به نقل از «اقتصاد آنلاین»

راهکارهای محققان برای نجات کشور از اَبر مشکل کم آبی

تاریخ انتشار: ۱۴ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۰۱۵۳۲۰

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، ۲۴ درصد آب آشامیدنی ایران به دلیل فرسودگی شبکه و ۱۱ درصد از این منابع برای آبیاری فضای سبز، هدر می‌رود. تعداد استان‌هایی که در طبقه‌بندی استان‌ها در ایران دچار "تنش آبی شدید" هستند، در دو سال گذشته تقریباً دو برابر شده است.

در سال ۹۲-۹۱ در ایران ۷ استان در "تنش آبی شدید"، ۲۰استان در "تنش آبی" و ۴ استان در "شرایط قابل تحمل" قرار داشتند و هیچ استانی در شرایط مرطوب یا نرمال قرار نداشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پایش منابع آب کشور از مهرماه تا اسفندماه سال ۹۳ نشان می‌دهد که ۱۳ استان ایران در دسته مناطق دارای تنش آبی شدید و ۱۱ استان از جمله استان‌های شمالی مثل اردبیل، مازندران و گیلان در تنش آبی هستند.

در دو سال گذشته ۶ استان وارد تنش آبی شدید شده و ۷ استان "بوشهر"، "خراسان جنوبی"، "سیستان و بلوچستان"، "فارس"، "کرمان"، "هرمزگان" و "یزد" در رده استان‌های دچار کمبود آب قرار گرفته‌اند.

در سال ۲۰۱۳ موسسه منابع جهانی، ایران را بیست و چهارمین کشور دنیا از نظر تنش آبی معرفی کرد و هشدار داد که این کشور به شدت در خطر کم‌آبی قرار دارد.

اینها خبرهایی از بحران آب ایران است که از حدود ۱۰ سال قبل اعلام شده است و دلیل این تنش آبی قرار گرفتن کشور در اقلیم خشک و مدیریت ناکارآمد منابع آبی عنوان شده است.

اتخاذ مدیریت سنتی آب به بحران آب در ایران دامن زده؛ چرا که سیستم‌های سنتی حدود ۵۰ درصد آب‌های آشامیدنی شهرها و روستاها را به فاضلاب ‌تبدیل می‌کنند و در حالی که فقط ۱۵ درصد ایران زیر کشت است، ۹۲ درصد آب کشور در کشاورزی مصرف می‌شود و تنها ۷ درصد منابع آبی به مصرف خانگی و یک درصد به مصرف صنعتی می‌رسد.

بر اساس آمارهای اعلام شده کشاورزی تنها ۱۰ درصد تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص داده است در حالی که ۹۲ درصد آب کشور را می‌‎بلعد که با توجه به استفاده از منابع آب زیر زمینی در این حوزه، وضع زیست محیطی کشور را به ویژه در استان‌های مرکزی و جنوبی، وخیم‌تر کرده است.

بر اساس گزارش "اطلس ریسک‌های آبی"، از میان ۱۷ کشوری که نمره بین ۴ تا ۵ گرفته و با بحران‌های آبی بسیار شدید مواجه هستند، ۱۲ کشور در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) قرار دارند.

در این رتبه‌بندی که براساس نمرات "شاخص بحران آبی پایه" ارائه شده است، قطر با نمره ۴.۹۷ واحدی در رده نخست کشورهایی که با بحران‌های آبی بسیار بالا مواجه هستند، قرار دارد و پس از آن، لبنان با نمره ۴.۸۲ واحدی در رده دوم ایستاده است.

ایران با نمره ۴.۵۷ در رده سوم قرار دارد و در میان سه بخش کشاورزی، خانگی و صنعتی، بخش خانگی با گرفتن نمره ۴.۶ واحدی بیشترین نقش را در این جایگاه ایران داشته است.

بر اساس این گزارش، استان البرز با گرفتن نمره کامل ۵ در شاخص بحران آبی، بحرانی‌ترین وضعیت را در میان تمام استان‌های کشور دارد، امری که باعث شده است در میان بیش از ۳ هزار شهر مورد بررسی در رده ۳۴ جهانی بایستد.

پس از البرز استان‌های "قزوین"، "تهران"، "مرکزی" و "همدان" با گرفتن نمره ۴.۹۹ به ‌طور مشترک در رده دوم جای دارند. رتبه‌بندی سایر استان‌ها در شدت بحران‌های آبی در رده‌های پنجم تا سی‌ویکم به شرح زیر است:

گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، سمنان، ایلام، مازندران، لرستان، اصفهان، قم، کهگیلویه و بویراحمد، زنجان، فارس، چهارمحال‌وبختیاری، خوزستان، کرمانشاه، کرمان، هرمزگان، کردستان، یزد، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، بوشهر، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، گیلان و در نهایت اردبیل که با نمره ۸۶/ ۲ با کمترین شدت بحران آبی در کشور مواجه است.

گزارش دیگری از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس، ارائه شده که در آن تنش آبی استان‌های "اصفهان"، "هرمزگان"، "سیستان و بلوچستان"، "اردبیل"، "فارس"، "مرکزی" و "خراسان رضوی" تاکید شده و درصد پُرشدگی مخازن سدهای کشور به میزان ۵۸ درصد اعلام ‌شده است.

ترکیب این دو موضوع، زنگ خطر کم‌آبی در سال جاری و سال‌‎های بعد را به صدا درآورده است.

این تنش آبی، پیامدهایی چون فرونشست زمین را به دنبال داشته است که به اعتقاد محققان از ۳۱ استان کشور، ۲۹ استان و همه دشت‌های کشور در خطر پدیده فرونشست قرار دارند.

اکنون که ساکنان این سرزمین با بحران کم آبی به ویژه در فصول گرم سال مواجه هستند، محققان از وجود آب‌های کارستی سخن می‌گویند که به گفته برخی از آنها باز به دلیل نبود مدیریت این منابع از مرزهای شمالی کشور به کشورهای همجوار در حال مهاجرت هستند.

تلاش برای یافتن دُر نایابی به نام "کارست"

"کارست" پدیده‌ای در پوسته زمین است که آثار آن به صورت اشکال مختلف از قبیل حفره‌ها و غارها، در سطح و در زیر سطح زمین وجود دارد. علت ایجاد آن به وجود شکستگی‌ها و قابلیت انحلال توده‌سنگ مربوط می‌شود که در نتیجه آن یک سیستم آب زیرزمینی می‌تواند شکل بگیرد.

بیش از ۱۱ درصد از سطح کل کشور متشکل از واحدهای سنگی کربناته است که این سنگ‌ها در اثر درز و شکاف و انحلال در طول زمان زمین‌شناسی دارای فضاهای خالی و حفره‌هایی می‌شوند که به این پدیده "کارست" و به آبی که درون این سنگ‌ها جمع می‌شود، "آب کارستی" یا آب‌های ژرف می‌گویند.

بیش از ۲۵ درصد جمعیت جهان یا مستقیماً بر روی مناطق کارستی زندگی و یا آب شرب مورد نیاز خود را از منابع کارستی تأمین می‌کنند که برخلاف میزان دارایی آب‌های سطحی، ایران و کشورهای دیگر مانند چین، امریکا، اتریش و صربستان جزو کشورهای بسیار مستعد از لحاظ پتانسیل آب‌های کارستی هستند.

بسیاری از کشورهای دارای آب کارست، ۳۰ تا ۴۰ درصد از مصارف آب شرب خود را از آب‌های کارستی تأمین می‌کنند تا بتوانند از مزایای استفاده از این آب‌ها چون تامین آب شرب، کاهش افت تراز آب در آبخوان‌ها و دستیابی به آب‌های تجدیدپذیر باکیفیت مناسب از نظر شیمیایی دست یابند.

اکنون استان "سیستان و بلوچستان" به عنوان نمادی از بحران تنش آبی برای تمام فصول سال، مثال زدنی شده است؛ خشک شدن بستر دریاچه هامون به دلیل خشکسالی‌های پی‌در پی و عدم ورود حقابه ایران از طریق رودخانه هیرمند از سوی کشور افغانستان باعث شده تا مردم این استان با افزایش دما به دلیل گرمایش زمین، با بحران کم آبی نیز مواجه باشند؛ بحرانی که به چالش‌های زیست محیطی از جمله فرونشست زمین و طوفان‌های ریزگرد منجر شده است.

برای خروج از این بحران دو راهکار "مدیریت مصرف آب" و "معرفی منابع جدیدی آبی" وجود دارد که در شرایط نبود آب، سخن گفتن از مدیریت مصرف آب شاید ساده باشد ولی کار ساز و مشکل گشا نخواهد بود.

بر این اساس از سوی محققان سازمان زمین شناسی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مطالعات وسیعی در زمینه شناسایی منابع آب کارست انجام شده است که در نهایت معاونت علمی با همکاری شرکت‌های دانش بنیان موفق به شناسایی آب‌های ژرف در دشت سیستان شدند.

در این مطالعات با حضور متخصصان و بر اساس به روزترین استانداردهای روز دنیا، موفق به کشف منابع آب کارستی در استان سیستان و بلوچستان شدند و متعاقب آب چاه ۱ سیستان با عمق ۳ هزار متری حفر شد. این چاه امکان تولید ۱۵۰۰ متر مکعب آب در روز را دارد.

پس از اجرای عملیات این چاه، این گروه در اواخر سال ۱۳۹۸ عملیات حفر چاه ۲ سیستان در نزدیکی چاه ۱ را آغاز کردند و در مدت ۲ ماه فعالیت در عمق ۱۸۸۰ متری به چاه "آرتزین" رسیدند. این موفقیت، امکان آزمایش، تولید و ارزیابی دقیق‌تر مخزن شناسایی شده را برای محققان فراهم کرده است.

در چاه آرتزین، آب با فشار مربوط به موازنه آب‌های ساکن (فشار هیدروستاتیک) مجبور به بالا آمدن از دهانه چاه می‌شود، بدون اینکه نیاز به وارد آوردن نیرویی دیگر باشد. این فشار به علت مخرج چاه است که در عمقی زیر سطح منبع آب قرار دارد.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده چاه ۲ سیستان امکان تولید ۵ هزار متر مکعب آب را دارد.

آب کارستی از رؤیا تا حقیقت

اکنون رؤیای یافتن و کشف منابع آب‌ جایگزین با نام آب کارستی در کشور به حقیقت تبدیل شده است.

به گفته دکتر علیرضا شهیدی، رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، آب کارست منابع آبی هستند که بیشتر در سنگ‌های آهکی و کوه وجود دارند، و اگر برداشت بی رویه از آن صورت گیرد در نهایت خشک می‌شود، ولی با بارندگی، آب از طریق منافذ به حفرات موجود در کوه‌ها وارد می‌شود و مجددا این منابع آبی احیا خواهند شد.

ولی در شرایطی که ایران در کمربند خشک کره زمین قرار دارند، همواره با کاهش بارندگی مواجه است، به گونه‌ای که بر اساس اعلام رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، میزان بارش‌ها از ابتدای مهر ماه سال گذشته تاکنون در استان‌های پربارشی مانند گیلان و مازندران به‌ ترتیب حدود ۲۳ و ۱۷ درصد کاهش داشته است. اوضاع در نوار شرقی کشور نیز بدتر است، چون استان‌های گلستان ۳۸ درصد، سمنان ۳۹ درصد، خراسان رضوی ۴۷ درصد، خراسان جنوبی ۴۶ درصد و خراسان شمالی ۳۶ درصد کم بارشی داشته‌اند.

در تهران نیز از ابتدای سال آبی تاکنون  ۲۱۱.۴ میلی‌متر بارش داشته است که این میزان نسبت به نرمال، ۴۴ میلی‌متر کمتر است. این یعنی در این استان با کاهش ۱۷ درصدی بارش‌ها مواجه هستیم.

به طور کلی شرایطی بحران و تنش آبی در استان‌های کشور بالا گرفته است، به گونه‌ای که به گفته صادق ضیائیان مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی، میزان بارش باران در کل کشور نسبت به مدت مشابه قبل ۵۳ درصد کاهش یافته و نسبت به مدت بلندمدت ۵۲ ساله حدود ۳۸ درصد کمتر شده است.

بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان هواشناسی وضعیت بارش استان‌های کشور از ابتدای سال آبی جاری تا تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه سال جاری به این صورت است:

با وجود تراز منفی بارندگی و تغییر اقلیم در کشور اینکه با برداشت بی‌رویه آب‌های کارستی، آب این منبع نیز کاهش یابد انتظاری دور از دهن نیست؛ از این رو است که متخصصان این حوزه تاکید دارند که با بزرگنمایی درباره این آب‌های زیر زمینی، نباید دلخوش به این منابع آبی باشیم بلکه باید مدیریت منابع آب با برنامه‌ریزی‌های دقیق صورت گیرد.

آنها معتقدند که هر چند برداشت بی‌رویه از آب‌های ژرف همانند برداشت بی‌رویه از آب‌های زیر زمینی فرونشست زمین را به همراه ندارند، ولی با روند فعلی مصرف، طولی نخواهد کشید که در سایه کم بارشی‌ها این منابع نیز رو به زوال رود.

پربیننده ترین قطعی ۷ساعته گاز برخی مناطق تهران در ۱۵شهریور جدول جدید خاموشی‌ های تهران منتشر شد پرمصرف های برق نقره داغ شدند با پول نقد وارد جایگاه های سوخت نشوید مروری بر وضعیت بازار نفت در هفته گذشته / ادامه تاثیر طوفان آیدا بر قیمت طلای سیاه

منبع: اقتصاد آنلاین

کلیدواژه: خشکسالی سیستان و بلوچستان برداشت بی رویه آب های کارستی تنش آبی شدید منابع آبی آب کارستی بحران آب استان ها منابع آب آب کارست بر اساس درصد آب نمره ۴ کم آبی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۰۱۵۳۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مشاغل بدون آسیب شناختی کدامند؟

ایسنا/خراسان رضوی مشاغلی وجود دارد که افراد با انجام آن، ۴۰ درصد کمتر در معرض آسیب شناختی بعد از ۷۰ سالگی قرار دارند.

تحقیق جدید خطرات زوال شناختی روی ۷۰۰۰ نفر در ۳۰۵ شغل مورد بررسی قرار گرفت.

وقت آن است که در کلاس هنر یا آشپزی ثبت‌نام، کتاب بازی‌های فکری و پازل را باز یا یک بار دیگر سعی کنید به ایتالیایی یا آلمانی تسلط پیدا کنید.

شواهد علمی جدیدی به‌دست آمده است که به‌نظر می‌رسد آنچه را که بسیاری گمان می‌کردند، تأیید می‌کند؛ اینکه در مغز شما، مانند بسیاری از چیزها، ممکن است «ااگر از آموخته‌هایتان استفاده نکنید به فراموشی سپرده شوند.»

نتایج تحقیق جدید نروژی نشان داد افرادی مجبور بودند از مغز خود در زمینه شغلی زیاد استفاده کنند، ۴۰ درصد کمتر در معرض آسیب شناختی در سنین بالای ۷۰ سال بودند، نسبت به افرادی که شغلشان بیشتر به کارهای روزمره متکی بود.

ترینه هولت ادوین از بیمارستان دانشگاه اسلو، محقق اصلی این تحقیق، در بیانیه‌ای گفت: ما الزامات مشاغل مختلف را بررسی کردیم و دریافتیم که تحریک شناختی در محل کار در مراحل مختلف زندگی در دهه‌های ۳۰، ۴۰، ۵۰ و ۶۰ سالگی شما، با کاهش خطر ابتلا به اختلالات شناختی خفیف بعد از ۷۰ سالگی مرتبط است.

وی افزود: یافته‌های ما ارزش داشتن شغلی را نشان می‌دهد که به تفکر پیچیده‌تر به‌عنوان راهی برای حفظ بالقوه حافظه و تفکر در دوران پیری نیاز دارد.

این تحقیق بر اساس مطالعه ۷۰۰۰ نفر در ۳۰۵ شغل انجام شد و محققان مشاغل را در چهار گروه دسته‌بندی کردند، از مشاغلی که به بیشترین تفکر و خلاقیت نیاز داشتند تا مشاغلی که کمترین نیاز را داشتند. برای مثال معلمان در دسته اول بودند. مشاغل پستچی و نگهبان در گروه چهارم قرار گرفتند.

حتی پس از محاسبه متغیرهایی مانند سن، جنسیت، تحصیلات و درآمد، محققان دریافتند افرادی که در گروه چهارم قرار داشتند ۶۶ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات شناختی یا زوال عقل بالای ۷۰ سال بودند.

یا برعکس، افرادی که در گروه اول بودند، گروهی که باید همیشه در آن تفکر کرد، ۴۰ درصد کمتر از گروه اول دچار اختلال شناختی شدند.

خوب، بنابراین نمی‌توانیم نتیجه بگیریم که انجام جدول کلمات متقاطع یا یادگیری یک ساز موسیقی خطر را تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد. این حداکثر مزیتی است که در طول دهه‌ها به‌دست آمده است و در کسانی که مشاغل هیجانی داشتند در مقایسه با کسانی که مشاغل خسته‌کننده و معمولی داشتند، مشاهده شده است.

تمرین دادن مغز

اما این تحقیق به داده‌هایی افزود که نشان می‌دهد تمرین دادن مغز، به‌عبارت دیگر، فکر کردن زیاد و انجام کارهایی که شما را از نظر ذهنی به چالش می‌کشد، به‌راستی برای آن مفید است.

این یافته، شاید به‌طرز شگفت‌آوری، موضوعی بحث‌برانگیز میان محققان پزشکی باشد. بسیاری از محققان برجسته در این زمینه در هر دو طرف بحث موضع گرفته‌اند و یافتن مطالعاتی که شما را به این فکر می‌اندازد که آیا کل ماجرا دروغ است یا خیر، کار سختی نیست.

یکی از چالش‌های عمده تحقیقات در این زمینه بیشتر به امکان تحقق آن بستگی دارد.

به این دلیل که هیچ راهی برای تکرار شرایط آزمایشگاهی در دنیای واقعی وجود ندارد. ما نمی‌توانیم یک میلیون جفت از دوقلوهای همسان را جدا کنیم، آنها را در ۲ موسسه پزشکی مختلف برای تمام عمرشان حبس کنیم سپس، برای مثال، فقط یک گروه را برای دهه‌ها تحت تربیت مغز و تحریک شناختی قرار دهیم و دریابیم چه اتفاقی می‌افتد.

بیشتر تحقیقات مجبور بوده‌اند بر خوداظهاری یا مداخله نظارت شده کوتاه‌مدت تکیه کنند.

این چیزی است که این تحقیق جدید در نروژ را به‌ویژه جالب می‌کند. این تحقیق، مشاغلی را مورد بررسی قرار داد که تعداد زیادی از مردم در طول چندین دهه انجام داده بودند. بنابراین محققان توانستند اثرات تحریک شناختی پایدار و تمرین را در درازمدت بررسی کنند.

این یک آزمایشگاه و کامل نیست، اما شروع بسیار خوبی است.

در همین حال شایان‌ذکر است کسانی در جامعه علمی که نسبت به مزایای تحریک ذهنی بر سلامت مغز مشکوک هستند، اغلب سعی می‌کنند به سؤالی متفاوت از بقیه پاسخ دهند.

به‌طور معمول، محققان پزشکی برای اثبات چیزی انتظارها رو بالا می‌برند سپس در دستیابی به آن شکست می‌خورند. آنان اغلب به‌سرعت به این نکته اشاره می‌کنند که A منجر به B می‌شود در حالی‌که به‌راستی ثابت نکرده‌اند، فقط اینکه، ارتباط آماری قوی بین A و B وجود دارد.

خوب قابل قبول است اما در دنیای واقعی ما با سوالات متفاوتی سروکار داریم. چه احتمالی وجود دارد که این یافته کمک‌کننده باشد و هزینه‌ها و خطرات آن چیست؟

بسیاری از مردم مدت‌ها قبل از اینکه محققان پزشکی به‌طور قطعی ثابت کنند که سیگار باعث سرطان ریه می‌شود، سیگار را ترک کردند. اگر منتظر اثبات این موضوع بودند، بسیاری از آنان همان ابتدا به‌دلیل سرطان ریه می‌مردند.

این امر تحت هیچ شرایطی عملی نیست. زوال عقل، بیماری وحشتناک است، بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است. هر چیزی که به‌طور قابل قبولی ممکن است خطر را کاهش دهد ارزش امتحان کردن را دارد. به‌خصوص اگر به اندازه انجام جدول کلمات متقاطع جذاب باشد، یادگیری آلات موسیقی و یادگیری یک زبان جدید آسان‌تر از ترک سیگار است.

منابع

https://www.marketwatch.com

https://www.morningstar.com

https://finance.yahoo.com

انتهای پیام