به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

خودنمایی هنری اصیل بر دار رونق/ نخ های جاجیم رنگ مشتری می خواهد

تاریخ انتشار: ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۸۲۰۰۶

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، روستای گیت شهرستان درمیان یکی از مناطق خراسان جنوبی است که در یک دهه اخیر شمار بافندگان چیره‌دست آن به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسید و چیزی نمانده بود که جاجیم‌بافی به فراموشی سپرده شود.

بعد از طی مسیر ۱۱۰ کیلومتری از بیرجند و پنج کیلومتری پر پیچ و خم از روستای سراب بخش قهستان شهرستان مرزی درمیان به روستای گیت رسیدیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در طول مسیر با استفاده از گوشی تلفن همراه به دنبال مشخصات و موقعیت جغرافیایی روستا بودم که درباره معرفی این روستا نوشته شده بود اخیرا در روستای گیت، جاجیم‌بافی احیاء شده و رونق فراوانی گرفته است.

البته در سال‌های اخیر خبر‌ها و گزارش‌هایی از احیاء و رونق صنعت جاجیم‌بافی روستای گیت در رسانه‌های محلی و ملی منتشر شده است و مسئولان هم قول حمایت از بافندگان را داده‌اند.

دهیار روستا برای بازدید از تعدادی دار جاجیم در یکی از محله‌های حاشیه روستا همراه ما شد و در مسیر با یک دار جاجیم رو به رو شدیم که چون ساعت ۱۴ بود، کسی در حال بافت جاجیم نبود و در نگاه نخست چند دقیقه‌ای زیبایی این دستباف ریزنقش و رنگارنگ نگاهم را به خود جلب کرد.

آن گونه که دهیار در طول مسیر برایمان توضیح داد جاجیم دست‌بافته‌ای ضخیم و کم‌عرض است که با استفاده از نخ‌های رنگین و ظریف پشمی یا پنبه‌ای یا آمیزه‌ای از آن‌ها بافته می‌شود و معمولا رنگ‌های به کار رفته در جاجیم در ۶ تا ۱۰ رنگ و دارای نقوش لوزی، ستاره‌ای و راه راه با استفاده از پود‌های کلفت است.

جاجیم‌ها بیشتر به صورت نوار‌های با عرض ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و طول ۳۰ تا ۶۰ متر بافته می‌شوند و برای استفاده از جاجیم چند نوار کنار همدیگر دوخته می‌شود تا پارچه‌های بزرگ ایجاد شود.

دستگاه جاجیم‌بافی هم دارای ساختمان ساده‌ای شامل کوجی، میخ‌های فلز، سه پایه چوبی، نورد، تخته چوبی برای دفتین زدن، قمیش، سرند، ماکو و ماسوره است.

مشغول صحبت درباره جاجیم‌بافی بودیم که در ادامه مسیر و کمی آن طرف‌تر سه نفر از زنان روستا که به ظاهر همگی بالای ۶۰ سال سن داشتند، دور یک دار جاجیم جمع شده بودند؛ یکی از زنان بر پشت دار جاجیم که به صورت عمودی و به طول حدود ۲۰ متر روی زمین نصب شده بود، در حال بافت این دست‌بافته خوش رنگ بود و ۲ نفر دیگر در حال جداسازی نخ‌های جاجیم یا به قول خودشان در حال گـُله کردن بودند.

رونق جاجیم‌بافی با طرح‌های نو و بازار پسند

با یکی از بافندگان هم‌صحبت شدم که در پاسخ سوالم درباره نحوه احیاء و رونق جاجیم‌بافی گفت: در چند سال گذشته به دلیل تداوم خشکسالی و کاهش درآمد مردم روستا، جاجیم‌بافی توسط تعدادی از بانوان مسن و قدیمی روستا احیاء شد.

او افزود: نخ‌های به‌کار رفته در جاجیم با استفاده از چرخ‌های دوک دستی توسط بانوان روستا آماده می‌شود.

رحیمی عنوان کرد: در گذشته فقط یک طرح سنتی و قدیمی از جاجیم بافته می‌شد که از گذشتگان یاد گرفته بودیم، اما در چند سال اخیر با رونق این صنعت در روستا‌ها طرح‌های نو، جدید و بازار پسند جایگزین طرح‌های قدیمی شده است.

این بافنده جاجیم اظهار کرد: در گذشته بانوان روستا فقط در فصل زمستان یعنی فصلی که فشار فعالیت‌های کشاورزی و دامداری کمتر بود، جاجیم می‌بافتند، ولی در چند سال اخیر به دلیل خشکسالی معمولا در تمام فصول سال، جاجیم بافته می‌شود.

او درباره نحوه استفاده جاجیم در روستا گفت: در این روستا جاجیم به عنوان زیرانداز، پشتی، رو لحافی، پلاس، رو فرشی و رختخواب پیچ استفاده می‌شود؛ جاجیم را به‌عنوان چشم روشنی و جهیزیه نیز به نوعروسان هدیه می‌دهند.

رحیمی بیان کرد: بافت جاجیم در چند سال اخیر مورد توجه زنان روستا قرار گرفته و به‌صورت میانگین ماهانه ۱۰ دار جاجیم برپا می‌شود که در صورت حمایت و توجه لازم از سوی مسئولان کمک اشتغال خوبی برای بانوان روستا و خانواده‌ها است.

صنعتگران نیازمند آموزش و حمایت

در یکی از محلات قدیمی روستا خانم مسنی در حال بافت یکی از طرح‌های نو جاجیم بود که درباره سختی کار گفت: بافت جاجیم به دلیل اینکه باید چهار زانو روی زمین بنشینی، خیلی سخت است و زنان جوان به دلیل سختی کار علاقه‌ای به آن ندارند و بیشتر افراد مسن در این صنعت فعالیت دارند.

او افزود: معمولا فروش جاجیم در قالب پارچه و به‌صورت خام بازار خوبی ندارد، اما با تولید محصولات دیگر مثل کیف، روپشتی، روفرشی، جانماز و پشتی بازار فروش خوبی دارد.

عبداللهی بیان کرد: در چند نمایشگاه که پارچه خام جاجیم را برای فروش عرضه کردیم، استقبالی چندانی نشد، اما محصولات تولیدی متنوع از این دست‌بافته مورد استقبال قرار گرفت و برای تولید این محصولات نیازمند آموزش و حمایت هستیم.

این بافنده جاجیم ادامه داد: به دلیل اینکه دار جاجیم باید در عرض حدود ۲۰ تا ۳۰ متر روی زمین نصب شود به همین دلیل دار‌ها در فضای باز نصب می‌شود که بارش باران در فصل بهار و سرما در فصل زمستان مشکلاتی را برای بافندگان ایجاد می‌کند.

او گفت: درخواست ما احداث کارگاه تجمیعی برای بافت جاجیم است تا این دغدغه بافندگان رفع شود.

بازاریابی؛ دغدغه حاجیم‌بافان

رضایی دهیار روستای گیت اما بازاریابی را مهمترین مشکل بافندگان جاجیم دانست و گفت: در کنار حمایت مسئولان در معرفی این صنعت، بافندگان نیز برای حفظ، احیاء و بازاریابی و فروش بهتر باید اقدام به طراحی محصولات کاربردی‌تر، متنوع و بازار پسند کنند.

او افزود: جاجیم از زمان‌های بسیار قدیم توسط زنان روستا بافته می‌شد و در چند سال اخیر این صنعت در روستا مجدد احیاء شده و رونق گرفته است.

بیشتر بخوانید

رنگین کمانی از جنس پشم و پنبه/ جاجیم بافی، هنری اصیل که نیازمند حمایت است دمیدن روحی تازه در کالبد جاجیم بافی خراسان جنوبی هنری قدیمی که جان گرفت / هر خانه یک کارگاه بافندگی

رضایی تأکید کرد: بافندگان جاجیم برای فروش محصولات خود نیاز به حمایت مسئولان دارند.

دهیار روستای گیت عنوان کرد: با توجه به نیاز جامعه باید تنوع‌بخشی در محصولات تولیدی ایجاد شود و با تولید محصول متنوع از جاجیم مشکلی در فروش محصولات نخواهیم داشت.

او افزود: تنوع‌بخشی در محصولات هم نیاز به آموزش دارد که تاکنون کلاس‌های آموزشی برای زنان روستا برگزار نشده است.

رضایی از مسئولان خواست ضمن آموزش به زنان روستا برای ایجاد تنوع در محصول تولیدی، با معرفی این هنر صنعت زمینه فروش محصول آنان را در بازار‌های داخلی و خارجی فراهم کنند.

دهیار روستای گیت با بیان اینکه بافت جاجیم نیاز به سرمایه کمی دارد گفت: جاجیم بافته شده در روستا از کیفیت خوبی برخوردار است و در چند سال اخیر طرح‌ها و نقشه‌های به روز و جالب جایگزین طرح‌های قدیمی شده است.

او عنوان کرد: جاجیم پُرز ندارد و می‌توان از هر دو روی آن استفاده کرد؛ این دست‌بافته همچنان به لحاظ نقش و نگار، طبیعی و زنده بودن رنگ و مقاومت از جمله زیباترین و باصرفه‌ترین هنر‌های دستی است.

رضایی اظهار کرد: در چند سال اخیر بسیج سازندگی در چند مرحله نسبت به خرید دست‌بافته‌های بانوان روستا اقدام کرده که درخواست ما تداوم خرید تولیدات بانوان روستایی است.

تولید ۳۵۰ هزار متر مربع جاجیم در خراسان جنوبی

عباس‌زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: سالانه ۳۵۰ هزار متر مربع جاجیم به همت هنرمندان جاجیم‌باف این استان تولید و روانه بازار‌های داخلی و خارجی می‌شود.

او افزود: در حال حاضر هزار و ۵۰۰ صنعتگر در خراسان جنوبی در زمینه تولید جاجیم فعالیت دارند و با آموزش جاجیم‌بافان می‌توانیم محصول بازارپسند را برای فروش در بازار‌های مختلف، تولید کنیم.

عباس‌زاده با بیان اینکه اقدامات خوبی برای حمایت از هنرمندان جاجیم‌باف انجام شده است ادامه داد: صدور مجوز، ارائه تسهیلات کم‌بهره، ارائه آموزش‌های رایگان ویژه شاغلان و ارائه خدمات بیمه‌ای از جمله این اقدامات بوده است.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی بیان کرد: هنرمندان جاجیم‌باف برای حضور در نمایشگاه‌ها و بازارچه‌ها معرفی می‌شوند و امکان شرکت در رویداد‌های مهم و تخصصی حوزه صنایع دستی مانند مهر اصالت و نشان ملی نیز برای آنان فراهم شده است.

او افزایش صادرات جاجیم را یکی از اهداف پیش رو عنوان کرد و گفت: امروز باید به دنبال این فرصت باشیم که فرهنگ تولید متناسب با ذائقه مخاطب را در میان صنعتگران گسترش دهیم و جاجیم‌بافی در چند سال اخیر جهش متفاوتی را نسبت به گذشته داشته است.

با وجود ۲ دهه خشکسالی متوالی در خراسان جنوبی و مهاجرت تعدادی از روستاییان، فرآورده‌های مختلف صنایع دستی به علت داشتن مزایایی از جمله سادگی شیوه تولید و نداشتن نیاز به آموزش‌های فنی وسیع، تأثیر چشمگیری در بهبود و افزایش رفاه خانواده‌ها، اقتصاد روستا و توسعه و پیشرفت مناطق روستایی و عشایری دارد.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/ ر

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: جاجیم بافی صنعتگران صنایع دستی چند سال اخیر بانوان روستا خراسان جنوبی دهیار روستا روستای گیت صنایع دستی زنان روستا جاجیم بافی بافت جاجیم دست بافته طرح ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۸۲۰۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سنندج؛ خاستگاه فرهنگ و هنر اصیل ایرانی

شهردار سنندج در مراسم هفته سنه گفت: سنندج سرزمین طبیعت، تاریخ و فرهنگ و خاستگاه مشاهیر، مفاخر و هنرمندان بزرگی است که نام و نشان‌شان نه تنها شهره ملی که شهره جهانی دارد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، همزمان با هفته سنه، ویژه برنامه‌های مختلفی در سطح شهر سنندج در حال برگزاری است که یکی از آنها رونمایی از سردیس استاد نام‌آوازه عباس کمندی بود و امروز نیز آئین‌های ورزش‌های پهلوانی در پارک روجیار این شهر برگزار شد.

برگزاری 19 عنوان برنامه شاخص در هفته سنندج

سیدانور رشیدی؛ شهردار سنندج از تدوین و برگزاری 19 عنوان برنامه شاخص در هفته سنه در سنندج خبر داد و گفت: همزمان با این ایام نخست از سردیس استاد عباس کمندی هنرمند مطرح و نام آوازه استان رونمایی شد.

وی با بیان اینکه سنندج، سرزمین طبیعت، تاریخ و فرهنگ و خاستگاه مشاهیر، مفاخر و هنرمندان بزرگی است که نام و نشان‌شان شهره جهانی دارد، افزود: این شهر در طول تاریخ همواره مامن و خاستگاه مردان و زنانی بوده است که با شجاعت، جسارت، عشق و ایمان خشت بر خشت نهاده و میراثی اینچین گرانبها و گنجینه‌ای پر از هنر و دانایی و خرد از خویش به یادگار گذاشته‌اند.

شهردار سنندج با بیان اینکه در برنامه‌ریزی برای اجرای ویژه برنامه‌های هفته سنه به هنرهای گوناگون و اقشار و طیف‌های مختلف سنی توجه شده است، گفت: در رویدادها و محتواهایی که در این هفته طراحی شده است هنرهای مختلف از جمله موسیقی، هنرهای تجسمی، عکاسی و غیره را مورد توجه قرار داده‌ایم.

وی اضافه کرد: نمایشگاه کتاب با همکاری اداره‌کل کتابخانه‌های کردستان، دومین جشنواره ورزش پهلوانی، اکران فیلم کارگردان‌های سنندجی به مدت یک هفته اجرای تئاتر خیابانی، برپایی کارگاه و نمایشگاه نقاشی و برپایی ایستگاه نقاشی دیواری کودکان، نمایشگاه صنایع‌دستی، مشاغل خانگی و صنعت‌کاران، نمایشگاه عکس‌های قدیمی شهر سنندج، رونمایی از کتاب و پنل تخصصی موسیقی، کارگاه حکایت‌گویی، قصه‌گویی، موسیقی کودک و نقاشی کودک، همایش مستوره اردلان، مراسم مولودی‌خوانی سنتی و تجلیل از خاندان قرآنی، دومین جشنواره عکاسی و برپایی نمایشگاه به صورت ملی و بین‌المللی با موضوع هفته فرهنگی (سنه) از شاخص‌ترین برنامه‌های هفته سنه در شهر فرهنگی سنندج خواهد بود.

رشیدی به ظرفیت‌های شهر سنندج در حوزه ورزش به ویژه ورزش‌های پهلوانی هم گریزی زد و عنوان کرد: با توجه به اینکه سنندج همواره زادگاه ورزشکاران و قهرمانان ورزشی است در ویژه برنامه‌های هفته سنه به این مهم توجه خاصی صورت گرفته و در همین راستا دومین جشنواره ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای طراحی و برگزار می‌شود.

وی بیان کرد: نقش موسیقی خانقاهی در ثبت سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی بی‌بدیل بوده در همین راستا جشنواره مولودی‌خوانی سنتی و تجلیل از خاندان قرآنی در این ایام برگزار خواهد شد.

شهردار سنندج اذعان داشت: در روزهای اخیر شاهد ایثار جان یکی از شهروندان به نام آرمان بنفشی بودیم که برای نجات 4 شهروند گرفتار در چاه جان داد و با پیشنهاد استاندار مسیری به نام این جوان ایثارگر در این مراسم فرهنگی خواهیم داشت.

رشیدی از همراهی تمام دستگاه‌ها و اعضای شورای شهر در اجرای برنامه های شهرداری و از تلاش و همراهی اصحاب رسانه و عکاسان به ویژه رسانه ملی برای پوشش این رویداد فرهنگی تقدیر کرد و ابراز داشت: بدون شک هفته فرهنگی سنه ظرفیتی کم نظیر برای احیای آداب و رسوم اصیل گذشتگان، آشنا کردن نسل امروز با آثار هنرمندان، مفاخر و مشاهیر کرد و خواهد بود و امیدواریم بتوانیم بهترین بهره را از این ظرفیت ببریم.

سنندج زادگاه اساتید و بزرگمردان

رئیس شورای شهر سنندج نیز در این‌ مراسم با بیان اینکه سنندج مهد عقلانیت و آزاداندیشی است، گفت: سنندج، شهر شعر و موسیقی، شهر خلاق موسیقی جهان، شهر آزاداندیشی و زادگاه مستوره اردلان نخستین زن تاریخ نویس جهان اسلام و شهر مفاخر علم و ادب و هنر و فرهنگ است.

عزت رضایی افزود: سابقه سکونت در شهر سنندج به گذشته‌های دور باز می‌گردد و سنندج فعلی در دوره صفوی و در روزگار شاه صفی در سال 1046 هجری قمری توسط سلیمان خان اردلان پایه‌گذاری شد.

رئیس شورای شهر سنندج با بیان اینکه استاد سلطانی پژوهشگر و نویسنده مطرح و نام آور کشورمان به بهترین شیوه در مورد تاریخ و فرهنگ سنندج صحبت کردند گفت: صحبت در مورد سنندج در حضور چنین اساتیدی همانند انار به اورامان بردن است از این رو تنها به بیان گوشه‌ای از برنامه‌های هفته سنه بسنده می‌کنم.

وی بیان کرد: در بیان جایگاه تاریخی و فرهنگی سنندج همین بس که سنندج زادگاه اساتید و اسطوره‌ها و بزرگمردانی همچون استادان عندلیبی‌ها، یوسف زمانی‌ها و قطب‌الدین صادقی‌ها است که تکیه‌گاه فرهنگ و هنر ایران است.

رضایی تصریح کرد: سنندج از دموکراسی‌ترین شهرهای ایران است که نقش مهمی در پازل هنر و فرهنگ این سرزمین کهن داشته و دارد.

به گزارش تسنیمف زنده یاد عباس کمندی متولد سال 1331 در شهر سنندج است. او از همان سنین کودکی با ادبیات فولکلور کردی آشنا و آثار نبوغ وی برای آشنایان نمایان شد. کمندی در شانزده سالگی به شعر سرایی، قصه نویسی، قصه پردازی مشغول شد. او سال 1349 در سن 18 سالگی در یک مسابقه داستان نویسی در رادیو سنندج مقام اول را کسب کرده و با توجه به کسب این مقام توسط مدیر وقت رادیو به کار در رادیو سنندج دعوت شد.

در سال 1350 پس از شرکت در یک شب شعر با حضور جمعی از بزرگان ادبیات ایران از جمله رحیم معینی کرمانشاهی که با ارایه تنظیم شعر حافظ مسئولیت ترانه سرایی خانه فرهنگ و هنر به عهده وی گذاشته شد.

تا سال 1356 نود و پنج درصد ترانه‌هایی که در رادیو سنندج ضبط می‌شد از خانه فرهنگ و هنر ارائی و پس از انقلاب با همکاری گروه کامکارها کارهای نوایی را شروع کرد.

عباس کمندی پس از پیروزی انقلاب، با همکاری گروه ˈکامکارهاˈ کارهای جدیدی را شروع کرد. سرودن اشعار بیش از 150 ترانه، ساخت و اجرای بیش از 60 آهنگ و ترانه، اجرا و ارایه مجموعه آهنگ‌های گلاویژ، پرشنگ، اورامان و کیژی کورد در سه شماره، گردآوری مظاهر فرهنگ فلکلوریک (فرهنگ مردم)، گردآوری و تحقیق زندگی نامه شخصیت‌های کرد و تبدیل آن به فیلمنامه از آن جمله سنجرخان، سید عطا کل، زندگی پهلوان حسین گلزار کرمانشاهی، غارت آثار زیویه و میر نوروزی از جمله فعالیت‌های این هنرمند در طول 62 سال زندگی هنری‌اش است.

فیلمنامه‌هایی نیز چون اسب، یک سبد علف، ارثیه مامه‌رحیم، نبرد رمادیه، کوچه سرخ، کاروانسرا و پهلوان پنبه، و تألیف کتاب‌های دیوان شعر کردی و فارسی و پهلوانان کرد زندگی نامه سید علی اضعر کردستانی از جمله آثار وی هستند.

همچنین از عباس کمندی علاوه بر چندین برنامه تلویزیونی، کتاب‌های دیوان شعر کردی و فارسی، جمع آوری اشعار دیوان میرزا شفیع، ورزش باستانی و پهلوانان کرد، زندگی نامه سید علی اصغر کردستانی، اورامان، رمزگشایی در مظاهر فرهنگی و گردآوری اشعار هیجایی ایرانی قبل از اسلام به یادگار مانده است.

عباس کمندی هنرمند پیشکسوت عرصه موسیقی استان کردستان صبح روز پنجشنبه اول خرداد ماه سال 93 در سن 62 سالگی به دلیل ایست قلبی در بیمارستان توحید سنندج دار فانی را وداع گفت.

انتهای پیام/486/