سلامت روان؛ حلقه مفقوده بحران‌ها
تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۵۸۹۹۹
ایران یکی از ۱۰ کشور اصلی بلاخیز دنیاست و بنابر آمار، در سال‌های اخیر بیش از ۱۸۰هزار نفر در این بلایا کشته شده‌اند. حالا بماند که اگر فوتی‌های ناشی از بحران‌های همه‌گیری هم به آن افزوده شود، این آمار به مراتب افزایش می‌یابد.
در بلایای طبیعی و بحران‌های همه‌گیری همچون کرونا آسیب‌های روانی به افراد مانند کوه بزرگ یخی است که قسمت بیشتر آن زیر آب قرار دارد و دیده نمی‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برای جبران بحران‌های غیرمترقبه و همچنین بحران‌های همه‌گیری باید کاری کرد. کسی که آسیب می‌بیند باید در شهر و روستای خود در کوتاه‌ترین زمان ممکن به روان‌شناس دسترسی داشته باشد. اما با وجود حدود هزار روان‌شناس رسمی در هر استان متأسفانه مسئله سلامت روان همچنان یک مسئله حاشیه‌ای در کشور است.
بحران مدیریت در بحران
حمید پور شریفی، دانشیار دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با اشاره به اهمیت ارائه خدمات روان‌شناختی در شرایط بحرانی، به ما می‌گوید: افرادی که دچار بحران می‌شوند و یا در شرایط بحرانی قرار می‌گیرند به‌ویژه در حوادثی مثل زلزله، سیل و یا موارد مشابه آن، دچار اضطراب حاد می‌شوند که اگر خدمات روان‌شناختی بهنگام دریافت نکنند این اضطراب به اختلال PTSD (اختلال اضطراب پس از حادثه روانی) تبدیل می‌شود که آثار آن تا سال‌ها و حتی در مواردی تا پایان عمر ادامه دارد و تا حد قابل توجهی از کیفیت زندگی افراد مبتلا می‌کاهد و موجب بروز مشکلات جدی در شرایط اجتماعی یا محیط کار و روابط افراد می‌شود. همچنین در توانایی فرد برای انجام وظایف روزمره اختلال ایجاد می‌کند. اما اگر مداخلات روانشناسی به‌موقع انجام شود، احتمال تبدیل استرس حاد به اختلال PTSD کاهش می‌یابد.
این دکترای روانشناسی سلامت در پاسخ به این پرسش که چرا در کشور ما ارائه خدمات روانشناسی در شرایط بحرانی مورد توجه قرار نمی‌گیرد، می‌افزاید: این‌طور نیست. کشور ما سوابق بسیار خوبی در ارائه خدمات روان‌شناختی در حوادثی نظیر زمین لرزه بوئین زهرا، زمین لرزه بم و آتش‌سوزی پلاسکو داشته است به‌گونه‌ای که در زمین لرزه بم، ایران همه دستورالعمل‌های روان‌شناختی سازمان بهداشت جهانی را رعایت کرد و مورد تقدیر قرار گرفت.
پورشریفی با بیان اینکه از زمان وقوع زمین‌لرزه بم
تاکنون همواره در همه حوادث غیرمترقبه اکیپ‌های روانشناسی حضور داشته‌اند، می‌گوید: یکی از مشکلات اساسی تیم درمان روان‌شناختی برای حضور در مناطق حادثه‌دیده به منظور ارائه خدمات روان‌شناختی بهنگام ناهماهنگی بین مجموعه‌های خدمت‌رسان است که موجب بروز کمبودهایی در این زمینه می‌شود.
به گفته وی متولی اصلی سلامت روان برای مداخله در شرایط بحرانی، دفتر سلامت روانی وزارت بهداشت است اما با توجه به اینکه دفتر سلامت روان وزارت بهداشت ظرفیت‌های محدودی دارد و از آنجا که هماهنگی‌های بین‌بخشی پیش از وقوع بحران صورت نمی‌گیرد، وقتی منطقه‌ای از کشور دچار بحران می‌شود زمان قابل توجهی صرف این هماهنگی‌ها می‌شود و در واقع با مدیریت بحران مواجه می‌شویم که ممکن است مانع ارائه خدمات بهنگام روانشناسی شود.
آموزش سلامت روان در حاشیه قرار دارد
وی در خصوص اهمیت ارائه خدمات روان‌شناختی در بحران‌های همه‌گیری نظیر کرونا نیز می‌گوید: شرایط همه‌گیری با حوادث غیرمترقبه متفاوت و نوع خدمات آن متفاوت است، ضمن آنکه در بحران‌های پاندمی تعداد افراد نیازمند دریافت خدمات روانشناسی بسیار بیشتر از تعداد افراد حادثه‌دیده در حوادث غیرمترقبه و نوع ارائه خدمات نیز متفاوت است. خدمات روان‌شناختی در بحران‌های همه‌گیری در قالب آموزش ارائه می‌شود و از آنجا که بودجه اختصاص یافته به آموزش سلامت در کشور همواره محدود است همان مقدار محدود نیز صرف سلامت جسمی و درمان و نگهداری بیماران نیازمند بستری در بیمارستان‌های اعصاب و روان می‌شود و در واقع بودجه‌ای برای خدمات پیشگیرانه در نظر گرفته نشده است. ما برای همه‌گیری کرونا می‌توانیم از دستورالعمل‌های آموزشی جامع‌نگر، حمایتی و پیشگیرانه استفاده کنیم تا با افزایش سطح انسجام روانی افراد از بروز اضطراب، افسردگی و سایر اختلالات روانی در جامعه پیشگیری شود و در واقع هر مبلغی که امروز برای این مهم هزینه کنیم به معنای صرفه‌جویی ۱۰ برابر آن است که به نوعی سرمایه‌گذاری در حوزه درمان محسوب می‌شود.
ضرورت پوشش بیمه‌ای خدمات روانشناسی
پورشریفی اضافه می‌کند: پوشش بیمه‌ای خدمات روان‌شناختی یک نیاز بسیار ضروری است که متأسفانه تاکنون تحقق نیافته است و چشم‌انداز روشنی نمی‌توان برای آن تصور کرد؛ بخشی از این موضوع به دلیل کسری بودجه است که شورای عالی بیمه را دچار تردید کرده، اما بخشی نیز مربوط به عملکرد سازمان نظام روانشناسی است. زیرا شورای عالی بیمه انتظار دارد سازمان نظام روانشناسی، خدمات روانشناسی زیر پوشش بیمه را طبقه‌بندی و مشخص کند توسط کدام گرایش روانشناسی باید ارائه شود که تاکنون این مهم تحقق نیافته است. بنابراین اگر قرار باشد خدمات روانشناسی زیرپوشش بیمه قرار گیرد ابتدا باید مرزهای صلاحیت ارائه خدمات و اینکه دانش‌آموختگان کدام گرایش‌ها می‌توانند خدمت ارائه دهند و همچنین خدمات روانشناسی که نیازمند است زیرپوشش بیمه قرار گیرد، توسط سازمان نظام روانشناسی مشخص شود، سپس از شورای عالی بیمه انتظار داشته باشیم این خدمات را زیر پوشش بیمه قرار دهد.
تعرفه خدمات روانشناسی کمتر از تعرفه‌های پزشکی
وی در خصوص تعرفه‌های خدمات روانشناسی نیز می‌گوید: تعرفه خدمات روانشناسی در مقایسه با تعرفه خدمات پزشکی بسیار پایین است، اما سوء تفاهم از آنجا پیش می‌آید که تعرفه خدمات روانشناسی بر اساس ۴۵ دقیقه تعیین می‌شود، در حالی که متخصصان حوزه پزشکی در همان ۴۵ دقیقه چندین بیمار را ویزیت می‌کنند و اگر مجموع درآمد یک فوق لیسانس حرفه‌ای روانشناسی را که معادل پزشک عمومی است با درآمد یک پزشک عمومی و درآمد یک PHD روانشناسی که معادل پزشک متخصص است را با این گروه مقایسه کنیم، خواهیم دید دریافتی روانشناسان به مراتب کمتر از پزشکان است. با این حال بالا بودن هزینه‌های روانشناسی برای درمان‌جویان قابل درک است چرا که در بسیاری از موارد درمان‌های روان‌شناختی نیازمند جلسات درمانی متعدد است که هزینه تمام شده برای بیمار را سنگین می‌کند و با آنکه تعرفه خدمات روان‌شناختی در ایران در مقایسه با سایر کشورها به‌ویژه کشورهای توسعه یافته ارزان‌تر است ضرورت دارد تعرفه‌های خدمات روان‌شناختی در کشور ما، مانند سایر کشورها زیر پوشش بیمه قرار گیرد تا امکان استفاده از این خدمات برای عموم مردم فراهم شود.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: آسیب های روانی مدیریت بحران ارائه خدمات روان شناختی خدمات روان شناختی بحران های همه گیری تعرفه خدمات روان خدمات روان شناسی شرایط بحرانی پوشش بیمه قرار روان شناسی خدمات روان سلامت روان زمین لرزه بحران ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۵۸۹۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سلامت روانی، اخلاقی و اجتماعی از وجوه مهم سلامت
به گزارش خبرگزاری مهر، سردار سعید منتظرالمهدی در یادداشتی به مناسبت هفته سلامت آورده است: یکی از ارکان اصلی خوشبختی و بهروزی، «سلامت» است. چه، با برخورداری از تراز بالای صحت و سلامت است که می‌توان برای تحقق اهداف ریز و درشت زندگی و بیشینه سازی شادابی و موفقیت، گام فراسو نهاد و جهد و جد روزافزون نمود. لیکن، نباید از یاد برد که قلمرو و حیطه سلامت هرگز در سطح «سلامت جسم» محدود نمی‌ماند بلکه حیطه‌های پر اهمیت دیگری را نیز در بر می‌گیرد که از آن میان سه حیطه دیگر سلامت، یعنی «سلامت روان»، «سلامت اخلاق» و «سلامت اجتماعی» درخور توجه فزون‌تری هستند (نیازی به یادآوری نیست که این چهار حیطه سلامت پیوند وثیق و جدایی ناپذیری با یکدیگر دارند و لاجرم زوال یا نقصان هریک قادر است آن سه دیگر را دستخوش کژکارکردی کند).
چنانچه از حیث یادآوری و بیش و کم از منظر امروزی بخواهیم تعریفی بس مختصر از این چهار حیطه سلامت به دست دهیم چنین می‌توان گفت که جسم آنگاه سالم است که بتوان بی هیچ محدودیتی از همه ظرفیت و توان آن برای «نیکو زیستن» بهره جست، روان نیز زمانی در سلامت است که نه تنها در دام هیچ «تعارض» آشفته ساز و نشانگان ملال انگیز و تنیدگی آشوبناکی گرفتار نشده باشد بلکه لبریز سُرور و وجد و خرسندی و پیوسته در تعالی و پویایی باشد. به همین قیاس سلامت اخلاقی نیز به حالتی اطلاق می‌شود که ذهن و ضمیر فرد عاری از «احساس گناه» باشد؛ آشکار است که لازمه فراچنگ زدن چنین خلق و حالتی آن است که فرد در کنش و منش و بینش خود، «فضایل اخلاقی» (نظیر صداقت، عدالت، اصالت، امانت و جز آن) را فرو نگذارد و برای بیشینه سازی آنها پیوسته بکوشد. سر انجام، مراد از «سلامت اجتماعی» آلوده نشدن به آسیب‌های مختلف از یک سو و داشتن ارتباط و تعامل «شفابخش» با جمع و جامعه از دیگر سو است.
ناگفته پیداست که یک دوجین عامل را می‌توان نشان کرد و نشان داد که بر هر یک از این چهار حیطه سترگ سلامت تأثیر می‌گذارند. اما، تردیدی نمی‌توان کرد که در این میان سهم و نقش خانواده برجسته‌تر است. چون همانگونه که می‌دانیم در خانواده است که «اندیشه» شکل می‌گیرد، «شخصیت» فرا می بالد، «منش» نضج می‌یابد، «نگرش به خویشتن» پایه‌ریزی می‌شود و «نحوه رفتار» در برابر پدیده‌ها و در شرایط مختلف، سمت و سو داده می‌شود.
حال این پرسش در برابر ما عرض اندام می‌کند که کدام خانواده قادر است تراز و میزان هر یک از چهار نوع سلامت را ارتقا دهد و مانع از فرو شدن در «بیماری» و نقصان سلامت شود؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان انبوهی شاخص و ملاک را برای «خانواده سلامت محور» و «سالم پرور» فهرست کرد. لیکن به باور من از آن میان شاخص‌های زیر اهمیت بیشتری دارند:
۱. سبک زندگی برخوردار از تحرک بهینه (۶۰ دقیقه در روز)، بهداشت مطلوب، چک آپ دوره‌ای، تفریح به موقع و تغذیه مناسب. چنین سبکی نه تنها به سلامت جسم یاری می‌رساند بلکه سلامت ذهن و روان را نیز مضاعف می‌کند.
۲. پیروی از الگوی گفت و گوی سازنده برای از میان راندن تعارضات ناگزیر زندگی. در چنین خانواده‌ای کمتر مشاجره و منازعه و مجادله دیده می‌شود. چه، اینگونه خانواده‌ها زبان و کلام را در جهت «مفاهمه» و مصالحه به کار می‌گیرند و با گفت و شنود به موقع مانع از سایه انداختن تعارضات و مسائل حل نشده بر ساحت جان و روان می‌شوند.
۳. افزایش مستمر ذخیره شناختی. در خانواده سلامت محور مطالعه و یادگیری رفتاری رایج و مستمر است و لاجرم اعضای اینگونه خانواده‌ها پیوسته دانایی خود را افزایش می‌دهند و اندیشه خود را زیبا و غنی می‌سازند. آنان همچنین می‌کوشند تا «دانش» خود را به «خِرد» تبدیل سازند و آن را در کنش و عمل خود به کار بندند. ناگفته پیداست که پیامد دانایی، خردمندی و «اندیشه زیبا» خوشامدگویی مستمر به زیبایی‌های بیکران زندگی و شادابی و شورمندی جسم و روان است.
۴. فضیلت مند زیستن. در خانواده سالم پرور و سلامت محور به فضائل اخلاقی نه تنها در «گفتار» بلکه در «کردار» ارج نهاده می‌شود. به همین سبب اینگونه خانواده‌ها اغلب با خود و دیگران «در صلح» و آرامش هستند.
۴. برخورداری از روابط و پیوندهای اجتماعی خرسند ساز. چنین پیوندی نوعی «حمایت اجتماعی» است که همچون «سپری نیرومند» از اعضای خانواده در برابر سختی‌ها و رنج‌های ناگزیر زندگی حفاظت می‌کند (یادمان باشد که در جهان بودن یعنی با دیگران بودن).
خلاصه آنکه، خانواده سلامت محور «زندگی زیسته» سالمی دارد و لاجرم احساس خوشبختی و بهروزی و شادابی آن پیوسته در حال افزایش است.
کد خبر 6090072
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند