به نقل از «ایران آنلاین»

ماجرای آفرینش تابلوی «ضامن آهو»ی محمود فرشچیان

تاریخ انتشار: ۱۴ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۰۶۲۰۵

حبیب‌الله صادقی، طراح، نقاش، نگارگر و از شاگردان محمود فرشچیان می‌گوید آهوی وجود فرشچیان برای خلق تابلوی «ضامن آهو» به ضریح امام‌رضا(ع) مراجعه کرد و مورد عنایت و لطف ایشان قرار گرفت. او می‌افزاید: «درواقع قلب مهربان این استاد فرهیخته و فرزانه قطعا از عنایت آقا امام‌رضا و آقا امام‌حسین برخوردار بوده که توانسته است چنین آثاری خلق کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

»

 به ۲۹ صفر ۱۴۴۳ مصادف با چهارشنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۰، سالروز شهادت امام‌رضا(ع) که می‌اندیشیم، نخستین آثار هنری که به ذهن می‌آیند تابلوی «ضامن آهو»ی استاد محمود فرشچیان و طراحی ضریح این امام توسط ایشان است و همین بهانه‌ای است برای گفت‌وگو با دکتر حبیب‌الله صادقی؛ طراح، نقاش، نگارگر و از شاگردان فرشچیان در غیاب استاد در ایران. 

حبیب‌الله صادقی، محمود فرشچیان و اساتیدی چون مجید مهرگان، محمدباقر آقامیری، اردشیر مجردتاکستانی و... را نور چشمان فرهنگ معاصر می‌داند و می‌گوید اگر مظهریت جریان نگارگری را پرواز سیمرغ ببینیم، هرکدام این‌ها پری از پرهای سیمرغند و افتخارآفرین برای هنر ایران. او داستان خلق تابلوی «ضامن آهو» را نیز این‌طور توصیف می‌کند: «آهوی وجود استاد فرشچیان به ضریح آقا امام‌رضا مراجعه کرد و مورد عنایت و لطف ایشان قرار گرفت و این تابلو خلق شد.»

حاصل این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.

تابلوی «ضامن آهو»ی استاد محمود فرشچیان و طراحی ضریح این امام توسط ایشان همچنان جزو معدود آثار ارزشمند هنری در این حوزه است. به‌عنوان یکی از شاگردان فرشچیان چه میزان با این اظهارنظر موافقید؟

کاملا موافقم. بنده این افتخار را داشته و دارم که شاگردیِ عزیزِ نورچشمم استاد فرشچیان را کنم و از جمله کسانی‌ام که توفیق داشته‌اند از دوره هنرستان تا دانشگاه در محضر این نازنین‌مرد تلمذ کنند. همواره گفته‌ام خوش به سعادت ایشان که مورد عنایتِ دو نازنینِ عالم، آقاامام حسین و آقاامام رضا هستند؛ حامیان و صاحبان این سرزمین و قلوب عاشقانی که آرزوی نوکری‌شان را دارند. 

شما قطعا کار بی‌نظیری را که استاد فرشچیان برای ضریح آقا امام‌حسین و برای حرم آقا امام‌رضا انجام داده‌اند، دیده‌اید یا آثاری بسیار ارزشمند و گران‌مایه مانند «ضامن‌آهو»، «عصر عاشورا» یا «هدیه عشق» با موضوع شهادت حضرت علی‌اصغر(ع) را یا طراحی‌های ایشان و به عنوان مثال مجموعه آثارشان برای حضرت یوسف(ع) را. ما در سرفصل‌های آموزشی‌مان در هنر معاصر ایران از کمال‌الدین بهزاد و سلطان‌محمد یاد می‌کنیم و حقایقی که این عزیزِ نورچشمِ فرهنگ‌وهنر معاصر ایران؛ استاد محمود فرشچیان با قلمش، قدمش، همتش و نگاهش ثبت کرده است در همان جایگاه است. من استاد را از نزدیک دیده‌ام؛ هم در دوره هنرستان و هم در دوره دانشجویی و هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم که به‌عنوان مثال ایشان چه‌طور یک سیمرغ را به‌صورت معکوس طراحی می‌کردند؛ به گونه‌ای که غیرقابل باور بود.

 نگرانی‌ من این است که در آثاری هنری با موضوعات مذهبی، مبادا خرافه و وهن و غیرواقعیت با آن نگاه آرمان‌جو که پیگیرش هستیم درهم آمیخته شود

من به تاسی از عاطفه و همت این نازنین‌مرد و به فرمان زنده‌یاد نازنین‌مادرم، ۲۸ سال متوالی است که هر سال، شام غریبان شروع به کشیدن اثری عاشورایی می‌کنم و آن را تا اربعین به پایان می‌رسانم. آثاری که حاصل عنایت، درایت و مدیریتی است که استاد فرشچیان برای پرورش شاگردانی چون منِ ناچیز به خرج داده‌اند و من این آثار را که بی‌اغراق تحت تاثیر نَفَسِ استاد خلق می‌شوند برای‌شان ارسال می‌کنم. عنایت و احساس عاشقانه‌ای که هنرمندان معاصر به استاد فرشچیان دارند حاصل هنر باورمندانه‌ ایشان است که امیدوارم همچنان از دستان زیبانگارشان متجلی‌ شود.

استاد فرشچیان بی‌بدیل و بی‌نظیر و همپایه محتشم کاشانی و عمان سامانی در فرهنگ عاشورا هستند و قرارگرفتن در معرضِ نَفَسِ ایشان جزو افتخارات زندگی‌ من است. نَفَسِ استاد منِ ضعیف را احیاء کرد و به جرات می‌توانم بگویم ۹۰ درصد بچه‌های نسلی که پای هنر انقلاب ایستاده‌اند شاگردان استاد فرشچیان هستند.
 

در کنار استاد فرشچیان، از کدام اساتید دیگر می‌توانید نام ببرید که هنر نگارگری معاصر ایران مدیون‌شان است؟

آن‌چه را کمال‌الدین بهزاد و سلطان‌محمد انجام دادند در دوران معاصر، استاد فرشچیان و یاران‌شان؛ استاد مجید مهرگان، استاد محمدباقر آقامیری، استاد اردشیر مجردتاکستانی و.. که خداوند حفظ‌شان کند پی گرفتند. این‌ها نور چشمان فرهنگ معاصرند و هنر انقلاب وامدار تلاش‌ها و احساس و استنباط عاشقانه و دینی آن‌ها از هنر است. این‌ها اندیشمندانی‌اند که به نگارگری نگاهی معاصر و موثر کردند و بنده افتخار شاگردی همه‌شان و به‌خصوص عزیزِ نورچشمم استاد فرشچیان را داشته‌ام. این‌ها همه پرهای سیمرغ هستند و جدا از خودِ سیمرغ نیستند. اگر مظهریت جریان نگارگری را به عنوان پرواز سیمرغ ببینیم هرکدام این‌ها پری از پرهای سیمرغ هستند و افتخارآفرین برای هنر ایران.

پررنگ‌ترین خاطره‌ای که از استاد فرشچیان در ذهن دارید، چیست؟

من فراموش نمی‌کنم که در دوره هنرستان استاد فرشچیان با شنیدن صدای اذان، قلم بر زمین می‌گذاشتند و آستین بالا می‌زدند. این انسان روحانی، ربانی و رحمانی جزو افتخارات دوران معاصر ماست و انقلاب ما اگر انقلاب دینی است یکی از سلسله‌جُنبانان این اندیشه دینی در زمینه تصویر، نَفَسِ بابرکت و مهربان استاد فرشچیان است.

استاد فرشچیان طرفداران و سمپات‌های بسیاری در دنیا دارند. یک هنرمند عاشق و مولف با نگاهی دینی و آسمانی که لطف خداوند و عنایت پروردگار آن‌چنان با اوست که مورد ارادت و احساس عاشقانه تمام بشریت قرار گرفته است. او نه فقط هنرمندی ایرانی که راوی اندیشه تعالی‌خواه و عاشقانه انسانی و اسلامی است. به گمان من نقش‌آفرینی این مرد بزرگ در تاریخ هنر ما ظرف ۴۰، ۵۰ سال گذشته، پس از پیروزی انقلاب بسیار تکان‌دهنده و موثر است، استاد فرشچیان هنرمندی جهانی هستند و من جزو عاشقان و ارادتمندانِ این نورچشمم هستم. 
ماجرای آفرینش تابلوی «ضامن آهو»ی محمود فرشچیان

در گفت‌وگویی گفته بودید آثار بسیاری خلق کرده و چندین تابلو برای امام‌رضا(ع) کشیده‌اید اما آن شکل آرمانی که درگیرش هستید را هنوز انجام نداده‌اید. این اتفاق هنوز رخ نداده است؟ 

پیش از پاسخ‌دادن به سوال‌تان باید اشاره کنم که آهوی وجود استاد فرشچیان برای خلق تابلوی «ضامن آهو» به ضریح آقا امام‌رضا مراجعه کرد و مورد عنایت و لطف ایشان قرار گرفت. درواقع قلب مهربان این استاد فرهیخته و فرزانه قطعا از عنایت آقا امام‌رضا و آقا امام‌حسین برخوردار بوده که توانسته چنین آثاری خلق کند.

من کار تحقیقی و پژوهشی بسیاری در این زمینه انجام داده‌ام و نگرانی‌ام این بود که مبادا در آثاری هنری با چنین موضوعاتی خرافه و وهن و غیرواقعیت با نگاه آرمان‌جو که پیگیرش هستیم درهم آمیخته شود. من کبریتی در قلمرو خورشیدم و درخصوص زندگی نازنین عالم، حضرت علی‌ابن‌موسی‌رضا بسیار خوانده و اتودهای بسیار هم زده‌ام ولی فکر می‌کنم وقتی نازنینی مانند استاد فرشچیان چنان کاری کرده‌اند منِ شاگرد که قدوقواره‌ای ندارم باید منتظر فرمان حضرت بمانم. درنتیجه امسال یا سالِ آینده اگر عمری باشد در پی این هستم که تابلویی خلق و به نازنین عالم آقا امام‌رضا تقدیم کنم. پیگیر کار دیگری از مجموعه کارهای کربلایم هم هستم که ان‌شاالله آماده شود و به آقا امام‌حسین تقدیمش کنم./خبرآنلاین

بیشتر بخوانید

روایتی از زندگی و آثار استاد فرشچیان در «فرزانگان فرهنگ»

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: استاد فرشچیان محمود فرشچیان آقا امام حسین آقا امام رضا مورد عنایت ضامن آهو ی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۰۶۲۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معلمانِ نیک به خدا نزدیک ترند/ جایگاه معلم و تعلیم و تربیت از منظر امام رضا(ع)

دوازدهم اردیبهشت سالروز شهادت استاد شهید مطهری، به عنوان روز معلم نامیده شده است. شاید بتوان گفت در بین همه ادیان آسمانی و مکتب‌های موجود در دنیا، بیشترین سفارش و توصیه به علم‌آموزی و تکریم و تجلیل از حق معلم و استاد، در دین مبین اسلام بوده است.

بنابر آیه شریفه «و علّم آدم الأسماء کلّها» خداوند متعال نخستین معلم است و پیامبران الهی که وظیفه تعلیم آیات الهی را بر عهده دارند، همه معلمان بشریت هستند. مقام معلم آن قدر با ارزش است که پیامبر گرامی اسلام(ص) خود را معلم نامیده است: «إنّما بعثت معلّماً».

40 چهارشنبه را میهمان کلمات گهربار و حیات‌بخش حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) هستیم و همراه خوانندگان، شرح یک حدیث رضوی را در گفت‌وگو با اساتید حوزه و دانشگاه بررسی خواهیم کرد. شرح حدیث این هفته را در محضر استاد حوزه و دانشگاه، حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد باقر ربانی هستیم تا از جام معرفت کلمات رضوی، جان تشنه خویش را سیراب کنیم.

با عرض تبریک روز معّم خدمت شما استاد گرامی، صفحات رواق را منور به روایتی از حضرت رضا(ع) درباره علم آموزی و اهمیت کار معلّمی بفرمایید.

این روز بزرگ که به مناسبت شهادت استاد بزرگ حوزه و دانشگاه حضرت آیت الله شهید مطهری نامگذاری شده است، گرامی می‌دارم و مخصوصاً برای روح پاک آن دانشمند نمونه و دلسوز  پر تلاش، از درگاه خداوند طلب رحمت و رضوان دارم و به همه اساتید کشور عزیزمان ایران، این روز بزرگ را تبریک و تهنیت عرض می کنم. همان‌طور که می‌دانید اسلام، تأکید بسیاری بر ارزش ذاتی علم و تعلیم و تعلم آن دارد تا جایی که بسیاری از آیات قرآن و روایات پیامبر و اهل بیت(ع) در این باره وارد شده است. بنابر آیه شریفه «و علّم آدم الأسماء کلّها»، خداوند متعال نخستین معلم است و پیامبران الهی که وظیفه تعلیم آیات الهی را بر عهده دارند، همه معلّمان بشریت هستند. مقام معلّم آن قدر با ارزش است که پیامبر گرامی اسلام(ص) خود را معلّم نامیده است: «إنّما بعثت معلّماً»

از امام رضا(ع) که خود ملقّب به عالم آل محمد(ص) است و معلم همه بشریت نیز روایاتی در این باب نقل شده که یکی از مهمترین آنها روایتی است که به نقل از پدران خود و آنها هم به نقل از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل فرموده‌اند که آن حضرت فرمود: «طَلَبُ اَلْعِلْمِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسْلِمٍ، فَاطْلُبُوا اَلْعِلْمَ مِنْ مَظَانِّهِ، وَ اِقْتَبِسُوهُ مِنْ أَهْلِهِ، فَإِنَّ تَعْلِیمَهُ لِلَّهِ حَسَنَةٌ، وَ طَلَبَهُ عِبَادَةٌ، وَ اَلْمُذَاکَرَةَ فِیهِ تَسْبِیحٌ، وَ اَلْعَمَلَ بِهِ جِهَادٌ، وَ تَعْلِیمَهُ مَنْ لاَ یَعْلَمُهُ صَدَقَةٌ، وَ بَذْلَهُ لِأَهْلِهِ قُرْبَةٌ إِلَی اللَّهِ، لِأَنَّهُ مَعَالِمُ اَلْحَلاَلِ وَ اَلْحَرَامِ، وَ مَنَارُ سَبِیلِ اَلْجَنَّةِ، وَ الْمُؤْنِسُ فِی اَلْوَحْشَةِ، وَ اَلصَّاحِبُ فِی اَلْغُرْبَةِ وَ اَلْوَحْدَةِ، وَ اَلْمُحَدِّثُ فِی اَلْخَلْوَةِ، وَ اَلدَّلِیلُ عَلَی اَلسَّرَّاءِ وَ اَلضَّرَّاءِ، وَ اَلسِّلاَحُ عَلَی اَلْأَعْدَاءِ، وَ اَلزَّیْنُ عِنْدَ اَلْأَخِلاَّءِ، یَرْفَعُ اَللَّهُ بِهِ أَقْوَاماً وَ یَجْعَلُهُمْ فِی اَلْخَیْرِ قَادَةً». در این روایت زیبا، امام رضا(ع) از قول پیامبر(ص) به ارزش ذاتی علم و لزوم تعلیم و تعلم و دلایل اهمیت علم نزد شارع مقدس اشاره می‌فرمایند. در این روایت، و به جهت مناسبتی که می‌خواهیم در این باره بحث کنیم، به شرح فقره‌ای از این روایت که درباره معلّم و ثواب تعلیم و دلایل این ثواب آمده است اشاره مختصری خواهم داشت.

امام رضا(ع) چه توصیه‌ای درباره شخصیت معلم و اینکه استاد و مربی چه خصوصیاتی باید داشته باشد دارند؟

امام رضا(ع) در جمله «فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ فِی مَظَانِّهِ» اشاره نموده‌اند به اینکه در هر جا که مسلمان احتمال دهد علم وجود دارد، باید برای دریافت آن اقدام کند. در جمله بعدی امام اشاره به این موضوع دارند که «وَ اقْتَبِسُوهُ مِنْ أَهْلِهِ» یعنی علم را از اهل آن بگیرید» گر چه با توجه به فقره اول که گذشت، طلب علومی که معارف دینی نیستند حتی اگر نزد مشرک باشند، ضروری و واجب بوده و گمشده عاقل یا مؤمن تلقی شده اند اما علوم مربوط به دین و معارف دینی را باید از افرادی که شایستگی آن را دارند دریافت کرد و با توجه به سخن امیرالمؤمنین علی(ع) که تبعیت از اهل بیت(ع) و عدم پیشی گرفتن از ایشان را توصیه و عقب ماندن از آنها را نهی نمودند، اهل بیت(ع) کارشناسان واقعی علوم دینی بوده و مسلمانان تنها مجاز هستند علوم دین را از ایشان دریافت کنند. چنان که فرموده‌اند: «بر آنها پیشی مگیرید که گمراه می شوید و از آنان پس نمانید که تباه می‌شوید»

امیرالمؤمنین(ع) در جای دیگر فرموده‌اند: «ای کمیل! علم و معارف و اعتقادت را جز از ما نگیر تا از ما باشی». حدیث مزبور، دریافت علم از کسانی که علوم اهل بیت(ع) را نشر می‌دهند رد نمی‌کند، زیرا گرفتن علم از فقها و نشردهندگان علوم اهل بیت(ع) به نوعی گرفتن علوم از اهل بیت(ع) است.

پس معلوم شد که در علم‌آموزی غیر معارف دینی، باید انسان حتی اگر فقط در دست کفار و مشرکان این علم وجود دارد از آنها اخذ کند ولی در علوم دینی، کسب معارف فقط باید از طریق اهل بیت(ع) باشد. پس طلب علمی که واجب شده است بر همه مسلمانان؛ طریقی دارد که رکن اصلی این طریق معلم و استاد است. در ادامه این روایت، برخی امتیازها و نقاط مثبت تعلیم و تعلم بیان شده است.

از این امتیازها مخصوصاً در ثواب شغل معلمی برای خوانندگان رواق بگویید تا جامعه ما، ارزش معلّم را بیشتر بداند و از ایشان تکریم کند؟

حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در ادامه اشاره به این مطلب دارند که یاد دادن و آموزش علم به دیگران اگر برای خدا باشد، حسنه و نیکی است «تَعلیمه لِلهِ حَسَنَة؛ یادگیری علم برای خداوند حسنه است». در فقره بعدی حضرت می‌فرمایند که مذاکره علم، تسبیح خداست: «الْمُذَاکَرَةِ فِیهِ تَسْبِیحٌ.» یعنی سر کلاس نشستن و درس معلم و استاد را گوش دادن، همتراز تسبیح خداوند متعال است. در روایات داریم که یک ساعت در طلب علم بودن بهتر از احیای یک شب و یک روز در طلب علم بودن بهتر از سی ماه روزه است. سپس حضرت به یک امتیاز دیگر معلّمان اشاره دارند و می فرمایند، آموزش علم به دیگران، صدقه است: «تَعْلِیمُهُ مِنْ لَا یَعْلَمُهُ صَدَقَهَ» از دیدگاه امام رضا(ع) آموزش علم به افرادی که نمی‌دانند، نوعی صدقه است چرا که صدقه، به کمک مالی محدود نمی‌شود، بلکه شامل هر کار خوبی می‌شود، چنان که در روایت دیگری فرموده‌اند: «کل معروف صدقة».

امتیاز مهم دیگری که حضرت به آن اشاره می‌فرمایند، این است که معلم اگر علم خود را به اهل آن یاد بدهد و آنها را تربیت کند، موجب قرب و نزدیکی او به خداوند می‌شود و می‌توان گفت معلمانِ نیک، به خدا نزدیکترند. جمله «بَذلُهُ لِأَهْلِهِ قُرْبَةٌ إِلَی اللهِ» دلالت بر این مطلب دارد.

بنا بر آنچه گفته شد، مقام معلم بسیار بالا و والا است و همان طور که مرحوم امام خمینی(ره) فرمودند: «معلمی شغل انبیاست». یعنی اگر بخواهیم کسی و شغلی را همتراز شغل انبیاء معرفی کنیم، شغل شریف «معلمی» است.

با توجه به این حدیث شریف، خطاب به جامعه و مسئولان و نیز معلمان عزیز چیست؟

گرچه فرصت و مجال بسیار کوتاه بود تا این حدیث زیبا و پر معنا را شرح دهیم، لیکن خلاصه و پیام آن را می‌توان برای معلمان عزیز این دانست که قدر این شغل مهم را بدانند و آن را با هیچ بهای مادی تعویض ننمایند و اخلاص و تقرب الهی را هدف خود در این شغل مهم قرار دهند. پیام دوم خطاب به مسئولان و جامعه است، همان گونه که احترام و تجلیل از انبیای الهی لازم است، باید جانشینان آنان در تعلیم و ارشاد دیگران به معرفت و بینش را تکریم و تعظیم کنند و به گونه‌ای شود که شغل معلمی در جامعه از احترام و ارزشی فوق‌العاده برخوردار شود.

منبع: روزنامه قدس مریم احمدی شیروان