک راه راه حل آب شرب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۷۹۴۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تحویل زمین به آبکاران به شرط آغاز ساخت پیش‌تصفیه
به گزارش قدس خراسان، یکی از موضوعات در دست پیگیری تحریریه قدس خراسان پیگیری موضوع تجمیع و ساخت تصفیه‌خانه برای صنف آبکاران است. نخستین مصاحبه با عنوان «درخواست صنف آبکاران و سماورسازان برای ایجاد تصفیه‌خانه از سال ۹۸ به نتیجه نرسیده است»، در آخرین روزهای بهمن ماه سال گذشته منتشر شد و پس از این تاریخ سه گزارش دیگر در بررسی این مشکل انتشار یافت.
در این مصاحبه، مسئولان صنف آبکاران و سماورسازان عنوان کردند: «با وجود پرداخت هزینه پیش‌پرداخت زمین‌ها در فاز ۴ شهرک صنعتی کلات در سال ۹۸، واگذاری زمین و ایجاد تصفیه‌خانه برای تصفیه فاضلاب حاصل از آبکاری هنوز به سرانجامی نرسیده است».
در پیگیری این موضوع و پس از انتشار گزارش‌ها تلاش شد از شرکت شهرک‌های صنعتی به عنوان سازمان پاسخگو، پاسخ مربوط درباره مسائل صنف آبکاران در انتقال به شهرک صنعتی کلات و حل مشکل تصفیه‌خانه برای این صنف اخذ شود.
الزام واحدهای شهرک صنعتی به رفع آلودگی
مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی گفت: نکته نخست این است هر واحد تولیدی باید رفع آلودگی خطوط تولید خود را انجام دهد و یکی از هزینه‌های تولید، رفع آلودگی است و در شهرک‌های صنعتی همه واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ملزم هستند فاضلاب واحد خود را به استاندارد مدنظر شرکت شهرک‌ها برسانند تا به تصفیه‌خانه مرکزی قابل انتقال باشد که در استاندارد مشخص شده به عنوان مثال سی‌اودی و بی‌اودی تحویلی واحدها به ترتیب ۲هزار و هزار است.
جعفر فرشچی طوسی ادامه داد: فاضلاب واحدهای آبکاری خاص است و گاهی حاوی سیانور، کروم ۶ ظرفیتی و سایر فلزات سنگین است و تصفیه‌خانه شهرک صنعتی برای این نوع فاضلاب ساخته نشده و نمی‌توانیم از واحدها فاضلاب حاوی این مواد را تحویل بگیریم. واحد ملزم به رفع این آلودگی است تا بتواند تحویل شبکه داخل شهرک بدهد و آن شبکه، فاضلاب با مشخصات مزبور را به تصفیه‌خانه ایجاد شده می‌برد و تصفیه‌خانه براساس تکلیف محیط زیست میزان آلودگی در سی‌اودی و بی‌اودی را به زیر ۲۰۰و ۱۰۰می‌رساند و سپس به هر جا که مدنظر باشد، انتقال داده می‌شود.
وی افزود: ساماندهی صنوف مزاحم و آلاینده بر عهده شهرداری است و شرکت شهرک‌ها نقشی در آن ندارد و این یک کمک بوده است. تصفیه‌خانه و فضای ما برای صنف آبکاران ایجاد نشده؛ اما برای حل مشکل شهر این تصمیم گرفته شد به دلیل اینکه فاضلاب این صنف خاص است، باید تصمیم خاص هم گرفته شود. تصمیم خاص یعنی در نظر گرفتن تمام جوانب. در جلسات آبکاران متعهد شدند خودشان پیش‌تصفیه بزنند و به سطح استاندارد برسانند و شرکت شهرک‌ها این فاضلاب را تحویل بگیرد و در تصفیه‌خانه مرکزی به طور تکمیلی تصفیه کند. این تصمیم در جلسات مختلف استانداری، ستاد تسهیل، فرمانداری و جلسات مختلف عنوان و مصوب شده و مستندات آن وجود دارد که به امضای نماینده آبکاران رسیده؛ اما این آبکاران هستند که تعلل می‌کنند و دلیل آن مشخص نیست؛ اما باید تأکید کرد تعهدات عوض نمی‌شود و پابرجاست.
فرشچی به آمادگی شرکت شهرک‌ها برای واگذاری زمین به صنف آبکاران اشاره کرد و گفت: زمین آماده واگذاری است؛ اما باید پیش‌تصفیه تعیین تکلیف شود. گفته‌ایم به موازات واگذاری زمین‌ها ساخت پیش‌تصفیه هم آغاز شود تا زمانی که ساخت واحدها تمام شد و واحدی خواست شروع به کار کند، با مشکل پیش‌تصفیه فاضلاب مواجه نشویم. اگر واحد آماده شود و پیش‌تصفیه حاضر نباشد، مشکلات بدتری رخ می‌دهد. بنابراین تأکید این است که به موازات واگذاری زمین، سیستم پیش‌تصفیه هم آماده شود.
محل ساخت پیش‌تصفیه مرکزی مشخص است
مشاور مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی گفت: براساس مصوبه کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان در بهمن و اسفند سال ۹۸ تیمی متشکل از نمایندگان اتحادیه آبکاران، سازمان محیط زیست، اداره کل صمت و شرکت شهرک‌ها به صورت میدانی به بررسی و پایش تعداد آبکاران در سطح شهر پرداختند.
عباس هروی ادامه داد: در این بررسی میدانی از تعداد ۱۶۳ واحد آبکاری اعلام شده، کل واحدها شامل واحدهایی که کارشان فقط آبکاری است و واحدهایی که تنها بخشی از فرایند آبکاری را انجام می‌دهند، به تعداد ۷۶واحد و به مساحت مجموعاً چهار هکتار شناسایی و از این واحدها به صورت مستند عکس و فیلم و نقشه‌برداری جی‌پی‌اس تهیه شد و بقیه واحدهای معرفی شده یا واحدهای آبکاری نبودند یا به عنوان مثال واحد صنعتی بوده که کار تولیدی انجام می‌دادند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا از آن زمان تاکنون تعداد واحدها افزایش پیدا کرده یا خیر، عنوان کرد: اگر پروانه‌ای داده شده توسط اتحادیه آبکاران بوده؛ اما با توجه به محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌هایی که برای آبکاری وجود دارد، بعید است این اتفاق افتاده باشد.
هروی درباره این پرسش که آیا قرار است پول زمین‌ها پس داده شود، ضمن رد این موضوع گفت: تصمیم کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان مبنی بر ساماندهی آبکاران است و هدف، واحدهای آبکاری بوده و قرار نیست ما یک واحد تولیدی را که در نقطه‌ای از شهر تولید می‌کند، جزو آبکاران به حساب بیاوریم و الزام ایجاد شده برای این ۷۶ واحد بوده و برای این انتقال ۹/۸ هکتار زمین مفید در نظر گرفته شده است.
مشاور مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی تشریح کرد: اتحادیه متعهد شده یک تصفیه‌خانه لوکال برای ۷۶واحد صنفی مشخص شده، تهیه کند و فاضلاب استاندارد را تحویل تصفیه‌خانه مرکزی شهرک صنعتی کلات بدهد. در نقشه‌های طراحی شده ۵ هزار متر زمین برای یک پیش‌تصفیه مرکزی در نظر گرفته شده تا همه واحدهای آبکاری فاضلاب خود را به آن نقطه هدایت کنند و پس از رسیدن فاضلاب به استانداردها و ضوابط شهرک‌های صنعتی وارد سیستم تصفیه‌خانه مرکزی شود.
وی خاطرنشان کرد: شاید هر واحد چندان فضایی نداشته باشد تا برای خود تصفیه‌خانه بزند چون جواب نمی‌دهد. برای همین کمیته فنی ساماندهی فاضلاب استان تصمیم گرفته پیش‌تصفیه با خود آبکاران باشد که اتحادیه پیگیر این موضوع بوده است.
هروی با اشاره به پیشینه تجمیع و انتقال آبکاران عنوان کرد: پیش از این (در سال ۸۶) قرار بود شهرداری در شهرک البرز زمین بدهد و این زمین‌ها آماده‌سازی هم شد؛ اما به هر دلیلی این اتفاق نیفتاد و شرکت شهرک‌ها درگیر این موضوع شد. در حال حاضر هم در هیچ یک از مکاتبات انجام شده آبکاران نپذیرفته‌اند پیش‌تصفیه را انجام دهند یعنی زیر بار موضوع نمی‌روند. در جلسات پذیرفته‌اند؛ اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد.
تکلیف شهرداری بر دوش شرکت شهرک‌های صنعتی
معاون برنامه‌ریزی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی به عنوان یکی از افراد مطلع از موضوع گفت: با توجه به اینکه از ابتدا در تمام این مراحل و جلسات حضور داشته و اطلاعات کامل دارم، باید بگویم به لحاظ قانونی اگر بخواهیم بحث کنیم ساماندهی صنوف بر عهده شهرداری است و قانون‌گذار آن را تکلیف کرده تا این کار انجام شود. به لحاظ همراهی چون شهرداری در مقطعی آبکاران را در جاده کلات متمرکز و زمینی را برای این منظور پیش‌بینی و وجهی هم دریافت کرد و در ادامه نتوانست زیرساخت‌ها را تأمین کند، براساس تصمیم گرفته شده در استانداری برای حل مشکل این وظیفه به شرکت شهرک‌ها واگذار شد به طوری که براساس مصوبه ستاد تسهیل در سال ۹۸ و بدون هماهنگی با شرکت شهرک‌ها بخشی از مبلغ واگذاری زمین‌ها به حساب شرکت شهرک‌ها واریز شد.
مجید علیخواه ادامه داد: ساخت تصفیه‌خانه عمومی وظیفه شرکت شهرک‌های صنعتی است تا یک فاضلاب استاندارد را تحویل بگیرد و در نهایت آن را تصفیه کند و این برای همه واحدها از جمله نساجی، سلولزی یا سایر واحدها در شرکت شهرک‌های صنعتی یکسان است. وقتی فاضلاب خاص می‌شود، در تکالیف مشخص شده باید خود واحد تولیدکننده فاضلاب، فاضلاب را به حد استانداردی برساند تا تصفیه‌خانه عمومی دچار اختلال نشود. اگر رعایت این موارد صورت نگیرد و فاضلاب خاص وارد تصفیه‌خانه عمومی شود، خروجی آن به عامه مردم آسیب می‌زند و قانون‌گذار این موارد را پیش‌بینی کرده است.
وی افزود: در صفحه ۱۰ ضمایم قراردادی، صنایع خاص مستقر در شهرک‌های صنعتی مشخص شده که در آن آبکاران و ریخته‌گران نیز وجود دارند و جزو صنایع خاص محسوب می‌شوند. در ادامه در همین دستورالعمل آمده که فلزات سنگین این واحدها در فاضلاب خروجی باید صفر باشد. بنابراین واحدها وظیفه خود را از ابتدا می‌دانند و بار کنترل دستگاه‌های پیش‌تصفیه بر عهده خودشان است؛ اما آبکاران می‌گویند چون ما واحدهای ضعیفی هستیم و نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم، دولت به نیابت ما این کار را انجام دهد. واقعیت این است که دولت وظیفه خود را در ساخت تصفیه‌خانه عمومی انجام داده و دوباره هزینه نمی‌کند.
آمادگی برای واگذاری زمین
معاون برنامه‌ریزی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی ضمن اعلام آمادگی کامل شرکت شهرک‌ها برای واگذاری زمین‌های مدنظر آبکاران تأکید کرد: زمین‌ها آماده است و در آخرین جلسه در دفتر فرمانداری مشهد در پایان سال گذشته، قرار بر این شد آبکاران تک‌تک به سازمان محیط زیست استان مراجعه کنند و ساخت پیش‌تصفیه را با شرایط و استانداردی که محیط زیست می‌گوید، متعهد شوند و محیط زیست این تعهد را به شرکت شهرک‌های صنعتی در یک مکاتبه اعلام کند تا شرکت شهرک‌ها زمین را به شخص تعهددهنده تحویل بدهد. پس از اتمام عملیات ساخت واحد و در مرحله بهره‌برداری، دوباره سازنده به محیط زیست مراجعه کند و اطلاع دهد که استانداردها و ضوابط را رعایت کرده‌ام و محیط زیست دوباره به شرکت شهرک‌ها نامه بزند که شرکت شهرک‌ها پایانکار ساختمانی و اداره کل صمت پروانه بهره‌برداری بدهد که آبکاران از این موضوع هم طفره می‌روند و در آن جلسه فرماندار هم اعلام کرد که دولت بودجه‌ای برای این موضوع ندارد.
علیخواه با اشاره به جزئیات بیشتر جلسه یاد شده گفت: در آن جلسه قرار شد هر واحد خودش پیش‌تصفیه بزند و فاضلاب استاندارد را به شرکت شهرک‌ها تحویل بدهد یا اینکه خودشان با محیط زیست توافق کنند و یک پیش‌تصفیه که کار همه واحدها را انجام دهد، در سایت پیش‌بینی شده بسازند و از این دو حالت یکی را انتخاب کنند و مشکلی از طرف شرکت شهرک‌های صنعتی وجود ندارد و ما به تعهدات داده شده در دفتر فرمانداری پایبند هستیم.
رئیس اتحادیه صنف آبکاران و سماورسازان مشهد در مصاحبه خود با قدس خراسان گفته است: «تعداد اعضای این صنف ۶۵۰ واحد صنفی است و ۵۰ مجوز در دست اقدام داریم. در زمین‌های مدنظر دو قسمت وجود دارد؛ یک قسمت برای صنایع آبکاری و قسمت دیگر برای صنایع وابسته که در قسمت آبکاری ۱۵۰واحد از ۲۵۰ واحد آبکاری برای ۵هکتار نام‌نویسی کرده‌اند».
در مقایسه این عدد با عدد ۷۶ واحد صنفی تأیید شده در پایش سال ۹۸، اختلاف عمده‌ای دیده می‌شود که خود جای بررسی دارد.
شرکت شهرک‌ها به عنوان سازمانی که ساماندهی آبکاران مشهد بر دوش آن است، این نقطه‌نظر را مطرح می‌کند که براساس وظایفی که دارد، تنها می‌تواند یک فاضلاب استاندارد و مشخص را تحویل بگیرد. صنف آبکاران و سماورسازان هم به دنبال چاره‌جویی برای مشکلات خود است؛ اما آنچه در این مسئله شاید کمتر به آن پرداخته می‌شود و باید بر آن تأکید مضاعف کرد، به خطر افتادن سلامت مردم مشهد است.
با جست‌وجویی ساده می‌توان از خطرات وجود فلزات سنگین در چرخه محیط زیست آگاه شد. این در حالی است که ساخت و تعیین‌تکلیف تجمیع آبکاران با وجود همه این آگاهی‌ها موضوعی معطل در طول بیش از دو دهه در شهر مشهد است و باید گفت سهم مردم از کشمکش ساخته نشدن تصفیه‌خانه برای آبکاران و سماورسازان، بیماری و آلودگی آب و خاک است. بنابراین باز هم باید پرسید و تأکید کرد در میانه این کشمکش چه کسی ناجی سلامت مردم مشهد خواهد بود؟
خبرنگار: طاهره فجر داودلی
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد