به نقل از «ایرنا»

سازمان همکاری شانگهای و تکمیل نگاه ایران به شرق

تاریخ انتشار: ۲۵ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۲۸۰۳۰

یکی از مشخصه های بارز در نظام بین الملل کنونی، کنشگری فعالانه سازمان‌های منطقه ای و بین المللی است.

در کنار نقش مهم سازمان ملل در زمینه های متنوع سیاسی، امنیتی، اقتصادی و ... با نهادهای تابعه تخصصی‌اش، سازمان های منطقه ای نظیر اتحادیه اروپا در قاره سبز، آسه آن در شرق آسیا، نفتا در آمریکای شمالی، اکو در آسیا و سازمان همکاری شانگهای با اهداف گوناگون شکل گرفتند و فعال شدند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این بستر، سازمان همکاری شانگهای با توجه به پایه گذاری و عضویت دو قدرت بزرگ جهانی یعنی چین و روسیه طی سال‌های اخیر جایگاهی جدی تر در سطح منطقه ای و جهانی یافته است.

این سازمان با اینکه در میانه دهه ۹۰ میلادی با هدف مقابله با تروریسم، افراط گرایی و کمک به ثبات و امنیت حوزه پیرامونی اعضا شکل گرفت اما در ادامه مسیر همکاری های سیاسی و اقتصادی در این سازمان سهم پر رنگ تری به خود گرفت. به همین خاطر این سازمان در ادبیات سیاسی برخی از تحلیلگران روابط بین الملل به ناتوی شرق هم معروف است.

در واقع، سازمان شانگهای با راهبری دو قدرت مهم شرقی جهان به نوعی در تلاش برای موازنه سازی برابر آمریکا و غرب است.

در این میان، جمهوری اسلامی ایران بنا به ملاحظات سیاسی، اقتصادی و امنیتی توجهی ویژه به سازمان همکاری شانگهای دارد.

در همین خصوص، در گفت و گو با «علی اصغر زرگر» تحلیلگر حوزه سیاست بین الملل دلایل این توجه ویژه را جویا شده ایم؛

ایرنا: سازمان شانگهای با توجه به حضور دو قدرت بزرگ جهانی یعنی چین و روسیه چه سهمی در مناسبات بین المللی دارد؟

سازمان همکاری شانگهای که در سال ۲۰۰۱ میلادی از سوی کشورهای چین و روسیه و چهار کشور قزاقستان ، تاجیکستان، ازبکستان و قرقیزستان پایه گذاری شد، اکنون در سال ۲۰۲۱ با نهایی شدن مراحل عضویت هندوستان، پاکستان و ایران و سه عضو ناظر مغولستان ، افغانستان و بلاروس گستره جغرافیایی بسیار وسیع تری به خود گرفته است.

این سازمان از درون رقابت قدرت های بزرگ بر سر منطقه ژئوپولتیک آسیای میانه ظهور کرد و در واقع در پاسخ به بر قرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در این منطقه پایه گذاری شده است. در این شکی نیست که نقش دو قدرت چین و روسیه  در اهداف این سازمان تعیین کننده است.

اهداف رسمی سازمان بسیار گسترده است و شامل مسائل امنیتی در آسیای میانه به خصوص، تروریسم، جدایی طلبی، و افراط گرایی، همکاری های اقتصادی، افزایش سطح بازرگانی و همکاری های بانکی برای فراهم کردن سرمایه جهت طرح های مشترک سرمایه گذاری، همکاری های فرهنگی و نهایتا تشکیل باشگاه مشترک انرژی است که از خواسته های روسیه محسوب می شود.

بنابراین سازمان شانگهای یک نهاد منطقه ای برای همکاری های چند جانبه در حوزه های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی و با تاکید بر حفظ و ثبات مرزها و حاکمیت ملی کشورها است. این سیاست ها در مخالفت با سیاست های یکجانبه گرایی ایالات متحده آمریکا است.

ایرنا: آیا این سازمان از ظرفیت‌های لازم برای مقابله با این یکجانبه‌گرایی برخوردار است؟

از اهمیت تشکیل این سازمان و اهداف همه جانبه آن همین بس که مساحت کل سرزمین های تحت حاکمیت کشورهای عضو و ناظرین بیش از ۳۵ میلیون کیلومتر مربع و با جمعیتی بیش از سه میلیارد یا حدودا بیش از ۴۰ درصد جمعیت دنیا را در بر می گیرد. از این رو باید گفت که این سازمان ظرفیت بسیار فراوانی در شکل گیری ساختارهای امنیتی حوزه پیرامونی خودش خواهد داشت و برگزاری نشست در روزهای ۱۶ و ۱۷ سپتامبر خود گویای تلاش اعضای این سازمان برای ایفای نقشی فعالانه تر در بحران های منطقه به خصوص افغانستان است.

خروج نیروهای آمریکا و ناتو از افغانستان و تسلط گروه طالبان بر این کشور از تحولات مهمی است که شایسته توجه سازمان خواهد بود. اگر چه این سازمان بصورت آشکار به دنبال تقابل با منافع هیچ کشوری نبوده و رسما هدف همکاری های چند جانبه برای حفظ امنیت را پیگیری کرده است ولی واقعیت این است که محور روسیه و چین به انضمام ایران به نوعی در حال حرکت به سمت تقابل با نفوذ آمریکا در منطقه هستند.

ایرنا: همکاری ایران با اعضای سازمان شانگهای حامل چه فرصت هایی برای کشور است؟

با توجه به گستردگی جغرافیایی و اهداف سازمان، عضویت رسمی و کامل ایران در این سازمان حامل اثرات سیاسی، امنیتی و اقتصادی فراوانی است. از سوی دیگر ایران مدت ها است که یکی از حامیان جدی برنامه بعضی از کشورهای عضو به ویژه روسیه در مقابله با تروریسم و مواد مخدر بوده است و اکنون عملا به این هدف سازمان پیوسته است. ایران همچنین عملا در مسیر کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب قرار دارد که می تواند نقش تاریخی خود را با وجود بدخواهی بعضی از کشورها ایفا کند.

علاوه بر این، منابع غنی انرژی نفت و گاز ایران که مورد نیاز چین و هند ، دو عضو پر جمعیت سازمان است همراه با همکاری های استراتژیک ایران با این دو کشور و در کنار همکاری های امنیتی شانگهای، نگاه و رویکرد ایران به شرق را تکمیل می کند.

ایرنا: آیا سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین و همچنین همکاری های اقتصادی و سیاسی ایران با روسیه را می شود در همین چارچوب مورد بررسی قرار داد و قائل به نوعی هم‌افزایی در چارچوب سازمان همکاری شانگهای بود؟

همکاری های اقتصادی ایران و چین از یک طرف و ایران و روسیه از طرف دیگر در قالب قراردادهای درازمدت ، در صورتی که با توسعه و سرمایه گذاری های داخلی ایران همراه شود، راهگشای بسیاری از مسایل اقتصادی و توسعه ای سریع ایران خواهد شد.

نهایتا عضویت ایران در سازمان شانگهای به عنوان یک نهاد قدرتمند منطقه ای که در تقابل با نفوذ و یکجانبه گرایی آمریکا و ناتو و تضعیف هژمونی آنها در جهان است،  می تواند موضع ایران را در خاورمیانه تقویت کند و حتی در مذاکرات برجامی که روسیه و چین دو عضو دایمی شورای امنیت سازمان‌ملل شرکت دارند، امتیازات بیشتری برای لغو تحریم ها از آمریکا اخذ کند.

برچسب‌ها هند جمهوری اسلامی ایران روسیه سازمان ملل متحد تروریسم پاکستان افغانستان سازمان همکاری شانگهای چین تاجیکستان قرقیزستان خاورمیانه پروندهٔ خبری سازمان همکاری شانگهای و اقتدار شرق

منبع: ایرنا

کلیدواژه: هند جمهوری اسلامی ایران روسیه هند جمهوری اسلامی ایران روسیه سازمان ملل متحد تروریسم پاکستان افغانستان سازمان همکاری شانگهای چین تاجیکستان قرقیزستان خاورمیانه سازمان همکاری شانگهای سازمان شانگهای چین و روسیه منطقه ای دو قدرت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۲۸۰۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر دفاع: پاسخ ایران به اسرائیل هشداری محدود بود

امیر سرتیپ آشتیانی وزیر دفاع در اجلاس وزرای دفاع سازمان همکاری های شانگهای گفت: پاسخ جمهوری اسلامی ایران به تجاوز گری رژیم صهیونیستی یک اعلان هشدار بود.

به گزارش مشرق، امیر سرتیپ آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح امروز (جمعه ۷ اردیبهشت ماه) در بیست و یکمین اجلاس وزرای دفاع سازمان همکاری های شانگهای در آستانه قزاقستان ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع وزرای محترم دفاع سازمان همکاری شانگهای از برنامه ریزی و استقبال گرم دولت محترم جمهوری قزاقستان؛ خصوصاً عالی جناب روسلان ژاق سیلقوف، وزیر محترم دفاع تقدیر و تشکر و نمود و افزود: در طول چند ماه گذشته اتفاقات ناگواری در جغرافیای امنیتی سازمان همکاری شانگهای نظیر حوادث تروریستی در ایران، روسیه و پاکستان که موجب کشته و مجروح تعدادی از شهروندان و مردم بیگناه شد به وقوع پیوسته است در اینجا لازم میدانم ضمن محکوم نمودن این حوادث با خانواده های قربانیان ابراز همدردی نمایم از سوی دیگر از هفت ماه پیش ،تاکنون شاهد نسل کشی ارتکاب جنایت جنگی و کشتار وسیع زنان کودکان، امدادگران و خبرنگاران و تخریب وسیع زیر ساختها و بیمارستانها توسط رژیم غاصب صهیونیستی در فلسطین هستیم که متاسفانه با حمایت و کمکهای همه جانبه حامیان این رژیم و انفعال مجامع و سازمانهای بین المللی همراه گشته است.

پاسخ جمهوری اسلامی ایران به تجاوز گری رژیم صهیونیستی یک اعلان هشدار بود

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران ضمن به رسمیت شناختن حق دفاع مشروع ملت فلسطین ، جنون کشتار و تروریسم دولتی رژیم صهیونیستی و حامیان آن را به شدت محکوم کرد و گفت: متاسفانه در ادامه تجاوزگری و جنگ طلبی رژیم صهیونیستی؛ اخیرا این رژیم با هدف تشدید و توسعه جنگ در منطقه و انحراف افکار عمومی از جنایات و نسل کشی خود در غزه با نقض صریح ماده ۳۱ کنوانسیون وین ساختمان کنسولی جمهوری اسلامی ایران در سوریه را هدف قرار داد که منجر به شهادت تعدادی از مستشاران نظامی کشورمان که بنا به دعوت این کشور در دمشق حضور داشتند، شد البته جمهوری اسلامی ایران بر اساس حق دفاع مشروع مندرج در ماده ۵۱ منشور ملل متحد و با توجه به عدم محکومیت این اقدام در شورای امنیت سازمان ملل متحد با تکیه بر مولفه های قدرت خود اقدام به تنبیه متجاوز کرد.

امیر سرتیپ آشتیانی با بیان اینکه پاسخ جمهوری اسلامی ایران به این تجاوزگری صرفاً یک اعلان هشدار محدود با هدف ایجاد بازدارندگی و در عین حال پرهیز از گسترش درگیری بود افزود: باید تاکید کنم جمهوری اسلامی ایران به دنبال جنگ و افزایش تنش در منطقه نمی باشد با این وجود هر گونه جسارت تعدی و محاسبه غلط توسط دشمنان با پاسخ مقتضی و پشیمان کننده روبرو خواهد شد.

سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی مواضع اصولی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در محکومیت حمله تروریستی به اماکن دیپلماتیک جمهپری اسلامی ایران در سوریه را بسیار ارزشمند بر شمرد و گفت: ضمن تشکر از مواضع منطقی و سازنده دولتهای روسیه و چین به ویژه در نشست ۱۴ آوریل شورای امنیت سازمان ملل متحد در حمایت از حق دفاع مشروع جمهوری اسلامی ایران تاکید مینمایم دفاع جانبدارانه و بی قید و شرط برخی کشورهای غربی از اقدام رژیم صهیونیستی منجر به بی اعتباری و تضعیف نقش و کارکرد سازمانهای بین المللی در ایجاد نظم و امنیت در جهان خواهد شد.

بسیاری از جنگ‌های چند دهه اخیر نتیجه سیاست‌های سلطه طلبانه غرب و ناتو بوده است

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه حوادث و تجربیات امروز جهان ما را به سمت ضرورت درک واقعیات جدید نظام بین الملل و چگونگی شکل گیری هندسه نظم جدید جهانی رهنمون می سازد،تصریح کرد: در نظام بین الملل در حال گذار آنچه که بیش از همه به چشم می خورد؛ تشدید رقابت قدرت ها در عرصه ها و حوزه های وسیع تر به ویژه نظامی و امنیتی، نادیده گرفتن حقوق ملت ها ، به کارگیری استانداردهای دوگانه در مواجهه با مسایل بین المللی ، تشدید بحرانهای ژئوپلیتیکی مانند تلاش جدید غرب و ناتو در توسعه به شرق، تزلزل در معاهدات خلع سلاح و کنترل تسلیحات ، توسعه کمی و کیفی سلاحهای کشتار جمعی ، سوء استفاده برخی قدرتها از گسلهای موجود و شکاف های اجتماعی و قومیتی جهت تضعیف حاکمیت ملی کشورها ، استفاده از ابزار تروریسم در جنگ ها و شکل گیری تروریسم ترکیبی ، بهره گیری از ابزار جنگ اقتصادی و تحریم توسط قدرت های سلطه گر و تلاش این قدرتها برای حفظ برتری و هژمونی خود در جهان می باشد.

امیر سرتیپ آشتیانی با بیان اینکه بدون تردید بسیاری از بحرانها و جنگهای چند دهه اخیر به ویژه در عراق ،افغانستان ، اوکراین و فلسطین نتیجه رویکردها و سیاستهای سلطه طلبانه و تمامیت خواهانه غرب و ناتو بوده است، گفت : در مقابل این جریان شاهد ظهور و افزایش تمایلات جدی در برخی کشورها و قدرت های نوظهور برای دفاع از حقوق، هنجارها و ارزشهای ملی و بین المللی نظیر عدالت ،استقلال، برابری، صلح و امنیت از طریق همکاری جمعی و حرکت به سمت یک نظام مستقل و عادلانه هستیم و اگر بخواهیم واقع بینانه قضاوت نماییم ؛نقش سازمان همکاری شانگهای در شکل گیری این روند بسیار حائز اهمیت می باشد. بدون تردید سازمان همکاری شانگهای به سبب برخورداری از ظرفیتهای متنوع و گسترده اجتماعی ،فرهنگی ،اقتصادی نظامی و امنیتی با طی کردن مسیری هوشمندانه؛ اکنون به یک نهاد تأثیرگذار و نقش آفرین در روندهای جهانی و به ویژه ایجاد سازوکارهای چند جانبه گرایی و نیز به محل رجوع بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است.

پاکسازی تروریسم از درون جغرافیای سازمان شانگهای یک اولویت است

وزیر دفاع با بیان اینکه پدیده تروریسم در حال حاضر به یک معضل اساسی در جهان تبدیل شده است ، اظهار داشت: از آن جا که یکی از اهداف راهبردی سازمان همکاری شانگهای مقابله با تمامی مظاهر تروریسم و ریشه های آن است؛ انتظار میرود مقابله جدی و عملی با این پدیده بیش از گذشته در دستور کار سازمان قرار گیرد و در همین رابطه با توجه به وقوع اتفاقات تلخ و ناگوار ناشی از اقدامات گروه های تروریستی در جغرافیای امنیتی سازمان همکاری شانگهای به ویژه در طول یک سال گذشته؛ معتقدیم پاکسازی تروریسم از درون جغرافیای سازمان به عنوان یک اولویت جهت حفظ و توسعه بیشتر اعتماد ، دوستی و حسن همجواری متقابل بین کشورهای عضو از طریق رایزنی مداوم بهره گیری از ظرفیت های مشترک و تبادل تجربیات و اطلاعات یک اصل و الزام راهبردی به شمار می رود.

سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی ادامه داد: نکته حائز اهمیت در مبارزه با تروریسم؛ شناخت ریشه ها ،دلایل ، آموزه های فکری و معرفتی ،روش ها ،تاکتیک ها ،حامیان و منابع مالی از جمله استفاده از رمز ارزها است .گرچه تروریسم ریشه در جهل، عقب ماندگی افراط گرایی، تبعیض و بی عدالتی دارد، لکن امروزه شاهد خروج تروریسم از وضعیت سنتی و نقش آفرینی در اشکال جدید به عنوان یک ابزار قدرتمند برای برخی از قدرت های جهانی در جنگهای نوین و ترکیبی می باشیم علاوه بر این به موازات تروریسم سخت؛ شاهد نوعی از تروریسم نرم تحت عنوان تروریسم اقتصادی هستیم که میتوان نمونه های بکارگیری آن را توسط نظام سلطه علیه برخی از اعضاء سازمان همکاری شانگهای در قالب اعمال تحریم های یک جانبه و چند جانبه مشاهده کرد.

امیر سرتیپ آشتیانی با اشاره به آموزههای دین مبین اسلام بر پرهیز از افراط گرایی و رفتارهای خشونت آمیز و همچنین توجه به حقوق بشر و رعایت اخلاق انسانی افزود: جمهوری اسلامی ایران نه تنها خود قربانی تفکرات تکفیری تروریستی مورد حمایت غرب و ناتو میباشد؛ بلکه در عرصه مقابله با این تفکرات پیشرو بوده و هزینه های مادی و معنوی زیادی در این خصوص متحمل شده و سربازان و فرماندهان عزیزی مانند سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی را تقدیم مردم امنیت منطقه و جهان نموده است.

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران تلاش مجدد و مستمر قدرتهای شکست خورده در افغانستان برای بازیابی و احیاء گروههای تروریستی مانند داعش را یک تهدید بزرگ برای جغرافیای امنیتی شانگهای بر شمرد و گفت: یکی از اولویت های مهم سازمان می بایست تمرکز جدی بر مسایل مختلف افغانستان باشد. بدیهی است حمایت از سازوکارهای مبتنی بر مشارکت همه اقوام ،گروهها و مذاهب در تعیین سرنوشت میبایست در دستور کار قرار گیرد.

آمادگی داریم دانش و تجربیات در حوزه مبارزه با تروریسم را در اختیار سایر اعضاء قرار دهیم

امیر سرتیپ آشتیانی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از تاریخ فرهنگ حوزه تمدنی و موقعیت راهبردی و همچنین ظرفیت های مختلف ژئوپلیتیکی خود میتواند هم راستا با سایر کشورهای عضو در تحقق اهداف سازمان به ویژه در حوزه های نظامی و امنیتی مؤثر باشد افزود: نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برای توسعه و تعمیق مناسبات دفاعی و نظامی با کشورهای عضو سازمان در قالب همکاریهای دو و چند جانبه امادگی کامل دارند و در همین رابطه با توجه به تجربیات ارزشمند جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریسم در منطقه، آمادگی داریم توانمندی ،دانش و تجربیات خود در حوزه مبارزه با تروریسم را در اختیار سایر اعضاء قرار دهیم.

وزیر دفاع ایران ادامه داد : با توجه به برگزاری رزمایشهای مرکب دریایی میان جمهوری اسلامی ایران و برخی از اعضای سازمان همکاری شانگهای نظیر روسیه و چین و با مشارکت برخی دیگر از اعضای سازمان امیدواریم با توجه به جایگاه دریا در اقتصاد جهانی و نیز با مشارکت همه اعضاء شاهد ایجاد کمربند امنیت دریایی شانگهای که ضامن تبدیل اقیانوس هند به یک آبراهه امن بین المللی است ، باشیم در اجلاس سال گذشته اشاره کردم که پیام ثابت و همیشگی دکترین دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران پیام صلح ،ثبات دوستی و امنیت برای کشورهای همسایه منطقه و جهان است. در این چهارچوب همکاریهای دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران و سازمان همکاری شانگهای می تواند حوزه های مختلفی مانند تبادل اطلاعات و تجربیات در مقابله موثر با تروریسم ،افراط گرایی و تجزیه طلبی رزمایشهای مشترک، همکاریهای آموزشی، مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر ،جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی و تشدید بحران آوارگان ، مقابله با تهدیدات نوظهور جنگ های اطلاعاتی و شناختی و جرایم سایبری و بسیاری دیگر را شامل گردد.

پیشنهادات وزیر دفاع برای تقویت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های سازمان شانگهای

سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی با اشاره به پیشنهادهای اجلاس گذشته افزود: مایلم در این اجلاس نیز پیشنهاداتی را برای تقویت ظرفیت ها و قابلیتهای سازمان مطرح نمایم که امیدوارم سازوکارها و زمینههای تحقق آن به شکل مناسبی فراهم گردد؛

۱ -تاسیس مرکز تحقیقات ضد تروریسم و برگزاری نشستهای منظم به منظور تقویت تفاهم و ایجاد گفتمان مشترک و همچنین تبادل تجربیات و دستاوردهای مشترک

۲-ضرورت تدوین سازوکار مناسب برای همکارهای مشترک سازمان جهت مقابله با تهدیدات نوظهور از جمله دفاع مشترک سایبری و منظومه های ماهواره ای نظیر اسپیس ایکس) مقابله با استفاده از رمزارزها در جهت تامین مالی از اقدامات تروریستی و سایر اقدامات مورد نیاز

۳-ایجاد یک سامانه مشترک امن و سریع جهت تبادل اطلاعات میان اعضاء در چهارچوب یک مرکز امنیت اطلاعات؛ در این رابطه ج.ا.ایران آمادگی خود را در جهت ایجاد این سامانه و مرکز اعلام می نماید.

۴-آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری رزمایش مشترک ضد تروریسم در سال ۲۰۲۵ و همچنین برگزاری یک سمینار و نشست علمی جهت بررسی ابعاد مختلف تروریسم؛

۵-تشکیل ساختار و یا کارگروه صنایع دفاعی میان اعضاء با هدف تقویت همکاری و تجمیع توانمندیها برای مقابله با تهدیدات پیش رو به ویژه مقابله با تهدیدات امنیتی و تروریستی