«کورسرخی» نوشته: عالیه عطایی ناشر: چشمه رساله‌ای کوتاه در باب هویت
تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۶۰۵۶۳۲
«کورسرخی»
نوشته: عالیه عطایی
ناشر: چشمه،چاپ اول 1399
131 صفحه، 32000 تومان
***
عالیه عطایی نویسنده‌ای است که در سال‌های کودکیِ خود دو جنگ را، یکی در موطن مادری‌اش افغانستان و دیگری در میهن دوم‌اش ایران، تجربه کرده است و اندوخته‌ی غنیِ او از بستر همین وقایع است که روایت‌هایی از دهشت جنگ را در «کورسرخی» پدید آورده است؛ وقایعی که پیش از این در رمان «کافورپوش» و مجموعه‌داستان «چشم سگ» هم دستمایه‌ی قصه‌‌گویی‌اش بوده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روایت آغازین کتاب تصویری سینمایی از برهه‌ای تاریخی و حساس از زندگی افغانستانی‌های مهاجر و گریزان از جنگ عرضه می‌کند. روایت زندگیِ دخترکی نونهال که همراه خانواده‌اش در مرز ایران و افغانستان زندگی می‌کند و آسیب پدرش را از هر دو جنگ به چشم می‌بیند. عطایی می‌کوشد از ذهن یک دختر پنج شش ساله به مسأله نگاه کند. جنگ از دید او با تلاطمات جسمی و روحی پدرش تعریف می‌شود. پدر که از معرکه‌ی افغانستانِ اوایل دهه‌ی هشتاد میلادی صدمات جبران‌ناپذیر بسیاری دیده، حالا و در میانه‌ی جنگ ایران و عراق خود را متعهد به همراهی با رزمندگان ایرانی و دفاع از موطن تازه‌اش می‌بیند. هرچند به‌خاطر آسیب‌هایی که در جنگ پیشین دیده، نمی‌تواند چندان در این عرصه دوام بیاورد. دخترک در مسیر طولانیِ راهی که تا رساندن پدر به مرکز درمانی مجهزی دارند، با تحلیل وضعیت پدر، چشم‌انداز زندگی پیش روی‌اش را نیز ارزیابی می‌کند. آن‌چه که دخترک با همراهیِ پدرش در این سفر از سرمی‌گذارند، آغاز فصلی تازه در زندگی آن‌ها به‌عنوان مهاجر است. نویسنده در تلاش است ذهن و زبان کودکانی را که بخشی جدایی‌ناپذیرِ این روایت هستند، بی‌کم‌وکاست به خواننده منتقل کند.
مخاطب هرچه در این مجموعه روایت (که البته گاه به جُستار نزدیک می‌شود) پیش می‌رود، از نظر زمانی به دوره‌ای تازه‌تر نسبت به فصل پیشین‌اش می‌رسد. گویی دخترکِ فصل اول با پیشرفت روایت قد می‌کشد و از تجارب نوینی سخن می‌گوید که در پاره‌های آغازینِ این وقایع‌نگاری، کم‌تر به آن‌ها پرداخته شده است. او در جایی دیگر، ماجرایی از نه‌سالگی‌اش نقل می‌کند. زمانی که به‌عنوان یک بازمانده‌ی جنگ به زندگی مرزنشینی خو گرفته و آموخته که چگونه با خطر روبرو شود و چه‌طور خود را از ورطه‌های مهلک، سالم بیرون بکشد. نمونه‌ای از آن که می‌تواند صحنه‌ای ماندگار در ذهن خواننده باشد «شکار عقرب» است. دخترک سرگرمی و بازی‌ای جز این در دل بیابانی که در آن روزهای طولانی‌اش را به شب می‌رساند، ندارد.
بازی با عقرب در نهایت به یکی از کلیدی‌ترین بن‌مایه‌های مشترک میان روایت‌های کتاب اشاره می‌کند. عقرب برای راوی عنصری تمثیلی است که با آن، به تبیین عادات و رفتارهای تاریخی مردم افغانستان و ایران می‌پردازد. با عقرب است که به کوتاهی‌ها و کاستی‌های اقوام مختلف کشورش در فرونشاندن آتش جنگ، نگاهی کنایه‌آمیز دارد. داستان عقرب، او و خانواده‌اش را به سمت بحث و منازعه درباره‌ی نقش قومیت‌های افغانستانی در ایجاد وضعیت کنونی سوق می‌دهد. راوی از ناکارآمدی ازبک‌ها در جنگ می‌گوید و تعبیر «ازبک‌ها خفته بودند که روس‌ها ما را فتح کردند» را به کار می‌برد که البته نهتنها به رویکرد سازشکارانه‌ی بخشی از مردم که به بی‌اعتنایی همگی‌شان اعم از ازبک، پشتون، هزاره و تاجیک در برابر مخاطراتی که افغانستان در آن روزهای آغازین اشغال تجربه کرده، اشاره دارد. عقرب در نظر راوی کتاب، نمادی از بی‌تفاوتی درباره‌ی سرنوشت همنوع است و عامل اصلیِ حل نشدن بحران‌های سیاسی در کشور افغانستان. او در حیرت است که چرا پدرانِ نسل او هنوز یکدیگر را به خواب‌زدگی و غفلت متهم می‌کنند و همچنان دلخوری‌های گذشته را به رخ هم می‌کشند. عقرب برای او بخشی از مسأله را توجیه می‌کند؛ عقربی که تصویری شگفت از جنگ، مرگ و چالش همدلی و همنوع‌دوستی را در ذهن او برمی‌انگیزد.
اما محوری‌ترین مسأله‌ای که به نوعی در تمام روایت‌ها مطرح می‌شود و در سه روایت آخر کتاب با صراحت بیشتری به آن پرداخته می‌شود چالش هویت است. نویسنده مدام تصویرهایی از زیست مهاجران جنگ را به‌عنوان شواهدی از این چالش ارائه می‌دهد. این بحران از جزئی‌ترین مسائل تا عمده‌ترین‌شان را که در برگه‌های شناسایی و معرفی آدم‌ها منعکس می‌شود، دربرمی‌گیرد. روایت ابتدایی با ارائه‌ی توصیفی از کارت موقت اقامت در منطقه‌ی مرزی آغاز می‌شود. کارتی که درباره‌ی وضعیت مهاجران نوعی دوگانگی القا می‌کند و به تبع آن نیز به ابهام هویتی دامن می‌زند. روایت آخر کتاب هم با مطرح کردن این پرسش به پایان می‌رسد که: «مگر هویتی به نام مرزنشین داریم؟» و سلسله‌ی مباحث هویتی کتاب را با تصویری از مرزنشینان گرفتار آمده میان چارچوب قوانین و تعاریفی که سراسر مبهم و متناقض است، تکمیل می‌کند. مجموعه روایت «کورسرخی» را از این جهت می‌توان رساله‌ای کوتاه در باب هویت دانست؛ هویتی که در سایه ی جنگ دچار دگرگونی می‌شود.
منبع: الف
کلیدواژه: روایت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۶۰۵۶۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عذرخواهی ناشر هندی بابت توهین به امام (ره)
در اعلامیه مطبوعاتی انتشارات بین‌الملل آکوبر که نسخه‌های انگلیسی و فارسی آن در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفت، عمیقا و صادقانه ابراز تأسف شده است.
در بیانیه این انتشارات آمده است: دلیل نگارش این نامه ابراز تأسف صادقانه و عمیق در مورد مناقشه اخیر ایجاد شده در رابطه با روایتی از آیت‌اللله روح‌الله خمینی در یکی از کتاب‌های منتشر شده توسط ما می‌باشد. ما متوجه شدیم که عنوان استفاده شده برای ایشان نهتنها نادرست، بلکه عمیقاً برای بسیاری از افراد و جوامع توهین‌آمیز می‌باشد.
این انتشارات که بعد از این اقدام با موجی از اعتراضات اجتماعی در هند و دیگر کشور‌ها مواجه شده است، تاکید کرد: ما به سنگینی اشتباه خود معترف بوده و اعتقاد داریم که چنین توصیفات نادرستی نه تنها باعث خدشه‌دار شدن حقیقت و عدالت می‌گردند، بلکه به کلیشه‌های آسیب زننده نیز دامن می‌زنند. ما اهمیت اصلاح سریع و صریح این اشتباه را درک می‌نماییم.
در ادامه این بیانیه تاکید شده است: صمیمانه‌ترین عذرخواهی را نسبت به تمامی افرادی که تحت تأثیر این غفلت قرار گرفته‌اند، ابراز می‌نماییم. قصد ما هرگز نشر اطلاعات غلط و کمک به ترویج روایت‌های زیان‌آور نبوده است.
این ناشر تاکید کرد که در واکنش به این اقدام، در حال اتخاذ اقدامات فوری جهت اصلاح این وضعیت است و افزود: ما به بازبینی و بررسی محتوای خود جهت حصول اطمینان از دقت، رعایت انصاف و حساسیت در بازنمایی‌های مان، متعهد می‌باشیم. علاوه بر این، ما یک تصحیح و عذرخواهی رسمی در کتاب‌های آتی و سکو‌های برخط خودمان صادر خواهیم کرد.
منبع: تسنیم
tags # امام خمینی سایر اخبار
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت