بازی‌درمانی چیست؟ چه اهداف و تکنیک‌هایی دارد؟
تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۵۴۷۷۱
بازی، کلید ورود به دنیای کودکان است و بازی‌درمانی(CPRT )که مخفف عبارت انگلیسی (Chaild parents relationship terapy ) و به معنای برقراری تعامل مثبت والد و کودک از طریق بازی‌درمانی است. یکی از مهم‌ترین و بهترین روش‌های درمان کودکان که در دنیا اجرا می‌شود، بازی‌درمانی است. این شیوه درمان درصد بالایی از مشکلات و اختلالات کودکان مانند وسواس، اضطراب، لکنت، بیش فعالی و .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چرا باید با بچه هایمان بازی کنیم؟
همانطور که بچه ها به رشد جسمی نیاز دارند و باید تغذیه بشوند، به رشد روحی هم احتیاج بسیار زیادی دارند که در قالب این نوع بازی ها سلامت روان آنها بهتر شکل می گیرد و از اختلالات رفتاری آنها پیشگیری می‌شود.
اهداف بازی درمانی
از آنجایی که زبان بچه ها زبان بازی است و بچه ها با بازیکردن، برون ریزی احساسات دارند و حال آنها خوب می شود، والد می تواند در حین بازی از احساسات کودک خود آگاه شود؛ یعنی احساسات غالب فرزند خود را که ممکن است ترس، خشم، تنفر، شادی، عشق، اندوه، آرزو و ... باشد، بشناسد و با بازی درمانی این مشکلات را حل کند. در واقع بازی درمانی از بروز مشکلات رفتاری پیشگیری می کند یا آنها را کاهش می دهد. بازی درمانی زمان و تجربه شادی را بین والد و کودک به وجود می آورد و بچه از این طریق، احساس دوست داشتنی بودن و ارزشمندی می کند.
هدف بازی درمانی ارتقا سطح فرزندپروری والدین و ایجاد اعتماد به نفس و خلاقیت در وجود کودک با دادن اجازه تصمیم گیری و رهبری به اوست. هدف دیگر ما در بازی درمانی مهارت آموزی به کودکان است که دارای اهمیت بسیاری است. همچنین می توانیم نقاط قوت و ضعف کودک خود را بشناسیم و در نهایت به حل مشکل برسیم.
قوانین بازی درمانی
این نوع درمان، قوانین و تکنیک هایی دارد. از جمله این تکنیک ها آن است که این بازیِ خاص، در فضای مشخص و زمان مشخصی انجام می شود. یعنی زمان بازی باید یک وقت مشخصی بین صبح تا شب باشد؛ مثلا هر روز ساعت 10 صبح یا 6 عصر. دلیل این زمان بندی هم آن است که به بچه ها نظم و قانون را آموزش دهیم. مدت زمان بازی، 30 دقیقه یا 45 است.
ممکن است کودک بخواهد تایم بازی طولانی‌تر شود که والدین باید به او توضیح بدهند زمان این بازی تمام شده است؛ اما می توانیم در اتاق خودت بازی دیگری بکنیم. در طول بازی‌درمانی، کودک، هدایت گر و رهبر است. کودک تصمیم می گیرد که با کدام یک از اسباب بازی هایش به چه شکلی بازی انجام شود.
مکان این بازی هم در اتاق کودک نباید باشد. در تایم بازی مادر یا پدر با کودک، هیچ عامل مزاحمی نباید وجود داشته باشد؛ مثلا موبایل و تلویزیون باید خاموش باشد.
در این بازی ممکن است کودک از مادر یا پدر بخواهد که کاری را برایش انجام دهد. اگر آن کار در توان کودک نبود، والدین باید کمک کنند؛ ولی اگر خود کودک می تواند آن کار را انجام دهد، والدین باید با جملات تشویقی مثل« خودت می تونی انجام بدهی.»، «آفرین یه کم دیگه بپیچونی، باز میشه»؛ یا «یه کم دقت می خواد ولی تو خیلی با دقتی می‌تونی درستش کنی.» مسئولیت کار را به خود کودک واگذار کنند.
معمولا بچه ها می پذیرند ولی اگر کودک خیلی مقاومت کرد، اشکالی ندارد که به کودک کمک کنیم. وقتی والدین وسواسی باشند، نمی توانند با بازی درمانی با کودک ارتباط برقرار کنند. پس اول باید وسواس درمان شود.کودک هم اگر وسواسی باشد، همین اتفاق می افتد.نکته دیگر این که پدرها معمولا در این امور مشارکت نمی کنند؛ اما اگر همراهی کنند، بسیار موثر خواهد بود. پدری که نمی تواند هر روز با فرزندش بازی کند، لازم است که برای فرزند خود وقت بگذارند و دست کم سه بار در هفته با بچه دو نفره بیرون بروند؛ بستنی بخورند؛خرید کنند و ... مادران شاغل هم که وقت بازی کردن ندارند، به همین شکل باید با فرزند خود تعامل برقرار کنند.
نکته مهم در بازی درمانی این است که والدینی که بیش از یک بچه دارند، با هر بچه باید در تایمی جداگانه بازی کنند و اولویت با بچه کوچکتر یا بچه بی طاقت تر است. در بازی درمانی ما به کودک این اجازه را می دهیم که به آرزویی که در دنیای واقعی امکان عملی شدنش نیست، در شرایط خیالی بپردازد؛ یعنی اگر یک ماشین را پرواز داد، به او نمی گوییم ماشین که پرواز نمی کند! یا اگر یک عروسک در بازی نقش خواهر او را داشت و کودک او را پرت کرد، ما در بازی محدودش نمی کنیم؛ فقط به او میگوییم تو از خواهرت ناراحتی ولی پرت کردن، زدن و آسیب رساندن به دیگران کار خوبی نیست. یعنی در بازی از منع و محدودیت ها چشم‌پوشی می کنیم؛ ولی در زندگی واقعی اجازه این کار به او نمی دهیم.
تکنیک های بازی درمانی
بازی درمانی تکنیک های کاربردی بسیاری دارد که در ادامه به برخی از مهم ترین های آن خواهیم پرداخت:
تکنیک «بان»
تکنیک یا قانون بان می گوید ما در بازی درمانی باید رفتار، آرزو یا احساس بچه را به او باز تاب می دهیم. یعنی اینکه والدین احساس کودک را با جملاتی مثل « تو الان عصبانی هستی که نمی تونی در بطری آب را باز کنی؟» یا « تو خسته شدی از این که هرچی عروسک را می ذاری روی صندلی، می افته»یا « تو الان داری فکر می کنی...»یا « میدونم تو الان ترسیدی...» برای او بیان می کنند و با این کار به کودک احساس لذت بخش درک شدن را می دهند؛ یعنی همان کاری که ما در مهارت همدلی انجام می دهیم. ما در دنیای طبیعی، مانند دنیای بازی حتما باید این انعکاس را داشته باشیم؛ یعنی ابتدا احساسات کودک را به او بازتاب می دهیم و مثلا وقتی او عروسکی که در دنیای بازی نقش خواهر او را دارد، کتک می زند، به او می گوییم: « من می دونم تو از دست خواهرت عصبانی هستی» و بعد محدودیتی را برای او وضع می کنیم. به این شکل که در ادامه به او می گوییم: «ولی ما نباید کسی رو بزنیم.» در مرحله سوم نیز ما در همان بازی جایگزین مناسبی برای آن رفتار اشتباه تعیین می کنیم. مثلا اینکه به کودک می گوییم بیا با هم خمیر بازی کنیم یا غذا بپزیم.
تکنیک«30 ثانیه انفجار توجه »
این تکنیک را نیز ابتدا در بازی درمانی و سپس در زندگی واقعی اجرا می کنیم. این تکنیک مربوط به مواقعی می شود که شما در حال تلفن حرف زدن و کار کردن هستید، کودک شما نیاز به توجه دارد و به سمت شما می‌آید. شما باید تلفن را بگذارید کنار و به مدت 30 ثانیه انفجاری با بغل کردن و بوسیدن و .... به آن کودک توجه کنید؛ یعنی به او نشان دهید که به او توجه دارید. این کار اصلا بچه را لوس نمی کند ؛ بلکه توجه کافی را به او می دهد و خیلی از مشکلات بچه ها از این طریق حل می شود.
تکنیک «والدین ترموستاتی»
ما دو نوع والدین داریم: والدین ترموستاتی و والدین ترمومتری. همه والدین باید یاد بگیرند که والدین ترموستاتی باشند؛ یعنی با احساسات یا هیجانات فرزندان، احساسات و هیجانات آنها تشدید نشود؛ به این معنا که هر وقت که فرزند ما یا حتی همسرمان هر نوع هیجانی را از خود بروز داد، به جای اینکه احساس او را تشدید کنیم، آن را بازتاب دهیم. مثلا وقتی که فرزند شما یک خوراکی ای می خواهد که موقع خوردنش نیست و شما به او نمی دهید.
فرزند شما گریه می کند و جیغ می زند. اگر شما هم داد بزنید، یعنی آن هیجان را تشدید کرده اید که در اصطلاح ما به آن واکنش ترمومتری می گوییم ولی اگر والدین به جای داد زدن، آرامش خود را حفظ کنند و احساس او را درک کنند. به فرزند خود بگویند می فهمم که تو الان عصبانی هستی، با تغییر موضع فرزند خود مواجه می شوند. در واقع کار ترموستات این است که وقتی دما افزایش پیدا کرد، آن را کاهش می دهد؛ برعکس درجه ترمومتر یا دماسنج با افزایش دما بالا می رود.
اما چگونه تمرین کنیم که والدین ترموستاتی باشیم؟ یک جدول پایش درست کنید و به مدت یک هفته از آن استفاده کنید. این جدول سه قسمت دارد. موقعیت ،بازتاب احساس توسط والد و واکنش کودک. در این جدول موقعیت هایی را که اتفاق افتاده، بنویسید. مثلا بلند و با پرخاشگری حرف زدن، دعوا با خواهرش، یا اینکه فرزند ما نمی‌خواهد به مدرسه برود؛ یا به سختی از خواب بیدار می شود و غر می زند. تهیه این جدول و پایش این موقعیت‌ها و بازتاب های مناسب، سبب می شود آن تغییرات رفتاری که در درون فرزند ما در حال شکل‌گیری است، متوجه شویم.
تکنیک« 10 کلمه»
اگر با 10 کلمه یا کمتر نتوانستید حرفی را به بچه ها بگویید، آن را به زبان نیاورید؛ چرا که بچه ها سردر گم می‌شوند و مفهوم اصلی لابلای آن کلمات اضافی گم می شود.
تکنیک« بغل یا بوسه ساندویچی»
برای اینکه بچه ها امنیت، آرامش و احساس راحتی را از هر دو والد به طور همزمان بگیرند، تکنیکی به نام بغل یا بوسه ساندویچی مطرح می شود. به این شکل که پدر و مادر همزمان از دو طرف کودک، او را به یکباره بغل کنند و ببوسند و آن بچه احساس بسیار خوشایندی خواهد داشت که این همه عاطفه ، توجه و محبت را به یکباره از هر دو والد دریافت کرده است.
تکنیک «دونات»( پیراشکی)
در این تکنیک، ما به والدین یاد می دهیم که همیشه رابطه مهم تر از مشکل است. یعنی اینکه ما وقتی می‌خواهیم دونات بخریم به خود دونات و موادش توجه می کنیم نه به شکل ظاهری آن که حلقه خالی وسط را دارد یا نه؟ یعنی وقتی ما رابطه خود با فرزندمان را بهبود ببخشیم، مشکل هم رفته رفته حل خواهد شد.
تکنیک «ماسک اکسیژن»
همانطور که ما در سوانح هواپیما و ... اول ماسک اکسیژن خودمان را باید بزنیم و بعد به دیگران ماسک اکسیژن بدهیم، در این تکنیک هم اولویت اول، والد است. یعنی تا والد حال خودش خوب نباشد، نمی تواند حال دیگری را خوب کند. پس ابتدا باید خودمان در شرایط خوبی از لحاظ عاطفی و سلامت روان باشیم تا بتوانیم مشکل فرزندمان را حل کنیم.
تکنیک «به غریق، شنا یاد نده»
این تکنیک به والدین آموزش می دهد که همان طور که ما نمی توانیم به شخص در حال غرق شدن، شنا یاد بدهیم، آموزش دادن و نصیحت کودکی که عصبانی و خارج از کنترل است یا در حال کار اشتباهی است، نادرست است وباید آموزش را به زمان مناسب دیگری موکول کنیم. در لحظه ای که برای بچه مشکلی پیش آمده، تنها کاری که والدین باید انجام دهند، آرامش دادن به کودک است؛ به این شکل که به او بازتاب احساس دهند تا متوجه شود که او را درک می کنند و بعد از آن در یک فرصت مناسب به او آموزش های لازم داده شود./ ایران‌آنلاین
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: بازی درمانی فرزند خود تکنیک ها تو الان بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۵۴۷۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گلایه والدین از افزایش قیمت برخی برند‌های شیرخشک
برخی از نوزادان به دلایل گوناگون از شیر مادر تغذیه نمی‌کنند و وقتی شیرخشک غذای اصلی نوزادان می‌شود والدین دغدغه تهیه آن را دارند. به گفته شهروند خبرنگار ما این روز‌ها افزایش یکباره قیمت برخی از برند‌های شیرخشک مانند شیرخشک آپتامیل پپتی والدین را نگران کرده است.
شیرخشک آپتامیل پپتی مناسب کودکانی است که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند به همین جهت با افزایش قیمت مشکلات والدین دوچندان شده است.
شهروند خبرنگار ما با ارسال پیام از مسئولان درخواست رسیدگی کرد.
متن پیام شهروند خبرنگار
باسلام و ادب؛ امروز رفتم شیرخشک تهیه کنم شیرخشکی که تا آخر فروردین قیمتش ۵۰ هزار تومان بود به یکباره ۱۰۰ هزار تومان شده است خواهش میکنم افزایش قیمت یکباره شیرخشک را پیگیری کنید. فرزند من، چون به پروتئین گاوی آلرژی دارد به ناچار باید شیرخشک آپتامیل پپتی بدهم.
برای یادگیری اصول تصویربرداری خبری به صفحه «آموزش تصویربرداری برای شهروندخبرنگاران» مراجعه کنید.
باشگاه خبرنگاران جوان شهروند خبرنگار شهروند خبرنگار
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور