به نقل از «ایرنا»

نقش عوامل اجتماعی در رشد و جامعه‌پذیری کودکان

تاریخ انتشار: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۷۰۴۹۱

رشد اجتماعی به عنوان بخش مهمی از فرآیند تحول اثرات مثبت و منفی بسیاری بر سلامت روان کودکان دارد. نخستین سال های زندگی کودک به علت سرعت بالای رشد، یادگیری و تجربیاتی که پایه و اساس یادگیری های دوره های بعد به شمار می رود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بسیاری از روانشناسان براین باورند که رشد ناکافی مهارت های اجتماعی نقش بسزایی در ناکامی و شکست های آتی کودکان دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کودکانی که توانایی های ضروری برای کارکردهای بین فردی موثر را یاد نگرفته اند؛ پرخاشگر؛ تندخو و منزوی هستند و مورد تنفر دیگران قرار گرفته و توان همکاری موثر با دیگران را ندارند و به شدت در معرض خطرات جسمی، روحی و اخراج از مدرسه هستند.

رشد اجتماعی به عنوان بخش مهمی از رشد همه جانبه کودکان تأثیرات مثبت و منفی بر سلامت روان آنان برجای گذاشته و کودکان دارای رشد اجتماعی مناسب در پایداری رابطه، همیاری، اطاعت از قوانین، حساس بودن نسبت به دیگران و در صورت لزوم مهار احساسات منفی خود موفق تر عمل می کنند. هنگامی که این کودکان بزرگتر می شوند، قادر به برقراری روابط سالم با دیگران و مشارکت در فعالیت های گروهی بوده، روابط شادتری را تجربه می کنند و از احساس موفقیت بیشتری برخوردارند.

همچنین می توانند به حقوق و احساسات دیگران احترام بگذارند، از خواست های نامناسب دوری کنند و در صورت نیاز از دیگران درخواست کمک کنند. نشانه ها و جلوه های همدلی از اوایل کودکی ظاهر شده و به عنوان یکی از توانایی های هیجانی مهم در زندگی نقش اساسی ایفا می کند. همدلی در تعهدات بین شخصی و تعاملات، ایجاد دوستی و حفظ آن،  تنظیم رفتار اجتماعی، انسجام خانوادگی، حمایت والدین و پاسخگویی در روابط و ایجاد رفتارهای اجتماعی و حفظ روابط بین شخصی نوعی توانایی برای تجربه هیجان های دیگران فراهم می کند و به فرد امکان می دهد تا خود را با آنچه درباره وی احساس و فکر می کنند، هماهنگ سازد با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار و از وارد کردن آسیب به دیگران خودداری کند.

اهمیت این موضوع سبب شد تا پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در گفت وگو با «رضا پور حسین» روانشناس و نویسنده حوزه کودکان و مشاور خانواده این موضوع را از منظرهای مختلف بررسی کند.

والدین تنها مسوول مراقبت از کودکان نیستند

رضا پور حسین با اشاره به این موضوع که کودکی مهمترین مرحله رشد انسانی به شمار می رود، گفت: عمده توانایی ها و ظرفیت های روانی و ذهنی انسان در دوره کودکی ساماندهی می شود. سرعت رشد در مرحله کودکی خیلی زیاد است و به همین دلیل هر گونه غفلت درباره رشد کودک ممکن است به تاخیر در رشد وی بینجامد. کودکی سرشار از نیازهای سرشتی، روانی و اجتماعی و تربیت صحیح وی به معنای برآورده شدن نیازهای متنوع کودک است.

فردی که نقش برآورده شدن نیازها را دارد، مراقب است که نیازهای کودک را به موقع و به اندازه مرتفع سازد اما آنچه که مهم به نظر می رسد، این است که مراقبت از کودکان تنها بر عهده والدین نیست بلکه از نظر اجتماعی، مدرسه، مربی، رسانه، حاکمیت و نهادهای اجتماعی و فرهنگی نیز وظیفه برآورده شدن نیازهای کودک را دارند. متاسفانه وقتی صحبت از کودکی و نیازهای مرحله کودکی مطرح می‌شود، عموما والدین را مخاطب قرار می‌دهند در حالی که میزان قابل توجهی از نیازهای روانی کودک در زمینه اجتماعی مرتفع می شود. رشد و شکل گیری شخصیت کودکان بستگی به توجه به نیازهای جسمی و روانی کودک دارد. این توجه برای کودک امنیت روانی و آرامش درون ایجاد می‌کند. با این حساب، امنیت روانی و توجه به نیازهای کودکی زمینه رشد شخصیت وی را حاصل می کنند.

آسیب های ناشی از عدم توجه به شخصیت «به هنجار» کودک

این روانشناس کودک با بیان این نکته که در مسیر تحول روانی کودکان، آسیب های جسمی، روانی و اجتماعی هم به وجود می آیند، اظهار داشت:  وقتی به شخصیت  «به هنجار» کودکی توجه نشود، انواع اختلالات روانی و رفتاری مانند اختلال سلوک، افسردگی، اضطراب فراگیر، بزه، جرم و ناسازگاری های روانی در او شکل می گیرد و طبیعی است که این مشکلات در سال های بعد زندگی اجتماعی او را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. از سوی دیگر شخصیت رشد یافته و در حال تکامل کودک توجه جدی می‌طلبد. این توجه به معنای پاس داشتن حقوق کودکی، توجه به نیازهای وی، فراهم سازی زمینه های آرامش، کوشش برای رشد شناختی و روانی در کنار رشد جسمانی کودک و ده‌ها اقدام دیگر که همگی وظیفه والدین و دولت است.

اهمیت حمایت های قانونی و اجتماعی در قبال کودکان

پور حسین در ادامه افزود: در زمینه جلوگیری از خشونت های خانوادگی، خلأ قانونی وجود دارد و مدت ها است که در این زمینه اقدام قابل توجهی صورت نگرفته، به گونه ای که کودکان به نوعی بی پناه هستند و نمی توانند از حمایت های قانونی و اجتماعی بهره مند شوند. تضمین برای سلامت کودکان و حتی از میان بردن زمینه‌های آسیب های اجتماعی و روانی بسیار مهم است در صورتی که این موضوع و توجه به مرحله کودکی در ذهن مسوولان درجه کمی از دغدغه را تشکیل می دهد.

در حالیکه سرمایه گذاری بهداشت روان بر کودکان و کوشش در جهت رفع نیازهای آنها در سایه قوانین تصریح شده است.  در واقع این موضوع سرمایه گذاری در جهت سلامت روان جامعه به شمار می‌رود، ضمن اینکه جدا از مسایل مربوط به آسیب‌های اجتماعی، کودک یک انسان است و فردی حق ندارد در مسیر رشد بهنجار جسمانی، روانی، هیجانی و اجتماعی وی اختلال ایجاد کند.

مبلمان شهری به‌مثابه ابزار تفریحی و آموزشی

این مشاوره خانواده با اشاره به اینکه باید در فضاهای شهری تدابیر لازم جهت استفاده از کودکان اتخاذ شود، گفت: کودکان برای بازی، فعالیت و تحرکات خود نیاز به فضا دارند و به طور عموم فضاهای خانگی توسط لوازم غیر ضروری اشغال شده است که در این صورت فضایی برای فعالیت و تحرک کودک وجود ندارد. نتیجه این تنگناها، پرخاشگری و اضطراب های کودکی است. طراحی فضا و مبلمان شهری می‌تواند به‌عنوان ابزاری آموزشی برای کودکان قلمداد شود.  رشد کودک در سال های ابتدایی زندگی، از عوامل بسیاری تأثیر می پذیرد. فعالیت و بازی، یکی از ارکان اصلی رشد و یادگیری هر کودک است که در ارتباط با فضا و محیط، رشد شخصیتی و اجتماعی او را شکل می دهد. از این رو در طراحی فضاهای مناسب برای کودکان از جمله اتاق آنان، شناخت روحیات و علاقه مندی های نونهالان اهمیتی خاص پیدا می کند. طراحی فضای منطبق با شرایط کودکان به طور قطع بستگی به شناخت کافی از ویژگی های رشد آنان دارد.

لزوم توجه به رشد روانی کودک در سطح کلان

پور حسین در پایان تصریح کرد: موضوع رشد روانی کودک و جلوگیری از آسیب های روانی به کودک  باید خود را در برنامه‌های کلان، سرمایه‌گذاری‌ها،  قوانین و اسناد نشان بدهد. لازم است که از همان ابتدای تولد فرزندتان بتوانید فضای عاطفی و صمیمانه مناسبی را برای او به وجود بیاورید. این ارتباط با شکل دادن سبک‌های دلبستگی ایمن در فرزندتان می‌تواند در کیفیت روابط عاطفی آینده فرزندتان نیز تأثیرگذار باشد.  بنابراین یادآوری روز کودک بهانه مناسبی است تا همگان با پرهیز از افراط و تفریط در برنامه ریزی برای شادی، مهارت آموزی و آموزش کودکان، برای رشد و تعالی هرچه بیشتر آنان تلاش کنیم چراکه آینده درخشان ایران در گرو شکوفایی استعداد نسل آینده کشورمان خواهد بود.

برچسب‌ها آسیب های اجتماعی کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان انجمن سلامت خانواده ایران

منبع: ایرنا

کلیدواژه: آسیب های اجتماعی کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان انجمن سلامت خانواده ایران آسیب های اجتماعی کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان انجمن سلامت خانواده ایران روانی کودک پور حسین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۷۰۴۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بازی برای کودکان خیلی مهم است اما جایگاه ادبیات هم حفظ شود

لاله جعفری نویسنده حوزه کتاب کودک، درباره وضعیت کتاب کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: خوشبختانه امروز طیف وسیعی از کتاب‌ها در بازار نشر وجود دارد اما در مقابله با تالیف‌های خارجی که مخاطب زیادی دارند نویسندگان ایرانی کار سختی پیش رو دارند چون باید به نحوی بنویسند تا بچه‌ها فقط به دنبال کتاب‌های ترجمه نروند و به دنبال تالیفات داخلی نیز باشند.

وی افزود: همچنین گستردگی سبک‌های ادبی در حوزه کودک زیاد است و تنوع خوبی وجود دارد. ما داستان‌های تخیلی، ترسناک، طنز، علمی و… را داریم و این تنوع باعث می‌شود تا بچه‌ها به طرف کارهای تألیفی جذب شوند. البته که هنوز فاصله بسیاری با آثار خارجی داریم، چرا که گرانی کاغذ و چاپ باعث شده تا ناشران محدودتر کار کنند و این محدودیت‌ها برای نویسندگان نیز به‌وجود می‌آید. امیدوارم این مشکلات حل شوند و آثار تألیفی در کنار ترجمه بچه‌ها را به سمت خود جلب کنند.

نویسنده کتاب «چوم چوم» درباره یافتن ایده برای نگارش و همراهی با کودک امروز گفت: سعی می‌کنم تجربه‌های میدانی زیاد داشته باشم و با بچه‌ها کار کنم. حواس پنجگانه خود را در مواجه با بچه‌ها تقویت کنم. در پارک، خیابان، مترو و هر جایی‌که کودکی می‌بینم شش دانگ حواسم را جمع کنم تا ببینم عکس‌العملش در مقابله با مسائل چگونه است و سعی می‌کنم ایجاد ارتباط کنم و ببینم مدل حرف‌زدن‌شان تا چه اندازه نسبت به بچه‌های دوره خودمان تغییر کرده است. در کنار این مشاهده میدانی سعی می‌کنم کتاب‌های پرفروش دنیا را بخوانم و نکات قابل توجه آن را درک کنم. از سوی دیگر تلاش می‌کنم تا در فیلم‌ها، انیمیشن‌ها یا حتی بازی‌های رایانه‌ای جستجو کنم ببینم آثار پرطرفدار چه نکاتی به همراه دارند که بچه‌ها به سمت آن‌ها جلب می‌شوند.

جعفری به چگونگی ترغیب بچه‌ها برای مطالعه و فرهنگ‌سازی در راستای مطالعه گفت: بازاریابی مهم‌ترین مساله است. تبلیغات اثر بسیار زیادی دارد و فکر می‌کنم رسانه‌ها حرف اول را در این میان می‌زنند. امروز بین دو فیلم برای پخش، رقابت و تبلیغات گسترده‌ای وجود دارد، چه در شبکه‌های داخلی و چه فارسی زبان خارجی؛ در حالی‌که برای کتاب ما هیچ تبلیغی نداریم. فکر می‌کنم سهل‌الوصول‌ترین راه، همین تبلیغ است. هرچند که هزینه‌بر است، اما رسانه‌های داخلی مانند تلویزیون، به نوعی جزو مایملک مردم ایران به شمار می‌آید و باید از آن استفاده شود. ما در طول روز همه نوع تبلیغی در رسانه می‌بینیم، غیر از کتاب.

وی ادامه داد: از سویی فکر نمی‌کنم در مدارس هیچ تمرکزی روی این مسئله وجود داشته باشد. این اتفاق در حالی است که بیشترین زمان را فرزندان ما در مدرسه و در کنار هم می‌گذرانند و می‌توان برای آن‌ها ساعت مطالعه، یا زنگ کتاب تعریف کرد و به هزار نوع، نه به شکل خشک و اجباری بلکه با بازی و سرگرمی تبلیغ کتاب کرد تا فرهنگ مطالعه در میان بچه‌ها ایجاد شود.

این‌نویسنده گفت: ناشران به دنبال کتاب‌هایی همراه با بازی و سرگرمی هستند و وجه بازی برای‌شان غالب است. درست است که بازی نقش مهمی در زندگی کودک دارد، اما ادبیات نیز جایگاه خودش را دارد و باید این جایگاه حفظ شود. ناشران مجبور هستند برای فروش کتاب دست به هر کاری بزنند و کالایی تولید کنند که روی دست‌شان نماند. اما کتاب‌هایی که ادبیات خالص هستند و به جشنواره‌های داخلی و خارجی راه پیدا می‌کنند هر روز کمرنگ و کم‌تعداد شده‌اند و این را من از سفارش‌هایی که به خودم ارائه می‌شود، می‌بینم. ناشر از من می‌خواهد که سری کاری کنم در حالی که باید بذر آگاهی در ذهن کودک کاشته شود و این با یک اثر خوب اتفاق می‌افتد، اما امروز این گونه نیست. وی در پایان گفت: امیدوارم شرایطی فراهم شود تا نویسنده آنچه که دلش می‌خواهد را بنویسد و تنها سفارشی کار نکند.

کد خبر 6090973 زینب رازدشت تازکند