آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم انسانی-اسلامی دیجیتال افتتاح می‌شود
تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۴۱۴۹۸۱
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از مرکز تحقیقات کامپیوتری نور، رونمایی از پایگاه لغت‌نامه برخط قاموس نور با مشارکت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مؤسسه لغت‌نامه دهخدا در تهران برگزار شد. این مراسم در راستای رعایت پروتکل‌های بهداشتی با حضور حداقلی میهمانان و پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی، به صورت مجازی و به صورت پخش زنده برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از سخنرانان مراسم رونمایی از پایگاه لغت‌نامه قاموس نور، حجت‌الاسلام دکتر محمد حسین بهرامی رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بودند که در ادامه مشروح سخنان ایشان را از نظر می‌گذرانیم.
حجت‌الاسلام دکتر محمد حسین بهرامی در ابتدای سخنان خود ضمن تشکر از حُسن میزبانی جناب آقای دکتر بی‌جن‌خان و مجموعه مؤسسه لغت‌نامه دهخدا برای برگزاری مشترک مراسم رونمایی از سامانه لغت‌نامه نور با عنوان قاموس نور افزود: ما در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی موظف هستیم به فراهم کردن زیرساخت‌های پژوهشی برای کسانی که در حوزه علوم اسلامی مشغول تحقیقات هستند و در همین راستا طی حدود سه دهه گذشته مرکز موفق شده حجم قابل توجه یا می‌شود گفت حجم قریب به اتفاقی از منابع علوم اسلامی در رشته‌های مختلف علوم اسلامی را به نسخه دیجیتال و نرم‌افزارهایی در قالب‌ها و حامل‌های مختلف نظیر نرم‌افزارهای رومیزی، وبگاه‌ها و اپ‌های موبایل و ... تبدیل و در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی یکی از حوزه‌هایی که به صورت جدی از ابتدا مد نظر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بوده را مباحث مربوط به زبان، ادب و لغت فارسی عنوان کرد و بیان داشت: همین‌طور که جناب آقای دکتر بیجن خان به درستی اشاره نمودند به عنوان بستر و حاملی که بخش عمده‌ای از علوم اسلامی در این فضا شکل گرفته است، پژوهش‌های علوم اسلامی به خصوص در قالب دیجیتال آن، به جز با تحقیق و فراهم کردن زیرساخت‌های مرتبط با لغت و ادبیات قطعاً نتیجه مطلوب را ارائه نخواهد داد. از این جهت در کنار سایر رشته‌های علوم اسلامی بحث ادبیات عرب و ادبیات فارسی به صورت خاص مد نظر بوده و اقداماتی در این زمینه انجام شده است.
وی افزود: در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نرم‌افزارهای فاخری در حوزه ادب فارسی تولید شده است. نرم‌افزارهایی که برای برخی از بزرگان و برخی از آثار تولید شده مانند نرم‌افزار حافظ، شاهنامه، مثنوی و پروین که نسخه‌های متفاوت این آثار را گردآوری و تبدیل به نسخه دیجیتال کرده‌ایم. علاوه بر این هم حواشی، شروح و اطلاعات پیرامونی قابل توجهی گردآوری شده و هم نسخه‌های صوتی بسیار ارزشمندی با صدای اساتید و صدا‌پیشگان بزرگواری مثل مرحوم آهی -که به صورت کامل حافظ را قرائت نموده‌اند- یا جناب آقای ساعد باقری- که زحمت قرائت عطار را کشیده‌اند- و یا سرکار خانم ژاله علو و سرکار خانم بی‌نیاز – که پروین را قرائت کرده‌اند- با کیفیت بسیار بالایی فراهم شده است.
دکتر بهرامی در توضیح کارهای آینده مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در حوزه ادب فارسی و مشکلات پیش‌روی آن نیز افزود: کار کتابخانه نظم و نثر فارسی از دیگر کارهای جامع و فاخری است که در حال شکل گرفتن است. بخش عمده‌ای از آن به اتمام رسیده و البته مشکلات مالکیت معنوی مثل هر حوزه دیگری به خصوص در حوزه زبان فارسی برای ما وجود دارد. متأسفانه هنوز این فرهنگ در برخی از عزیزان غلبه پیدا نکرده که مجوز نشر دیجیتال آثار خود را به ما بدهند و ما نیز به رعایت این حقوق بسیار حساس هستیم و امیدواریم که به زودی این اثر را عرضه کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بیان داشت: در مجموع آثار فارسی که در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گردآوری شده ما امروز یک پیکره دو میلیارد کلمهای از کتاب‌ها و مجلات متقدم و متأخر- که با دقت بالا و قابل قبولی که معمولاً مورد اعتماد فرهیختگان این حوزه قرار گرفته- داریم که با شیوه خاص و ابداعی مرکز به نسخه دیجیتال تبدیل شده‌اند. این پیکره قریب به دو میلیون شکل کلمه فارسی را به صورت غیر تکراری دارد که اینها به یک نسبتی برچسب‌های قابل توجهی نظیر برچسب زمانی و برچسب حوزه دانشی به همراه دارند و می‌توان برچسب‌های دیگری مانند برچسب جغرافیا را نیز بدان اضافه کرد.
پیکره متناظر حدود 600 کتاب فارسی و عربی که برخی از اینها در سطح کلمه، بعضی در سطح فراز و بعضی در سطح جمله یا حداکثر در سطح پاراگراف به هم متصل شده‌اند و در بسیاری از کارهای ماشینی مانند بحث ترجمه ماشینی و مانند آن می‌تواند بسیار قابل استفاده باشد.
پیکره اشعار درون متنی که ما در اختیار داریم، با توجه به اینکه نگارش حجم وسیعی از کتاب‌ها مربوط به قرون ابتدایی است و در لابلای متن کتب، اشعاری مورد استناد قرار گرفته‌اند یا نویسنده خود تولید یا انشاء کرده و در کتاب خودش آورده، که مجموعه‌ای ارزشمند و بی‌نظیری است.
حجت‌الاسلام دکتر محمد حسین بهرامی در بخش دیگری از سخنان خود به توضیح پایگاه قاموس نور پرداخت و افزود: امروز کار قاموس کار جدیدی است که در اختیار علاقمندان به حوزه لغت فارسی قرار می‌گیرد. در این سامانه تعداد 7 لغت‌نامه فارسی به اضافه تعدادی از دائرهالمعارفها و اصطلاح‌نامه‌های تخصصی ارائه شده است.
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بعد از دوره‌ای که وظیفه اولیه خود را گردآوری منابع و عرضه آنها در قالب نرم‌افزارها می‌دید، وارد فاز جدیدی در حوزه علوم اسلامی شده که از آن با عنوان «علوم انسانی دیجیتال» یاد می‌شود. با این نگاه که با آمدن فضای دیجیتال تنها در اختیار قرار دادن نسخه دیجیتالی، اتفاقی نیست که در علوم رخ می‌دهد، بلکه فناوری اطلاعات بعضی اوقات، ابزار، روش و حتی تا حدی ماهیت و غایات علوم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علوم انسانی و علوم اسلامی هم به عنوان زیرمجموعه آن، همین تأثیر را از فضای فناوری اطلاعات می‌پذیرند.
مثال مشهود آن بحث دائرهالمعارفها و دائره‌المعارف‌نویسی است. دائره‌المعارف‌های ما زمانی ایرانیکا، بریتانیکا و دائره‌المعارف بزرگ اسلامی و مانند اینها بود، ولی مسیری که طی شده، امروز مفهوم جدیدی به نام ویکی‌پدیا با یک روش جدید، نگاه جدید و یک دامنه تأثیرگذاری جدید پدید آورده که لازم است ما در همه علوم اسلامی و انسانی، این بازتعریف و بازآفرینی علوم را در فضای دیجیتال داشته باشیم.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به توضیح ضرورت بازتعریف و بازآفرینی در حوزه لغت و ادب فارسی پرداخت و بیان داشت: در حوزه علوم اسلامی ما تلاش خود را داریم و حتماً این اتفاق در حوزه لغت فارسی و ادب فارسی هم باید روی دهد. ما کارهایی را آغاز کرده‌ایم و ان‌شاءالله در هفته پژوهش سال جاری «آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم انسانی-اسلامی دیجیتال» مرکز نور را افتتاح خواهیم کرد.
وی پروژه قاموس را در همین راستا معرفی کرد و افزود: کار قاموسی که در حال انجام هست -چه در حوزه لغت فارسی و چه در حوزه لغت عربی- فازهای آینده آن به سمت تبدیل شدن این کار به عنوان یک بازآفرینی از لغت‌نامه‌ها در حال حرکت است.
حجت‌الاسلام دکتر محمد حسین بهرامی در پایان به ادامه همکاری بین مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مجموعه دهخدا پرداخت و افزود: امیدواریم با همکاری خوبی که با مجموعه دهخدا داریم و لطفی که این مجموعه به مرکز نور دارند و کارهایی که تاکنون انجام شده و اعلام آمادگی هر دو طرف برای اجرای کارهای مشترک، شاهد پیشرفت‌های خوب و رویدادهای قابل توجه، مفید و تأثیرگذاری در این حوزه از طریق همکاری این دو مؤسسه باشیم.
لازم به ذکر است در ادامه این مراسم پس از ایراد سخنرانی توسط حجت‌الاسلام توحیدی متکفل پروژه از پایگاه لغت‌نامه برخط قاموس نور رونمایی گردید.
انتهای پیام/۷۸۰۲۳
منبع: فارس
کلیدواژه: هوش مصنوعی علوم اسلامی فارسی پژوهش دائره المعارف نسخه دیجیتال علوم انسانی ادب فارسی لغت فارسی لغت نامه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۴۱۴۹۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
استاد مجتهدی هم معلم و هم مولف بود
به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم امروز (دوشنبه) در آیین گرامیداشت مقام استاد کریم مجتهدی به نام یک عمر معلم اظهار داشت: استادان معمولا دو وجه تحقیق و تالیف و تدریس و تعلیم دارند و در یکی از وجوه قوی هستند، اما استاد مجتهدی در هر دو وجه بسیار قوی بود و به این دلیل توانست جریان فکری راه بیاندازند.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: استاد مجتهدی به دلیل تعلق خاطر زیادی که به فرهنگ ایرانی و اسلامی داشت، مشکل بحران هویت را مد نظر قرار داد.
نجفی گفت: استاد مجتهدی نگاهی عمیق داشت و این نگاه باعث می‌شد انقلاب و شرایط فعلی را بهتر درک کند. وی معتقد بود می‌توانیم از فرهنگ خود سوال بپرسیم ولی جواب باید از فرهنگ خودمان باشد.
وی افزود: استاد مجتهدی معتقد بود غرب شناسی واجب و غرب زدگی حرام است.
استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این مراسم گفت: در مطالعات تطبیقی چند اندیشه یا نظریه علمی با استفاده از روش‌های مختلف مقایسه می‌شود تا شباهت و تفاوت‌های نظریه‌ها را بشناسیم. معمولا فلاسفه به مطالعه تطبیقی فلسفه‌هایی که هر کدام به جهان‌های علمی مختلفی تعلق دارند، علاقه نشان نمی‌دهند. عده‌ای معتقدند مقایسه ممکن است ولی سودمند نیست.
حجت الاسلام رضا غلامی ادامه داد: استاد مجتهدی را به عنوان فیلسوف منتقد و نقاد فرهنگ غرب می‌شناسیم. البته با اینکه خود را متخصص فلسفه غرب می‌دانست، مطالعات مفصلی در اشراقی و صدرایی داشت و به طور طبیعی بنابراین ساختار فلسفه اسلامی را هم می‌شناخت.
وی با اشاره به کتاب «فلسفه و فرهنگ» نوشته دکتر مجتهدی گفت: وی در این کتاب فیلسوفان مختلف را از جهان‌های مختلف گردهم آورده و سخنان آنها را بیان و نقد کرده است.
غلامی گفت: استاد مجتهدی نگاه از بیرون به فلسفه اسلامی داشتند و برداشت‌های نو و بدیعی از فلسفه اسلامی ارایه داد. در این ارایه گاهی با شوق انگیزی دیدگاه‌های سهروردی را طرح می‌کند و همین بدیع نگری به فلسفه صدرایی هم مشاهده می‌شود.
وی گفت: ادامه اقدامات استاد مجتهدی به نفع هر دو فلسفه اسلامی و غرب است و این تلقی از مدرنیستم که در تعارض کامل با سنت است، تلقی درستی نیست و از رویکرد کاریکاتوری به غرب و غرب مدرن نشات می‌گیرد.
استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تصریح کرد: مطالعات تطبیقی بیش از همه فرصت رشد فلسفه اسلامی و بازشدن پنجره‌های تازه به روی فلسفه اسلامی را فراهم می‌کند و فرصت‌های نوآوری را در فلسفه اسلامی به وجود می‌آورد.
وی نتیجه گرفت: فلسفه اسلامی حتی در جهان خود که جهانی آسمانی است و نه جهانی زمینی، از رشد لازم باز مانده است.
غلامی در پایان گفت: حتی نوآوری‌های علامه طباطبایی در فلسفه به دلیل مواجهه ایشان با جهان فلسفه‌های غربی است که بعد از ایشان فلاسفه اسلامی چنین مواجهه‌هایی ندارند و شاهد نوآوری‌های بیشتر هم نبودیم.
انتهای پیام/
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است