به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

ماجرا کنترل نرخ تورم در روسیه؛ افزایش نرخ بهره تورم را کنترل کرد؟

تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۳۹۲۶۷

بابک اسماعیلی کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در پاسخ به تجربه‌ کشورهای جهان در کنترل تورم‌های بالا اظهار کرد: بعد از شروع همه گیری کرونا در جهان، بسیاری از اقتصاد‌های دنیا مجبور به حرکت به سمت سیاست‌های انبساطی شدند و عملا بانک‌های مرکزی سیاست‌های پولی و مالی متناسب با شرایط جدید را در دستور کار خود قرار دادند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او افزود: یعنی زمینه فروش اوراق قرضه دولتی و افزایش کوتاه مدت بودجه‌های دولتی را فراهم کردند. بعد از اینکه واکسیناسیون در دنیا آغاز شد، بسیاری از فعالیت‌ها و کسب و کار‌ها به شرایط عادی بازگشتند. اتفاقی که افتاد این بود؛ فشار‌های تورمی که قبلا در شرایط رکودی امکان ظهور نداشتند، حکم فرما و بیشتر کشور‌ها با موج‌های تورمی جدید رو به رو شدند.

اولین اقدام بانک مرکزی روسیه، شناوری نرخ ارز بود

او با اشاره به کشور روسیه به عنوان یکی از تجربه‌های موفق در مهار تورم، بیان کرد: روسیه از جمله کشور‌های در حال توسعه است که در مقاطعی با افزایش تورم شدید رو به رو بود. بانک مرکزی روسیه با سیاست هدفگذاری تورمی از جمله افزایش نرخ بهره 1، انتظارت تورمی را کنترل کرد.

او ادامه داد: مهار تورم در روسیه به نام خانم الویرا نبیولینا (Elvira Nabiullina) ثبت شد. او از سال ۲۰۱۳ رئیس کل بانک مرکزی روسیه شد. اولین هدف او در بانک مرکزی، کنترل تورم و اولین اقدام او نیز، شناوری نرخ ارز بود. بعد از آن، اصلاح مبانی سیاست‌های پولی روسیه، استفاده به موقع او از نرخ بهره و تعامل با آحاد اقتصادی مردم برای کنترل انتظارت تورمی را پیش گرفت. تعامل او با آحاد اقتصادی برای کنترل انتظارت تورمی، یک شفافیت در اطلاع رسانی در پی داشت و به دنبال آن تمام سناریو‌هایی که قصد اجرای آن را داشتند، برای مردم شرح دادند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به چالش‌های روسیه در آن زمان تصریح کرد: روسیه در پنج سال اولی که این برنامه اجرا شد، با چالش‌های مختلفی مواجه بود؛ سقوط بهای نفت، تضعیف ارزش پول ملی، کاهش بسیار شدید حجم ذخایر ارزی، تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا و آمریکا و اُفت شدید نرخ رشد تولید نا خالص داخلی.

او در ادامه اظهار کرد: بانک مرکزی روسیه در مرحله اول با تزریق ارز در بازار به نوسانات ارزی که وجود داشت، واکنش نشان داد. این نوسانات ارزی با تورم همراه بود و از طرف دیگر تحریم‌های اقتصادی، و اُفت قیمت نفت و ترکیب رایج بحران‌های اخیر، روسیه را در وضعیت نامناسبی قرار داد. در حالی که سیستم بانکی روسیه آن کفایت لازم برای خروج از التهابات را نداشت.

تزریق ارز و رشد نرخ بهره در گذشته، برای مهار تورم موثر نبود

اسماعیلی تاکید کرد: تا قبل از این، بانک مرکزی روسیه فقط از تزریق ارز و رشد نرخ بهره استفاده می‌کرد که تاثیری نداشت. خانم الویرا نبیولینا، با شناور سازی نرخ ارز اولین گام را برداشت و با افزایش نرخ بهره بانکی این موضوع را پیش برد. بعد از این اقدامات، روبل روسیه که بسیار تضعیف شده بود، با رشد نرخ بهره تا ۱۷ درصد توانست یک ثبات نسبی را تجربه کند.

او افزود: این اصلاحات بنیادی که نظام بانکی روسیه از سال ۲۰۱۳ دنبال کرد، بلند مدت و ادامه دار شد و الگوی تکراری و رایجی که کشور‌ها معمولا برای مقابله با تضعیف پول ملی خود یعنی "تزریق ارز مدیریت شده به بازار" به کار می‌گیرند را به کار گرفت و در کنار راهکار‌های دیگر برای کنترل عرضه و تقاضا، عملا یک وضعیت سختی را برای روسیه به وجود آورد.

او ادامه داد: بعد از اینکه روسیه به این نتیجه رسید که در تزریق ارز نا موفق بوده، ظرف زمان کوتاهی نرخ بهره را دو برابر کرد، اما کافی نبود. نرخ رشد اقتصادی که بعد از سال ۲۰۱۴، حدود دو سال در محدوده منفی بود، با سیاست‌هایی که برای کنترل شرایط از جمله نرخ شناور ارز دنبال شد، کم کم وارد کرانه‌های مثبت شد و رشد اقتصادی روسیه هرچند خیلی کند، اما رشد مثبت آن آغاز شد.

او در پایان اشاره کرد: در حالی که با وقوع تحریم ها، قیمت روبل به یکباره حدود ۱۰۰ درصد کاهش پیدا کرد، توانستند با همان سیاست‌های دقیق در کنترل نرخ ارز، اثرات تحریم را کمتر و سبب کاهش نرخ بیکاری و قرارگیری تورم در کمترین میزان سال‌های اخیر شوند.

1- منظور از نرخ بهره در این خبر، نرخ بهره بین بانکی و سود سپرده هاست.

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: کنترل تورم بانک مرکزی روسیه برای کنترل تزریق ارز نرخ بهره نرخ ارز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۳۹۲۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همتی رئیس کل اسبق بانک مرکزی: کاهش قیمت دلار در چند روز اخیر به دلیل تزریق است اما این روش جواب نمی دهد / دولت از مردم عذرخواهی کند

«دولت نباید ژست کنترل تورم را به خود بگیرد. به نظر من باید از مردم عذرخواهی کنند و بگویند نتوانستیم تورم را کنترل کنیم.»   عبدالناصر همتی، رئیس کل اسبق بانک مرکزی در گفت‌وگو با هم‌میهن به صراحت بر شکست دولت در مبارزه با تورم تاکید کرد.   در شرایطی که دولت می‌گوید در سیاست‌های پولی موفقیت داشته و توانسته به کنترل رشد نقدینگی دست پیدا کند اما متخصصان این حوزه روند کاهش رشد نقدینگی را نشانه موفقیت دولت در این حوزه نمی‌دانند. همتی با اشاره به اینکه کنترل نقدینگی اقدام مثبتی است، می‌گوید: «مدیریت فقط کنترل نقدینگی نیست.»   *‌اخیراً نرخ تورم سال 1402 از سوی بانک مرکزی اعلام شده که نشان می‌دهد تورم به‌رغم تلاش‌های دولت رشد پیدا کرده و حتی رکورد دولت هاشمی را شکسته است. چرا هیچ‌یک از برنامه‌های دولت برای مهار تورم نتیجه نداد؟ جدولی که در روزهای گذشته منتشر شده آماری است که معمولاً بانک مرکزی به صورت ماهانه برای تادیه دیون و تعهدات به قوه قضائیه ارائه می‌کند تا به منظور رای دادن در اختیار قضات باشد.   یک نکته‌ای را باید مورد توجه قرار داد و آن اینکه در صدر جدول نوشته شده بر پایه سال 1395 درحالی‌که در اواخر سال 1401 پایه شاخص تورم را اصلاح کردند و سال پایه به 1400 تغییر پیدا کرد. بنابراین اگر شما بخواهید براساس سال 1400 این اطلاعات را تعدیل کنید به نظر من به زیر 50 درصد می‌رسد. یعنی نرخ تورم 1402 بین 48 تا 50 درصد خواهد بود. به این ترتیب اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم و براساس سال پایه‌ای که معیار مرکز آمار است که البته بانک مرکزی نیز هماهنگ با مرکز آمار سال پایه را اصلاح کرده، نرخ را اعلام کنیم، عدد 52 برای تورم 1402 باید بین 48 تا 50 درصد اصلاح شود.   *‌اینکه تورم 50 درصد باشد یا 52 درصد چندان در اصل موضوع تغییری ایجاد نمی‌کند. به هر حال آنچه مشخص است اینکه دولت در برنامه کنترل تورم موفق نبوده است. دو نکته را در این زمینه باید اشاره کرد. سال 1402 را با سال آخر دولت دوازدهم که فشار حداکثری وجود داشت نمی‌توان مقایسه کرد. در سال 1398 وصولی درآمد نفتی 12 میلیارد دلار بود و در سال 1399 درآمدها به 7/5میلیارد دلار رسید. درحالی‌که در سال 1402 بنا بر اعلام وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و وزارت نفت درآمد نفتی به 35 میلیارد دلار رسیده است. یعنی پنج برابر درآمد نفتی در سال 1399 سال گذشته درآمد نفتی به دست آمده است.   با این درآمد نفتی و اینکه تاکید می‌شود صادرات غیرنفتی جهش پیدا کرده و مجموع صادرات به 78 میلیارد دلار رسیده، تورم بین 48 تا 50 درصد اصلاً قابل قبول نیست. من سوالم این است که مسئولان دولت سیزدهم که آمار بانک مرکزی در خصوص تورم نقطه‌به‌نقطه شهریور 1400 مورد تاکید قرار می‌دادند امروز چرا آمار بانک مرکزی را مورد نظر قرار نداده و آن را مبنای تحلیل قرار نمی‌دهند؟ پاسخ واضح است. برای اینکه بین آمار مرکز آمار و بانک مرکزی حداقل 10 درصد اختلاف وجود دارد.   نکته دومی که باید به آن توجه کرد این است که حتی اگر بنا بر گفته دولت مبنا را بر نرخ مرکز آمار هم بگذاریم عملکردشان با وعده‌هایی که در این حوزه داده بودند هم‌جهت نیست. وعده داده بودند تورم را اول نصف می‌کنند. یعنی در مرحله اول تورم از 46 به 23 درصد کاهش پیدا کند و بعد هم آن را تک‌رقمی کرده یعنی به زیر 10 برسانند.   امروز با 48 درصد نرخ تورم مواجه هستیم که عملکرد بسیار بدی است و به مفهوم شکست در مبارزه با تورم محسوب می‌شود. بنابراین این دولت نباید ژست کنترل تورم را به خود بگیرد. به نظر من باید از مردم عذرخواهی کنند و بگویند نتوانستیم تورم را کنترل کنیم.   تورم 48 درصد به معنای کنترل نرخ نیست. 48 درصد، تورم بسیار سنگینی است. در شرایط بسیار خاص این تورم ممکن است قابل پذیرش باشد. مانند آنچه در سال 1399 اتفاق افتاد و درآمدها به دلیل شیوع کرونا و حضور ترامپ افت شدید پیدا کرده بود و عملاً درآمد نفتی نداشتیم. مهمترین لنگر نرخ تورم، نرخ ارز است.   دولت نه نرخ ارز را توانست کنترل کند و نه تورم را. امروز می‌بینید که با تزریق بی‌حد درهم و دلار سعی در تقویت ارزش ریال دارند. البته من این اقدام بانک مرکزی را نفی نمی‌کنم. به هر حال کنترل نرخ دلار کار خوبی است و باید هم انجام شود. ولی اینکه با ارزپاشی این کاهش نرخ انجام شود مورد پذیرش نیست و این روش هیچ‌گاه جزو سیاست‌های من نبوده.   تزریق ارز جواب اصلی، اساسی، پایه‌ای، علمی و فنی نیست. راه آن مدیریت درست بازار ارز و شناسایی عوامل مؤثر بر افزایش نرخ ارز است. به هر حال این تورم چه 52 درصد با پایه 95 یا کمتر از 50 درصد با پایه 1400 نشان‌دهنده عدم موفقیت دولت در کنترل تورم و عدم تحقق وعده‌های دولت در این حوزه است.   *‌دلیل عدم اثرگذاری کاهش رشد نقدینگی بر تورم چیست؟ کنترل رشد نقدینگی اقدام مثبتی است و به نظر من باید ادامه پیدا کند. البته من اطلاع دارم که ریشه کاهش رشد نقدینگی که اتفاق افتاده، کنترل ترازنامه بانک‌هاست که حتماً آثار رکودی در اقتصاد و تولید خواهد داشت.   در هر حال صرف‌نظر از علت کاهش رشد نقدینگی، این امر می‌تواند در مهار تورم مؤثر باشد. با این حال باید در نظر داشت که نقدینگی یک واسط است. رئیس‌جمهور و باقی اعضای دولت نباید روی کاهش رشد نقدینگی مانور دهند. مردم که با نقدینگی کاری ندارند. برای مردم تورم و پولی که از جیب‌شان می‌رود مهم است. تورم باید کم شود.      *‌چرا کنترل رشد نقدینگی و افزایش درآمدهای صادراتی نتوانست منجر به مهار تورم شود؟ مدیریت فقط کنترل نقدینگی نیست. مدیریت و کارآمدی اهمیت دارد. کشور کسری بودجه سنگینی دارد. کسری بودجه و اضافه‌برداشت بانک‌ها به اقتصاد فشار می‌آورد. امروز نرخ بهره تامین مالی در بازار بالای 40 درصد است. نرخ 40 درصد به مفهوم آن است که تعادل سیستم پولی کشور از دست‌شان خارج شده است. شما نمی‌توانید بگویید رشد نقدینگی 25 درصد و نرخ بانکی 23 درصد است ولی در بازار نرخ بهره تامین مالی 40 درصد باشد.   این نشان می‌دهد یک جاهایی اشکال وجود دارد. این نشان می‌دهد یک ناهماهنگی در سیاست‌های پولی، ارزی و مالی کشور وجود دارد. تا این ناهماهنگی حل نشود نمی‌توان تورم را کنترل کرد.   آقایان گمان می‌کنند با زدن دکمه کنترل نقدینگی، تورم خود به خود کاهش می‌یابد.  رشد اقتصادی هم بسیار مهم است. رشد اقتصادی سال گذشته ناشی از تولید نبوده. عمده آن از محل فروش نفت و رشد بخش خدمات بعد از کرونا به دست آمده است.   بخش غالب رشد بخش خدمات نیز به رشد عملیات واسطه‌های مالی برمی‌گردد. بنابراین این رشد به بخش تولید واقعی مربوط نمی‌شود. به نظر من، در حکمرانی مشکل داریم. تا مشکل حکمرانی حل نشود با تکیه بر یک عامل متغیر در سیاست‌های پولی نمی‌توان تورم را کنترل کرد. کانال عصر ایران در تلگرام