با اعتیاد کودکان به موبایل و تلویزیون چه کنیم؟
تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۸۱۸۸۴
صراط: حتما دیده‌اید که برخی از کودکان به یک بازی موبایلی و یا یک برنامه تلویزیونی و کارتونی وابستگی عجیبی دارند و از دیدن و بازی کردن چندباره نه تنها آن احساس خستگی نمی‌کنند و حتی میل بیشتری هم به آن پیدا می‌کنند. در بسیاری از موارد این وابستگی موجب آسیب‌های متعددی در برنامه‌های روزانه کودک و همچنین سلامتی روحی و جسمی او خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، در این گزارش خانم زینب سبزعلی روانشناس و مشاور کودک و نوجوان درباره معضل اعتیاد کودکان به برنامه‌های تلویزیونی و بازی‌های موبایلی می‌گوید.
اول از همه به کودکمان فوری برچسب نزنیم!
ما در برخورد با هرقضیه‌ای نباید فوری برچسب اعتیاد بزنیم. در هر قضیه‌ای، چه من یک مادر باشم، چه متخصص باشم، قبل از بررسی‌های میدانی چه خوب است این برچسبی که «اعتیاد پیدا کرده»، «بچه‌ام افسردگی گرفته»، «پرخاشگر شده» و یا هر برچسب دیگری را سعی کنیم در مراوداتمان کم کنیم؛ حتی در ذهن خودمان! چون ما برچسب‌هایی که ذهنی به دیگران می‌زنیم، آسیب‌های بیشتری نسبت به حقیقت قضیه دارند.
و دومین مورد. باید سؤال مطرح کنیم. اول از همه بچه ما چه سنی دارد؟ گاهی اوقات خیلی از روانشناسان تأکید می‌کنند که اصلاً از یک سنی به قبل بچه نباید تلویزیون ببیند. یا مثلاً بعد از سه سالگی زمان تلویزیون دیدن بچه یک تا دو ساعت است و آن هم برنامه‌های خاص و چیزهایی که از طرف متخصصین و والدین تأییده شده‌است.
نشانه‌های کودکتان را دقیق بررسی کنید
اول از همه این است که همه فعالیت‌های دیگر زندگی‌اش را مختل می‌کند تا به این بپردازد. یعنی خواب و خوراکش به تعویق می‌افتد. یعنی اگر بچه ما خوابش تنظیم بوده و همیشه ساعت ۱۰ خسته می‌شده و می‌خواسته بخوابد ولی الان بعد از ساعت ۱۰ باز هم خواستار تماشای آن برنامه تلویزیونی است. یا اگر گرسنه است و ما می‌دانیم بچه‌مان گرسنه است ولی کودک غذا را به تعویق می‌اندازد تا بیشتر تماشا کند. یا حتی زمانی که می‌خواهد به فعالیت‌های دیگری هم بپردازد، دوست دارد همراه با آن برنامه تلویزیونی باشد.
دومین مورد این است که هر روز این بیشتر و بیشتر می‌شود. یعنی اگر مثلاً یکبار امروز برنامه را تماشا کرده، فردا دوست دارد دو بار تماشا کند، پس‌فردا سه‌بار و در طول هفته این مدام بیشتر و بیشتر می‌شود.
نکته بعدی که ما باید در نظر بگیریم تا متوجه شویم واقعاً بچه ما به یک چیزی معتاد شده‌است یا نه، بالاخص در مسائلی مثل استفاده از تبلت و گوشی و تماشای یک برنامه یا کارتون و...، این است که ما آن چیز را از بچه جدا کنیم. یعنی مثلاً گوشی یا تبلت را بگیریم یا زمان دیدن آن برنامه را محدود کنیم و بگوییم فقط یکبار حق داری این برنامه را ببینی و دفعه دومی وجود ندارد و فقط به او حق انتخاب بدهیم که مشخص کند چه زمانی می‌خواهد ببیند. اگر بدخلقی و پرخاش می‌کند، اگر بقیه فعالیت‌هایش را منحل می‌کند و غذا نمی‌خورد و خوب نمی‌خوابد و این حالات را دارد، آن موقع می‌توانیم نگران شویم و فکر کنیم حالا باید چکار کنیم.
*دقت کنید که هیچ‌وقت سر ترک یک عادت و یک رفتار نباید تکانشی و پرسرعت عمل کرد. باید بدانیم یک عادت در کودک ما یک دفعه ایجاد نشده‌است. همیشه به مرور زمان است که یک عادتی شکل می‌گیرد. به همان اندازه هم باید زمان صرف شود تا آن عادت غلط حذف و با یک عادت بهتر جایگزین شود. در هر زمینه‌ای به این تدریجی بودن همیشه حواسمان باشد. الان داریم درباره بچه‌ها و عادات و رفتارشان صحبت می‌کنیم، ولی راجع به خودمان هم همین‌طور است. برای مثال عرض می‌کنم یک نفر که اضافه وزن دارد را تصور کنید. یک شبه که اضافه وزن پیدا نکرده‌است! خب طبعاً در کاهش وزن هم باید به مرور و به تدریج وزنش را کم کند.
چه باید کرد؟
حد و اندازه تعریف کنید
برای این «باید چکار کنیم؟» اول از همه در فضای همدلی و گفت‌وگو با کودکمان قرار بگیریم و سعی کنیم که به او برای کم کردن تدریجی ساعت دیدن آن برنامه حق انتخاب بدهیم. یعنی به او می‌گوییم که تو دوست داری این کارتون را ببینی و این حق انتخاب را داری که در طول روز یکبار یا دوبار آن را تماشا کنی. زمان این یکبار یا دوبار را انتخاب کن که قبل از ناهار ببینی، قبل از شام ببینی و... . در فضای خانواده‌تان با انتخاب بچه این قضیه را کنترل کنید
پایبند قانونتان بمانید
بدانید اگر قانونی را وضع می‌کنید، همیشه به آن پایبند باشید. یک والد پایبند به قوانین از والدی که بیخودی دلسوزی می‌کند و بیخودی قوانینش را با دل‌رحمی کنار می‌گذارد، خیلی خیلی مناسب‌تر است. پس همیشه روی قوانینی که وضع می‌کنید، ثابت و استوار بمانید.
فعالیت جایگزین پیدا کنید
برای همه عاداتی که دوست داریم در کودکمان تغییر کند، مثلاً اعتیاد به گوشی، تلویزیون و برنامه‌هایش را نمی‌خواهیم باشد. باید یک جایگزینی برایش تهیه و تدوین شود. آن جایگزین در هر خانواده‌ای با هر فرهنگی و با هر اعتقادی می‌تواند متفاوت باشد. ولی نکته مهم این است که حتماً باید برای بچه جذاب باشد. می‌تواند در یک خانواده یا خرده‌فرهنگ، فعالیت بدنیِ بیشتر باشد. یعنی با بچه‌مان یک زمان اختصاصی برای آن بازی که او دوست دارد بگذاریم. یا هرچیزی که بچه انتخاب می‌کند و برایش جذاب است می‌تواند باشد. ممکن است الان بچه یک کارتونی دارد می‌بیند که به آن معتاد شده‌است، مثلاً به فرض انیمشین دختر توت‌فرنگی. این انیمیشن باغچه دارد، گل‌کاری می‌کنند و از این دست فعالیت‌ها. سعی کنید که یکی از این فعالیت‌ها را بگیرید و بگویید حالا ما می‌خواهیم دختر توت‌فرنگی باشیم. داخل باغچه بروید و برای خودتان یک دانه بکارید. این فعالیت‌ها را باید جایگزین بکنیم تا آن عادت کنار برود. در یک خرده‌فرهنگ دیگر این جایگزین می‌تواند خرده‌فرهنگ باشد، یا می‌تواند پارک رفتن باشد، یا تقویت مهارت‌های ریز حرکتی مثل پریدن یا بازی ماهیگیری کردن یا بازی‌های حرکتی و جذاب دیگری که ممکن است در خانواده شما وجود داشته باشد و شما تأییدش می‌کنید و بلدش هستید. همه این‌ها می‌توانند جایگزین آن رفتار و آن عادت شود.
همبازی
ارتباط و بازی با همسن و سالان در کودک مثل رفتن به مهدکودک و دوست پیدا کردن و بازی کردن با آنها می‌تواند از اعتیاد کودک به یک برنامه و یا فعالیت‌هایی مثل بازی با تبلت و یا موبایل را کاهش دهد.
تاثیرات تلویزیون روی کودکان
بررسی‌های خیلی زیادی صورت گرفته که بچه‌ها از چه سنی تلویزیون ببینند؟ اگر از سن پایین‌تر تلویزیون ببینند، چه عوارض و مشکلاتی دارد و چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد؟
در علم روانشناسی همواره روانشناسان توصیه می‌کنند که بچه‌های زیر دو سال اصلاً نباید تلویزیون نگاه کنند. بعد از دو سال هم حداکثر روزی دو ساعت تلویزیون ببینند. طبق تحقیقات و بررسی‌هایی که انجام داده‌اند متوجه شده‌اند که آن‌هایی که بیش از این تلویزیون تماشا می‌کنند یا در سن پایین‌تر درگیر تماشای تلویزیون می‌شوند، مشکلاتی برایشان ایجاد می‌شود. مثلاً اینکه دچار عادت‌های غذایی نامناسب می‌شوند، در مدرسه عملکردهای ضعیف‌تری ممکن است داشته باشند و این به این خاطر است که تلویزیون، این جعبه جادویی، با این همه رنگ و حرکت، خیلی لذت‌بخش است، مخصوصاً برای کودکان و باعث می‌شود در مغزشان تأثیرات بخصوصی گذاشته شود.
بطور مثال من به یاد دارم که در کتاب‌هایمان نوشته بودند بچه‌هایی که زیر دو سال مدت زیادی تلویزیون تماشا می‌کنند، در ۱۷ تا ۲۷ماهگی هفت الی هشت کلمه کمتر از همسن و سالان خودشان می‌توانند بیان کنند! و در سنین مدرسه قدرت توجه و دقتشان خیلی کمتر است. همین که باعث می‌شود عادات تغذیه‌ای نامناسب داشته باشند، فعالیت‌های فیزیکی‌شان هم کم می‌شود و این‌ها موجب چاقی و اضافه وزن می‌شود. باعث ترویج مصرف‌گرایی در بین بچه‌ها می‌شود. یعنی یک‌خوراکی یا وسیله‌ای چیزی می‌بینند و مداوماً آن را طلب می‌کنند. چون خیلی اوقات ما تلویزیون را برای بچه‌ها غیرانتخابی می‌گذاریم باشد، با این غیرانتخابی بودن ممکن است برنامه‌هایی را تماشا کند که اصلاً مناسب سنش نیست و این صحنه‌های خشن و فعالیت‌های خشونت‌آمیز باعث می‌شود که در مغزش تأثیر منفی ببیند. اگر هم ما می‌خواهیم بچه‌مان برنامه‌ای را در آن یک الی دو ساعت مجازش ببیند، سعی کنیم حتماً انتخابی باشد و مورد تأییدمان قرار بگیرد. خیلی اوقات دیدن صحنه‌هایی که حتی شاید برای بزرگسالان سطح خشونتش پایین است، در کودکان باعث ایجاد پرخاش و اضطراب می‌شود.
باید به سنین خاص هم توجه کنیم. بچه‌ها تز نوزادی تا دو سالگی طبق نظر پیاژه دنبال امنیت دربرابر ناامنی هستند. یعنی در ذهنشان بررسی می‌کنند که دنیا جای امنی هست یا نه، مادر فرد امنی هست یا نه. و وقتی که ما داریم محتوای خشونت‌آمیز به بچه می‌دهیم، خب بچه هم دنیا را جای ناامن و ترسناکی می‌بیند.
تلویزیون و تاثیرات جسمی روی کودکان
حالا علاوه‌بر مسائل روانی که داریم بررسی می‌کنیم، اگر بخواهم درمورد سلامت جسمی هم صحبت کنم، این حرکات سریع و این همه رنگ باعث می‌شود که چشم کودک زود خسته شود و موجب ظهور سردرد می‌شود. بررسی شده بچه‌هایی که در سنین پایین تلویزیون زیاد نگاه می‌کنند، در بزرگسالی احتمال دچار شدن به سردردهای میگرنی در آنها بیشتر است. مهم‌ترین چیز این است که بچه‌ها با تماشای زیاد تلویزیون فرصت انجام فعالیت‌ها و تمرینات حرکتی، چه ظریف و چه درشت را از دست می‌دهند. این فرصتی است که تمرین کنند تا بین چشم و دستشان هماهنگی ایجاد کنند. فرصت تمرین مهارت‌های ارتباطی و کلامی، رشد تفکر منطقی‌شان و همه این‌ها را بدلیل تصاویر سریعی که تلویزیون دارد از دست می‌دهند. حتی قدرت تخیلشان هم کاهش پیدا می‌کنند. چه بسا پرسیدن سؤال و دریافت پاسخشان هم به تعویق می‌افتد.
منبع: صراط نیوز
کلیدواژه: اعتیاد کودکان به فضای مجازی تلویزیون صراط باعث می شود اول از همه فعالیت ها آن برنامه یک عادت بچه ها بچه ما
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.seratnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «صراط نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۸۱۸۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پدر مددکاری اجتماعی ایران: تعطیل کردن نمایش خانگی دردی از بحران‌های اجتماعی دوا نمی‌کند
معضلات اجتماعی که دسته بزرگی از مسائل مختلف را در برمی‌گیرند، مدت‌هاست که به بخش گریزناپذیری از پرداخت به واقعیت‌ها تبدیل شده و انعکاس آنها در فیلم و سریال‌ها از ملزومات شکل دادن به داستانی بر مبنای حقیقت محسوب می‌شود. اتفاقی که البته اغلب مورد نقد قرار گرفته و بخشی از شیوع همان معضلات به گردن آن انداخته می‌شود. اما مصطفی اقلیما پدر مددکاری اجتماعی ایران، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نظری خلاف این موضوع دارد و معتقد است که نباید بار همه مسائل را بر گردن فضایی مثل نمایش خانگی انداخت، فضایی که بی‌پرده‌تر، از آنچه در جامعه شاهدش هستیم می‌گوید. اقلیما در گفتگو با جوان آنلاین، در خصوص دخیل بودن رسانه‌های مختلف از جمله شبکه نمایش خانگی در اشاعه معضلی مثل اعتیاد یا مصرف دخانیات که در برخی از آمار به آن اشاره می‌شود، بیان کرد: زمانی که از یک مسئله اجتماعی حرف می‌زنیم، باید حواسمان باشد که آن معضل یک روزه به وجود نیامده و اشاعه آن به دست کم چند سال زمان نیاز دارد. در واقع نمی‌توان گفت که، چون در فلان سریال بازیگری سیگار می‌کشد، پس او باعث افزایش مصرف دخانیات شده است، بلکه تمام این آثار معلولی از علت اصلی هستند. او با تأکید به لزوم رفع علت هر معضلی از پایه و اساس آن افزود: در این چرخه اگر به عنوان مثال دزدی را گرفتند، نمی‌توان گفت، چون پلیس حواسش نبود، او دزد شده چرا که تبدیل یک انسان به فردی که دزدی می‌کند در یک لحظه اتفاق نمی‌افتد، بیکاری، گرانی و موارد دیگری هستند که به هم متصل‌اند و در نهایت باعث می‌شوند تا یک نفر دست به دزدی بزند. در سوی دیگر اگر به من بگویند فردی دو سال است که درگیر اعتیاد شده، من آن را نمی‌پذیرم و مثلا اگر آن فرد ۲۲ ساله باشد، می‌گویم او ۲۲ سال است که اعتیاد دارد چرا که از بدو تولد او تا این سن موارد گوناگونی مثل شرایط اجتماعی، مدرسه، محیط، جامعه و ... در رشد او و سوق دادنش به این سمت دخیل بوده‌اند، تا جایی که او دیگر طاقت نیاورده و درگیر این جریان شده است. به همین دلیل است که قبل از ارائه هر آماری باید ریشه آن را پیدا و حل کرد. عدم وجود آمار متقن هم یکی دیگر از مواردی بود که اقلیما با اشاره به آن گفت: هر کسی که درباره موضوعی آماری را ارائه داد، قابل قبول نیست و باید دلیل و مدرک داشته باشد چرا که در واقعیت ما به معنی واقعی کلمه آمار دقیقی از اشاعه معضلات مختلف نداریم. در این میان هر فردی به خودش اجازه می‌دهد تا حرف بزند و آمار بدهد، جریانی که در کلِ مملکت ما اغلب به چشم می‌خورد و باعث شده تا هر کسی در هر فضایی پیرامون جریانی که تخصصش را ندارد، نظر بدهد. مصطفی اقلیما پدر مددکاری اجتماعی ایران، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه این جامعه‌شناس افزود: گاهی می‌گویند اگر جوانان گرایش بیشتری به سیگار و دخانیات پیدا کرده‌اند، به دلیل نمایش آن در سریال‌ها است، در صورتی که همانطور که اشاره کردم، این انعکاس معلول علت اصلی آن است. یک جوان سیگار می‌کشد، چون بیکار است، حوصله‌اش سررفته یا درگیر فشار‌های روانی شده که همین جامعه به آن وارد کرده است. این قیاس هم مثل چسباندن عنوان افسردگی به هر بیماری است که حال خوبی ندارد. جالب است بدانید هیچ روانشناس و روانپزشکی در زمینه افسردگی به معنای واقعی در ایران کار و تحقیق منسجم نکرده است و از طرفی به هرکسی که می‌گوید حالم خوش نیست، عنوان افسرده را می‌دهند! این در حالی است که اتفاقا ما چندان افسرده واقعی نداریم، کسی که افسرده است نمی‌تواند بار‌ها با خانواده‌اش بحث کند یا حتی فعالیت خاصی داشته باشد، اما مثل خیلی از موارد، این عنوان یعنی افسردگی را به هرکسی که به دلایل مختلفی خوب نیست، اختصاص می‌دهند. اقلیما با بیان اینکه نمی‌شود با پاک کردن صورت مسئله، جلوی مردم را گرفت، عنوان کرد: در ادامه همین جریان است که در خصوص فضایی مثل نمایش خانگی چنین آماری مطرح می‌شود تا بهانه‌ای باشد برای تعطیل کردن آن، اما نمی‌شود جلوی مردم و اشاعه معضلات اجتماعی را به این صورت گرفت و این اقدامات تنها دخالت در کار دیگری محسوب می‌شود. ما در این موارد به علت‌ها فکر نمی‌کنیم و تنها معلول را می‌بینیم. می‌گوییم نمایش خانگی به بعضی بحران‌ها دامن می‌زند، پس باید آن را جمع کرد! غافل ازینکه با این اقدام مشکل را ده برابر کرده‌ایم، زیرا بعد این سوال به وجود می‌آید که اگر مردم این سریال‌ها را نبینند، پس چه چیزی را تماشا کنند؟ تلویزیونی را که هیچ برنامه‌ای ندارد و تنها معطوف به خبر و چند برنامه گفت‌وگو محور است یا ماهواره و رسانه‌های دیگر را؟ مردم نمایش خانگی و سریال‌ها را دنبال می‌کنند، چون قصه دارد و در جایی مثل تلویزیون این اتفاق وجود ندارد. پدر مددکاری اجتماعی ایران در پایان خاطر نشان کرد: در تمام جوامع با مطرح کردن مشکلات به دنبال حل آن می‌روند، این اتفاقی است که باید به آن پرداخته شود نه آماری که در واقع وجود ندارد و یا دقیق و درست نیست. آمار باید برگرفته از تحقیقی مدون باشد نه اینکه بر مبنای نظر یک یا چند نفر شکل بگیرد و ارائه شود. ما این شکل از آمار را نداریم، چون هزینه زیادی می‌طلبد و امروز استاد دانشگاه و محقق ما، راننده اسنپ شده، اما این بودجه در اختیارش قرار نمی‌گیرد، چون اگر بخواهد روی یک موضوع کار کند، باید هزینه زیادی صرف آن شود و وقتی این اتفاق نمی‌افتد، یک نفر صحبتی را مطرح می‌کند و دیگری با اعلام اینکه مثلاً شیوع اعتیاد را بررسی کرده‌ایم آن را مطرح می‌کند. علاوه بر این ما با آسیب‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کنیم که همه و همه عامل شکل‌گیری معضلاتی مثل اعتیاد، بزهکاری و... می‌شوند. در این میان هم اغلب کسی پاسخگو نیست. کانال عصر ایران در تلگرام
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت