موسیقی برای شهریار هیچوقت مبتذل نشد | روایتی از یک وابستگی
تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۴۳۰۹۶
به گزارش همشهری آنلاین فرهاد فخرالدینی آهنگساز و رهبر ارکستر شناخته شده کشورمان چندی پیش به مناسبت گرامیداشت یاد و نام مرحوم سیدمحمد حسین شهریار دلنوشته ای را در قالب یک اثر تصویری پیش روی مخاطبان قرار داده بود که در آن به بررسی ابعاد و زوایای مختلف دیدگاههای این شاعر بزرگ ادبیات پارسی به موسیقی ایرانی پرداخته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
فخرالدینی در بخشهایی از این یادبود تصویری که در فضای مجازی با عنوان «شبهای شهریار و شهریاران ادب» پیش روی مخاطبان قرار گرفته بود، نوشته است:
استاد محمد حسین شهریار علاقه بسیار فراوانی به موسیقی داشت و خود نیز با موسیقی ایرانی آشنا بود؛ اولین معلم شهریار در شعر و موسیقی بنا به گفته خودش مادرش بوده، او در شعر زیبای «ای وای مادرم» چنین میگوید: «او با ترانههای محلی که میسرود با قصههای دلکش و زیبا که یاد داشت، از عهد گاهواره که بندش کشید و بست، اعصاب من به ساز و نوا کوک کرده بود. او شعر و نغمه در جان و دلم به خنده کاشت»
شهریار دانستن موسیقی را برای شاعر، شرط اول میداند، خود در مقدمه کلیات دیوانش در جلد دوم چنین مینویسد: «از این جهت است که شعرای اولیه در همه اقوام و ملل دنیا موسیقی دانها بودهاند در ایران ما هم شعرای اولیه چون رودکی و دیگران چنگ مینواختند و از ترانه وارد جهان شعر و شاعری شدند.»
در قصیدهای که برای رودکی سروده است، در بیتی چنین میگوید: «شاعر و نغمه ساز و رود نواز / خوش و خوش لهجه و خوش الحان بود»
شهریار به جای چنگ، سه تار را انتخاب کرده بود و در نوازندگی آن از بهترین دوستان خودش، استاد ابوالحسن صبا و استاد احمد عبادی بهره گرفته بود. او با بیشتر موسیقیدانان معروف دوران خود دوست و معاشر بود و علاقه شدید او به موسیقی و دوستی دیرینهاش با اقبال سلطان و صبا و هنرمندان دیگر سبب آشنایی او با موسیقی ایرانی شد.
در مورد آشنایی خود با ردیف موسیقی ایرانی در غزلی میگوید: «منی شکسته که خوانم ز سوز سینه به ماهور / مگر به ساز صبا بشنوم جواب شکسته»
برای شهریار موسیقی و شعر هیچ گاه کهنه و مبتذل نشد. او عاشق شعر و موسیقی بود. در غزلی چنین میگوید: «آنچه دیدم از نوای زندگی نامبتذل / ناله سیم سه تارم بود و دیوان غزل»
در غزلی دیگر ناله سه تار خویش را تسلی بخش حال زار خود میداند: «نالد به حال زار من امشب سه تار من / این مایه تسلی شبهای تار من. ای دل ز دوستان وفادار روزگار / جز ساز من نبود کسی سازگار من»
شهریار در مواقعی که دچار بیخوابی میشود به ساز خود پناه میبرد: «گفتم اکنون که نیارم خفتن / باز با ساز غم دل گفتن»
او همواره نوای موسیقی را همدم و غم خوار خود میداند و در غزلی دیگر چنین میسراید: «بنال ای نی که من غم دارم امشب / نه دلسوز و نه همدم دارم امشب»
شهریار بیان احساس به وسیله موسیقی را از شعر موثرتر میداند و به مصداق آنجا که سخن باز میماند موسیقی آغاز میگردد، میگوید: نیست در شعر من آن رقت و ایهام قدیم / دگر این قصه حوالت به زبان ساز است – گوش کن ترجمه راز و نیاز من و توست / لحن موسیقی اگر ساز و اگر آواز است»
و در غزلی دیگر میگوید: «باز کن نغمه جان سوزی از آن ساز امشب / تا کنی عقده اشک از دل من باز امشب – ساز در دست تو سوز دل من میگوید / من هم ازدست تو دارم گله چون ساز امشب – زیر هر پرده ساز تو هزاران راز است / بیم آن است که از پرده فتد راز امشب»
برای «شهریار» موسیقی هیچ وقت مبتذل نشد/ روایتی از یک وابستگیشهریار با بیشتر هنرمندان و موسیقیدانان زمان خود مثل اقبال سلطان، صبا، احمد عبادی، حسین تهرانی و دوستان دیگر معاشر و با صبا بیش از دیگران مانوس بود. شهریار در آن محافلی که هنرمندان جمعاند، ولی وقتی صبا در آن مجلس نیست، جای او را خالی میبیند و با یاد او میسراید: «شهریارا نه تو این بس همه با یاد صبا / هر که دل داشت در این شهر صبایی دارد»
مرگ صبا اثری جانگداز در روحیه لطیف حساس و شاعر نازک طبع به جا میگذارد و میپندارد که دنیا به سر آمده است. او در قصیدهای که برای دوست خود سروده، چنین میگوید: «عمر دنیا به سر آمد که صبا میمیرد / ور نه آتشکده عشق کجا میمیرد – صبر کردم به همه داغ عزیزان یا رب / این صبوری نتوانم که صبا میمیرد»
شهریار در همه حال به یاد صباست و در اشعار خود همواره از او یاد میکند. در بیتی که برای بانو صبا سروده، چنین میگوید: «یاد صبا ترانه محزون عمر ماست / با سوز این ترانه محزون چه میکنی»
او درباره استاد احمد عبادی دوست دیرینهاش میگوید: «ز شوق سوز دل آمیختم به ناله ساز / که ساز در کف معبود من عبادی بود»
شهریار بعضی اوقات با تکرار و تاکید بعضی از حروف، موسیقی مناسبی به شعر خود میدهد، مثلاً در غزل «پروانه در آتش» از تکرار «شین» سوزش گرمای وجودش را در موسیقی شعر تجسم میبخشد: «پروانه وش از شوق تو در آتشم امشب / میسوزم و با این همه سوزش خوشم امشب»؛ جالب است که یادآوری کنم در موسیقی ساز سنج، صدای «ش» میدهد و در جاهایی که احتیاج به این داریم که سوزش گرما و تابش خورشید را نشان دهیم از این صدا استفاده میکنیم.
شهریار در برخی موارد که از موسیقی صحبت میکند به قدری به موسیقی نزدیک میشود که میتوان صدای موسیقی را از شعر او شنید. شهریار با موسیقی به وجد میآید و این وجد را در شعر او میبینیم. موسیقی شعر شهریار در اثر جاودانهاش «حیدربابا» چنان است که گویی موسیقی نیز برای کوهها و رودها و دشتهای حاصلخیز آذربایجان ساخته شده و در عین حال این موسیقی بیانگر زندگی روستایی این خطه با آداب و سنن خاص خود است.
صدای موسیقی یا لحن شعر این منظومه بی اختیار هر آذربایجانی را به یاد طبیعت زیبای آذربایجان میاندازد و امروز عاشیقهای آذربایجان اشعار ترکی او را با نوای ساز خود توأم و موسیقی محلی آذربایجان در دلهای مردم جاری میسازند. شعرهای شهریار از دیدگاه خوانندگان و آهنگسازان نیز همواره مورد توجه بوده و الهام بخش موسیقیهای زیبا در آثار آنها شده مثل قطعه زیبای «حالا چرا» اثر زندهیاد روح الله خالقی با صدای زنده یاد بنان بر روی غزلی از او.
پدر من محمد علی فخرالدینی متخلص به محزون از دوستان شهریار و از شاعران آذربایجان بود. شهریار در سوگ پدر من قطعه دارد که آن را به زبان ترکی نوشته است.
کد خبر 627448 برچسبها موسیقی - چهره - ساز - آلبوم - اجرامنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: موسیقی ایرانی چنین می گوید سه تار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۴۳۰۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
طرح پلیس فتا برای برخورد با لایوهای مستهجن و محتوای مبتذل
سردار وحید مجید درباره جزییات اجرای این طرح گفت: با اجرای طرح عملیاتی پیش دستانه علیه جرایم اخلاقی و مغایر با شئون اسلامی، اجتماعی و فرهنگی؛ شامل لایوهای مستهجن، تولید محتوای مبتذل و مدلینگ؛ گردانندگان، مدیران و اعضای ۱۰ نشانگاه سایبری فعال شناسایی شده و مورد اقدام عملیاتی و قضایی قرار گرفتند.
وی ادامه داد: از ابتدای سال جاری تا کنون تعداد ۹۸۳۵ تارنما نیز مورد رصد عام قرار گرفتند که با بررسی اطلاعاتی سایبری بر روی ۳۸۴۲ فقره تارنمای مشکوک تعداد ۱۷۶۵ مورد مجرمانه مشاهده شد که از این تعداد ۷۶۵ مورد با تذکر تلفنی و با همکاری هموطنان تمامی محتوای نامناسب مسدود شد و بقیه برای سیر مراحل قانونی به مراجع قضائی معرفی شدند.
رئیس پلیس فتا فراجا افزود: با بررسی های صورت گرفته شبکه اجتماعی اینستاگرام با بیش از ۹۱ درصد؛ همچنان بیشترین حجم آلودگی جرایم غیر اخلاقی را به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به مطالبات گسترده و عمومی هموطنان از پلیس فتا برای پاکسازی و امن سازی فضای سایبر از محتواهای نامناسب و مغایر با شعایر دینی و هنجارهای عام جامعه و خانواده، گفت: بخش گسترده گزارش های این حوزه توسط کاربران فهیم و آگاه فضای مجازی به این پلیس گزارش شده است.
مجید تصریح کرد: اجرای طرح های عملیاتی و پیش دستانه در خصوص اینگونه جرایم که موجب نگرانی خانواده های ولایت مدار ایرانی شده قطعاً در اولویت پلیس فتا است.
رئیس پلیس فتای فراجا از هموطنان خواست که همچون گذشته در صورت مشاهده موارد مشکوک و مجرمانه موضوع را پلیس اطلاع دهند.
منبع: خبرگزاری ایسنا