توزیع ناعادلانه سفر بین خانوارها/ خانوادهها به دنبال کاهش هزینه
تاریخ انتشار: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۶۹۶۹۱۶
به گزارش خبرنگار مهر، مسیر صحیح توسعه گردشگری، رونق و پایدارسازی گردشگری داخلی است. چرا که اینگونه از گردشگری نسبت به محرکهای منفی رسانهای، مشکلات فصلی بودن تقاضا و تحولات سیاسی و اقتصادی بین المللی، وابستگی کمتری نشان میدهد و بهترین نوع توزیع و بازتولید منابع اقتصادی را ممکن میسازد. متأسفانه در دهههای اخیر جهت گیری مناسبی در مورد سیاستگذاری گردشگری داخلی رخ نداده است و آنچه به عنوان آمار در دسترس است، متأثر از برنامه نبوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس این بار درباره بررسی وضعیت گردشگری داخلی به منظور دستیابی به چالشهای سیاستی این حوزه است در این گزارش آمده که با بررسی دادههای آماری موجود و در دسترس بین ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸ مشخص شد که هر چند کمیت گردشگری داخلی بیشتر شده است اما از کیفیت آن کاسته شده است. توزیع سفر در بین خانوارها به صورت عادلانهای رخ نداده است و ۳ برابر شدن سرانه سفر خانوارها به واسطه افزایش سفرها برای «خانوارهای سفر کرده» رخ داده است. این شکاف رفاهی موجب شده تا خانوارهای بیشتری به فکر کاهش هزینههای سفر باشند.
بنابراین اقامت در خانه اقوام و دوستان، استفاده بیشتر از وسایل حمل و نقل شخصی، کاهش هزینههای مربوط به خرید سوغاتی و عدم استفاده از تورهای گردشگری نتیجه این وضعیت است که مانع از رخداد پیامدهای مطلوب و مورد انتظار در حوزه گردشگری داخلی شده است. ترسیم وضعیت فعلی نشان میدهد که نقش سیاستگذاری در بخش گردشگری داخلی آنگونه که باید موفق نبوده است. بنابراین تسهیل در توزیع منابع مالی در جامعه میزبان از گردشگری داخلی (که مبتنی بر الگوی اقامت در خانه دوستان و اقوام است)، افزایش کیفیت زندگی گردشگری داخلی، توزیع عادلانه سفر برای گروهها و دهکهای متفاوت جامعه، محورهایی است که نیازمند سیاستگذاری و اقدامات برنامهای است.
در قرن اخیر، گردشگری به عنوان یک مقوله فرهنگی مورد نظر کشورهای مختلف قرار گرفته است و از فعالیتی صرفاً اقتصادی به موضوعی حیاتی برای پیشرفت فرهنگی و اجتماعی جوامع بشری تغییر جایگاه داده است. به شکلی که موضوع اکتشافات فردی، اجتماعی و محیطی برای دستیابی به معنویت، خواستهی گردشگران نوین به حساب میآید (شفیعا و صباغ پور آذریان، ۱۳۹۵). متأسفانه با تأخیر بسیار زیاد، به تازگی در ایران تلاشهایی برای توسعه و بهره برداری اقتصادی و فرهنگی از این صنعت صورت گرفته است. بر اساس تحقیقات سازمان جهانی گردشگری(UNWTO) گردشگری داخلی ۸۰% از کل جریان گردشگری جهان را به خود اختصاص داده است و تمامی چالشهایی که گردشگری ورودی را تهدید میکند - مانند روابط سیاسی با سایر کشورها، مساله تحریم و … - بر اینگونه از گردشگری بی اثر یا حداقل کم اثر است. این گونه از گردشگری، فرصتی است برای توسعه درون زا و وابسته کردن پیشرفت صنعت به تقاضای موجود در کشور که یکی از مصداقهای عملیاتی برای دستیابی به اقتصاد مقاومتی است. همچنین اگر این گردشگری با تاکید بر دید و بازدید از خانواده و دوستان و مزایای صله رحم تبیین شده باشد، موجبات تقویت بنیان خانواده و تقویت سرمایه اجتماعی خانوارها خواهد شد.
در این شرایط است که گردشگری ورودی میتواند با استفاده از زیرساختهای گردشگری داخلی فعال شود و بیش از اینکه تأثیرات منفی بین المللی را به عرضه کنندگان وارد کند، به عنوان پاداش توسعه موفق داخلی ارزش افزایی کند. همچنین به واسطه خانواده محور بودن الگوی گردشگری داخلی، تبعات منفی تهاجم فرهنگی نیز کمتر خواهد بود.
گردشگری داخلی تقریباً در تمام کشورهای در حال توسعه «بدون هیچ برنامهریزی منظم دولت» اتفاق میافتد و در ایران نیز به عنوان گردشگری خودانگیخته یا رها شده در جریان است. برای اینکه سیاست گذاران بتوانند اقدامات مناسبی در مورد گردشگری داخلی انجام دهند، ارائه تصویر و تفسیری مناسب از واقعیت گردشگری داخلی لازم است. گزارش حاضر تلاشی است برای نمایش حقیقت گردشگری داخلی در ۱۱ سال اخیر که به ارائه راهکارهای کاربردی برای تقویت عرضه و تقویت تقاضا میانجامد.
بررسی و تحلیل آمار گردشگری داخلی کشور
یکی از ابزارهای کاربردی برای تصمیم گیری، آمار معتبر و مستند است. ابزاری که متأسفانه در دهههای اخیر در مورد صنعت گردشگری ایران به شکل دقیق و قابل اعتماد در دسترس نبوده و صرفاً به شکل گزارشهای جسته و گریخته و غیر متمرکز در اختیار قرار گرفته است. این وضعیت با اظهار نظرهای غیرشفاف و غیر مستند مسئولان و مدیران همراه شده و به وخامت اوضاع افزوده است. تهیه آمارهای گردشگری، هر چند با تشکیل سازمان جلب سیاحان در سال ۱۳۴۲ آغاز شد لکن این امر به صورت یک رویه ثابت ادامه پیدا نکرد و روند آمارگیری و داده پردازی در صنعت گردشگری نتوانست شکل منسجم+ و قابل اتکایی به خود بگیرد. مرکز آمار ایران در یک دهه گذشته تلاش مضاعفی کرد تا گامی در جهت تبیین و ارائه آمارهای دقیق در این حوزه بردارد. بنای اصلی این گزارش نیز بر تحلیل آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار ایران برای تبیین وضعیت گردشگری از دیدگاه خانوارهای ایرانی است. برخی از مهمترین شاخصهای مورد بررسی بر اساس آمارهای ارائه شده عبارتند از:
تعداد سفر: منظور از تعداد سفر مجموع سفرهای فرد، فرد اعضای سفر رفته خانوار (اعم از سفرهای داخل استان و سفرهای خارج از استان) در فصل مورد بررسی است.
سفرهای داخلی: سفرهای افراد مقیم یک کشور در درون مرزهای همان کشور است.
خانوار سفر رفته: منظور، خانواری است که حداقل یک عضو آن در دوره آماری مورد بررسی حداقل یک سفر انجام داده باشد.
مقصد اصلی سفر: مقصد اصلی یک سفر، مکان یا جایی است که رفتن به آن مکان، نقش اصلی در شکلگیری آن سفر داشته است.
نوع سفر: منظور این است که سفر همراه با اقامت شبانه بوده است یا خیر.
هدف اصلی سفر: هدف عمدهای است که سفر به دلیل آن شکل گرفته است. طبقه بندی اهداف اصلی سفر به شرح ذیل است: گردش و تفریح؛ دیدار دوستان و بستگان؛ زیارت؛ درمان؛ خرید؛ آموزش؛ کسب و کار و مأموریت شغلی؛ سایر اهداف
تعداد نفر شب: در سفرهای با اقامت شبانه عبارت از مجموع شب اقامت فرد فرد اعضای سفر رفته خانوار در فصل مورد بررسی است.
گردشگری داخلی با هدف اصلی دیدار خانواده و دوستان: یکی از مهمترین انگیزههای شکل گیری گردشگری داخلی در دنیا، دیدار از اقوام و دوستان ساکن در سایر شهرها است. هر چند مفهوم سازی این گردشگری به واسطه همپوشانیهایی که با گذران اوقات فراغت و گردشگری تجاری دارد کار ساده ای نیست اما کلیدی ترین و اصلی ترین دلیل و نیت شکل گیری اینگونه از گردشگری، بازدید و دیدار دوستان و نزدیکان است. یکی از فواید این گونه از گردشگری، امکان اقامت در خانه دوستان و اقوام و کاهش هزینههای سفر است.
سفر و گردشگری یک فعالیت چند بعدی است که نه تنها برای زندگی مردم ایران، بلکه تمام ملل جهان امری ضروری به نظر میرسد و از جنبههای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی به رشد جامعه کمک میکند. هر چند گردشگری به عنوان یک پدیده اقتصادی - فرهنگی، در چند دهه گذشته مورد توجه قرار گرفته است اما متأسفانه همچنان از جنبههای مرتبط با سیاستگذاری نیازمند توجه و تعمق است. در این میان گردشگری داخلی به عنوان یکی از پر مزیت ترین انواع گردشگری، نقش بسزایی در وحدت و یکپارچگی اقوام مختلف و دستیابی به توسعه اقتصادی خواهد داشت. لذا کشورها به گردشگری داخلی به عنوان ابزاری برای کاهش فقر، بهبود زیرساختها، ایجاد اشتغال و از همه مهمتر رشد اقتصادی نگاه میکنند و پول صرف شده برای گردشگری داخلی به چرخه اقتصاد کشور بازمی گردد و مانع از خروج ارز میشود.
بررسیهای آماری اداره آمار نشان داد که کمیت گردشگری داخلی در ایران رو به افزایش است. هر چند دادههای مرتبط با خانوارها ناقص است اما بر مبنای دادههای موجود، سرانه سفرهای خانوارها تقریباً سه برابر شده است. این سه برابر شدن را نمیتوان نشانه موفقیت یا بهبود شرایط دانست چرا که با مقایسه بین هزینه متوسط سفر با تورم نقطه به نقطه مشخص است بین سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ که کمیت گردشگری داخلی افزایش پیدا کرده است، به کیفیت آن افزوده نشده است. در این بازه زمانی سهم هزینههای حمل و نقل ۲۰ درصد، خرید سوغاتی و اقامت حدود ۲۴ درصد، تور و گشت ۴۵ درصد و سهم سایر هزینهها ۳۴ درصد کاهش یافته است و صرفاً سهم هزینههای اساسی و حیاتی مثل خوراکی، درمانی و خرید کالا افزایش یافته است. بنابراین گردشگری داخلی ایران با تصمیمات خانوارها برای صرفه جویی در هزینههای اولیه سفر روبرو شده است.
افزایش فشارهای اقتصادی و نبود زیرساختهای حمل و نقلی دردسترس و با کیفیت، گرایش گردشگران داخلی به سفرهای غیر قابل برنامه ریزی و مبتنی بر ماشین شخصی را نیز افزایش داده است. همچنین افزایش سفر برای درمان در بازه مورد بررسی موید این نکته است که گونههای پر هزینه و تخصصی گردشگری که قابل استفاده برای همگان نمیباشد، رو به افزایش است. این نکته در تکمیل موارد بالا کافی است که افزایش سرانه گردشگری داخلی بیشتر به خانوارهایی تعلق گرفته است که قبلاً هم به سفر رفتهاند. لذا سازوکارهای توزیع سفر برای خانوارها به گونهای صورت نگرفته است که در دسترس همگان قرار گیرد. این موضوع موجب شده تا گردشگری داخلی به عنوان کالای اساسی در سبد خانوارهای ایرانی قرار نگیرد.
بخش مهمی از سفرهای داخلی ایران مبتنی بر گردشگری برای دیدن دوستان و آشنایان است که از نظر اصول و مبانی دینی اسلام، ظرفیت صله رحم و رونق سرمایه اجتماعی را داراست. البته تمایل خانوارها به کاهش هزینههای سفر و به طور خاص هزینههای اقامت از یک سو و از سوی دیگر برنامه ریزی آزادانه سفر بدون مقید شدن به یک تور گردشگری در شرایط موجود نیز بدون نقش نبوده است. از آن جهت که نزدیک به ۷۳ درصد اقامت سفرهای داخلی در خانه آشنایان و بستگان بوده است لذا انباشت جمعیتی در پهنههای جغرافیایی کشور و نقاط شهری دارای جمعیت بیشتر، شانس به دست آوردن تقاضای سفرهای داخلی بیشتری را دارند. هر چند این موضوع از پراکندگی و توسعه زیرساختهای حمل و نقلی نیز متأثر شده است. لذا استفاده از خانه اقوام و دوستان برای کاهش هزینه اقامت، استفاده از ماشین شخصی برای کاهش هزینه حمل و نقل، عدم استفاده از تورها برای کاهش هزینههای سفر، پیامد کاهش کیفیت گردشگری داخلی است که از وضعیت اقتصادی خانوارها حاصل شده است.
آنچه مشخص است، وضعیت گردشگری داخلی ایران نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی مجدانه است که در آن هم موضوعات مرتبط با تقاضا و هم عوامل مؤثر در عرضه با تاکید بر دهکهای مختلف جامعه مورد توجه قرار گیرد. تلاشها بایستی به سمتی هدایت شود که افزایش کمیت گردشگری داخلی با پیشرفت در مؤلفههای کیفی محقق شود و جایگاه گردشگری داخلی در سبد خانوارهای ایرانی تثبیت شود. انشاالله سعی بر آن خواهد شد که در فاز دوم، گزارشی تحلیلی در مورد راهکارهای عملیاتی و اجرایی برای تحقق این اهداف در دسترس قرار گیرد. موضوعات چالشی که نیازمند بررسی و سیاستگذاری در حوزه گردشگری داخلی است به شرح زیر میباشد:
گردشگری داخلی کشور که مبتنی بر الگوی اقامت در خانه دوستان و اقوام است از جهت درآمدزایی و توزیع منابع مالی در مقصد نیازمند اقدامات برنامهای و سیاستی است.
کاهش کیفیت زندگی گردشگری داخلی کشور نیازمند تدبیر سیاستی از دو جنبه تقویت سمت تقاضا و دسترس پذیری سمت عرضه است.
توزیع عادلانه سفر و دسترس پذیری گردشگری داخلی به عنوان کالای اساسی برای گروهها و اقشار مختلف جامعه، موضوعی است حیاتی در راستای الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت که نیازمند اقدامات سیاستی تکمیلی است.
کد خبر 5352250 فاطیما کریمیمنبع: مهر
کلیدواژه: گردشگری مرکز پژوهشهای مجلس توسعه گردشگری شهرداری تهران زلزله شورای شهر تهران مسعود فیاضی وزارت آموزش و پرورش قوه قضاییه علیرضا زاکانی شهردار تهران هلال احمر جمهوری اسلامی ایران کیفیت هوای تهران خانواده آلاینده ها پیش بینی وضعیت هوا مهدی چمران سازمان محیط زیست گردشگری داخلی به عنوان کاهش هزینه های سفر گردشگری داخلی گونه از گردشگری اقامت در خانه سفرهای داخلی برنامه ریزی مورد بررسی زیرساخت ها برای کاهش سفر رفته
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۶۹۶۹۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افزایش قیمت نفت به دنبال حمله رژیم صهیونیستی به رفح
به گزارش جام جم آنلاین، حمله رژیم صهیونیستی به گذرگاه رفح در نوار غزه و ایجاد ابهام در مذاکرات آتشبس در این منطقه سبب شد بهدلیل تداوم نگرانیها درباره تنشها در خارومیانه و خطر محدودیت عرضه از این منطقه، قیمت نفت روز سهشنبه (۱۸ اردیبهشت) افزایش یابد.
قیمت معاملههای آتی نفت خام شاخص برنت دریای شمال روز سهشنبه تا ساعت ۸ و ۱۰ دقیقه به وقت گرینویچ با ۲۱ سنت یا ۰.۳ درصد افزایش به ۸۳ دلار و ۵۴ سنت برای هر بشکه رسید.
در همین حال، نفت خام شاخص وست تگزاس اینترمدیت آمریکا (WTI) روز سهشنبه با یک سنت افزایش با قیمت ۷۸ دلار و ۴۹ سنت برای هر بشکه معامله شد.
تاماس وارگا از شرکت واسطه نفتی پیویام گفت: آتشبس در ابهام باقی میماند و حتی اگر توافق آتشبس هم حاصل شود، این دغدغه همچنان وجود دارد که آیا حملههای حوثیها در دریای سرخ متوقف و کانال سوئز بازگشایی میشود و خطر کشتیرانی در سراسر این منطقه بهطور قابل توجهی کاهش مییابد؟
قیمت نفت خام در معاملههای روز دوشنبه (۱۷ اردیبهشت) افزایش یافت و کاهش هفته گذشته را تا حدودی معکوس کرد. معاملههای هر دو نوع نفت خام شاخص، بیشترین کاهش هفتگی خود را در سه ماه گذشته به ثبت رساندند، زیرا تمرکز بازار بر دادههای ضعیف اشتغال در ایالاتمتحده و زمانبندی احتمالی کاهش نرخ بهره بانک فدرال رزرو آمریکا معطوف شده بود.
ییپ جون رانگ، استراتژیست بازار در مؤسسه آیجی، گفت: افزایش قیمت نفت در معاملههای روز سهشنبه بازتاب برخی موانع موجود در مذاکرات آتشبس بین رژیم صهیونستی و حماس است که سبب میشود قیمتگذاری فعالان بازار براساس تنشهای ژئوپلیتیکی مدت بیشتری طول بکشد.
افزون بر تنشهای خاورمیانه، گزارشهای تازه درباره ذخیرهسازی ایالاتمتحده هم در کانون توجه قرار خواهد گرفت.
براساس نظرسنجی رویترز، پیشبینی میشد ذخیرهسازی نفت خام و فرآوردههای نفتی ایالاتمتحده هفته گذشته کاهش یابد. تحلیلگران هم پیشبینی میکنند ذخیرهسازی نفت خام آمریکا در هفته منتهی به سوم ماه مه (جمعه، ۱۴ اردیبهشت) حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه کاهش یابد.
در همین حال، اقدام عربستان سعودی برای افزایش قیمتهای رسمی فروش نفت خام برای عرضه به مشتریان آسیایی، شمال غرب اروپا و مدیترانه در ماه ژوئن سبب افزایش قیمتها شد که نشاندهنده افزایش تقاضای نفت در تابستان امسال خواهد بود.