گفتگو با مهدی رمضانی، معاون نهاد کتابخانه‌های عمومی | کتابخانه دیگر فقط یک کتابخانه نیست
تاریخ انتشار: ۲۶ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۷۱۰۹۵۷
همشهری - سعیده مرادی: مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در گفت‌وگویی که به مناسبت هفته کتاب با همشهری انجام داده، تأکید می‌کند که امروزه دیگر کتابخانه‌های عمومی فقط قرائت‌خانه و مخزن نیستند و به محلی برای یادگیری، کارآموزی، کارآفرینی، بازی و سرگرمی و ایده‌آفرینی‌های خلاقانه در حوزه‌های مختلف تبدیل شده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تاریخچه نهاد و حدود فعالیت و وظایفش را به قول شما، می‌شود از «اطلاعات موجود» در وب استخراج کرد؛ اطلاعاتی شبیه اینکه نهاد از سال ۱۳۸۲ به‌عنوان سازمانی مستقل، متولی اداره کتابخانه‌های عمومی در کشور شده و پیش از تصویب قانون تأسیس نهاد، دبیرخانه هیأت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور، زیرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیریت کتابخانه‌های عمومی را برعهده داشته است و اینکه هیأت امنا و انجمن‌ها از ارکان اصلی تشکیل‌دهنده نهاد هستند. وظیفه مهمش ترویج کتابخوانی است و حدود ۳۶۰۰ باب کتابخانه را مدیریت می‌کند. به‌دلیل در دسترس‌بودن این‌گونه اطلاعات درباره نهاد، در اینجا به آن نمی‌پردازم.
اما معاونت محل خدمت من، یعنی معاونت توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی، مجری و طراح اکثر وظایفی است که در قانون تأسیس نهاد برعهده آن گذاشته شده است. این وظایف بسیار متنوع است؛ از برنامه‌ریزی برای تأسیس، ساخت، تجهیز و توسعه کتابخانه‌ها و نظارت بر فعالیت آنها گرفته تا تهیه دستورالعمل برای نظارت بر ارائه خدمات کتابخانه‌ای و تأمین و ترویج منابع کتابخانه‌ای و تعیین معیارهای مربوط به امور مختلف کتابخانه‌های عمومی. رنگارنگ و متکثر بودن وظایف معاونت توسعه ایجاب می‌کند بنده و مدیران کل سه‌گانه معاونت به قول معروف، همیشه بالای سر کار باشیم. درباره میزان توفیق ما در سال‌های گذشته باید دیگران قضاوت کنند، اما فقط نگاهی به فهرست رسانه‌ای شده کارها در مجموعه نهاد، حاصل زحمت همکاران ما در نهاد را نشان می‌دهد.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌ها آقای مختارپور هم تیم جوان و منسجم را شکل دادند، رهبری و حمایت کردند تا توفیقات حاصل شود. جوان‌گرایی در نهاد، علاوه بر تیم جوان مدیریت ارشد، در مجموعه همکاران نهاد هم پیداست. در معاونتی که بنده عهده‌دار آن هستم، ترکیب سنی اکثر همکارانم جوان است و به همین دلیل، ویژگی‌های جوانی مثل انگیزه، آرمان‌خواهی، خستگی‌ناپذیری، خلاقیت و انرژی بالا در کنار فضای دوستانه از مزایای این تیم محسوب می‌شود. تصور کنید این ویژگی‌ها در مدیریت میانی و کارشناسی با دانش‌آموختگی علم کتابداری از یک طرف و سابقه کار در کتابخانه از طرف دیگر عجین شود؛ چه برکاتی خواهد داشت. حداقل برکت آن دوری از تصمیم‌گیری‌های انتزاعی و درک واقعیت کتابخانه‌ها خواهد بود.
جا دارد همین‌جا به نکته دیگری اشاره کنم و آن ترکیب جنسیتی همکارانم در نهاد است. کار کتابداری، نیازمند صبوری، تعامل، دقت و دلسوزی است. آمار کارکنان نهاد نشان می‌دهد که بیش از ۶۰درصد جامعه کتابداران ما را خانم‌ها تشکیل می‌دهند. به همین نسبت، سرعت عمل، دقت و پیگیری، در کنار توان و دانش مدیریتی خانم‌ها باعث شده که تعداد قابل‌توجهی از مدیران استانی، ستادی و میانی ما خانم‌ها باشند. این افتخار نهاد است که توانسته‌ایم از ظرفیت آنها استفاده کنیم. بنده همه عمر کاری‌ام را در فضای کتاب و کتابخوانی گذرانده‌ام و با این محیط‌ها آشنا هستم، اما کار در نهاد شکلی از کار فرهنگی را معرفی می‌کند که به تعبیری، واقعی‌تر است. نهاد کتابخانه‌ها به‌دلیل در اختیار داشتن بیش از ۳ هزار کتابخانه و مواجهه مستقیم با مردم، ظرفیت شگفت‌انگیزی برای کار دارد. نکته مهم کتابخانه این است که مردم در آنجا فقط نباید کتاب بخوانند؛ مهارت زندگی را هم باید بیاموزند.
در هرحال برای برآورده شدن مقصودی که از کتابخانه داریم، شرط اول این است که به تعداد کافی کتابخانه در اختیار داشته باشیم. در دوره مدیریت جدید، روند افزایش کتابخانه‌ها چگونه بوده و تعداد کتابخانه‌ها چه رشدی داشته است؟در دوره مدیریت فعلی تعداد کتابخانه‌های عمومی نهادی از ۲۱۶۳ کتابخانه در پایان سال ۱۳۹۲ به ۲۶۸۵ کتابخانه در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است. این توسعه شامل گسترش فضای کتابخانه‌ای و افزایش مخازن برای خدمات‌دهی به مردم بوده است. در سال جدید نیز ۳۵ کتابخانه جدید افتتاح و بیش از ۲۰ کتابخانه بازگشایی شده است. هم‌اکنون مجموع کتابخانه‌های عمومی به ۳۶۳۱ رسیده که شبکه مویرگی توزیع آن تا روستاها گسترده شده است. البته با توجه به پراکندگی و رشد جمعیت، تا رسیدن به تعداد کافی کتابخانه که در برنامه توسعه کشور به آن اشاره شده، هنوز فاصله داریم. مشکلات بودجه‌ای نهاد هم به‌شدت مطرح است. امیدواریم با برطرف‌شدن این مشکلات به وضعیت بسیار بهتری برسیم.
وضع کتابخانه‌های سیار چطور است؟ چند کتابخانه سیار در کشور داریم و چه خدماتی ارائه می‌کنند؟در نهاد کتابخانه‌ها، برای توزیع عادلانه منابع و نیروی انسانی، کتابخانه‌ها را به ۱۴ درجه تقسیم کرده‌ایم که شامل کتابخانه‌های روستایی، سیار، کتابخانه‌های شهری در درجات مختلف تا استاندارد و مرکزی می‌شود. روستایی که حداقل ۲۵۰۰ نفر جمعیت داشته باشد، صاحب کتابخانه می‌شود، اما با این استاندارد راه‌اندازی کتابخانه در همه ۶۰ هزار روستای کشور ممکن نیست. نهاد با راه‌اندازی کتابخانه سیار، دسترسی جمعیت چند روستا با فاصله‌های مختلف را به خدمات کتابخانه‌ای فراهم کرده است. بخشی از جمعیت عشایر کشور به اقتضای سبک زندگی غیرساکن هستند که کتابخانه‌های سیار راهکار مناسبی برای خدمات‌دهی به این مناطق هستند. ما از ۹ کتابخانه سیار در سال ۹۲ به ۳۶ کتابخانه در سال ۱۴۰۰ رسیده‌ایم؛ البته در کنار کتابخانه‌های سیار، پیشخوان‌های خدمات کتابخانه‌ای هم راه‌اندازی شده که دسترسی عموم به خدمات پایه کتابخانه‌ای را ارتقا می‌دهد. ۴۵ کتابخانه هم داریم که به‌دلیل تخریب شدن در بحران‌های طبیعی یا مشکلات بنا باید بازسازی شوند که برنامه بازسازی آنها طراحی شده و در دست اقدام از طریق مراجع استانی است. مذاکراتی هم با سازمان‌ها داشته‌ایم که از محل مسئولیت اجتماعی خودشان، ما را یاری کنند که توافقات خوبی حاصل شده است.
اغلب کتابخانه‌ها در کشورهای دیگر از کارکرد سنتی فاصله گرفته‌اند و به‌صورت مدرن خدمات ارائه می‌کنند. آیا در کشور ما و در نهاد هم چنین کتابخانه‌هایی وجود دارد؟گرایش ما به امر «مدرن» با حفظ اصالت و پایبندی به «سنت»، در کنار توجه‌مان به «استانداردها» معنا پیدا می‌کند. اگر کتابخانه‌ها بخواهند فعالیت خود را ارتقا بخشند، ناگزیر از عمل به استانداردها هستند. گروه استاندارد در معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش نهاد کتابخانه‌ها در ۲ بخش استانداردهای پایه (الزامی یا هنجاری) و استانداردهای کارکردی (بهسازی) تشکیل شد. خدمات کتابخانه عمومی برای کودکان و نوجوانان، نابینایان و سالمندان، ازجمله استانداردهای تدوین شده در نهاد است. در کنار استانداردها، دستورالعمل‌های اداره کتابخانه‌های عمومی را هم تدوین کردیم. ارائه خدمات استاندارد در کتابخانه‌های عمومی نیازمند تعریف و به‌روزرسانی فرایندهای عملیاتی و خدماتی به‌صورت هماهنگ است. این کار باعث منظم شدن امور کتابداران و کارکنان کتابخانه‌ها می‌شود و نحوه ارائه خدمات برای کاربران و اعضا را تسهیل می‌کند. در سال‌های گذشته، بعضی دستورالعمل‌های اداره کتابخانه‌های عمومی به‌روز شد و بعضی هم در دست انجام است. دستورالعمل امانت منابع کتابخانه، نامگذاری کتابخانه‌های عمومی، بخش اسناد، نسخ خطی و نفایس چاپی، بخش نشریات، عضویت، کتابخانه سیار، خدمات به ناشنوایان و کم‌شنوایان، وجین، مبادله و رف‌خوانی منابع اطلاعاتی و تأسیس کتابخانه‌های عمومی مشارکتی و خودگردان، بخشی از این دستورالعمل‌ها هستند.
امروزه دیگر این مسئله روشن و اثبات شده است که کتابخانه عمومی فقط قرائت‌خانه و مخزن نیست. در تعریف جدید، کتابخانه عمومی محل یادگیری، کارآموزی، کارآفرینی، بازی، سرگرمی و ایده‌آفرینی خلاقانه در حوزه‌های مختلف هم هست. این ظرفیت کتابخانه عمومی به‌دلیل ماهیت عمومی، مردمی و اجتماعی آن است. کتابخانه عمومی، بدون اجتماع، هویتی ندارد. با این رویکرد، همه کتابخانه‌های نهادی که در دست افتتاح و بهره‌برداری هستند، ظرفیت اجرای برنامه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی را برای عموم خواهند داشت.
کد خبر 638142 برچسب‌ها کتابخانه، کتابخوانی، کتابداریمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: کتابخانه کتابخوانی کتابداری کتابخانه های عمومی نهاد کتابخانه ها کتابخانه عمومی کتابخانه سیار کتابخانه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۷۱۰۹۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معاون امور فرهنگی کمیته امداد: ۲۰ درصد افراد جامعه دچار مشکلات روانشناختی هستند
حجت‌الاسلام علی جعفری؛ معاون امور فرهنگی کمیته امداد کشور اظهار کرد: بیش از ۷ سال از دوره چهارم فعالیت سازمان روانشناسی به همت وزرا و نمایندگان بهداشت و علوم می گذرد که ما سعی کرده ایم تا بتوانیم کم و کاستی ها را جبران کنیم. به همین دلیل کلینیکی را برای به وجود آوردن نور امید و نشان دادن مسیر درست زندگی افتتاح کردیم تا بتوانیم در راه فرهنگی قدم بر داریم. در کوتاه‌ترین زمان به کمک مسئولان ذی‌ربط می‌توانیم این کلینیک مشاوره‌ای را برای مددجویان کمیته‌امداد در ۳۱ استان ایجادکنیم.
وی افزود:در کلینیک تمام موارد زیر نظر خواهند بود، زیرا از فضای کاربری می‌خواهیم بیرون بیاییم و بتوانیم رصد دقیق داشته باشیم و متناسب با نیازهای خانوده مدد جویان زیرساخت‌های مشاوره‌ای در مناطق دورافتاده و محروم ایجاد کنیم. ما یک نهاد حمایتی هستیم که بتوانیم به تقویت و بالا بردن اعتماد به نفس مددجویان در زندگی و ایجاد اشتغال کمک کنیم. البته ناگفته نماند این خلاء وجود داشته که مجموعه مشاوره‌ای ما نیازمند زیرساخت روانشناختی با سطح بالاتر و تخصصی داشت. اما حالا مراکزی با سطح بالاتر و تخصصی در سراسر کشور یعنی تمام استانها ایجاد کرده‌ایم و بیش از ۱۰۰۰ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد و دکترای روانشناسی یا مشاوره در ادارات مشغول ارائه خدمات مشاوره و روانشناسی به مددجویان کمیته امداد هستند.
جعفری تصریح کرد: براساس تحقیقات انجام شده؛ حدود ۲۰ درصد افراد جامعه دچار مشکلات روانشناختی و نیازمند دریافت خدمات روانشناسی هستند، اما به این معنا نیست که آنها اختلالات روانی دارند، چون مسائل روانشناختی همه حوزه‌های روان را پوشش می‌دهند.
او گفت: جامعه هدفی که ما داریم در کمیته امداد افرادی هستند که بی چون و چرا در راستای کمک به مردم می کوشند در گذشته خدمات کمیته امداد بیشتر در حوزه معیشتی بود ولی یکی از خدمات ارزشمند که در سال های اخیر شاهد تحول جدی در این حوزه هستیم، همین خدمات فرهنگی است. ما به کمک روان درمانی حتی توانستیم بسیاری از زندانیانی که حقیقت را بازگو نمی کردند تا کمکشان کنیم مسیر را هموار کردیم. می توان گفت حضور مشاوران متخصص در سراسر کشور می‌تواند کلید طلایی برای حل مشکلات اجتماعی و فرهنگی مردم باشد.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت