سرنوشت تجارت ایران با اعراب چه میشود؟
تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۲۲۵۸۷۰
آفتابنیوز :
براوردهای رسمی سازمان توسعه تجارت نشان می دهد که بخش مهمی از تجارت ایران با پنج کشور انجام میشود و اگر چین را کنار بگذاریم، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و افغانستان مقصد صادرات یا مبدا واردات بخش مهمی از تجارت ایران در سالهای اخیر بودهاند که همگی همسایه خاکی یا آبی ایران به شمار میروند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در کنار آن افزایش تجارت با اورسیا نیز نشان میدهد که بخش مهمی از تجارت سالانه ایران در میان کشورهای همسایه رقم میخورد؛ هرچند در این بین بازار محصولات ایرانی در کشورهای حاشیه خلیج فارس چندان گسترده نیست. این در حالی است که این کشورها در طول سال واردات بسیار گستردهای دارند و صادرکنندگان ایرانی به شکل بالقوه بازار مهمی را در این میان فراموش کردهاند.
اتاق بازرگانی ایران در گزارش جدید خود به بررسی ابعاد تجارت با اعراب حاشیه خلیج فارس پرداخته و احیای برجام را عاملی مهم در افزایش تجارت مشترک میان دو طرف میداند.
در این گزارش مؤلفههایی همچون کاهش تمرکز آمریکا بر غرب آسیا و حرکت این کشور به سمت سیاست موازنه از راه دور، تلاش دولتهای عربی برای تنوعبخشی به منابع درآمدی، اختلافات در شورای همکاری خلیج فارس و عادیسازی روابط اعراب و اسرائیل بهعنوان روندهای اصلی مؤثر بر محیط پیرامونی ایران مورد بررسی قرار گرفتهاند.
از میان این مؤلفهها، «عادیسازی روابط اعراب با رژیم صهیونیستی» بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مرکز پژوهشهای اتاق ایران درباره انگیزه برقراری این روابط از سوی اعراب آورده است: «عدم قطعیت نسبت به تضمینهای امنیتی ایالات متحده، کشورهایی همچون عربستان و امارات را به سمت متنوعسازی روابط خود سوق داده است. در این میان رژیم صهیونیستی بهعنوان گزینهای که در وهله نخست تمایل مقابله با فعالیتهای منطقهای ایران دارد، از لابی گستردهای در آمریکا و اروپا برخوردار است و مهمتر اینکه میتواند به لحاظ نظامی، امنیتی و اطلاعاتی به تأمین بخشی از نیازهای دولتهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس بپردازد، مورد توجه آنها قرار گرفته است. به طور متقابل، این وضعیت به رژیم اشغالگر قدس هم این امکان را میدهد که حضور ایران در سوریه و نزدیکی آبهای مدیترانه را از طریق نفوذ در خلیج فارس، بابالمندب و دریای سرخ موازنه کند.»
در این گزارش تأکید شده که «افزایش حضور اقتصادی، سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی در منطقه خلیج فارس بر منافع ملی ایران اثرگذار خواهد بود. این تأثیرات البته کشور به کشور متفاوت است و به سطح و نوع روابط ایران با اعضای شورای همکاری از یکسو و میزان ارتقای روابط این رژیم با این کشورها از سوی دیگر بستگی دارد.»
اما در بخش دیگر این گزارش، متغیرهای مؤثر بر تحولات آتی شامل گفتوگوهای ایران و عربستان و مذاکرات وین برای احیای برجام مورد بررسی قرار گرفته است.
بنابراین گزارش، دو رقیب سنتی یعنی ایران و عربستان متأثر از مسائل پیرامون جنگ یمن و پایان ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا، تمایل تهران برای برقراری روابط اقتصادی و سیاسی با همسایگان جنوبی و استفاده از برخی منافع حاشیهای آن ازجمله آغاز دوباره حج تمتع و عمره مفرده و همچنین گردشگری طبیعت و سلامت، انگیزه مذاکره دارند. اما باوجود محتمل بودن کاهش روابط منازعهآمیز میان ایران و عربستان، به مجموعهای از دلایل ازجمله توسعه روابط عربستان با اسرائیل، انگارهها و مسائل ایدئولوژیک و درک تهدیدآمیز بودن سیاستهای منطقهای تهران ازسوی ریاض پیشبرد سیاست کاهش تنش با دشواری مواجه خواهد بود.
مرکز پژوهشهای اتاق ایران یادآور شده مذاکرات احیای برجام سبب ایجاد حساسیتها و نگرانیهایی در فضای شورای همکاری خلیج فارس شده است. همسایگان جنوبی ایران به دلایل گوناگون ایدئولوژیک، ژئوپلیتیک و امنیتی و اقتصادی تقویت روابط ایران با غرب را بدون در نظر گرفتن منافع و نگرانیهایشان برنمیتابند و تجربه خروج آمریکا از برجام نشان داد آنها برای کارشکنی در این مسیر حاضر به انجام اقدامات زیادی هستند.
منبع: خبرگزاری ایسنامنبع: آفتاب
کلیدواژه: روابط ایران و اعراب اتاق بازرگانی خلیج فارس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۲۲۵۸۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مهار ایران توسط چین؛ چالشهایی برای اهرم فشار آمریکا
واشنگتن خواهان مهار پکن در تهران است، اما کارشناسان می گویند این موضوع به این سادگی ها هم نیست.
به گزارش خبرآنلاین نشریه فارن پالیسی در مقاله ای با عنوان "چین واقعاً چقدر بر ایران اهرم دارد؟" نوشت: حتی قبل از اینکه ایران صدها هواپیما بدون سرنشین و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کند، مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعد کردن تهران برای مهار اقدامات تحریکآمیز خود و گروههای مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند.
حمله انتقام جویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به خاک اسرائیل بود، ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است. چین مدتهاست که بزرگترین شریک تجاری ایران است و مقامات ارشد ایالات متحده از جمله رئیس جمهور جو بایدن، به طور علنی از پکن خواستهاند تا به کنترل تهران کمک کند، به ویژه در حالی که ماهها حملات گروه انصارالله در دریای سرخ که توسط ایران تشویق میشوند، حمل و نقل جهانی را مختل کرده است. جان آلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی گفت: « حدود یک سوم از کل تجارت ایران با چین شکل میگیرد و این کشور به یک محافظ مهم برای منافع ایران در شورای امنیت تبدیل شده است. به نظر من چین تنها کشوری است که بیشترین توانایی را برای نفوذ بر ایران دارد، اگر بخواهد.»
با افزایش تنش بین اسرائیل و ایران، قانونگذاران آمریکا فشار را بیشتر میکنند. در تازهترین اقدام، مجلس نمایندگان آمریکا با اکثریت قریب به اتفاق قانون تحریمهای انرژی ایران و چین را تصویب کرد. این قانون برای هدف قرار دادن شرکتهای چینی که نفت خام ایران را خریداری میکنند و در نتیجه پول را به اقتصاد ایران پمپاژ میکنند، طراحی شده است. این لایحه برای تصویب نهایی به سنا منتقل شده است.
جاش گوتهایمر، نماینده دموکرات کنگره گفت: «در حالی که ما اینجا هستیم، ایران از تجارت نفتی خود با چین برای آوردن درآمد ۱۵۰ میلیون دلاری در روز استفاده میکند. چین با واردات میلیونها بشکه نفت در روز، ایران را در تجارت نگه میدارد و بودجههای مهمی را برای برنامه هایی چون توسعه موشکی و تسلیحات هستهای فراهم میکند.
اگرچه ایالات متحده به طور فزاینده ای به دنبال چین برای تحت تأثیر قرار دادن ایران است، برخی کارشناسان هشدار می دهند که این موضوع به این سادگی ها نیست.
کمتر کشوری به اندازه چین با ایران روابط اقتصادی قابل توجهی دارد. چین برای بیش از یک دهه بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است، یک رابطه طولانی مدت که عمدتا حول محور تجارت نفت بوده است. بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، شرکتهای چینی واردات نفت ایران را بیش از سه برابر کردند و فروش را به بالاترین حد در ۱۰ سال اخیر رساندند.
اما روابط اقتصادی آنها به لحاظ نفوذ نابرابر است. به عنوان مثال، سال گذشته بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت خام ایران به چین بوده است. با این حال، چین تامینکنندگان بسیار دیگری فراتر از ایران دارد و عرضه تهران تنها ۱۰ درصد از کل واردات چین را تشکیل میدهد.
پاتریشیا کیم، یکی از همکاران موسسه بروکینگز، به فارین پالیسی گفت: پکن بهعنوان بزرگترین شریک تجاری و حامی قدرت بزرگ ایران، از کانالهای ارتباطی ممتاز با تهران برخوردار است و بدون شک نفوذ بیشتری بر این کشور نسبت به ایالات متحده یا متحدانش دارد.
او افزود: «اگر رهبران چین تصمیم بگیرند رویکرد مداخله جویانه تری اتخاذ کنند، سخت است بگوییم که پکن چقدر می تواند تهران را مهار کند.»
ویلیام فیگوروآ، کارشناس روابط چین و ایران در دانشگاه گرونینگن هلند، گفت: در حالی که چین از نظر فروش و تجارت نفت دارای اهرمی است، استفاده از این اهرم هم از نظر سیاسی و هم از نظر لجستیکی چالش برانگیز است.
به عنوان مثال، پالایشگاه های خصوصی چین که در بازار سیاه فعالیت می کنند، به طور غیرقانونی بیشتر نفت ایران را خریداری می کنند، نه پالایشگاه های دولتی. او گفت که این پالایشگاههای خصوصی «بهشدت دشوار است که کنترل شوند» و کنترل مستقیم واردات نفت ایران از چین را برای پکن چالشبرانگیز میکند.
مقیاس سرمایه گذاری چینی ها در ایران که عمدتاً توسط شرکت های خصوصی هدایت می شود، همچنان یک موضوع آزاردهنده در روابط بین دو کشور است. فیگوئروا گفت که چین به طور مزمن در ایران سرمایه گذاری ناکافی کرده است، که شکایت هایی را از سوی تهران برانگیخته و بر تمایل آنها برای تن دادن به فشار چین تأثیر می گذارد.
*ترجمه: ابوالفضل خدائی
کانال عصر ایران در تلگرام