قطعنامه پیشنهادی ایران درباره خلع سلاح هستهای؛ محکی برای آزمون مواضع کشورهای عضو سازمان ملل
تاریخ انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۵۹۵۲۲۵
به گزارش جام جم آنلاین، مجید تخت روانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل در یادداشتی نوشت:
بر اساس معاهده منع اشاعه سلاح های هسته ای، همه دولتهای دارای سلاح هسته ای متعهد شدهاند تمام تسلیحات اتمی خود را منهدم کنند. بعلاوه، آنها از نظر حقوقی متعهد هستند نه تنها از هرگونه اقدام برای ساخت سلاح هسته ای خودداری کنند، بلکه باید از انتقال اینگونه سلاحها به دیگر کشورها، استقرار آنها در خارج از خاک خویش و همکاری با دیگر دولتها برای ساخت سلاح اتمی نیز بپرهیزند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تحت فشارها و پیگیریهای کشورهای غیر هسته ای، دولت های هسته ای پس از دههها عدم پایبندی به این تعهدات حقوقی مصرح خود، در قالب اسناد نهایی کنفرانسهای بازنگری پیمان عدم اشاعه سلاح های هسته ای در سالهای ۱۹۹۵، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ میلادی مجدداً متعهد شدهاند گامهای عملی مؤثری را برای امحای سلاح های هسته ای بردارند.
باوجود این، نگاهی به آمار و واقعیات موجود نشان میدهد که نه تنها کشورهای هستهای از انگیزه سیاسی لازم برای نیل به خلع سلاح هسته ای برخوردار نیستند بلکه فعالیتهای هستهای آنها و از جمله افزایش کیفیت سلاحهای هسته ای، نوسازی و افزایش تقویت توان تخریب این سلاحها، افزایش بودجه سلاحهای هستهای و ارتقای جایگاه سلاح هستهای در دکترینهای امنیت ملی، حتی بر خلاف مقررات و تعهدات بین المللی، وضعیتی فراهم کرده است که روند گذشته حرکتی معنی دار به سوی خلع سلاح هستهای را نشان نمیدهد و بنظر نمیرسد در آینده نیز چنین چشم اندازی وجود داشته باشد. لازم به تاکید است که در غیاب خلع سلاح هستهای واقعی، کشورهای هستهای و کشورهای همسو با آنها سیاست کاهش خطر هستهای را دنبال میکنند که به دلیل دامنه شمول بسیار اندک آن و عدم در نظر گرفتن خلع سلاح هستهای واقعی، به هیچ وجه نمیتوان این سیاست ظاهری را جایگزین و مترادف خلع سلاح هستهای دانست.
در اعتراض به این وضعیت، از سال ۲۰۰۵، جمهوری اسلامی ایران هر دو سال یکبار بانی اصلی قطع نامه «پیگیری اجرای تعهدات توافق شده در کنفرانسهای بازنگری پنجسالانه دولتهای عضو ان پی تی از سال ۱۹۹۵ میلادی به بعد» بوده است. هدف اصلی این قطع نامه، اجرای تعهدات کشورهای هستهای درباره خلع سلاح هستهای و در چارچوب پیمان منع اشاعه سلاحهای هستهای (ان پی تی) است.
پیش نویس این قطع نامه ابتدا به کمیته یک مجمع عمومی سازمان ملل (کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی) ارائه و پس از بررسی و تصمیم گیری اولیه در این کمیته، نتیجه بدست آمده برای بررسی و تصمیم نهایی به صحن مجمع عمومی سازمان ملل ارسال میشود.
ذیلا با نگاهی به ساختار و محتوای این قطع نامه، برداشتهای ممکن از مواضع کشورهای مختلف مورد بررسی قرار میگیرد. با این دیدگاه اصولی که رای داده شده به هر قطع نامه و پیشنهاد در دیپلماسی چندجانبه، محکی برای تطبیق ادعاها با مواضع عملی و اعلامی کشورهاست و بر این اساس میتوان مواضع و ادعاهای کشورها را در وجوه و ابعاد مختلف مورد راستی آزمایی قرار داد.
ساختار و محتوای قطع نامه
این قطع نامه شامل ۹ بند مقدماتی و ۶ بند اجرایی است.
در قسمت مقدماتی با اشاره به قطع نامههای دو سالانه قبلی، متن معاهده منع اشاعه سلاحهای هسته ای، تائید قبلی مجمع عمومی برای نیل به خلع سلاح هسته ای، یادآوری و تائید مجدد تعهدات توافق شده قبلی در کنفرانسهای بازنگری پس از تمدید نامحدود معاهده در سال ۱۹۹۵ و پس از آن، نسبت به عدم موفقیت آخرین کنفرانس بازنگری برگزار شده در سال ۲۰۱۵ ابراز نگرانی میکند. یکی از مهمترین بندهای این قسمت، بند ۶ مقدماتی است که بر اجرای قطعنامه کنفرانس بازنگری ان پی تی در سال ۱۹۹۵ در خصوص ایجاد خاورمیانه عاری از سلاحهای هستهای تأکید میکند. قطع نامه سال ۱۹۹۵ در مورد خاورمیانه خواستار پیوستن رژیم اسرائیل به ان پی تی و قرار دادن تأسیسات هستهای خویش تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی است. آنچه بر اهمیت قطع نامه ۱۹۹۵ میافزاید، تعهد سه بانی قطع نامه مزبور شامل امریکا، انگلیس و روسیه برای وادار کردن این رژیم به همراهی در ایجاد منطقه عاری از سلاح هستهای در خاورمیانه است.
در قسمت اجرایی، ابتدا در بند یک گامهای عملی توافق شده قبلی برای نیل در خلع سلاح در سال ۲۰۰۰ را همچنان معتبر عنوان کرده و در بند دوم اعلام مینماید که گامهای عملی اجرای ماده ۶ معاهده (با موضوع خلع سلاح هسته ای) و نیز تصمیم کنفرانس ۱۹۹۵ در خصوص اهداف و اصول خلع سلاح هستهای را دنبال میکند.
بند سه اجرایی، از کشورهای هستهای میخواهد به اقدامات لازم جهت اجرای تعهداتشان مبنی بر انهدام کامل زرادخانه تسلیحات اتمی خود بر اساس اصول شفافیت، برگشتناپذیری و نظارت بینالمللی سرعت بخشیده و نقش سلاح هستهای در دکترینهای امنیتی خود را کاهش دهند. همچنین، از این کشورها خواسته میشود تا فرایند عملی نیل به خلع سلاح هستهای را شروع کنند.
بند ۴ اجرایی، بر ضرورت ارائه تضمینهای امنیتی از سوی کشورهای هستهای به کشورهای غیرهستهای مبنی بر عدم به کارگیری و یا تهدید به استفاده از سلاح هستهای علیه آنها تأکید میکند.
در نهایت، در این قسمت محتوایی، از همه اعضای سازمان ملل درخواست میشود در قالب کنفرانسهای بازنگری و کمیتههای مقدماتی این کنفرانس ها، اجرای تعهدات پذیرفته شده توسط کشورهای هستهای را پیگیری کنند.
آراء مربوط به قطع نامه پیشنهادی ایران
قطع نامه پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران، آخرین بار در کمیته یک مجمع عمومی سال جاری با ۱۰۸ رای موافق در برابر ۴۴ رای منفی و ۲۵ رای ممتنع به تصویب رسید. بند ۶ مقدماتی نیز که جداگانه به رای گذاشته شد، با ۱۰۹ رای موافق در مقابل ۴ رای مخالف و ۵۸ رای ممتنع تصویب شد.
طبق مقررات، تصمیمات کمیتههای مجمع عمومی و از جمله کمیته یک به صورت توصیههای کمیته به مجمع عمومی ارسال میشود تا حدود یک ماه بعد، مجمع عمومی به عنوان نهاد بالاتر در این خصوص تصمیم گیری کند. تجربه قبلی نشان میدهد که با رایزنیهای هیات کشورمان برای جلب نظر مساعد هیاتهای مخالف و ممتنع، و نیز با توجه به مشارکت بیشتر اعضا در تصمیم گیریهای مجمع عمومی نسبت به کمیته ها، قطع نامه پیشنهادی ایران در صحن مجمع عمومی رای بیشتری بدست میآورد. نتیجه آخرین رای گیری مجمع عمومی در سال ۲۰۱۹، تعداد ۱۱۸ رای موافق، ۴۳ مخالف و ۱۹ ممتنع را نشان میدهد.
همانگونه که پیدا است، واکنش اعضای سازمان ملل نسبت به پیشنهاد ایران در سه گروه قابل تقسیم بندی است.
اکثریت اعضای سازمان ملل و مخصوصا کشورهای غیر هستهای عضو عدم تعهد که همواره به این پیشنهاد روی خوش نشان داده و همواره از این قطع نامه حمایت کرده اند. قابل توجه است که برخی از کشورهای غیر هستهای، عموما در جلسات و یا بعضا در رایگیریها شرکت نمیکنند.
گروهی از کشورها که رای ممتنع میدهند. در حالی که کشورهای مزبور غیر هستهای هستند، بنا به ملاحظات سیاسی هرچند از پیشنهاد ایران حمایت نمیکنند، با این موضوع مخالفت هم نکرده و به رای ممتنع اکتفا میکنند.
رای منفی نسبت به بند مقدماتی و یا کل قطع نامه، مخصوصا از سوی برخی از کشورها سئوال برانگیز است. به طور کلی، کشورهای هستهای با هر پیشنهاد صریح و عینی برای خلع سلاح هستهای – صرف نظر از پیشنهاد دهنده – مخالفت میکنند. کشورهای موسوم به چتر هستهای (برخوردار از تضمینهای امنیتی داده شده از سوی کشورهای هستهای به آنها) نیز با لحاظ مواضع کشورهای هستهای مربوطه و مخصوصا به قصد عدم موضعگیری که منجر به قطع حمایت چتر هستهای بشود، سعی میکنند با رای منفی به چنین پیشنهاداتی مراتب حمایت سیاسی خود از کشورهای هستهای را نشان بدهند. بطور کلی، آمریکا، رژیم اسرائیل و کشورهای غربی از جمله مخالفین همیشگی پیشنهاد ایران بوده اند. درخواست کننده رای گیری برای بند ۶ مقدماتی و کل قطع نامه هم همواره امریکا و اسرائیل بوده اند.
جمع بندی و راستی آزمایی
همانگونه که اشاره شد، هر موضع گیری اعلامی و اقدام عملی کشورها در مجامع بین المللی میتواند محکی گویا برای راستی آزمایی ادعاها باشد. در زمینه خاص این قطع نامه، نقطه عزیمت، محتوا، درخواست و سمت و سوی قطع نامه آشکارا حکایت از لزوم تحقق عینی تعهدات خلع سلاحی دارد و در این میان جمهوری اسلامی ایران مثل سایر کشورهای غیر هستهای هیچ نفعی جز تقویت صلح و امنیت بین المللی از طریق رفع یکی از تهدیدات موجود (وجود سلاح هسته ای) ندارد. در نقطه مقابل، ریا کاری در مواضع کشورهای غربی که همواره با بستن چشمان خود به زرادخانه سلاحهای کشتار جمعی واقعی رژیم اسرائیل، انگشت اتهام اشاعه به سوی جمهوری اسلامی ایران نشانه میروند، با رای منفی به قطع نامه جمهوری اسلامی ایران، کاملا آشکار میشود. زیرا، این کشورها در حالی که از خطر اشاعه اظهار نگرانی میکنند، در مقام عمل با درخواست واقعی برای خلع سلاح و انهدام کامل سلاحهای هستهای مخالفت میکنند و در جامعه بین المللی شفاف امروزی چنین ادعاهایی خریدار ندارد.
در پایان این یادداشت که در پایگاه شورای راهبردی روابط خارجی منتشر شده آمده است: جمهوری اسلامی ایران در نشست امسال کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی نیز مانند سالهای قبل، با اشاره به روند مسابقه جدید تسلیحات هستهای و روند نوسازی این سلاح ها، از آنها به عنوان روندهای هشدار دهنده یاد کرده و خواستار خاتمه دادن به اینگونه اقدامات شده است و با عزم راسخ این موضع را ادامه خواهد داد. ایران معتقد است امنیت جهانی با وجود سلاح هستهای یا سایر سلاحهای کشتار جمعی نا امن تر میشود و بنابراین ایجاد جهانی امن مستلزم انهدام کامل این سلاحها و در صدر آنها تسلیحات هستهای است. در راستای این سیاست، ایران پیشنهاد ایجاد منطقه عاری از سلاحهای هستهای در خاورمیانه را ارائه داده است.
منبع: ایسنا
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: سلاح های هسته ای تسلیحات اتمی سلاح اتمی کنفرانس های بازنگری جمهوری اسلامی ایران کشورهای غیر هسته ای سلاح های هسته ای خلع سلاح هسته ای کشورهای هسته ای نامه پیشنهادی مواضع کشورهای اجرای تعهدات قطع نامه کنفرانس ها مجمع عمومی سازمان ملل اشاعه سلاح بین المللی هسته ای هسته ای رای ممتنع هسته ای رای منفی سال ۱۹۹۵ ان پی تی سلاح ها دولت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۵۹۵۲۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آژانس به مسیر عقلانیت باز می گردد؟
سفر دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران در هفته سوم اردیبهشت، شاید فرصتی برای حل مسائل اختلافی ایران و آژانس و بازگشت این نهاد ناظر سازمان ملل به مسیر حرفه ای خود ایجاد کند.
به گزارش مشرق، بنابر اعلام بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در ابتدای هفته سوم اردبیهشت ماه برای شرکت و سخنرانی در نخستین کنفرانس بین المللی علوم و فنون هسته ای اصفهان و همچنین رایزنی با مقامات ایرانی از جمله محمد اسلامی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به کشورمان سفر خواهد کرد.
پیش تر نیز گروسی در اسفند ماه سال گذشته با ابراز علاقه برای سفر به ایران عنوان داشت: امیدوارم هر چه زودتر فرصتی پیدا کنم و حضوری با آنها (مقامات ایران) صحبت کنم. مدیرکل آژانس پیشتر از این در گفت وگو با خبرگزاری رویترز برای انجام این سفر اعلام آمادگی کرده بود، افزود: اگر دعوتم نکنند نمیتوانم بروم بنابراین هر وقت احساس کنند که آماده گفتوگو با من هستند بسیار خوشحال خواهم شد که به آنجا برگردم.
این درحالیست که بعد از اعمال محدودیت های ایران در جمعآوری برخی از دوربین های نظارتی و فراپادمانی آژانس و همچنین تعدیل برخی از بازرسان اروپایی در پاسخ به اقدامات مغرضانه تروئیکای اروپایی و آژانس در شورای حکام، رافائل گروسی طی ۲ سال گذشته تلاش های زیادی برای سفر به تهران و دیدار با مقامات ایرانی داشته است.
مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از شروع توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران تاکنون ۲ بار از زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمده به تهران سفر کرده است.
توپ در زمین کدام طرف است
سفر پیش روی گروسی به ایران در حالی صورت می پذیرد که در سایه سیاسی کاری های آژانس و همچنین عناد و غرض ورزی طرفین غربی حاضر در این نهاد بین المللی، روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در مقاطعی دچار خدشه گشته بود. بدون شک این سفر فرصتی بسیار خوب برای رایزنی طرفین و همچنین حل مسائل اختلافی بین اژانس بین المللی انرژی اتمی به شمار میآید.
گروسی سال گذشته در افتتاحیه نشست فصلی شورای حکام آژانس در وین، در سخنانی دوپهلو ضمن بیان این نکته که هیچگونه اطلاعاتی درباره ساخت سلاح هستهای توسط ایران در اختیار ندارد، مجدداً به طرح ادعاهای بی اساس درباره لغو مجوز بازرسان آژانس انرژی اتمی در ایران و همچنین اتهام زنی به ایران در مورد عدم همکاری با این سازمان اقدام نمود.
با وجود آنکه ایران در چارچوب موافقت نامه پادمانی بالاترین سطح همکاری با آژانس را در بین کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی داشته است و علی رغم چنین سطحی از حسن نیت ایران در رفتار و تعامل با آژانس، دبیرکل این نهاد در سخنان خود برخلاف تاکید بر همکاریها و تعاملات ایران، از عناوینی همچون نگرانی و شک و تردید درباره برنامه هسته ای ایران استفاده می کند.
بدون شک سیاسیکاری های پیشین آژانس نه تنها دستاوردی را در مسیر ارتباط این نهاد با کشورمان به ارمغان نیاورده بلکه حسن نیت پی در پی ایران در مسیر تعامل با آژانس و بدعهدی و اظهارات ضد و نقیض از سوی دبیرکل آژانس منجر به خدشه های جدی به این ارتباط شده است.
در همین زمینه، رئیس سازمان انرژی اتمی، در مورد سفر «رافائل گروسی» به ایران و حل مسائل پادمانی در جمع خبرنگاران پس از جلسه هیات دولت این هفته، عنوان داشت: مسائل پادمانی آن گونه که تعریف و وضع شده، همواره در حال تعامل و گفتوگو بودیم. این مسائل از زمان آغاز تاکنون چهار مکان بود، دو مکان حل و فصل شده و درباره دو مکان در حال تبادل نظر و گفتوگو هستیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی بر بیانیه اسفند ماه ۱۴۰۱ همچنان پابرجا هست و در چارچوب آن بیانیه تعامل داریم، این موضوع هم مورد پرسش بوده چون توسط جریان مخربی که در غرب علیه این برنامه فعالیت می کنند زیر سوال رفته بود و در پایدار بودن آن تشکیک میکردند!
اسلامی اعلام کرد: آقای رافائل گروسی اعلام کرده است در ایران دیدارهایی خواهند داشت و من هم با وی دیدار دارم و مطمئن هستم که ابهامات برطرف می شود و ما میتوانیم در چهارچوب پادمان و معاهده ان پی تی(NPT) روابط خود را با آژانس تقویت کنیم.
وی در مورد همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز، تصریح کرد: ما ورود هیچ بازرسی را ممنوع نکردیم. ۱۳۰ بازرس آژانس مجاز به حضور در ایران هستند و میتوانند برای بازرسی حضور داشته باشند. بازرسی آژانس در چارچوب پادمان آنها در حال انجام است و این مساله اصلا سیاسی نیست و ما در فرآیندهای همکاری با آژانس این موضوع را مکرر اثبات کرده و آنها هم به این موضوع اذعان دارند.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات گروسی درباره برنامه تسلیحاتی ایران، بیان کرد: «اینها موضعگیری نیست و سوال خبرنگار است و جریان مخرب و صهیونیستی که مرتب سعی میکند به دنیا القا کند که برنامه ایران صلح آمیز نیست، این سوال را پرتکرار میپرسند. گروسی همواره گفته که هیچ نشانهای از برنامه تسلیحاتی ایران وجود ندارد».
اصلاح روند غیرسازنده و حسن رفتار متقابل آژانس در برابر کشورمان می تواند همکاری های مابین را افزایش داده و مسیر تعامل آژانس بین المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران را روز افزون کند.
در همین راستا، یکی دیگر از فرصت های طلایی برای گسترش همکاری های بین ایران و آژانس، استفاده از ظرفیت کنفرانس بین المللی علوم و فنون هسته ای ایران در شهر اصفهان است. این کنفرانس به نوبه خود میتواند به معرفی توان علمی فناوری صلح آمیز هسته ای ایران کمک کرده و فرصتی برای ارتباط علمی و توسعه همکاری ها بین کشورمان و سایر کشورها در حوزه فناوری صلح آمیز هسته ای باشد.
سفر پیش روی گروسی بستر خوبی را برای بهبود روابط آژانس با ایران فراهم خواهد کرد، به شرطی که این دیپلمات آرژانتینی رویه های قبلی خود که اعمال سیاست های دیکته شده برخی از طرف های غربی در قبال ایران بود را اصلاح کرده و مسیر پرونده هسته ای ایران را به چارچوب های متعارف آژانس بین المللی انرژی هسته ای برگرداند.
نخستین کنفرانس بینالمللی علوم و فنون هستهای ایران ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت ماه در اصفهان برگزار می شود.
منبع: ایرنا