به نقل از «خبرگزاری برنا»

تثبیت مواضع، پیش شرط تثبیت اقتصادی

تاریخ انتشار: ۱۲ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۵۷۸۸۱۹

سینا کمالخانی - پژوهشگر و کارشناس امور اجتماعی

قیمت بنزین، موضوعی مرتبط با زندگی روزمره همه ایرانیان است چرا که با بسیاری از صورت‌بندی‌ها و پیوندهای اقتصادی و اجتماعی جاری آن‌ها در ارتباط است؛ جمعیت‌ قابل‌توجهی از شهروندان، از مدیران و کارمندان و کارشناسان اداری و سازمانی گرفته تا کسبه و فعالین اصناف و رانندگان تاکسی، معیشت روزمره‌شان با بنزین گره خورده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کنش‌ متولیان امور، علی‌الخصوص در این زمینه و واکنش‌های عموم مردم، همراه با هم، می‌تواند به ایجاد مسئله یا تولید تنش‌هایی بینجامد که هیچ‌کدام از این دو دسته، خواهان آن نبوده‌اند. در واقع کنش‌های شهروندان -به ویژه جمعیت‌ها- پیامدهای ناخواسته‌ای به همراه دارد که از کنترل خود ایشان خارج است. از این رو در امر برنامه‌ریزی اجتماعی، نگاه به سابقه یک رویداد و ذهنیت حاصل از آن، ضرورتی انکارناپذیر است که تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیرندگان را در شناخت و پیش‌بینی پیامدهای خواسته و ناخواسته عملکردها و دستیابی به نتیجه مطلوب یاری می‌رساند. اما باید توجه داشت که نتیجه این نگاه به گذشته، نباید صرفا به مقصریابی و عدم ریشه‌یابی مسئله فروکاسته شود.

هدف نوشته حاضر از کنکاش درباره‌ بسترها و پیامدهای «هک شدن سامانه‌های سوخت»، یافتن مقصر آغازین نیست چرا که این موضوع، یک سازوکار یکپارچه و توقف‌ناپذیر اداری و دولتی است که حتی با تغییر مدیران و دولت‌ها، به مسیر خود ادامه خواهد داد؛ اما می‌توان با داشتن ارزیابی واقع‌بینانه از آن، به عملکرد مطلوب‌تری در آینده دست یافت.

یکی از عوامل موثر بر گسترده شدن دامنه پیامدهای هک سامانه پمپ‌بنزین‌ها در آبان ۱۴۰۰، نوع عملکرد دستگاه‌های مربوطه در تغییر قیمت بنزین در آبان ۹۸ بود. زمانی که مسئولین ذیربط، با احساس بی‌نیازی از توجیه و توضیح، با اختیار تام و البته قانونی، درباره‌ یکی از حیاتی‌ترین کالاهای شریان اقتصادی کشور تصمیم گرفتند و بدون زمینه‌سازی، آن را به اجرا درآوردند.

باید توجه داشت که جامعه هدف این تصمیم‌گیری، مردمی بودند که انتظار داشتند وعده «نفت بر سر سفره‌ها» هرچند با تاخیر چندساله، تحقق یابد اما این وعده نه‌تنها محقق نشد بلکه تامین هزینه‌های همان سفره قبلی نیز سخت‎‌تر و دور از دسترس‌تر به نظر می‌رسید؛ هرچند ایشان می‌کوشیدند اعتمادشان به سیاست‌‌مداران و سیاست‌گذاران تبدیل به سوء‌ظن نشود‌ و سوءمدیریت‌ها را به پای سوءنیت‌ها نگذارند.

بر اساس یک رویه و شاید یک سیاست‌گذاری کوتاه‌مدت، افزایش قیمت حامل‌های انرژی، سالیان سال است که به عنوان یکی از ابزارهای دولت به منظور تامین کسری بودجه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روز هک شدن جایگاه‌ها، آن‌چه از رفتار و افکار مردم نگران در صف‌های طولانی پمپ‌بنزین‌ها استنباط می‌شد، بدگمانی و سوءظن در مورد دلایل یا نتایج این اختلال بود. برخی از مردم این اختلال را نه یک اتفاق نابهنگام بلکه سیاستی از پیش برنامه‌ریزی‌شده تلقی می‌کردند. برخی هم آن را زمینه‌ساز و تسهیل‌گر افزایش مجدد قیمت حامل‌های انرژی می‌دانستند و عده‌ای دیگر نیز، آن را نوعی کنترل و مدیریت منابع پیش از شروع منازعه یا مناقشه در حوزه سیاست خارجی و یا حتی جنگ نظامی تصور می‌کردند.

در چنین شرایطی ابهام در فضای رسانه‌ای کشور، اضطراب‌آفرین است و به سرعت کلیشه‌های تحلیلی مرسوم را در ذهن خوانندگان تداعی و تقویت می‌کند و به منبع ناخشنودی برای کل جامعه بدل می‌شود.

تا پیش از ظهور رسانه‌های جدید، تجربه یک پدیده خاص، مستلزم حضور در مکانی خاص بود. افرادی که در یک مکان خاص بودند می­توانستند یک رویداد را با هم تجربه کنند. همزمانی، مستلزم هم­مکانی بود. با ظهور شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جدید، شکلی از زمان «حال» به وجود آمد که مستلزم تجربه مکانی خاص و مشترک نبود. به این ترتیب، احساس تعلق افراد جامعه به اجتماعی که در آن عضو هستند نیز تغییر می­کند. پیش از این فقط اجتماع محلی، موضوعیت داشت و اکنون اعضای جامعه، جهان‌شان را با کسانی سهیم‌اند که از نظر مکانی با آن‌ها فاصله جغرافیایی زیادی دارند. این امر امکان تجربه‌ها و مقایسه‌های گسترده تاریخی و جغرافیایی را فراهم می‌سازد تا جایی که افکار عمومی می‌تواند درباره حوادث کنونی از دریچه رخدادهای گذشته قضاوت کند.

واقعیت این است که در شرایط اجتماعی-تاریخی کنونی کشور ما، فهم یک پیام، فارغ از حواشی، تفاسیر و تحلیل‌های پیشینی، امکان‌پذیر نیست. هر موج رسانه‌ای و هر نوع جریان اجتماعی، حامل پیام‌هایی با درجات اهمیت گوناگون، گاه خنثی و عاری از جهت‌گیری و گاه تند، گزنده و سوگیرانه‌­ است که نباید به راحتی از کنار آثار و پیامدهای اجتماعی آن گذر کرد. لذا باید دانست کارکرد این هجمه‌های رسانه‌ای، نه تنها اهداف تجاری نیست بلکه هدف اصلی آن‌ها، کنترل زندگی روزمره و دغدغه‌های مطرح در آن است.

هک شدن سامانه جایگاه‌های سوخت، اگرچه یک اختلال و حمله نرم‌افزاری بود اما حواشی پس از آن، حکایت‌گر از دست رفتن اعتماد عمومی به ساختار بوروکراتیک و تصمیم‌گیری کشور و روایت‌گر شکاف و فاصله بین مطالبه عمومی شهروندان با تصمیمات دولت‌ها است؛ دولت‌هایی که به دلیل استقلال درآمد خود از مردم و اتکا به فروش منابع ملی و دولتی، هیچ‌گاه ایشان را شریک و ذی‌نفع تصمیم‌گیری‌های خود نمی‌دانند.

مهم‌ترین پیامد این «بی‌اعتمادی»، از بین رفتن چندپارگی بالقوه مخاطبان انبوه رسانه‌ها و یکدستی و همگونی برداشت‌ها از آن رویداد اجتماعی است. در چنین وضعیتی، چشم‌انداز غالب، به چشم‌انداز موجه و واقع‌بینانه از واقعیت اجتماعی تبدیل می‌شود و تعامل‌گری معقولانه رسانه‌ای برای کنترل چنین بینشی، به شدت آسیب‌پذیر جلوه می‌کند.

امروز مردم بیش و پیش از تثبیت اقتصادی، نیاز به یکپارچگی و تثبیت مواضع مسئولان دارند. مسئولانی که از نزدیک درد مردم را ببینند، بشنوند، لمس کنند و پشت درهای بسته تصمیم نگیرند. مسئولانی که بی‌واسطه و تشریفات، با مردم هم‌کلام، هم‌سفره و همنشین شوند و مردم نیز بی‌لکنت و بی‌لغزش، مسائل و موضوعات خود را با ایشان مطرح کنند؛ این تغییر رویه، می‌تواند تلاشی هرچند دیرهنگام در جهت بازگرداندن اعتماد از دست‌رفته باشد. بنابراین، به همان میزان که امنیت زیرساخت شبکه جایگاه‌های سوخت برای پیشگیری از وقوع مجدد چنین اتفاقاتی مهم است، حفظ اعتماد مردمی و شفافیت نیز ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.  

در همین راستا، پوشش خبری مستقیم، بلاواسطه و به‌هنگام رسانه‌ها به‌ویژه اقدام هوشمندانه و متهورانه رسانه ملی در این زمینه، توانست از شدت و تاثیرگذاری این‌گونه روایت‌های غیرمستند بکاهد و کمک بسزایی به کنترل و جهت‌دهی افکار عمومی کند.

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: بنزین آبان 98 سینا کمالخانی رسانه ای رسانه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۵۷۸۸۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پنج شنبه سیاه فرودگاه‌های فرانسه

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ از پاریس؛ رسانه‌های فرانسوی از امروز به عنوان "پنج شنبه سیاه" فرودگاه‌های کشور نام برده اند و با توجه به نزدیکی برگزاری رقابت‌های المپیک پاریس این موضوع به تیتر یک این رسانه‌ها تبدیل شده است.
به گفته اتحادیه‌های کارکنان بخش‌های کنترل پرواز؛ این اعتصاب که در اعتراض به برنامه اصلاحی هواپیمایی کشوری صورت گرفته است، تعداد زیادی پرواز داخلی و بین المللی را شامل می‌شود؛ که از جمله آن لغو بیش از ۲ هزار پرواز در اروپاست. 
افزایش سالانه حقوق به میزان پنج و ۴ دهم درصد از جمله خواسته کارکنان بخش‌های کنترل پرواز فرودگاه‌های فرانسه است.
در این اختلال کم سابقه خطوط هوایی فرانسه؛ پرواز‌های فرودگاه اورلی پاریس ۷۵ درصد، فرودگاه شارل دو گل پاریس و فرودگاه مارسی ۶۵ درصد و فرودگاه نیس و سایر فرودگاه‌ها ۴۵ درصد لغو شده است.
برای خاتمه دادن به این اعتصابات؛ نمایندگان دولت فرانسه با اتحادیه‌های مربوط وارد مذاکره و رایزنی شده اند.
اتحادیه‌های کارکنان بخش‌های کنترل پرواز به دولت هشدار داده اند در صورت به نتیجه نرسیدن این مذاکرات؛ اعتصابات گسترده‌ای برای سه روز تعطیلی ۹، ۱۰ و ۱۱ می (۲۰، ۲۱ و ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳) به اجرا در خواهد آمد.