به نقل از «قدس آنلاین»

نقش تاریخی آستان ‌قدس رضوی در تأمین برق مشهد

تاریخ انتشار: ۱۰ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۵۵۵۵۵۲

شاید خیلی‌ها ندانند که حرم مطهر رضوی، نخستین جایی در ایران بود که صاحب تجهیزات تولید برق و لامپ الکتریکی شد؛ در واقع اگر بخواهیم درست و دقیق حرف بزنیم، روشنایی شبانه حرم امام رضا(ع) از سال ۱۲۷۴ خورشیدی تا به امروز، با برق تأمین می‌شود؛ یعنی از حدود ۱۲۶ سال قبل.

 البته واضح است که از همان ابتدا، تمام حرم به وسیله لامپ‌های الکتریکی روشن نمی‌شد؛ نخستین بار پس از خرید موتور برق توسط مظفرالدین‌ شاه قاجار و نصب آن در نزدیکی ورودی بست بالاخیابان، حدوداً جایی که امروز در ابتدای بست شیخ طوسی قرار می‌گیرد، سیم برق را به داخل صحن عتیق کشیدند و زیر ایوان طلای نادری در این صحن، یک لامپ روشن کردند که خیلی هم مورد توجه زائران و مجاوران قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 
با این حال، مشهد تا رسیدن به سطح مناسب استفاده از برق، راه زیادی در پیش داشت و در این بین، نقش آستان ‌قدس در مسیر برآورده کردن نیاز مردم شهر به این انرژی پاک و مفید، بسیار جدی و مؤثر بود. 

دردسرهای تأمین یک انرژی پاک
ماجرای مشکلات تأمین برق مشهد تا سال‌ها پس از نصب موتور برق مظفرالدین ‌شاه برقرار بود؛ اولاً بخش مهمی از خانه‌های شهر و حتی اماکن متبرکه لامپ نداشت و ثانیاً آن‌هایی که لامپ هم داشتند، همیشه از نعمت روشنایی برق برخوردار نبودند. 
با وجود اینکه در سال ۱۲۸۱ خورشیدی، حاج‌امیر رضوی معروف به چراغ‌برقی دست به کار شد و یکی دو مولد برق جدید را در اطراف حرم مطهر نصب کرد و حتی چند سال پس از آن، بی‌بی‌ شمس‌الدوله یک موتور برق ۱۱۵ اسب بخاری را وقف حرم مطهر کرد، اما باز هم این موتورها جوابگوی نیازهای آستان‌ قدس و مردم شهر نبود؛ انرژی جدید طرفداران زیادی داشت و البته تأسیس کارخانه‌ای که بتواند کار را راه بیندازد، سرمایه زیادی می‌خواست که طبعاً تهیه کردن آن از عهده افراد عادی خارج بود. 
معضل دیگری که در آن روزها به جان مشترکان برق می‌افتاد و اعصابشان را مرتب داغان می‌کرد، مسئله قطعی‌های مداوم برق بود. موتورهای تولید الکتریسیته نیازمند سرویس‌های منظم بودند و البته زمان‌بندی درستی هم برای انجام این کار وجود نداشت؛ فکرش را بکنید که شما با کلی دردسر یک اشتراک برق گرفته و فک و فامیل را دعوت کرده‌ باشید تا آن را به رُخشان بکشید، آن وقت وسط شام ناگهان برق برود و دیگر هم نیاید و بعد که اعتراض بکنید، به شما جواب بدهند: «داشتیم موتورها را سرویس و تعمیر می‌کردیم؛ خُب چیه؟! تعمیرات هم انجام ندهیم؟».
ورود جدی آستان قدس رضوی به مسئله تأمین برق
این وضعیت ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۱۴ خورشیدی، شرکتی با عنوان «شرکت نخریسی و برق خسروی» تأسیس شد؛ کجا؟ همین محلی که اکنون ساختمان قدیمی کارخانه نخریسی در خیابان فداییان اسلام مشهد قرار دارد. کارخانه را روی اراضی آستان‌ قدس بنا کردند و بخش اعظم سهام آن هم متعلق به آستان بود. 
در ابتدا قرار بود یک موتور برق در زمین ۵‌هزار و ۴۰۰ متری کارخانه نخریسی، انرژی مورد نیاز دستگاه‌ها را تأمین کند، اما با تقویت این موتور و خرید ژنراتورهای دیگری که با سوخت زغال سنگ و ملاس چغندر کار می‌کرد، وضعیت تغییر کرد. در آن زمان کارخانه بیرون از محدوده شهری مشهد قرار داشت؛ به همین دلیل با کابل‌کشی گسترده، زمینه انتقال برق کارخانه خسروی به مشهد را فراهم کردند. 
این اقدام که با حمایت آستان ‌قدس عملی شد، مشکل قطعی آزاردهنده برق را تا حد زیادی مرتفع کرد. در دهه ۱۳۲۰ کارخانه برق خسروی کارش را خیلی توسعه داد. 
ژنراتورهای زغال سنگی جایشان را به موتورهای گازوئیلی دادند که بازدهی بسیار بالاتری داشت.
 با این حال جمعیت مشهد رو به رشد و تقاضا برای استفاده از انرژی برق رو به افزایش بود و این تمهیدات فقط یک مُسَکّن موقتی به حساب می‌آمد.
 در سال ۱۳۳۱خورشیدی کارخانه نخریسی و برق خسروی که حالا با عنوان «کارخانه برق خسروی» شناخته می‌شد، یک مولد برق ۷۵۰ کیلوواتی خرید و به چهار مولد قبلی اضافه کرد تا شاید مشکل کمبود برق مشهد برطرف شود اما باز هم مدتی بعد، مشکلات به دلایلی که اشاره کردیم، دوباره آغاز شد.
 اینجا بود که همکاری آستان‌ قدس با شهرداری مشهد برای رفع نیاز به انرژی برق آغاز شد.
 در سال ۱۳۳۶ خورشیدی شرکت برق خسروی با شهرداری مشهد تفاهم‌نامه‌ای امضا کرد و با حمایت سازمان برنامه و بودجه، شرکت سهامی برق مشهد برای تأمین انرژی مورد نیاز شهر تأسیس شد و به تدریج فعالیت خود را به بیرون از شهر نیز گسترش داد.
مدتی بعد با افزایش ظرفیت تولید برق از ۲هزار و ۳۰۰ کیلووات به ۱۰ هزار کیلووات شرایط بسیار بهتر شد. کارخانه برق خسروی تا مدت‌ها نقش مهمی در تأمین برق شهر مشهد داشت و بعدها با تأسیس نیروگاه‌های مُدرن از مدار خارج شد.امروزه کارخانه نخریسی خسروی هم دیگر در محل قبلی فعالیت نمی‌کند و این ساختمان قدیمی که شاهدی تاریخی بر نقش جدی آستان ‌قدس در تأمین نیازهای ضروری مجاوران حرم رضوی و البته ایجاد اشتغال برای آن‌هاست، کاربری دیگری پیدا کرده‌ است. اگر روزی فرصت شد قصه این کارخانه مهم و تأثیرگذار را هم برایتان تعریف می‌کنم.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: برق اطراف حرم آستان قدس رضوی کارخانه نخریسی موتور برق تأمین برق برق خسروی برق مشهد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۵۵۵۵۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری کنگره جهانی حضرت رضا(ع) در دهه کرامت

نماینده آستان قدس رضوی با اشاره به اجرای ۳۵۰ برنامه محوری در سراسر کشور در دهه کرامت گفت: ویژه‌ترین برنامه‌ این دهه برگزاری دومین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) خواهد بود. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت الاسلام خسرو‌جردی در نشست دهه کرامت که در سالن جلسات آستان مقدس حضرت معصومه(س) برگزار شد، گفت: محور اصلی برنامه‌های دهه کرامت موضوع نشاط اجتماعی، زیست عفیفانه و بسط خدمت کریمانه است.

وی با اشاره به اینکه 350 برنامه محوری در سراسر کشور برنامه‌ریزی شده است، بیان کرد: از جمله ویژه‌ترین برنامه‌ها می‌توان به برگزاری دومین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) اشاره کرد.

نماینده آستان قدس رضوی با بیان اینکه "درصددیم کیفیت و محتوای فرهنگی جشن‌ها را تقویت کنیم."، عنوان کرد: در استان‌های مختلف کشور برنامه‌هایی با محوریت خدمات اجتماعی خواهیم داشت.

معاون فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) نیز در این جلسه گفت: به‌مناسبت دهه کرامت بزرگترین اجتماع دختران و جشن تکلیف دختران در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) برگزار خواهد شد.

حجت الاسلام عرفاتی با اعلام اینکه "در تهران حدود 5 هزار نفر خادمیار رضوی خواهیم داشت."، افزود: همچنین تجمع خادمیاران رضوی در مصلای امام علی(ع) آستان مقدسه برگزار می‌شود.

معاون فرهنگی آستان قدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) تأکید کرد: برنامه شاخص ما نیز برنامه ویژه دختران و مادران است که همراه با یکدیگر وارد حرم مطهر حضرت عبدالعظیم می‌شوند که ان‌شاءالله بتوانیم پیوند خانواده ناب را اجرا کنیم.

انتهای پیام/+