به نقل از «ایرنا»

اندیشه؛ از سینما تا خرد جمعی

تاریخ انتشار: ۲۱ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۰۸۲۵۸۸

در طول تاریخ بشریت، اندیشه‌ها، درست یا غلط در قالب‌ها و نحله‌های  گوناگون، رفته رفته الگوهای متفاوت رفتارهای انسانی را رقم زده و در دنیایی واحد، شرایطی متفاوت را پیش روی انسان ها، قرار داده است. آدمی از بدو تولد در شرایطی در معرض خرده فرهنگ ها و تربیت بوم محل قرار می‌گیرد. او که به سرشت، خالی از هر گونه پیش فرض و قضاوتی است و چه بسیار انسان ها که در اعصار گذشته تن به سنت ها دادند و تا پایان عمر برخلاف خواسته‌های درونی خود، آغشته به اشتباهات به ارث رسیده از گذشتگان، زیستند و هرگز شرایطی برای فهم «امکان انتخاب و تغییر» را نیافتند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما جهانِ رو به تکامل رفته رفته، نظر انسان، این موجود تحول‌خواه را به خود جلب کرد، انسان از طبیعت و هستی بسیار آموخت و تجربه کرد، زیست و زیستگاه خود را دچار تغییرات گسترده. با آشنایی با مفهوم حقیقی اندیشیدن و اتکا به خلاقیت های ذهنی، الگوهای کهنه را آهسته آهسته کنار زد و رنگ واقع گرایانه تری بر آن ها پاشید و کوشید تا از راه‌های گوناگون هر روز مسیر تازه‌تری را پیش روی هم‌نوعان خود قراردهد تا راه را بر تکرار خطاهای گذشته ببندد.

آدمی برای رسیدن به آرمان ها و آرمان شهر خود، ابزارهای مختلف را به یاری گرفت، خطوط و تصاویر را بر دیواره غارها کشید، زبان نوشتن را اختراع کرد، سرود و نوشت، آموخت و آموزش داد تا به شعر و قصیده رسید، اسطوره ساخت و حماسه سرایی کرد و تجسمش را بر سنگ و چوب هنرمندانه تراشید و نقش کشید و هر روز امکانی برای تعالی و اشتراک آگاهی اضافه شد.

تصویر پا به عرصه ظهور گذاشت تا قصه‌ها را جور دیگر روایت کند. قصه‌ها، تجلی‌گاه اندیشه‌های بدیع انسانی شد. اندیشه‌هایی از دل تاریخ بازخوانی شد، جریان حال به نقد کشیده شد، هنر تکامل یافت و سینما متولد شد تا نقوشی برای آینده بر نگاتیوها ثبت شود، هنری که توانایی انتقال پیام از سویی به سوی دیگر جهان و تاثیرگذاری شگرف بر معرفی واکنش‌های آدمی در مواجهه با مسائل متفاوت و معرفی و ترویج الگوهای سازنده و تقیبح اعمال مخرب در جوامع انسانی را داشت.

سینما متولد شد تا به واسطه بهره‌مندی از مختصات خاص، زبان شیوا، جلوه‌های دلربا و استفاده از مولفه‌های سرگرم کننده، زبان مشترک شود، قصه گویی کند، از قهرمانان بگوید و با ارائه تصویری واضح از فرهنگ‌ها و الگوهای رفتاری، آموزگارِ بی پند و اندرزی تاثیرگذار باشد برای اصلاح و تربیت، تا مخاطب را بدون پیش داوری در مقابل روایت‌های اجتماعی و تاریخی قرار دهد و شرایط دیده شدن تمامی زوایای موضوع مورد بحث را فراهم کرده و او را به جور دیگر دیدن ترغیب کند.

در این میان اما سینمای اجتماعی مهمترین ژانر هنر هفتم به شمار می رود که در دل پرداخت‌های هوشمندانه، به سلامت اجتماعی در ابعاد مختلف زندگی کمک می کند، معضلات و مشکلات را بازگو می‌کند، مخاطب را مقابل خود قرار می دهد و با بازنمایی جامعه، همچون آینه‌ای معایب را به معرض نمایش می‌گذارد.

و پر بیراه نگفته‌ایم اگر آثار تولید شده در سینمای ایران در این ژانر را در زمره بهترین آثار تولید شده در سطح جهان قرار دهیم، سینمایی دغدغه‌مند که بارها به دلیل بیانی روان از انسانیت، مورد توجه مهمترین فستیوال های جهانی قرار گرفته و در این راه همچنان با صلابت گام بر می دارند.

راهی پر مخاطره برای سینماگران ایرانی که وظیفه ای خطیر را در حوزه فرهنگسازی در جامعه، بر دوش آنها گذاشته است تا با شناخت شرایط و مطالعات دقیق، مسیر رشد فکری را هموار و اثری را در سینمایی برای تولید اندیشه‌ سازنده و حفظ سلامت آن تولید کنند.
 
سینمایی انسان‌ساز و انسان‌هایی که خالق هنر می‌شوند، رابطه‌ای دوسویه برای ماندگاری. برای تعالی بشر و ساخت دنیایی که درست اندیشیدن را می‎‌آموزد و آموزش می‌دهد و با فهمی دقیق از جایگاه هنر و به ویژه هنر هفتم، نقش ارزشمند پرده نقره‌ای را در شکل‌گیری جامعه‌ای متمدن بازگو می‌کند و ساحت اندیشه آن را ارج می‌نهد.

بی تردید اندیشمندان و اندیشه‌سازان مهمترین ارکان دستیابی به این آرمان هستند. این مهم در سایه ارتباط و تعامل سینماگران با اهل تفکر، محققان و پژوهشگران دست‌یافتنی خواهد شد و نقشه راه ترسیمی در این هم‌فکری، نقشه‌ای بی بدیل، و متاثر از اذهان برتر است که همواره با تحلیل صحیح شرایط و نگاه به آینده و البته توجه به همه جوانب و استفاده از اصول روش‌مند، قابلیت اثربخشی بر اذهان عمومی را دارد. زیرا سینمای برآمده از این خاستگاه می داند، آینده متعلق به آنهایی است که می اندیشند و قطع به یقین مخاطب چنین هنری رفته رفته به فرهنگی جدید از نوعِ «دوباره اندیشیدن» مبتلا می‌شود و سرانجام با همه‌گیری آگاهی در سطوح مختلف اجتماعی، سینمای اندیشه‌ورز موفقیت خود را در رشد خرد جمعی جشن خواهد گرفت.

برچسب‌ها سینمای ایران فلسفه تولید فیلم

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سینمای ایران فلسفه تولید فیلم سینمای ایران فلسفه تولید فیلم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۰۸۲۵۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«مست عشق» فیلم قابل قبولی نیست/ فروش بالا نمی‌تواند دلیل بر کامل بودن یک اثر باشد

فیلم سینمایی «مست عشق» به نویسندگی و کارگردانی حسن فتحی محصول مشترک ایران و ترکیه است که به  رابطه مولانا با شمس تبریزی  پرداخته و تأثیر فراوان شمس بر زندگی و اشعار مولانا، عشق او به خدا را به تصویر کشیده است. پارسا فیروزفر، شهاب حسینی، حسام منظور، هانده آرچل، بوراک توزکوپاران، بوران کوزوم از بازیگران این فیلم سینمایی هستند.

«مست عشق» درگیر ظاهرسازی شده است

رضا منتظری کارشناس و منتقد سینما درباره فیلم سینمایی مست عشق کاری از حسن فتحی صحبت کرد و گفت: موضاعات عرفانی و تاریخی به دلیل سایه سنگین معنایی‌ای که دارند در چنبره فرمول های درام نویسی خیلی دشوار و سخت می‌توانند به تصویر کشیده شوند؛ به همین دلیل اغلب فیلم‌هایی که در این حوزه شاهد آن‌ها هستیم یا معناگراهای سطحی‌نگر هستند یا فقط شاهد یک سری ظاهر سازی و زرق و برق‌های تاریخی در طراحی صحنه ، لباس یا جلوه‌های ویژه هستیم.

وی ادامه داد: از این رو مهم ترین مسئله و معضل « مست عشق» این است که بیش از مقوله مهم درام پردازی و فیلمنامه نویسی درگیر ظاهر سازی شده است. این فیلم سینمایی درگیر این است که طراحی صحنه، لباس با شکوه و هنروران فراوانی داشته باشد؛ اما در سطحی ترین اتفاقات ممکن لنگ است یعنی برای مثال دوبله فوق‌العاده ضعیفی دارد و نمی‌تواند مخاطب را جذب خود کند.

این منتقد سینما افزود: در «مست عشق» جلوه‌های بصری فاجعه  است و من مانده ام چنین فیلمی که برایش هزینه شده و خارج از کشور تولید شده است چطور به جلوه‌های بصری توجه نداشته است که این یک موضوع بسیار بسیار عجیب است. 

وی تصریح کرد: شما فرض کنید یک ساعت از فیلم گذشته اما هنوز درام شکل نگرفته است و مخاطب متوجه نمی‌شود که قرار است چه داستانی را دنبال کند و  نمی‌داند داستان مرگ شمس را دنبال کند یا داستان عشق علاءالدین به دختر  مولانا و یا قصه زندگی مولانا را دريابد. تنها یک روایت کلاسیک و خطی می‌توانست کمک شایانی به روند فیلم و ارتباط گیری مخاطب با اثر کند اما آنقدر فیلمنامه ناقص بود که با فلش بک‌های پی در پی و  آمدن به زمان حال نمی‌تواند مخاطب را جذب کند. 

فکر نمی‌کردم «مست عشق» دچار پراکنده گویی باشد

 منتظری منتقد سینما گفت: همچنین یک نکته‌ای که دوست دارم بگویم این است که از مسائلی که باعث شد خود من به سینما بروم و وقت بگذارم این بود که فکر می‌کردم حسن فتحی با توجه به آثار خوبی که در کارنامه هنری اش دارد، یک درام پرداز متبحری است؛ فکر نمی‌کردم چنین اثری را ببنیم که اینقدر دچار پراکنده گویی باشد.

وی  درباره آمار گیشه و جذب مخاطبان ادامه داد: من فکر می‌کنم اگر بخواهیم به دلایل جذب مخاطب اشاره کنیم و بگوییم چرا این فیلم پر فروش شده است، چند مسئله داریم. یک اینکه داستان شمس و مولاناست، اصولا اساتید و بزرگان ادبی و مفاخر فرهنگی، هنری، نظامی و سیاسی مورد توجه هستند و  مخاطب خاص خود را دارند و برای مردم جالب است که داستان شمس و مولانا را ببینند. مورد بعدی اینکه کسانی مانند پارسا پیروزفر و شهاب حسینی قاعدتا هنوز برای بخشی از جامعه اهمیت دارند و  بخشی از مخاطبان برای این افراد به سینما می‌روند. ضمنا هفت نفر از بازیگران مست عشق ترک هستند و سریال‌های ترکی فارسی زبان توانسته بخشی از مردم را علاقه‌مند به سریال‌های ترکی کند و مردم علاقه مند باشند که بروند چنین اثری را از پرده سینما ببنید. چهارمین نکته این است که مردم سابقه خوبی از کارهای تاریخی آقای فتحی دارند و این باعث می‌شود که مردم این اثر را خارق العاده ببنیند و به تماشای آن بنشینند. نکته مهم بعدی این است که تولید مشترک با دیگر کشورها که اصولا از نظر فرهنگی نزدیک به هم هستیم، همیشه می‌تواند جذاب باشد.

این منتقد افزود: همه این موارد که ذکر کردم توانسته‌ است دست به دست هم بدهد و فیلم را پرفروش کند اما این پرفروش شدن فیلم  اصلا مهم نیست زیرا مدت‌ها است که سینمای ایران به طور بیمارگونه ای اسیر عدد و رقم و فروش شده است و این به این دلیل است که یک سری از مدیران فرهنگی خواسته اند یکی سری آمار را ارائه کنند و اوضاع و احوال سینمای را خوب نشان دهند. این درحالی است که اوضاع و احوال سینما فوق‌العاده خراب است و  فیلم سینمایی «مست عشق» ثابت می‌کند که هر فروش بالایی دلیل بر کامل بودن یک اثر نیست.

جسارت فیلمسازان برای به تصویر کشیدن زندگی بزرگان!

منتظری عنوان کرد: نکته مهم تری دارم که  خیلی برایم اهمیت دارد و حقیقتا دلم می‌سوزد این است که این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های مهممان را از دست می‌دهیم و شما فرض کنید در جشنواره گذشته فیلم فجر دست بر روی بسیاری از بزرگان و مفاخر گذاشتیم و فیلم‌های فوق‌العاده دم دستی از آن عزیزان تولید کردیم و متاسفانه مست عشق نيز همین است و  ظرفیت مهمی مانند شمس و مولانا به هدر می‌رود که هیچ حدی برایشان نمی‌توان متصور شد. من نمی‌دانم فیلمسازان ما چطور به خودشان اجازه می‌دهند که سردستی بیایند زندگی بزرگان را به مبتذل‌ترین و نگران کننده ترین شکل به تصویر بکشند و واقعا چه کسی، چه مسئول، چه نهاد و چه ارگانی باید جلوی چنین اتفاقی را بگیرد؟ به هرحال می‌توانم در یک جمله بگویم که یک پول بسیار زیادی به هدر رفته و یک اثر بدون پروداکشن ساخته شده است که قطعا به هیچ عنوان نمی‌تواند در آثار تاریخی سینمای ایران به ماندگاری برسد.

وی بیان کرد: در رابطه با وقایع یا اتفاقات تاریخی مثلا همچنان جنگ نفت‌کش های محمد بزرگ‌نیا را اسم می‌بریم و قطعا توفان شن جواد شمقدری در ذهنمان می‌آید اما واقعا مست عشق فیلمی نیست که یک دهه بعد کسی از آن فکت بیاورد و از آن به عنوان فیلمی یاد کند که در زمانی تولید و اکران شد.

این منتقد سینما افزود: یک اثر زمانی در ذهن می‌ماند که یک داستان فوق العاده داشته باشد و یا کارگردانی قوی داشته باشد و یا بازی‌های فوق العاده ای را ببینیم.  برای مثال در این فیلم از اسم بهرام رادان استفاده شده است اما حقیقتا، واقعا و انصافا ما از این بازیگران بازی‌های درخشان تری را دیدیم که مست عشق نمی‌تواند حتی در رتبه دهم چنین فیلم‌هایی جای بگیرد؛ حتی مست عشق در کارنامه خود آقای فتحی هم  نمی‌تواند فیلم قابل تاملی محسوب شود. پس چطور می‌توانیم توقع داشته باشیم که چنان فیلمی برای مخاطب ماندگار شود! نه چنین اثری تنها برای سرگرمی است. پیش از این مد بود که برای دیدن  فیلم‌های کمدی و خنده به سینما می‌رفتند اما اکنون اینگونه نیست. مست عشق نه در کارنامه هنری بازیگران و نه در کارنامه کاری کارگردانش اثر قابل قبولی نیست، پس نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که چنین کاری در ذهن مخاطب ماندگار شود.

دوبله «مست عشق» سطحی است

منتظری کارشناس سینما گفت: بخش عمده این فیلم بازیگران ترک ‌زبان دارد اما دوبله این کار خیلی سطحی است. ما سریال‌های ترکی با دوبله‌های خوب داشتیم اما این دوبله به چهره و کلا بازی بازیگر نمی‌نشیند و این موضوع غیر قابل باور است. نمی‌خواهم بگویم این فیلم آسیب است اما آسیب هم می‌تواند از دو منظر باشد؛ یک اینکه آن پتانسیل مهم مفاخر و بزرگان  را زیر سوال می‌برد و دوم اینکه مردم را بیشتر از فیلم‌های تاریخی دور می‌کند که این خیلی بد است اما اینکه بخواهم بگویم این فیلم به سینمای ایران آسیب زد نه اینگونه نیست، زیرا آنقدر فیلم‌های بد دیدیم که این اثر آنقدر هم بد نیست.

وی درباره مجوز فیلمنامه «مست عشق» و دیگر آثار بیان کرد: من واقعا برای شورای محترم فیلمنامه، شورای پروانه ساخت و پروانه نمایش تاسف می‌خورم و متاسفم که نمی‌دانم واقعا به چه چیزی نظر می‌دهند؟ و آیا واقعا بحث ممیزی فیلم‌ها برایشان مهم است؟ و آیا بخش کیفیت فیلمنامه ام برایشان مهم است که مجوزی که فیلمنامه می‌گیرد یک کار خوب و ارزشمندی باشد؟ واقعا دلم می‌خواهد یک روزی پاسخگو باشند و اساس مجوز دادنشان را برایمان بگویند و یک تجدید نظر بر روی رفتار شورای پروانه ساخت داشته باشیم و امیدوارم روی بحث کیفیت هم کار کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر