به نهضت سواد رسانه‌ای نیاز داریم
تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۵۴۲۲۳۳
سواد رسانه‌ای در یک تعریف کلی به معنای نوعی درک متکی بر مهارت است که بر اساس آن می‌توان انواع رسانه‌ها و انواع تولیدات آنها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
به بیان دیگر سواد رسانه‌ای مثل یک رژیم غذایی است که هوشمندانه مراقب است چه موادی مناسب هستند و چه موادی مضر؛ چه چیزی را باید مصرف کرد و چه چیزی را نه و یا اینکه میزان مصرف هر ماده بر چه مبنایی باید استوار باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در دو سالی که مردم درگیر همه‌گیری کرونا بودند، ساعات استفاده از فضای مجازی افزایش پیدا کرده است، آیا رابطه‌ای بین مصرف رسانه‌ای و سواد رسانه‌ای وجود دارد یعنی با افزایش مصرف رسانه‌ای، دانش رسانه‌ای کاربران هم بالا رفته است؟
بین مصرف رسانه‌ای و دانش رسانه‌ای رابطه وجود دارد. دانش و اطلاعات هم مانند هر کالای دیگری باید با آگاهی مصرف شود و نمی‌توان چشم بسته از آن استفاده کرد زیرا برخی از داده‌ها اثرات مخربی دارند ولی گاهی آن متاع چنان جذاب است که افراد فاقد سواد رسانه‌ای به آن اعتیاد پیدا می‌کنند.
امروزه کلینیک‌های ترک فضای مجازی در برخی از شهرهای اروپایی فعالیت می‌کنند. همان طور که دانش پزشکی موجب می‌شود افراد از بیماری‌ها مصون بمانند، دانش رسانه‌ای هم می‌تواند سبب مصرف درست رسانه‌ای و جلوگیری از اثرات مخرب اطلاعات مضر شود. اگر استفاده ما از فضای مجازی هدفمند و براساس نیازهای مشخصی باشد، در جایگاه انتخابگر قرار می‌گیریم مثلاً اگر کاربری بدون شناخت و دانش وارد یک روم در کلاب‌هاوس شود برایش فایده‌ای ندارد. به هر حال در فضایی که کنترلی بر آن نیست، هر کسی هر متاعی را عرضه می‌کند، شبکه‌ای مانند کلاب‌هاوس مانند یک چاقوی دوطرفه عمل می‌کند ممکن است کاربری وارد این روم‌ها شود و آسیب ببیند یا اینکه از محتوای عرضه شده در آنها بهره ببرد. در اینجا دانش و سواد رسانه‌ای می‌تواند به رژیم مصرف رسانه‌ای کاربران کمک کند.
چطور می‌توان سواد رسانه‌ای کاربران فضای مجازی را ارتقا بخشید؟
مانند دیگر راه‌های ارتقای دانش؛ یکی با آزمون و خطا که هزینه دارد و دیگری با مراجعه به مربیانی که می‌توانند این سواد را به دیگران منتقل کنند. به هر حال در کشور ما انجمن سواد رسانه‌ای ایران فعال است که با تولید محتوای آموزشی مانند کتاب‌های الکترونیکی و چاپی، نشست‌های تخصصی و تربیت مربیان سواد رسانه‌ای که با گذراندن دوره‌هایی می‌توانند این آموزش‌ها را تدریس کنند، در حد توان خود بستر ارتقای سواد رسانه‌ای را در جامعه فراهم کرده است. آموزش دیدن بهتر از تجربه کردن است چون آزمون و خطا هزینه‌های بالا و گاه جبران‌ناپذیری دارد.
با این تعداد بالای کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌توان شرایطی را برای آموزش آنها فراهم کرد؟
بله می‌توان چنین کاری کرد مثلاً در دهه۱۳۴۰ که تعداد بیسوادهای کشور زیاد بود نهضت پیکار با بی‌سوادی به کمک یونسکو و سازمان ملل متحد در کشورمان ایجاد شد، بعد از انقلاب اسلامی نیز خیلی قوی‌تر این موضوع با نهضت سوادآموزی ادامه پیدا کرد.
امروز هم اگر قرار باشد یک انجمن یا چند سازمان دولتی، سواد رسانه‌ای را در کشور گسترش دهند از توانشان خارج است از این رو به نهضت سواد رسانه‌ای در ایران نیاز داریم و این نهضت باید از مسئولان قوای سه‌گانه آغاز شود. متأسفانه سواد رسانه‌ای در مسئولان هم دارای ضعف است، البته به تازگی نمایندگان مجلس در این حوزه دارند آموزش می‌بینند. روحانیون، مبلغان و ائمه جماعت مساجد، معلمان و والدین می‌توانند آموزش سواد رسانه‌ای ببینند و منتقل‌کننده این آموزش‌ها به اقشار مرتبط با خودشان باشند. همه ما در همه جایگاه‌ها باید به سمت افزایش دانش سواد رسانه‌ای برویم. ارتقای سواد رسانه‌ای سبب می‌شود بسیاری از تهدیدات و مخاطرات کاهش پیدا کند. متأسفانه به دلیل نبود سواد رسانه‌ای، بسیاری از شهروندان در زندگی اجتماعی هم دچار ضرر و زیان می‌شوند.
نمونه عینی این ضرر و زیان هم واکسن‌هراسی است که در بین عده‌ای از مردم شایع شده است؟
همین طور است. اخبار جعلی درباره همه‌گیری کرونا از همان ابتدای ورود این ویروس به ایران در شبکه‌های اجتماعی شایع شد و انتشار همین اخبار جعلی، اطلاعات غلط و تعصبات بنیان‌برافکن موجب گسترش این ویروس در کشور شد در حالی که تمام احکام دین مبین اسلام مطابق با عقل است و عقل ما نیاز به آموزش درست و یادگیری دارد. هر چیزی که خلاف عقل باشد، خلاف اسلام است چون احکام اسلامی خلاف عقل نیست وقتی دین مبین ما به دانش و آموزش بها می‌دهد اهمیت تعقل را نشان می‌دهد بنابراین نمی‌توان از سواد رسانه‌ای دور بود یا علم پزشکی را نفی کرد. کشورهایی که واکسیناسیون را کامل انجام داده‌اند و پایبند به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی هستند، کمترین فوتی‌ها را به خاطر کرونا داشته‌اند. سواد رسانه‌ای ما به ما می‌گوید که در این شرایط باید واکسن بزنیم و دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت کنیم.
وظیفه تلویزیون در ارتقای سواد رسانه‌ای چیست و چقدر توانسته از عهده این نقش بربیاید؟
تا آنجا که من اطلاع دارم صدا و سیما در دو حوزه، عملکرد قابل قبولی دارد؛ یکی ترویج کتاب‌خوانی است و دیگری آموزش‌های سواد رسانه‌ای. اکنون که در هفته جهانی سواد رسانه‌ای قرار داریم برنامه‌های متعددی در این باره از رادیو و تلویزیون پخش می‌شود اما بزرگ‌ترین خطای رسانه‌های جریان اصلی ما اعم از صدا و سیما، خبرگزاری‌ها و مطبوعات عدم همگرایی با جمعیت ۷۰ میلیونی کاربران گوشی‌های هوشمند است. رسانه‌های رسمی اگر قرار است که در حوزه تبادل رسانه‌ای با مردم موفق باشند بایستی همگرایی دوسویه با کاربران در فضای مجازی داشته باشند و آنها را وارد رسانه‌هایشان کنند. جای خالی کاربران شبکه‌های اجتماعی در رسانه‌های جریان اصلی خالی است در حالی که رسانه‌های آلترناتیو (رسانه‌های جایگزین و غیررسمی) به کاربران اهمیت می‌دهند. فضای مجازی، ارتباطات را تسهیل کرده و پیام‌هایش مالتی‌مدیاست که جذابیت و اثرگذاری بیشتری روی مخاطب دارد، ضمن اینکه حجم داده‌ها و اطلاعات در این فضا بسیار بالاست. اگر رسانه‌های جریان اصلی با تجهیز به سواد رسانه‌ای وارد این فضا نشوند، قطعاً دچار ضرر و زیان خواهند شد چون در این بازار مکاره، هر نوع متاع و محتوایی وجود دارد.
چرا گاهی رسانه‌های رسمی ما در این فضا فریب شایعات را می‌خورند و اخبار دروغ را منتشر می‌کنند؟
چون آنها هم سواد رسانه‌ای ندارند و انتشار این اخبار غلط موجب بی‌اعتمادی مردم می‌شود. تعداد مخاطبان یک رسانه اهمیتی ندارد، مهم این است که چقدر به آن رسانه اعتماد دارند. وقتی خبر دروغی منتشر می‌شود، اعتماد مخاطب خدشه‌دار می‌شود و اگر آن رسانه خبر درستی هم منتشر کند مخاطبان به دیده تردید به آن می‌نگرند. انتشار اخبار کذب از تهدیدهای جدی رسانه‌های رسمی است و این نشان‌دهنده فقدان سواد رسانه‌ای در مدیریت آن رسانه و خبرنگارانش است. امروزه در جهان داده‌ها و اطلاعات بایستی مجهز به دانش مدیریت اطلاعات درست بود به همین دلیل دروازه‌بانی اخبار و اطلاعات بسیار بااهمیت است. در چنین شرایطی نیاز به بازنگری و ارتقای سواد رسانه‌ای مسئولان و مردم داریم.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: سواد رسانه ای کرونا در ایران ارتقای سواد رسانه ای سواد رسانه ای مصرف رسانه ای فضای مجازی رسانه ای رسانه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۵۴۲۲۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اثرگذاری رسانه ملی در مصرف بهینه انرژی/ ثبت دستاورد‌های وزارت نیرو در قالب تولیدات نمایشی ضرورت دارد
پیمان جبلی که به همراه معاونانش امروز در نشستی، میزبان وزیر نیرو و معاونان این وزارتخانه در ساختمان شیشه‌ای سازمان صداوسیما بود، با اشاره به اهمیت موضوع مصرف بهینه برق و انرژی در کشور و فرهنگ‌سازی درخصوص آن، اظهار کرد: طی دوسال اخیر شاهد قطعی برق به‌ویژه در تابستان نبودیم که دستاوردی خوب است و ان‌شاءالله امسال هم همین‌گونه باشد.
وی به رشد تولید برق در سطح کشور با تدابیر وزارت نیرو اشاره و تعامل مشترک با این وزارتخانه را روبه‌جلو و اثرگذار توصیف کرد و گفت: خوشحالیم که رسانه ملی در جلب و بازنمایی رضایتمندی مردم از عملکرد حاکمیت در حوزه انرژی، سهیم است.
وی با بیان اینکه در قالب هم افزایی دو نهاد، اقدامات مشترک بزرگی در حوزه نیرو انجام شده است، اظهار کرد: به عنوان نمونه با کار رسانه‌ای هم‌افزایی که داشتیم، سیل دوسال گذشته جاده چالوس که می‌رفت تهدیدی باشد، به یک فرصت بزرگ تبدیل شد یا سیل اخیر سیستان و بلوچستان که تلاش شد کمترین میزان خسارات را در پی داشته باشد.
رئیس رسانه ملی در خاتمه از ضرورت ثبت و به تصویر کشیدن دستاورد‌های افتخارآمیز وزارت نیرو در قالب تولیدات ماندگاری، چون مجموعه نمایشی و پویانمایی سخن گفت و عنوان کرد: در کنار اطلاع‌رسانی مطلوب و واکنش سریع، ورود به حوزه تولید در گونه‌های مختلف نمایشی و غیرنمایشی نیز می‌تواند اثرگذاری درخوری در تبیین اهداف وزارت نیرو برای مصرف بهینه انرژی و نمایش توفیقات داشته باشد که صداوسیما در این زمینه نیز آمادگی و توان لازم را داراست.
افتتاح پروژه‌های امیدآفرین طی سال جاریعلیاکبر محرابیان، وزیر نیرو نیز بااشاره به هم‌افزایی و همکاری با رسانه ملی که واجد اثرگذاری خوبی در زمینه مصرف انرژی بوده است، گفت: علاوه‌براین، طی تعامل با رسانه ملی و براساس پیش‌بینی‌های قبلی، توفیقات خوبی در جلوگیری از بروز تلفات و خسارات سنگین در سیل‌های اخیر سیستان و بلوچستان رقم خورد.
وی افزود: همچنین با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی خوب انجام‌شده، محدودیت برق خانگی در تابستان ۱۴۰۲ نداشتیم، این درحالی‌است که دومیلیون مشترک جدید برق خانگی به فهرست قبلی افزوده شده بود و با ۲۵ درصد افزایش مصرف برق در صنایع نیز روبه‌رو بودیم.
وزیر نیرو ضمن قدردانی از رسانه ملی برای مددرسانی به وزارت نیرو در اطلاع‌رسانی به موقع و مدیریت مصرف انرژی گفت: برای سال جاری با اتکا به تجارب قبلی و استفاده از شیوه‌های نوین، طراحی دقیقی متناسب با روحیه مردم انجام شده است. البته منظور ما از مدیریت مصرف، کاهش رفاه مردم نیست، بلکه کاهش مصرف بخشی از انرژی است که هیچ رفاهی ایجاد نمی‌کند.
محرابیان ضمن تشریح جزئیات طرح تشویقی جدید تابستان امسال در قالب مسابقه‌ای با ۸۰ میلیون جایزه برای ۴۰ میلیون مشترک برق، از افتتاح پروژه‌های قابل‌توجه زیربنایی و توسعه‌ای در داخل و خارج کشور خبر داد که اغلب آنها دارای ظرفیت امیدآفرینی بالایی برای مردم‌اند که رسانه ملی می‌تواند در این باره نیز ایفای نقش کند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند