شب یلدا و خاطرات دور کُرسی

ایسنا/کردستان گاهی اوقات هر اندازه هم که زمان بگذرد و دنیا به سمت پیشرفت و تکنولوژی حرکت کند؛ باز هم رسم و رسوماتی از زمان‌های قدیم به جا می‌ماند که لذت ناب سادگی و بی‌آلایشی آنان با هیچ تکنولوژی روزی در دنیا پر نمی‌شود؛ رسم و رسوماتی همچون شب یلدای کردستانی‌ها!

آن زمان‌هایی که گوشی نبود و مهر و وفا بود، کرونا نبود و جمع شدن‌ها بود، دوربین نبود و خاطره‌ها بود، تجملاتی نبود و سادگی‌ها بود! رسم و رسوماتی که هرچند کمرنگ، هرچند فراموش شده اما هنوز هم یادآوریشان آنقدر شیرین است که اغلب مردم می‌کوشند گوشه‌ای از آن را در دنیای امروز به تصویر بکشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از همان زمان‌های بس دور، شب یلداهایی که بدون جمع شدن‌های خانوادگی در خانه پدربزرگ و مادربزرگ لطف چندانی نداشت، کُرسی برپا می‌شد و نوه‌ها تا آخر شب به دور آن می‌چرخیدند و گاه زیر آن قایم می‌شدند؛ هنوزم که هنوز است برای مردم کُرد؛ گذاشتن کُرسی در شب اول زمستان یک سنت است که هیچ‌چیزی نتوانسته است تا به امروز جای گرمای دلچسب آن را در شب یلدا بگیرد.

پدربزرگی که بالای مجلس و در زیرکُرسی لم می‌داد و داستان‌ها تعریف می‌کرد از شب‌های طولانی سال‌های دور و برف و بورانی که در اولین شب سرد سال خودی نشان می‌داد و در اولین روز زمستان ولوله‌ای برپا می‌کرد.

گرچه کرونا، جمع‌های خانوادگی را کم‌رنگ‌تر و بچه‌ها و نوه‌ها را از بزرگ خاندان دور کرد، اما این سنت جمع شدن‌ها و خاطرات گفتن‌های پدربزرگ و مادربزرگ هنوزم که هنوز است رسمی است که از دوران آبا و اجدادهایم به این دوران رسیده است؛ اصلا یلدا اگر با گفتن خاطرات پدربزرگ عجین نشود؛ یلدا نمی‌شود.

یکی از رسم ‌و رسومات کُردها که اکنون به ندرت در یادها مانده است و جای خود را به دلمه شب یلدا داده است؛ دیزی‌های خوشمزه مادربزرگ بود! کودک که بودیم اولین شب سرد سال که به قصد دور هم جمع شدن‌ها به خانه پدربزرگ در روستا می‌رفتیم؛ مادربزرگ صبح زود تنور را داغ می‌کرد و دیگ دیزی را داخل تنور بارمی‌گذاشت تا برای شب حسابی جا بیفتد.

هنوز هم که هنوز است شب یلدا را با انواع و اقسام میوه‌های خشک شده مادربزرگی که حالا دیگر نیست؛ می‌شناسم؛ همه سال را مشغول تهیه آجیل و خوراکی‌های شب یلدا بود و در صندوقچه قدیمی آینه کاری شده‌اش می‌گذاشت و در شب اول زمستان؛ نوه‌ها را به دور صندوقچه قدیمی جمع می‌کرد و در هر ظرفی نوعی میوه خشک شده می‌ریخت و به دستمان می‌داد تا روی کُرسی بچینیم و کم کم برای آغاز بلندترین شب سال آماده شویم؛ و امروزه میوه‌های خشک یکی از اصلی‌ترین ارکان سفره‌های یلدایی هستند.

آن زمان‌ها، آجیل شب یلدا برعکس این دوران، پسته و بادام و فندق نبود! آجیل مادربزرگ گندم بو داده، گردو، کشمش و نخودچی بود.

انجام بازی‌های محلی یکی‌دیگر از رسم و رسوماتی بود که در شب یلدا و در بین کُردها مرسوم بوده و هنوز از بین نرفته است؛ بازی‌هایی شامل جوراب بازی "گوروا بازی"، دوز "چوزان" و کشتی گرفتن "زوران بازی" می‌شود.

آن‌چه که هنوز هم پابرجاست، دور هم جمع‌شدن‌های خانوادگی است با این تفاوت که آن زمان‌ها ابزاری به اسم گوشی موبایل وجود نداشت، آن زمان‌ها برخلاف امروزه که همه سرشان به موبایل دستشان گرم است! پدر بزرگ چیستانی را مطرح می‌کرد و همه در تلاش و تکاپو برای پیدا کردن جواب آن بودند و هرکسی که اول جواب را پیدا می‌کرد به عنوان فردی باهوش در خانواده شناخته می‌شد.

بزرگی در خصوص شب یلدا می‌گوید: ایرانیان در زمان‌های گذشته، در شب یلدا از میوه‌های انبار شده در طول سال استفاده می‌کردند، دور هم جمع می‌شدند و در این شب آتش و هیزم روشن می‌کردند.

وی می‌گوید: از ایران باستان رسم بر این بوده است که در شب یلدا خون و خونریزی ممنوع و اگر کینه و کدورتی هم در بین اعضای خانواده وجود داشت با وساطت بزرگ‌ترها حل و فصل می‌شد و این شب مختص جشن و پایکوبی بود؛ تا غیبت خورشید، تاریکی و سردی روحیه آنان را تضعیف نکند.

به گفته ایشان، در شب یلدا همه خانواده و فامیل‌ها و همسایه‌ها دور هم جمع می‌شدند و با قصه‌گویی، مثل‌گویی، شعرخوانی، داستان‌خوانی این شب را سپری می‌کردند.

وی می‌گوید: بزرگان فامیل در بلندترین شب سال، از فلسفه شب یلدا سخن می‌گفتند؛ اینکه اول روز دی ماه تا دهم بهمن ماه را با نام چله بزرگ می‌شناسند؛ دهم بهمن تا اواخر بهمن ماه را چله کوچک و اول تا اواخر اسفند نیز مزین به نام خاتون زمهریر، خواهر چله بزرگ و چله کوچک است.

وی ادامه می‌دهد: از قدیم‌الایام رسم بر این بوده است که در شب یلدا از میوه‌های سرخی همچون انار و هندوانه که نشانه سرخی و طلوع خورشید بود؛ استفاده می‌کردند.

وی می‌گوید: در این شب از میوه‌های پردانه‌ همچون انار، هندوانه و خربزه استفاده می‌شد که نشان از رزق و روزی و برکت بود، همچنین میوه‌هایی همچون انگور که در طول سال با طناب به سقف انباری سرد و تاریک خانه آویزان می‌شد تا برای شب یلدا به "آنگو" و تبدیل خربزه به خربزه ترش که در زبان کُردی به آن " کالک ترش" گفته می‌شد، تناول کنند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: شب یلدا استانی فرهنگی و هنری آن زمان ها شب یلدا دور هم جمع جمع شدن ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۳۸۷۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعتراف عجیب سیدمحمد خاتمی /مولوی سُنی فراری از مشهد در افغانستان کشته شد /بازخوانی خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی

به گزارش صدای ایران از خبرآنلاین، آیت الله هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود در چهاردهم اردیبهشت ماه ۱۳۸۰ آورده است:

عفت و فائزه و سارا و قدسی، برای بازدید از روستای تاریخی ابیانه رفتند. محسن از کوه‌پیمایی آمد؛ با هم صبحانه خوردیم و دربارۀ برنامه‌های کاری بچه‌ها و نیز اوضاع جاری کشور و انتخابات [ریاست‌جمهوری]مذاکره کردیم. آقای [سیدمحمد]خاتمی، بالاخره امروز ثبت‌نام کرد و در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها، اعتراف به تردید و دغدغه به خاطر نگرانی از عدم توان انجام وظایف کرد. رسانه‌های غربی، پوشش زیادی به اقدام و حرف‌های ایشان دادند. بعضی فکر می‌کنند این شیوه تبلیغاتی ناز و کرشمه، تأثیر منفی در افکار مردم گذاشته و بعضی فکر می‌کنند برای جذب آرای بیشتر مفید بوده است.

آمریکایی‌ها هم بعد از کنفرانس انتفاضه در تهران، حملات تندی به عنوان حامی تروریسم به ایران و رهبری دارند و ایشان را به خاطر حمایت از مبارزان فلسطینی و لبنانی، در رأس حامیان تروریسم می‌خوانند. وزیر امورخارجه آمریکا، دیروز صریحاً ایران را تهدید کرده و گفته، نخواهیم گذاشت که ایران به سلاح کشتار جمعی دست یابد.

در فیلیپین، با اعلام وضع فوق‌العاده، شورش را خوابانده‌اند و گفته‌اند که طرح مخالفان این بوده که [جوزف استرادا]، رئیس‌جمهور سابق و [گلوریا آریو]، رئیس‌جمهور فعلی را ترور کنند و به همین منظور بوده که شورشیان، کاخ رئیس‌جمهور را محاصره کردند و درِ آن را از جا کندند و رئیس‌جمهور فعلی با رئیس‌جمهور سابق، در زندان دیدار کرده است.

آمریکا اعلام کرده که دولت چین، برق مناسب در اختیار افراد اعزامی برای بررسی هواپیمای جاسوسی نمی‌گذارد. اسرائیل اعلام کرده که ارتش سوریه باید از لبنان بیرون بروند و بشار اسد، [رئیس‌جمهور سوریه]، حرف‌های تندی علیه اسرائیل گفته است. در هرات افغانستان، با انفجار بمبی، مولوی سُنی فراری از مشهد و هفت نفر دیگر کشته شده‌اند و به دنبال آن، جمعی به کنسولگری ایران حمله کرده‌اند و آتش زده‌اند.