تکیه تسنیم | تاریخچه رژه عاشورایی شاه‌حسین گویان (شاخسی) به روایت کاظم غفارنژاد / چهارپایه‌خوانی آیین سنتی تهرانی‌ها در بازار
تاریخ انتشار: ۱۵ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۰۲۶۵۳۰
این آیین که در لهجه محلی به آن "شاخسی" می‌گویند، از چند روز قبل از ماه محرم شروع می‌شود و تا ظهر عاشورا ادامه پیدا می‌کند. در این مراسم عزاداران سیاه‌پوش کنار یکدیگر می‌ایستند و با قرار دادن یک دست‌شان پشت کمر دیگری، زنجیره‌ای انسانی تشکیل می‌دهند. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عزاداری محرم با فرهنگ و آداب شهرهای مختلف درهم آمیخته شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
رژه شاه‌حسین گویان (شاخسِی) استناد تاریخی دارد
یکی از مراسم‌های باشکوهی که در ایام عزاداری امام حسین(ع) در ایران برگزار می‌شود، مراسم رژه "شاه حسین" تبریز است. این آیین که در لهجه محلی به آن "شاخسِی" می‌گویند، از چند روز قبل از محرم شروع می‌شود و تا ظهر عاشورا ادامه پیدا می‌کند. در این مراسم، عزاداران سیاه‌پوش کنار یکدیگر می‌ایستند و با قرار دادن یک دست‌شان پشت کمر دیگری، زنجیره‌ای انسانی تشکیل می‌دهند. سپس با دست دیگر شمشیر یا چوبی را در مسیر سرتاپای خود حرکت می‌دهند. این حرکات همراه با نوای "شاه حسین" (شاخسِی) و "وای حسین" (واخسِی) عزاداران است.
کاظم غفارنژاد مداح اهل‌بیت (ع) در بازخوانی کوتاهی به تاریخچه و فرهنگ آیین عزاداری شاه‌حسین گویان و چهارپایه‌خوانی و رفتارهای نمادین در این آیین‌ها اشاره می‌کند که بخش‌هایی از آن را در ویدئوی زیر مشاهده می‌کنید:
آیین شاه‌حسین‌گویان، رفتاری نمادین است که سرمنشأ آن به اقدام حبیب ابن مظاهر و مسلم بن عوسجه در شب عاشورا بازمی‌گردد. زمانی که حبیب‌بن‌مظاهر در شب عاشورا صدای طبل جنگ را شنیدند و نگرانی حضرت زینب(س) و اهل‌بیت (ع) دیدند، بیرون چادر فریاد زدند: این شمشیرها سوگند یاد کرده‌اند در غلاف نروند، مگر اینکه گردن دشمنان را بزنند. حبیب یاران امام را دور هم جمع کرد و با شمشیرها حرکتی مشابه آنچه در این دسته‌های عزاداری انجام می‌شود، شکل داد. آنطور که روایت می‌گوید: پس از اقدامی که یاران امام انجام می‌دهند اباعبدالله‌الحسین (ع) به بیرون خیمه می‌آیند و دوباره با یاران و اصحاب بیعت می‌کنند.
رژه عاشورایی شاه‌حسین، یکی از مردمی‌ترین سبک‌های عزاداری مردم تبریز است، البته شهرهای دیگری همچون زنجان و مراغه هم این آیین را دارند. این دسته عزاداری از سابقه طولانی برخوردار است اما تفاوت‌هایی نسبت به گذشته پیدا کرده است. قدیم که خبری از بلندگو در هیأت‌ها نبود و صدای مداح به گوش همه نمی‌رسید، عزاداران به شعار و رجزخوانی حماسی می‌پرداختند. یکی از معروف‌ترین شعارهای این آیین نیز " هانکی گروهین بله مولاسی وار، شیعه‌لرین حضرت عباسی وار" کدامین گروهی همچنین مولایی دارند/ شیعیان، حضرت عباس دارند. از سه دهه اخیر بود که با آمدن تجهیزات صوتی، نوحه‌خوانی به این آیین اضافه شد. تاکنون تغییرات زیادی در شاخسی ایجاد شده اما هیچ‌گاه این آیین به بیراهه نرفته است.
یکی از نوحه‌های مشهور حاج کاظم غفارنژاد که در آیین شاخسی می‌خواند بدین شرح است.
ای که بیر مرحمتون دولت دارایَه دَیَر
دلبرانه باخیشون هر ایکی دونیایه دیر
سنه دوزدی یاراشیر عالمه ناز ائلیسن
شهریاریم‌سان آقا دارم و نداریم سن آقا
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد در آیین شاه‌حسین گویان، احترام به بزرگان و سادات است. در دسته‌های عزاداری آذربایجانی‌ها و به ویژه در رژه شاخسی، سادات و بعد پیرغلامان در اول صف قرار می‌گیرند و شاید این موضوع در دسته‌جات دیگر خیلی رعایت نمی‌شود.
_ آیا در آیین شاه‌حسین گویان، اشعار فارسی نیز خوانده می‌شود؟
اشعار فارسی هم به تازگی در رژه شاه‌حسین گویان خوانده می‌شود.
باز دوباره ذکر یاحسین
باز روی لبا شهادتین
باز بهشت بین الحرمین
یاحسین
_پایه‌گذاران اصلی آیین شاخسی در ایران چه کسانی بودند؟
این آیین در تبریز قدمت زیادی دارد. در میان پایه‌گذاران اصلی شاخسی در تبریز می‌توان نام حاج ناظم را آورد که وقتی به عراق سفر می‌کند، دسته طویریج را می‌بیند و در تبریز پیاده می‌کند. حاج رضا عرب نیز از چهره‌های نامدار این آیین است. قره‌آقاج تبریز یکی از دسته‌های با سابقه را دارد که از نظم و نظام منحصر به فردی برخوردار است.
شاخسی تهران را هم کربلایی حسن‌بنا از نوکران با اخلاص اباعبدالله که بسیار خوش‌اشک هم بود به همراه حاج اکبر گلگیرساز راه‌اندازی کردند. آنطور که نقل می‌کنند ابتدا با سه نفر شروع کردند و به مرور به تعدادشان اضافه شد.
_ شما سالیان زیادی در مراسم چهارپایه‌خوانی بازار تهران حضور دارید و مداحی می‌کنید. لطفاً بازخوانی کوتاهی از تاریخچه و فرهنگ آیین عزاداری چهارپایه‌خوانی نیز داشته باشید.
اگر درباره سنت اصیل «چهارپایه‌خوانی» بخواهیم به‌طور خلاصه بگویم باید به این نکته اشاره کرد که چهارپایه‌خوانی یکی از سنت‌های ریشه‌دار ایرانیان است که هنوز نیز در ایام عزاداری در بازار تهران و همچنین شهرهای مختلف برگزار می‌شود. چهارپایه‌خوانی مخصوص بازار تهران است و به این صورت است که هیأت‌ها در قالب دستجات عزاداری در بخشی از بازار توقف می‌کنند و روضه‌خوان بالای چهارپایه می‌رود و جمعیت به 2 بخش قبل و بعد از چهارپایه تقسیم می‌شوند و هر گروه یک بخشی از شعر را می‌خوانند.
می‌گویند این آیین حدود 120 سال قدمت دارد. چهارپایه‌خوانی علاوه بر نیاز به داشتن صدایی خوش و داشتن مهارت مداحی، نیازمند این است که فرد بتواند روضه خود را در مدت کوتاهی بخواند و عزاداران را به شور برساند. چهارپایه‌خوان باید کلام و بیانی گیرا داشته باشد، چون باید طی مدت کوتاهی که روی چهارپایه می‌ایستد، از مقدمه به اوج روضه و شعر برسد.
رسم هیئت‌ها در مراسم چهارپایه‌خوانی در بازار تهران بدین شکل است که هیئت‌ها از سر بازار پاچنار وارد بازار می‌شوند. چهارپایه اصلی در امامزاده سید‌ولی (ع) قرار می‌گیرد و هر کدام از هیئت‌ها، چهارپایه‌ای را در میان راه می‌گذارند و عزاداری می‌کنند. قدیمی‌ها می‌گویند در گذشته حتی چهارپایه هم نمی‌گذاشتند بلکه نردبانی را به کرکره‌های مغازه‌ها تکیه می‌دادند و روضه‌خوان به بالای نردبان می‌رفت و نوحه‌خوانی می‌کرد. حدود 70 سال است که تبریزی‌ها در مسجد آذربایجانی‌ها در مسجد شیخ عبدالحسین (ره) به عزاداری می‌پردازند. چهارپایه‌خوانی فراتر از یک هنر است و بسیاری از آوازها و ترانه‌ها و شعارهای حماسی و انقلابی نشأت گرفته از نوحه‌های چهارپایه‌خوانی بود. چهارپایه‌خوانی را باید یک سبک خاصی از مداحی به حساب آورد.
مداحی عربی محمود کریمی و میثم مطیعی در میان عراقی‌ها + فیلمانتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: تسنیم هیئت ماه محرم حسینیه تسنیم عزاداری مداحان اهل بیت تسنیم هیئت ماه محرم حسینیه تسنیم عزاداری مداحان اهل بیت چهارپایه خوانی شاه حسین گویان بازار تهران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۰۲۶۵۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جیمزوب پازل شکل‌گیری کهکشان‌ها را به هم ریخت
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اسپیس، با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب، دانشمندان دریافته‌اند، کهکشان‌های اولیه جهان باید بسیار سریع‌تر از حد انتظار رشد کرده باشند. به علاوه، همین تیم همچنین دریافتند که ۱۰ میلیارد سال پیش، کیهان آنطور که قبلاً تصور می‌شد، بی‌نظم و آشفته نبوده و براساس یک سری از قواعد فیزیک تکامل یافته است.
تیم بین المللی این پژوهش به سرپرستی محققان دانشگاه دورهام در انگلیس، با کشف شواهدی از ساختارهایی به نام میله‌های ستاره‌ای در کهکشان‌هایی که تنها چند میلیارد سال پس از انفجار بزرگ شکل گرفته‌اند، به این نتیجه رسیدند.
میله‌های ستاره‌ای با چگالی ستاره‌ای افزایش‌یافته هستند که در قلب کهکشان‌های مارپیچی مانند راه شیری و دیگر کهکشان‌های دیسکی یافت می‌شوند. همانطور که میله‌های ستاره‌ای شکل می‌گیرند، گاز را به سمت مرکز کهکشان‌های مربوطه هدایت و در نتیجه تولد ستاره‌ها را تنظیم می‌کنند. بنابراین، وجود این ساختارهای میله‌ای نشان می‌دهد که یک کهکشان وارد مرحله‌ای مستقرتر و مرحله بالغ‌تر شده است.
زوئه لو کونته، رهبر تیم و محقق دانشگاه دورهام، در بیانیه‌ای گفت، کهکشان‌های اولیه بسیار سریع‌تر از آنچه ما فکر می‌کردیم به بلوغ می‌رسند و این بدان معناست که ما باید دیدگاه خود را در مورد تکامل اولیه کهکشان‌ها تغییر دهیم.
این کشف از آنجایی مهم است که نشان داده، کهکشان‌ها در زمان‌های ابتدایی جهان به شکل و سرعتی قابل توجه رشد کرده‌اند، موضوعی که قبلا خلاف آن تصور می‌شد. این یافته‌ها بیانگر آن است که فرایندهای فیزیکی پیچیده‌ای در دوران اولیه جهان درگیر بوده‌اند که منجر به رشد و تکامل سریع برخی از کهکشان‌ها شده است.
این یافته‌ها امکان ارتقای دانشمندان در درک تاریخچه فضای بیرونی را فراهم می‌کند و با توجه به این یافته‌ها آینده تحقیقات در زمینه کیهان‌شناسی و تاریخچه جهان رو به جلو رفته و ممکن است به فهم بهتری از نحوه شکل‌گیری و تکامل آن کمک کند.
بنابراین، کشفیات جدید تلسکوپ جیمز وب، نه‌تنها به دانشمندان در درک بهتری از کهکشان‌های اولیه جهان کمک می‌کند، بلکه در گسترش دانش آنها در زمینه تاریخچه جهان و فضای بیرونی نیز اثرگذار است. این امر به معنای اهمیت بسیار بالای این کشفیات برای علم فضا و کیهان‌شان‌شناسی است و نشان می‌دهد که تلسکوپ جیمز وب چه میزان موفقیت واقعی در برگزاری ماموریت‌های خود داشته است.
انتهای پیام/
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد