به نقل از «ایرنا»

جنگ‌هایی که با بهانه برقراری امنیت باعث تخریب محیط‌زیست می‌شود

تاریخ انتشار: ۱۶ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۶۱۱۸۸۰

شاید بتوان یکی از بزرگترین قربانیان جنگ های عصر جدید را منابع طبیعی در محیط زیست برشمرد که در برخی موارد آثار و پیامدهای این بحران پس از گذشت سالیان سال آشکار می شود. از جمله موضوعات چالش برانگیز در این راستا که ذهن بشریت را به خود مشغول کرده است، ۲ موضوع مهم یعنی تخریب محیط زیست و جنگ است. حفظ محیط زیست و توجه به مسایل آن به خصوص در دوران جنگ و درگیری های مسلحانه یکی از مشکلات مهم جهانی و دغدغه برانگیز انسان معاصر و مدافعان حقوق بشر است که بهره برداری از طبیعت، کرامت انسانی، تحقق امنیت، عدالت توسعه و رشد نسل های آینده ارتباط بسیار نزدیکی با رعایت حفظ محیط زیست و مسایل آن دارد و هرگونه آسیب و تخریب طبیعت بر زندگی سالم انسان اثرگذار است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برپایه آمار فقط در اواخر سده بیستم، ۱۱۸ درگیری مسلحانه در جهان رخ داد که ۶ میلیون انسان را آواره و مردم و محیط زیست را دچار عواقب سوء کرد. به اذعان کارشناسان و مسوولان، زمانی که حرکتی در یک گوشه دنیا صورت می‌گیرد، محیط زیست تمام دنیا از آن متاثر می‌شود زیرا محیط زیست محدود به هیچ مرز جغرافیایی نیست، بنابراین تاثیر جنگ و اقدامات خصمانه بر محیط زیست تمام دنیا دیده می‌شود و این تاثیر برای مدت‌های طولانی بعد از پایان جنگ نیز ادامه می‌یابد.

به همین دلیل در اصول ۲۴ و ۲۵ بیانیه‌ای که در ژوئن ۱۹۹۲ در ریو پایتخت برزیل منتشر شد به صراحت به نقش ویرانگر جنگ در محیط زیست و نقش مثبت صلح بر توسعه پایدار اشاره شد. با وجود آنکه کشورهای زیادی بیانیه ریو را امضا کردند اما بررسی‌ها حاکی از آن است که جنگ‌ها هنوز بیشترین آسیب را بر محیط زیست وارد می‌کنند. به همین دلیل سازمان ملل متحد از ۲۰۰۱ میلادی، ۶ نوامبر را به عنوان «روز جهانی پیشگیری از سوء استفاده از محیط زیست به هنگام جنگ و درگیری‌های مسلحانه» نامگذاری کرده است تا به افزایش آگاهی‌های عمومی نسبت به تأثیرات زیان‌بار جنگ بر محیط زیست و منابع طبیعی و همچنین سوء استفاده‌ها و بهره‌برداری‌های نابه‌جایی که از این منابع به هنگام جنگ‌ها صورت می‌گیرد، بیشتر تاکید شود. اهمیت این موضوع سبب شد تا پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به گفت وگو با «محمد قادرپناه» کنشگر محیط زیست بنشیند.

جنگ افزارها و سلاح های شیمیایی

قادرپناه با بیان اینکه استفاده از سلاح جنگی باید دارای محدودیت های قانونی باشند، گفت: استفاده از سلاح های جنگی یا شیمیایی در جنگ آثار گسترده و مخربی بر محیط زیست می گذارند. هدف استفاده از آنها ایجاد ضرر و مرگ تمامی موجودات است. امروزه حفاظت از طبیعت و محیط زیست به یکی از دغدغه های اصلی بشر تبدیل شده و ارزش ها و هنجارهای ویژه و نوینی برای حفاظت از آن پدیدار شد و پاسداری و مراقبت از آن به عنوان یکی از ارزش های برتر جوامع انسانی متجلی شود. نتیجه تلاش فعالان عرصه محیط زیست و حقوق بشر در سطح ملی و بین المللی و به ویژه رویکرد جرم شناسان انتقادی به مساله جرایم زیست محیطی باعث شد تا برای مقابله با آسیب های زیست محیطی جرمی بین المللی با عنوان زیست بوم زدایی مطرح شود.

بروز جنگ های داخلی معضل دیگر محیط زیست

این کنشگر محیط زیست در ادامه بروز جنگ های داخلی را معضل دیگری دانست که محیط زیست مناطق جهان را با خطر مواجه کرده است، او در ادامه اظهار داشت: برپایه آمارها  حداقل ۴۰درصد از جنگ ها و درگیری های داخلی در ۶۰ سال گذشته با استفاده و تسلط بر منابع طبیعی مرتبط بوده، جنگ های داخلی در بسیاری از کشورهای آفریقای به طور مستقیم برای تصاحب منابع ارزشمند طبیعی بوده است. همچنین در خاورمیانه نیز منازعات فراوانی برای تصاحب منابع آبی و خاکی در جریان بوده و هست. جنگ های داخلی این فرصت را در اختیار طرف های درگیر می گذارد تا با استفاده از خلاء های حفاظتی به بهره برداری بی رویه و تخریب گسترده منابع طبیعی بپردازند. با نگاهی به وضعیت محیط زیست در مناطق جنگی پی می بریم که گرچه در دهه های گذشته تلاش هایی برای جلوگیری از بروز فجایع زیست محیطی در جنگ ها از سوی نهادهای بین المللی صورت گرفته اما شواهد نشانگر آن است که هرجا منافع قدرت های جهانی مطرح می شود، متاسفانه این اقدام ها اغلب با اغماض سازمان های بین المللی روبه رو می شود.

اهمیت بازنگری در قوانین و برنامه‌ها

این کارشناس زیست بوم در ادامه افزود: بازنگری در تدوین قوانین و برنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و اسناد بالا دستی باید در اولویت در جهت رفع مشکلات زیست‌محیطی قرار گیرد و لازم است یک ‌پالایشی در این حوزه صورت گیرد و با بازنگری در این قوانین و دستورالعمل‌ها کاستی‌ها و نارسایی‌ها در این بخش رفع شود. اجرایی کردن برنامه‌ها و قوانین اصلاح شده مهم‌ترین مرحله ‌در اصلاح حکمرانی محیط زیستی است. در بسیاری از برنامه‌های توسعه کشور موارد محیط زیستی خوبی دیده می‌شود اما توسط دستگاه‌ها، اجرایی نمی‌شوند، بنابراین لازم و ضروری به نظر می رسد که اجرایی کردن برنامه‌های محیط زیستی، رعایت استانداردها، اولویت دادن به این دستوارالعمل‌ها و الزامات قانونی و گنجاندان آن‌ها در برنامه‌های کلان توسعه کشور ‌پس از رفع کاستی‌ها و نارسایی‌ها در دستور کار قرار گیرد.

اتخاذ قوانین لازم برای سلامت محیط زیست

قادرپناه، توسعه پایدار جوامع را در گرو اندیشیدن قوانین اجرایی لازم برای سلامت کره زمین دانست و تصریح کرد: بی تردید برای اینکه چنین هدف و باوری جامه عمل بپوشد، باید اصولی مستحکم همراه با ضمانت اجرای کافی برای آن در نظر گرفته شود، به گونه ای که نقض آنها از طرف جامعه بین المللی پاسخگوی و مسوولیت دولت متخلف را در پی داشته باشد. امروزه حمایت و حفاظت از محیط زیست طبیعی به لزوم وجود مجموعه قواعد بین المللی بستگی دارد و اتخاذ تدابیر لازم برای حفظ محیط زیست تحت حاکمیت دولت ها و همچنین نیاز به همکاری بین المللی در زمینه مسایل زیست محیطی به وضوح قابل درک است.

خسارات جبران ناپذیر جنگ بر محیط زیست

این کنشگر زیست محیطی در ادامه گفت: جنگ ۲ تأثیر عمده بر محیط زیست دارد، نخست خسارات وارده در طول جنگ که عمدی یا اتفاقی است. خسارات عمدی برای پناه گرفتن دشمنان، انهدام یا از میان بردن محصولات غذایی به کار می رود و همچنین پیامد حوادث اتفاقی هم آثار منفی بر طبیعت باقی می‌گذارد. همچنین کاربرد سلاح‌های میکروبی، شیمیایی و هسته‌ای علاوه بر کشتار انسان‌های نظامی و غیرنظامی در مقطع زمانی خاص در یک نسل در دراز مدت باعث آلودگی آب و خاک می شود که در نسل‌های بعدی مورد توجه قرارمی‌گیرد. گاه انفجارات هسته‌ای باعث ایجاد یک فاجعه زیست محیطی می‌شود. مین‌ گذاری ها در محیط آبی و خاکی باعث مرگ و میر انسان‌ها و سایر موجودات می‌شود. همچنین آتش سوزی‌های حاصل از این انفجارها هم آثار سویی بر سلامت افراد، محیط زیست و اجتماع می‌گذارند. مشکلات کمبود غذایی، سوءتغذیه و گرسنگی نیز از پیامدهای منفی تخریب محیط زیست در جنگ ها به شمار می رود. از این گونه جنگ ها اصولا به عنوان تروریسم زیست محیطی یاد می شود.

تاثیر رشد اقتصادی بر محیط زیست

قادرپناه در پایان با اشاره به اینکه رشد اقتصادی ناشی از اقتصاد آزاد و جهانی بر محیط زیست اثر می گذارد، بیان داشت: رشد فزاینده استفاده از منابع توسط انسان موجب خواهد شد، گونه ها و اکوسیستم ها نتوانند خود را با شتاب متناسب با شرایط سازگار کنند در نتیجه بخش عمده ای از تنوع زیستی زمین از دست خواهد رفت. زمین، جنگل و تنوع زیستی همگی جزو دارایی های بشر به حساب می آیند که ارزش حیاتی دارند و چنانچه اقدامات محافظتی کافی در سطوح بین المللی در مورد آنها صورت نپذیرد، خسارت فاجعه باری به دنبال خواهد داشت. رشد اقتصادی می تواند به یک محیط زیست پاک منجر شود، چنانچه دولت ها مجبور باشند به قوانین زیست محیطی سخت گیرانه تری پاسخ گویند.

برچسب‌ها جنگ سلاح شیمیایی تخریب محیط زیست

منبع: ایرنا

کلیدواژه: جنگ سلاح شیمیایی تخریب محیط زیست جنگ سلاح شیمیایی تخریب محیط زیست تخریب محیط زیست جنگ های داخلی بر محیط زیست منابع طبیعی محیط زیست بین المللی زیست محیطی برنامه ها جنگ ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۶۱۱۸۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آغاز مرحله دوم رها سازی حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه از سد مخزنی سیلوه پیرانشهر 

 به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی،مجید رستگاری در این خصوص گفت: این مرحله از رهاسازی در فاز اول از محل سد سیلوه از طریق مانور دریچه تخلیه تحتانی سد به سمت رودخانه لاوین و در ادامه پشت سد مخزنی کانی سیب رها سازی گردید.

وی افزود در این فاز ۱۲ متر مکعب بر ثانیه آب رها سازی می‌گردد و در فاز دوم و در ادامه تکمیل رها سازی میزان ۵ متر مکعب بر ثانیه از طریق تونل انحرافی و سامانه انتقال آب جلدیان به سمت سد چپر آباد و از آنجا به سمت دریاچه ارومیه روانه گردید. 

رستگاری اظهار داشت در مجموع ۱۷ متر مکعب آب در حال طی مسیر از طریق سامانه‌های انتقال بین حوضه‌ای از حوضه زاب به سمت حوضه دریاچه ارومیه در حال رها سازی می‌باشد. 

وی خاطر نشان کرد: در مرحله اول رها سازی در سال آبی جاری میزان ۱۲ میلیون متر مکعب آب از محل حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه از محل سد سیلوه رها سازی شده بود.