در سال حداقل ۵ فیلم خوب باید دید | فیلمنامه بد فیلم خوب نمی‌شود
تاریخ انتشار: ۱۸ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۰۶۱۴۱۹
همشهری- نیلوفر ذوالفقاری: احمدرضا معتمدی جزو معدود سینماگرانی است که نویسندگی فیلمنامه همه فیلم‌هایی که ساخته، توسط خودش انجام شده است. او که چهره‌ای دانشگاهی هم محسوب می‌شود و سال‌ها در فضای آکادمیک مشغول تدریس بوده، معتقد است فیلمنامه خوب، اصل و رکن یک اثر سینمایی است و هیچ فیلم موفقی از یک فیلمنامه بد ساخته نشده و نخواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فیلمنامه خوب، اصل و رکن یک اثر سینمایی است. این موضوع در ادبیات نمایشی هم صادق است؛ اگر نمایشنامه خوبی نداشته باشیم، هرگز یک تئاتر خوب نخواهیم داشت. اگر شکسپیر آن نمایشنامه‌ها را نمی‌نوشت، هرگز تئاتر در بریتانیا رشد نمی‌کرد. در حقیقت سینما یک فونداسیون اولیه دارد که از فیلمنامه و ایده آن ساخته می‌شود. ایده، بذر اولیه‌ای است که فیلمنامه‌نویس در ذهنش می‌کارد تا به درختی تنومند تبدیل شود و همه عناصر بعدی فیلمنامه از آن حاصل می‌شود. نمی‌توان دقیقا تعیین کرد که ایده از کجا می‌آید، گاهی از یک حس و گاهی از دیدن یک عکس شکل می‌گیرد، اما وقتی این تصویر مبهم اولیه آغاز، میانه و پایانی مشخص در یک ساختار معین پیدا کند، تبدیل به طرح داستان می‌شود.
آیا فیلمنامه خوب می‌تواند ضامنی برای موفقیت یک فیلم باشد؟هیچکاک جمله معروفی دارد با این مضمون که امکان ندارد از یک فیلمنامه بد، فیلم خوبی ساخته شود. ممکن است سازنده یک فیلمنامه خوب را به اثری متوسط تبدیل کند اما برعکس آن ممکن نیست. فیلمنامه و فیلم نسبت به هم، تقدم علت و معلولی دارند؛ فیلمنامه علت است و فیلم معلول آن. اگر شخصیت‌پردازی خوبی در فیلمنامه نداشته باشی، چطور می‌توانی در مرحله فیلمبرداری با میزانسن، دکوپاژ یا نورپردازی ضعف‌ها را جبران کنی؟ تکنیک‌ها در واقع ادبیات سینمایی شما را به بیان سینمایی تبدیل می‌کنند اما قدرت رفع نقص‌های علت را ندارند. موفقیت یک فیلم به اصالت فیلمنامه ربط دارد. کارگردان با داشتن فیلمنامه‌ای که ترکیبی از همه مولفه‌ها و عناصر باشد، می‌تواند اثر را تکمیل کند و کمک کند مخاطب برخورد ژرف‌تری با شخصیت‌های داستان داشته باشد؛ کارگردان می‌تواند تصاویر زیبا و نماهای دل‌انگیز ارائه دهد اما بدون یک فیلمنامه خوب، نه.
یک فیلمنامه خوب چه ویژگی‌های اساسی‌ای را باید داشته باشد؟فیلمنامه در قدم اول نیازمند یک ایده سینمایی خوب است. با داشتن ایده خوب است که شخصیت‌های برجسته، موقعیت‌های نمایشی درست، پیرنگ جذاب برای مخاطب و نقاط عطف در فیلمنامه به‌وجود می‌آید و اثر کشش داستانی برای نشاندن مخاطب پای روایت را پیدا می‌کند. پیرنگ نمایشی مؤثر در هر ژانری، نیاز به این دارد که شخصیت در درگیری با عناصر، از جذابیت‌های لازم برخوردار باشد و بتواند داستان را پیش ببرد.
فیلم‌هایی که با اقتباس از ادبیات داستانی ساخته شده‌اند، چقدر در سینمای جهان موفق بوده‌اند؟۹۰ درصد فیلم‌های موفق هالیوود و سینمای جهان، اقتباسی هستند. علت این است که وقتی داستانی به‌عنوان یک رمان خواندنی، با اقبال خوانندگان مواجه و پرفروش شده، در حقیقت آزمون خود را پس داده است. فیلمساز به درستی دریافته که می‌تواند یک اثر موفق ادبیات را به زبان سینمایی برگرداند و فیلم موفقی بسازد که حتی در رشته‌های سینمایی دیگر هم بدرخشد و جایزه بگیرد. سینماگرانی مانند هیچکاک و کوبریک که خودشان هم مولف هستند، فیلم‌های اقتباسی موفقی ساخته‌اند. گاهی حتی نویسنده داستانش را مشخصا برای یک فیلمساز نوشته تا آن را به سینما ببرد.
چرا در سینمای ایران، فیلمنامه‌های اقتباسی کم‌تعداد هستند و پیوند ادبیات و سینما ضعیف است؟چند علت برای این اتفاق وجود دارد؛ ادبیات معاصر ما نتوانسته پابه‌پای ادبیات مقتدر و معتبر تاریخی ایران پیش بیاید و می‌توان گفت شاهد افول در ادبیات قرون اخیر بوده‌ایم. از طرف دیگر در زبان‌های جدید ادبی مانند رمان و نمایشنامه، نتوانسته‌ایم همگام با پیشرفت‌هایی که در غرب اتفاق افتاده حرکت کنیم. در دوره معاصر در غرب رمان‌نویسان و نمایشنامه‌نویسانی ظهور کرده‌اند که زبان تصویر و سینما را خوب می‌شناسند و در متن آنها، فاصله با سینما خیلی کم است؛ انگار نویسنده از ابتدا رمانی را برای سینما می‌نویسد، حتی در زمانه‌ای که سینما چندان گسترده نبود، مارسل پروست آثاری با زبان سینمایی خاص نوشته که هر جمله آن رنگ و تصویر را به ذهن می‌آورد. نویسندگانی مانند چارلز دیکنز و ویکتور هوگو هم آثاری مانند الیور توییست، آرزوهای بزرگ و بینوایان نوشتند که هم عام‌پسند و هم سینمایی هستند و می‌بینیم که بارها از روی آنها فیلم ساخته شده است. در جهان امروز هم، بعضی نویسندگان اصلا به سفارش یک تهیه‌کننده داستانی را از ابتدا با نگاه سینمایی می‌نویسند؛ چیزی که با نوعی نگاه نادرست در کشور ما دچار جوسازی می‌شود.
چرا نوشتن به سفارش سازنده در کشور ما رایج نمی‌شود؟چون با جوسازی‌هایی، این کار به تولید هنر سفارشی تعبیر می‌شود. من هم نمی‌گویم که هنر باید سفارشی باشد، اما معتقدم اگر می‌خواهیم اثر سینمایی هم ویژگی هنری را حفظ کند هم بتواند مخاطب عام را جذب کند، باید قدم‌های بنیادین اولیه را اصولی بردارد. اگر قرار است چندین میلیارد برای ساخت یک فیلم یا سریال صرف شود، چرا باید هزینه‌ای که برای متن و نویسنده درنظر گرفته شده حتی به اندازه تدارکات اولیه نباشد؟
به‌نظر شما دلیل این که فیلم‌های میلیاردی، سهم کمی از هزینه‌ها را به فیلمنامه اختصاص می‌دهند چیست؟این اتفاق شرم‌آوری است. شاید بتوان گفت وضعیت نویسندگان سینمایی از بدترین‌ها در صنف سینماگران است اما نکته مهم این نیست، موضوع این است که با این رویکرد در نهایت خود سینماست که دچار کاهش رتبه و جایگاه می‌شود. اگر بنیان درست نباشد، چطور سینما سر پا خواهد ماند؟ از وقتی سینما به‌عنوان یک صنعت جدی گرفته شد، در غرب به فیلمنامه‌نویسی توجه ویژه‌ای کردند. به فیلمنامه‌نویسان امکانات ویژه‌ای دادند و حتی گاهی کمک کردند آنها به جایی سفر کنند که در آن آرامش دارند و می‌توانند بهتر بنویسند؛ همین هم باعث خلق متن‌های قوی شد. درحالی‌که ما برای بازیگر دستمزد میلیاردی اختصاص می‌دهیم اما به فیلمنامه که اصل کاری است بی‌توجهیم. به همین دلیل هم پای یک‌سریال کمدی میلیاردی می‌نشینیم اما بعد از ۱۵ قسمت هنوز یک‌بار هم نخندیده‌ایم! به همین دلیل هم اثر جنایی تماشا می‌کنیم و بیننده به راحتی می‌فهمد قاتل کیست چون داستان هیچ تعلیقی ندارد! هزینه نکردن برای داشتن یک فیلمنامه خوب در نهایت به ضرر سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی تمام می‌شود.
به‌نظر شما چه راهکارهایی برای ورزیده شدن ذهن فیلمنامه‌نویس وجود دارد و خودتان کدام‌ها را به‌کار گرفته‌اید؟من ۴۰ سال در دانشگاه به‌صورت آکادمیک و براساس اصول و قواعد سینما تدریس کرده‌ام. همواره در حال تحقیق روی آخرین آثار و آموزه‌های فیلمنامه‌نویسی هستم و حتی به‌صورت آنلاین، کتاب‌های عرضه شده را مطالعه می‌کنم و سعی می‌کنم دیدگاه انتقادی و تحلیلی نسبت به آموزه‌ها داشته باشم. فیلمنامه‌نویس باید اصول نظری را به خوبی و کامل فراگرفته باشد. چطور ممکن است فردی که سال‌ها در این سینما فیلمنامه نوشته و فیلم ساخته، هنوز نکات اولیه و ریشه‌ای مانند تفاوت ایده و طرح را نداند؟ آموزه‌های نظری باید به حد کفایت یاد گرفته شود و بعد فیلمنامه‌نویس سراغ مدام کتاب خواندن و مدام فیلم دیدن برود. فیلمنامه‌نویسان باید خود فیلمنامه‌های آثار را بخوانند، خط به خط آنها را تصویر کنند و نانوشته‌های بین خطوط را در ذهنشان بسازند.گنجینه‌های عظیمی برای آموختن در تاریخ سینما وجود دارد. از طرف دیگر فیلمنامه‌نویس باید مدام فیلم ببیند اما نه اینکه فقط تماشا کند، باید با دوستان و متخصصان دیگر جلسه بگذارد تا با هم فیلمنامه‌ها را تحلیل کنند. لازم نیست همه فیلم‌های تاریخ سینما را ببیند، دیدن ۵ فیلم خوب در یک سال به شکل اصولی همراه با بحث و تحلیل می‌تواند راهگشا باشد.
خودتان این روزها مشغول چه کاری هستید؟من بعد از بیماری و سکته مغزی، همچنان در دوران نقاهت و مشغول فیزیوتراپی و ترمیم ضعف‌های جسمی هستم اما از پشت تخت و میز، تلاش می‌کنم درس‌گفتارهای ۴۰ سال تدریس در دانشگاه را به شکل مدون به رشته تحریر درآورم و ویرایش کنم تا آماده انتشار شوند.
کد خبر 625688 برچسب‌ها کارگردانان سینمای ایران فیلمنامه - فیلنامه نویسمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: کارگردانان سینمای ایران یک فیلمنامه خوب فیلمنامه نویس اثر سینمایی فیلم خوب یک فیلم یک اثر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۰۶۱۴۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آمار فروش فیلم‌های سینمایی در اولین هفته اردیبهشت/ «مست عشق» از «تمساح خونی» سبقت گرفت
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، طبق آمار سامانه مدیریت فروش و اکران سینمای ایران (سمفا) متعلق به سازمان امور سینمایی و سمعی بصری، در اولین هفته ازاردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ (شنبه یکم تا جمعه هفتم اردیبهشت)، سالن‌های سینمای کشور میزبان ۸۵۰ هزار مخاطب بود. حضور این تماشاگران، حدود ۴۶ میلیارد تومان فروش را به گیشه سینمای ایران اضافه کرد.
رکوردشکنی مست عشق
در این بین، فیلم سینمایی «مست عشق» به کارگردانی حسن فتحی و تهیه‌کنندگی مهران برومند که از روز چهارشنبه پنجم اردیبهشت ماه اکران خود را آغاز کرده است، با ۱۶ میلیارد و ۳۳۰ میلیون تومان فروش و ۲۴۰ هزار مخاطب، رتبه اول فروش در هفته اول اردیبهشت ۱۴۰۳ را از آن خود کرده است.
این فیلم بخشی از زندگی مولانا و شمس تبریزی در سال‌های ۶۴۰ تا ۶۴۵ هجری قمری را روایت می‌کند. رابطه مولانا با شمس تبریزی، عشقی که مولانا به او داشت، تأثیر فراوان شمس بر زندگی و اشعار مولانا، و عشق او به خدا همگی در این فیلم به تصویر کشیده می‌شوند. مخاطبان در طول فیلم، پنج سال از زندگی مولانا را مشاهده می‌کنند و در این دوره، اتفاقات زیادی در زندگی این عارف بزرگ رخ می‌دهد.
«مست عشق» در نخستین روز نمایش عمومی خود، یک رکوردشکنی جالب از خود به جای گذاشت و توانست با جذب ۵۱ هزار مخاطب، رکورد فروش روز نخست سینما را از آن خود کند. مجموع فروش این فیلم برای روز نخست، ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بوده است.
دو فیلم پرفروش امسال یعنی تمساح خونی و سال گربه نیز به ترتیب در روز نخست نمایش خود، ۱۸ هزار و ۳۱ هزار مخاطب را به سینما کشاندند.
«تمساح خونی» و «سال گربه»؛ دو کمدی پرفروش در میانه بهار
فیلم سینمایی «تمساح خونی» به کارگردانی جواد عزتی هم در همین بازه زمانی با ۲۲۵ هزار مخاطب به رقم ۱۲ میلیارد تومان رسید. این فیلم کمدی که از بازیگرانی همچون جواد عزتی، عباس جمشیدی‌فر، الناز حبیبی، بهزاد خلج، سعید آقاخانی و شبنم قربانی بهره می‌برد، از شانزدهم اسفندماه سال ۱۴۰۲ اکران خود را آغاز کرده و در مجموع با دو میلیون مخاطب، فروشی معادل ۱۲۲ میلیارد تومان را رقم زده است.
اما سومین فیلم پرفروش هفته اول اردیبهشت، «سال گربه» به کارگردانی و نویسندگی مصطفی تقی‌زاده و تهیه‌کنندگی سعید خانی است.
بهرام افشاری، سارا بهرامی، هومن برق نورد، شبنم قربانی، لاددن ژاوه‌وند و رضا رشیدپور بازیگران این فیلم کمدی هستند که از بیست و دومین روز فروردین امسال روی پرده رفته ست. این فیلم کمدی در هفته اول اردیبهشت ماه با ۱۹۵ هزار مخاطب توانست فروشی بالغ بر ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان را از آن خود کند.
یک فیلم اجتماعی و تلخ در میان پرفروش‌ها
فیلم سینمایی «بی بدن»، فیلمی جنایی است که از یک پرونده قضایی مهم الهام گرفته است. داستان فیلم با تغییراتی به یک پرونده معروف جنایی دهه ۹۰ اشاره دارد؛ پرونده قتل غزاله شکور به دست آرمان عبدالعالی که چندین بار تا مرحله اجرای حکم رفت و برگشت و یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های چند سال اخیر ایران بود که حاشیه‌هایی هم در فضای مجازی داشت. فیلم با دستمایه قرار دادن این پرونده، سراغ شخصیت‌ها می‌رود و ما را با ابعاد مختلف یک حکم آشنا می‌کند.
الناز شاکردوست، سروش صحت، نوید پورفرج، پزمان جمشیدی و گلاره عباسی بازیگران این فیلم جنایی‌خانوادگی هستند. «بی بدن» در هفته گذشته با ۱۰۰ هزار مخاطب، ۵ میلیارد و ۳۲۵ میلیون تومان فروش را تجربه کرد.
حماسه‌آفرینی شهید شیرودی بر پرده نقره‌ای
فیلم سینمایی «آسمان غرب» به نویسندگی و کارگردانی محمد عسگری و تهیه‌کنندگی حبیب والی‌نژاد پنجمین فیلم در جدول فروش اولین هفته اردیبهشت ماه بود.
این فیلم سینمایی که نامزد ۶ سیمرغ و برنده ٣ سیمرغ بلورین از چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر است، روایتی قهرمان‌محور از حماسه‌آفرینی شهید علی‌اکبر شیرودی، خلبان هوانیروز ارتش و گروه هم‌رزمانش را در روزهای نخست و غافلگیرانه شروع جنگ در غرب کشور برای جلوگیری از سقوط شهر سرپل ذهاب و نفوذ دشمن به خاک وطن به تصویر می‌کشد.
میلاد کی‌مرام، امیرحسین آرمان، نادر فلاح، آرمین رحیمیان، کریم امینی، روح‌الله زمانی و... با حضور افتخاری تورج الوند و هنرمندی نسیم ادبی بازیگران این فیلم را تشکیل می‌دهند. «آسمان غرب» محصول بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی سوره با مشارکت ارتش جمهوری اسلامی ایران است که اکران آن در سینماهای سراسر کشور ادامه دارد.
«آسمان غرب» در هفته گذشته یک میلیارد و ۴۵۸ میلیون تومان فروش را تجربه کرد که حاصل حضور ۳۵ هزار مخاطب در سالن‌های سینما بود.
«ایلیا؛ جستجوی قهرمان»؛فیلم فانتزی برای مخاطبان کودک و موجوان
«ایلیا؛ جستجوی قهرمان» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سید علی موسوی‌نژاد که از ۲۳ اسفند ماه برای مخاطبان کودک و نوجوان توسط پخش بهمن سبز در سینماهای سراسر کشور در حال اکران است. داستان فیلم «ایلیا جستجوی قهرمان»، درباره کودکی ۱۱ ساله به نام آرش است که به عنوان نماینده ایران در بازی واقعیت مجازی «جستجوی قهرمان» حضور دارد. با حذف ۳ بازیکن دیگر، آرش باید به تنهایی بازی را ادامه بدهد، اما رفته رفته متوجه می‌شود که این یک بازی ساده نیست و پای خانواده‌اش به این بازی کشیده شده است.
فیلم ایلیا جستجوی قهرمان با شبیه سازی فتح قلعه خیبر توسط امام علی (ع) در بستر یک بازی واقعیت مجازی، به دنبال بیان حقیقت برای کودکان است و به گفته کارگردان آن، علی موسوی نژاد، ضد اسرائیلی‌ترین فیلم ژانر کودک به حساب می‌آید.
آرمین مرگان، سلنا گلزاری، علی زکریای، بهار نوحیان و زینب برات‌زاده بازیگران این فیلم سینمایی هستند که در هفته گذشته با ۳۱ هزار مخاطب توانست یک میلیارد تومان فروش داشته باشد.
«آپاراتچی»؛ هفتمین فیلم هفته اول اردیبهشت
فیلم سینمایی «آپاراتچی»، به کارگردانی قربانعلی طاهرفر و سجاد نصراللهی نسب، روایتگر قصه‌ای متفاوت و شیرین از دلبستگی‌های عجیب یک نقاش ساختمان عاشق سینما در بحبوحه دهه ۶۰ است.
تورج الوند، فاطمه مسعودی‌فر، رضا ناجی، حسین عابدینی، وحید مبصری، ولی فروتن، امین گلستانه، پوریا میاندهی، شهرام خزرایی و با حضور بهنام تشکر، امید روحانی، علیرضا استادی و هومن برق‌نورد بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
آپاراتچی هم در هفته گذشته با ۱۱ هزار و ۵۰۰ مخاطب ۵۱۴ میلون تومان فروش را تجربه کرد.
فروش کم‌رمق «نوروز» و «پرویزخان»
در انتهای جدول فروش فیلم‌ها در هفته اول اردیبهشت ماه نیز باید به دو فیلم «نوروز» و «پرویز خان» اشاره کنیم که به ترتیب ۳۳۷ میلیون تومان و ۹۶ میلیون تومان فروش را تجربه کردند.
«نوروز» ساخته سهیل موفق برای مخاطبان کودک و نوجوان این میزان فروش را بابت حضور ۸ هزار ۵۰۰ مخاطب از آن خود کرد و «پرویز خان» هم فروش ۹۶ میلیون تومانی خود را مدیون حضور ۲ هزار مخاطب بود.
فیلم سینمایی «پرویز خان» به نویسندگی و کارگردانی علی ثقفی و تهیه‌کنندگی عطا پناهی محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج با حمایت وزارت ورزش و جوانان است. این فیلم درباره پرویز دهداری یکی از متفاوت‌ترین مربیان بزرگ تیم ملی فوتبال ایران است.
این فیلم سینمایی در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر موفق به نامزدی در ۹ رشته شد و سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول، سیمرغ بلورین بهترین تدوین و دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را دریافت کرد.
«پرویزخان» از ۲۳ اسفند ماه در سینماهای سراسر کشور اکران خود را آغاز کرد و در هفته اول اردیبهشت با ۲ هزار مخاطب، ۹۲ میلیون تومان فروش داشت.
سعید پورصمیمی، حمیدرضا پگاه، بهنام تشکر، علی باقری، المیرا دهقانی، خسرو احمدی، مهدی قربانی، یاسین مسعودی، محمد صادق ملک، نیما نادری، روزبه رئوفی، یدالله شادمانی، مهدی فریضه، منوچهر علیپور، امیر دانشجو، سید ابوالفضل موسوی، نصیر ساکی، امیرمهدی کوشکی، علی فرحناک، اسکندر کوتی و مریم سعادت بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
لازم به یادآوری است که «پرویز خان» از صبح روز جمعه هفتم اردیبهشت ماه به اکران خود در سینماهای کشور پایان داده و وارد اکران آنلاین در پلتفرم‌های سینمایی شد.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»