مثلث سوآپ گاز ایران، آذربایجان و ترکمنستان به دنبال چیست؟

صراط:

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، یکشنبه شب هفتم آذر ماه پس از پایان دیدار دوجانبه سید ابراهیم رئیسی و الهام علی اف در حاشیه اجلاس اکو، قراردادی سه جانبه توسط وزرای نفت دو کشور امضا شد که بر اساس آن قرار است سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

طبق این قرارداد ایران باید در مرز ترکمنستان گاز صادراتی از این کشور را تحویل گرفته و با آن بخشی از گاز پنج استان خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گیلان و سمنان را تامین می‌کند. سپس همان مقدار گاز را در مرز جمهوری آذربایجان تحویل می‌دهد. قرار بر این است که این قرارداد از اول دی‌ماه سال جاری بدون سقف زمانی اجرا شود؛ با این حال هیچ جزییاتی از آن، از قبیل فصل انتقال گاز ایران به آذربایجان، سهم انتقال ایران در قرارداد و... مطرح نشده است.

برخی رسانه‌ها مدعی هستند که از این طریق گاز مربوط به شهر‌های شمالی در فصل سرما تامین می‌شود و دیگر با کمبود گاز مواجه نخواهیم بود؛ رئیس جمهور کشورمان در این باره گفت که قراردادی که امضا شده، یک قرارداد گازی بین ایران، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان است که جهت توسعه روابط ما بین دو یا سه کشور خواهد بود.

همچنین جواد اوجی وزیر نفت در خصوص این قرار داد اعلام کرده است که در این قرارداد تقریبا سالانه نزدیک به ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز را از طرف ترکمنستان و منطقه سرخس دریافت خواهیم کرد و از آستارا تحویل آذربایجان می‌دهیم، خوشبختانه با راهکار‌های خوب وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران، پرداخت اولین قسط پرداخت ما بابت تسویه بدهی به طرف ترکمنستانی به‌زودی انجام می‌شود.

از زمستان ۹۵ واردات گاز از ترکمنستان قطع شده بود و طی این مذاکرات انجام عملیات سوآپ بین ۳ کشور در این قرارداد گنجانده شد که از اول زمستان عملیاتی می‌شود. سهم ما در تجارت گاز در منطقه پایین و کم تر از ۲ درصد است.

شکست بن‌بست دیپلماسی انرژی با همسایگان؛ ماجرای سوآپ گاز ایران و ترکمنستان

به گفته سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه کشورمان، از قبل توافقاتی بین ایران و ترکمنستان انجام شده و درباره بازپرداخت بدهی‌ها یکسری توافقاتی صورت گرفته، ولی برخی موانع بانکی ایجاد شده بود که پیگیری شده و توافقاتی برای سوآپ صورت گرفته است. وارد دوره جدیدی در روابط از حیث اقتصادی بین ایران و ترکمنستان شده‌ایم.

سوآپ (Swap) در تجارت گاز طبیعی به عنوان یکی از روش‌های صادرات، ترانزیت و انتقال این منبع انرژی شناخته می‌شود که در آن، مقدار مشخصی گاز از یک مبدا وارد کشور شده و سپس به ازای همان مقدار، گاز طبیعی در مقصد به خریداریا گیرنده تحویل داده می‌شود. کشوری که گاز را سوآپ می‌کند، از این طریق هزینه‌ای را به عنوان حق سوآپ می‌گیرد.

از سوی دیگر، در میان کشور‌های منطقه، ترکمنستان از نظر ذخایر گازی، در رده ششم دنیا قرار دارد و ایران مناسب‌ترین مسیر جغرافیایی جهت انتقال گاز این کشور به مراکز مهم مصرف گاز جهان یعنی کشور‌های اروپایی، چین و هند به حساب می‌آید، اما این کشور، طی سال‌های اخیر به دلیل طلب گازی که از ایران داشت، حاضر به احیای این سوآپ گازی نمی‌شد.

۱۲ دی ماه سال ۹۵ شرکت ملی گاز ایران در خبری فوری اعلام کرد که واردات گاز از ترکمنستان قطع شده و طرف ترکمنستانی نیز اعلام کرد که شرکت ملی گاز ایران از سال ۲۰۱۳ میلادی، تمهیدات لازم را جهت پرداخت بدهی خود بابت گازی که پیش‌تر به جمهوری اسلامی ایران صادر شده، انجام نداده ؛ این در حالی است که برخی رسانه‌ها علت قطع این ارتباط را بی‌تدبیری وزارت نفت وقت می‌خوانند و برقراری مجدد ارتباط را قدرت دولت سیزدهم در دیپلماسی انرژی می‌دانند. حال اما پس از گذشت۵ سال صحبت از احیای سوآپ گاز ایران و ترکمنستان در میان است و حالا قرار دادی سه جانبه برای این کار امضا شده است.

شکست بن‌بست دیپلماسی انرژی با همسایگان؛ ماجرای سوآپ گاز ایران و ترکمنستان

سابقه سوآپ گازی در کشورمان به توافق سال ۲۰۰۴ با آذربایجان برمی‌گردد. طبق این قرارداد ۲۵ ساله، ایران متعهد شد تا معادل گاز دریافتی از آذربایجان، به جمهوری نخجوان گاز تحویل دهد. حجم این سوآپ در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۰.۶ میلیارد مترمکعب بوده است.

هادی بیگی‌نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سوآپ گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان وجود اراده قوی وزارت نفت در دیپلماسی اقتصادی و انرژی را نشان می‌دهد، گفت: سوآپ گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان نشانه شکست بن‌بست دیپلماسی انرژی با همسایگان است.

امضای این قرارداد نشان داد که برای انجام بعضی از کار‌ها باید اراده آن را هم داشته باشیم، وزارت نفت نشان داد اراده‌ای قوی برای انجام چنین توافق‌هایی دارد. این قرارداد هم از جنبه اقتصادی برای ما سودمند خواهد بود و هم به تحکیم روابط دوستانه با کشور‌های همسایه کمک می‌کند، هرچند روابط اقتصادی با همسایگان باید بیش از این توسعه یابد.

به گفته حمید شکوهی کارشناس حوزه انرژی، ایران به دلیل مشکلات تحریم نمی‌تواند مبلغی از ترکمنستان بابت سوآپی که انجام می‌دهد دریافت کند به همین دلیل هم ترجیح داده است که به جای این مبلغ گاز دریافت کند یعنی بخشی از گازی که از کشور ما سوآپ می‌شود را ایران به عنوان حق سوآپ بر می‌دارد.

گفته می‌شود که بین ۲۰ تا ۲۵ درصد این گازی که سوآپ می‌شود به ایران می‌رسد؛ یعنی ۵ میلیون متر مکعب در روز گاز سوآپ می‌کنیم و ۲۰ درصد آن را بر می‌داریم که چیزی برابر با یک میلیون متر مکعب می‌شود. این در شرایطی است که ما روزانه ۸۰۰ میلیون متر مکعب گاز در کشور تولید می‌کنیم. یعنی حجم سوآپ گازی که از ایران انجام می‌شود معادل نیم درصد تولید گاز کشورمان است و حق سوآپی هم که به کشورمان می‌رسد یک هشتصدم تولید کشورمان است.»

شکست بن‌بست دیپلماسی انرژی با همسایگان؛ ماجرای سوآپ گاز ایران و ترکمنستان

رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی نیز، پیش‌تر خبر این افزایش سطح روابط تجاری با ترکمنستان را داده بود. او در روز پنجم آبان ماه، طی مراسم اختتامیه شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری ایران و ترکمنستان گفت: توافقات در سطح انرژی از جمله اجرای سوآپ گاز طبیعی ترکمنستان از مسیر ایران، اکتشاف منابع مشترک هیدروکربوری در خزر، سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز و استفاده از تجربیات مشترک در زمینه برق حاصل شود. در بخش حمل و نقل نیز قرارداد‌هایی را برای افزایش تردد ناوگان در مرزها، افزایش ساعت کاری پایانه‌های مرزی، گسترش همکاری حمل و نقل دریایی و ریلی در گمرک، اجرایی کردن سند همکاری گمرکی و در بخش تجاری توافق در خصوص ایجاد تجارت مطابق قوانین دو کشور و آماده سازی همکاری‌های تجارت ترجیحی امضا کردیم.

کارشناسان بر این باورند که این قرارداد سوآپ گازی، گام اول ایران برای احیای روابط گازی با دو کشور تاثیرگذار در کریدور گاز جنوبی است که تقویت بیشتر این روابط می‌تواند برای همیشه اجرای پروژه ترانس کاسپین را به حالت تعلیق درآورد. شبکه خطوط لوله گاز ایران یکی از پیچیده‌ترین شبکه‌های گازی در کل دنیاست که توانایی انتقال گاز از ترکمنستان به آذربایجان و بر عهده گرفتن نقش ویژه در بازی از پیش تعریف شده «کریدور گاز جنوبی» را دارد.

منبع: صراط نیوز

کلیدواژه: سعید خطیب زاده وزارت نفت کمیسیون انرژی مجلس ایران ترکمنستان آذربایجان وزیر راه و شهرسازی صراط سوآپ گاز ایران و ترکمنستان گاز از ترکمنستان سوآپ گازی وزارت نفت متر مکعب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.seratnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «صراط نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۶۲۱۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تسویه بدهی گازی پتروشیمی ها به دلیل ماهیت مصارف قطعی تبصره هدفمندی یارانه‌ ها باید سریعا انجام پذیرد

پتروشیمی ها جزو صنایع بزرگ کشور محسوب می شوند که دولت نگاه ویژه ای به آن ها دارد. این صنایع سهم مهمی در اشتغالزایی برای کشور دارند. همچنین محصولات آن ها تحریم پذیر نیست. بنابراین، در شرایط تحریم به کمک کشور آمدند. اما در برخی موارد، شاهد بی اعتنایی پتروشیمی ها به منافع ملی هستیم.

به طور مثال، الان می بینیم که هلدینگ های بزرگ پتروشیمی از تسویه بدهی گازی خود به دولت اجتناب می کنند. این امر به معنای ناتوانی دولت در انجام وظایفش است که نارضایتی عمومی را به دنبال خواهد داشت.

حالا باید منتظر شویم و ببینیم که در کشاکش موجود بر سر بدهی گازی پتروشیمی ها به دولت چه تصمیمی اتخاذ می شود. آیا همان طور که دولت خوراک این صنایع را با قیمت مناسب تأمین می کند و حمایت ویژه ای از آن ها دارد، پتروشیمی ها نیز در خدمت جامعه و جلوگیری از بروز کسری بودجه دولت خواهند بود یا خیر.

به زعم بسیاری از کارشناسان، عدم تسویه بدهی پتروشیمی ها به دولت به معنای اعمال فشار مضاعف بر مردم عادی است. نظرات محمدصادق مهرجو، کارشناس ارشد انرژی را در خصوص بدهی گازی 60 هزار میلیارد تومانی پتروشیمی ها به دولت و لزوم تسویه آن جویا شدیم که در ادامه می خوانید.

تاثیر بدهی گازی 60 هزار میلیارد تومانی پتروشیمی ها بر بودجه دولت

مهرجو در ارتباط با بدهی گازی 60 هزار میلیارد تومانی پتروشیمی ها به دولت خاطرنشان کرد: در زمینه بدهی های گازی پتروشیمی ها باید بگوییم، دولت در لایحه بودجه روی درآمد حاصل از فروش گاز به پتروشیمی ها حساب ویژه ای باز کرده است و دولت یک سری هزینه های قطعی دارد که باید از محل درآمدهایش تأمین شود. عدم پرداخت بدهی پتروشیمی ها، دولت را در انجام وظایفش با مشکل مواجه می کند.

این کارشناس ارشد انرژی توضیح داد: دولت هزینه های ثابتی و مصارف قطعی در تبصره هدفمندی یارانه ها دارد و در صورت عدم تحقق مجبور به استقراض خواهد شد. در نهایت اثر کسری بودجه دولت و استقراض از بانک مرکزی به صورت تورم خود را نشان می دهد و بر زندگی مردم عادی اثرگذار است، بنابراین باید موضوع بدهی گازی پتروشیمی ها به دولت کاملا جدی تلقی و از راه های خاص و فوری حل و فصل شود.

 امکان ایجاد تلاطمات در ارزش سهام شرکت های پتروشیمی با برخورد قهری

وی ادامه داد: پتروشیمی ها نیز بخشی از دولت به شمار می روند و بخش هایی از صندوق های بازنشستگی وزارتخانه های دولتی در این هلدینگ ها سهامدار هستند. از سوی دیگر، این واحدهای صنعتی سهمی در اشتغالزایی و ارزآوری برای کشور و همچنین رونق بورس دارند. بنابراین، برخورد قهری با آن ها نتایج خوبی به دنبال نخواهد داشت و امکان ایجاد تلاطمات در ارزش سهام این شرکت ها ایجاد می کند.

این کارشناس ارشد انرژی توضیح داد: تمام آنچه در بالا توضیح داده شد، به این معنا نیست که پتروشیمی ها حق دارند بدهی گازی خود را به دولت نپردازند. وزارت نفت همواره تلاش کرده است خوراک مورد نیاز پتروشیمی ها را با قیمت منصفانه و با توجه به محدودیت های خاص تولیدی در کشور برای پتروشیمی ها تأمین کند. حالا که دولت به لحاظ مالی روی وصول این درآمدها حساب ویژه ای باز کرده است و برای تأمین هزینه مورد نیاز مصارف قطعی به درآمدهای حاصل از فروش گاز به این واحدها نیاز دارد، پتروشیمی ها نیز باید منصفانه به موضوع نگاه کنند و حداکثر همکاری لازم را با دولت داشته باشند.

مهرجو تأکید کرد: حل و فصل موضوع بدهی گازی پتروشیمی ها به دولت یک ضرورت است. زیرا عدم پرداخت این بدهی ها در نهایت به صورت کسری بودجه و تورم خود را نشان می دهد و همه کشور به نوعی در این موضوع متضرر خواهند شد. باید در این قضیه نگاه ملی را لحاظ کرد.

زهرا طوسی