بررسی آثار متقابل حوزههای علم و سیاستگذاری در پایداری منابع آبهای زیرزمینی
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۵۰۵۹۸
به گزارش حوزه پارلمانی خبرگزاری فارس، دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی به بررسی آثار متقابل دو حوزه علم و سیاستگذاری در پایداری منابع آبهای زیرزمینی پرداخت که متن آن به شرح زیر است:
براساس آمار و اطلاعات وزارت نیرو، منابع آب زیرزمینی حدود ۵۷ درصد از نیاز آب شرب شهری، حدود ۸۳ درصد از نیاز آب شرب روستایی و حدود ۵۲ درصد آب کشاورزی کشور را تأمین می کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
درحال حاضر میزان کسری تجمعی ذخیره آب های زیرزمینی ایران به بیش از ۱۳۲ میلیارد مترمکعب رسیده که تنها حدود ۱۰۵ میلیارد مترمکعب از این رقم مربوط به ۱۷ سال اخیر و ۱۸ میلیارد مترمکعب آن مربوط به پنج سال اخیر است. درحال حاضر از بین ۶۰۹ دشت کشور، ۱۸۸ دشت وضعیت آزاد، ۲۷۳ دشت وضعیت ممنوعه، ۱۳۵ دشت وضعیت ممنوعه بحرانی و ۱۳ دشت در لیست پیشنهاد ممنوعیت قرار دارند. لذا می توان گفت که ۴۲۰ دشت دارای وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی هستند که با افت دائمی، تغییر کیفیت آب و فرونشست زمین مواجه هستند و به عنوان دشت ممنوعه شناخته می شوند.
نگرانی در مورد کاهش آب های زیرزمینی و تخریب اکوسیستم ها منجر به توسعه مفهوم پایداری آب های زیرزمینی به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری آب های زیرزمینی در برنامه های مدیریت منابع آب در سراسر جهان شده است. از آنجا که مدیریت پایدار آب های زیرزمینی در درون سیستم های تلفیقی هیدرولوژیکی، محیط زیستی و اجتماعی ـ اقتصادی تعبیه شده است، اجرای این سیاست ها چالشی برای مدیران آب و جامعه علمی محسوب می شود. این مسئله در صورت عدم وجود فرایندهای مشارکتی منجر به ایجاد شکاف ارتباطی بین متولیان آب کشور، دانشمندان و جامعه می شود.
ازاین رو می توان مفهوم پایداری آب های زیرزمینی را به منظور ارائه رویکردهای مشارکتی و یکپارچه تر و به جهت کاربرد در حوزه سیاستگذاری و وضع قوانین برای برقراری امنیت آبی ارائه داد. برای این منظور نیاز به بررسی مفهوم پایداری آب های زیرزمینی از چشم اندازهای سیاستی و علمی و ارائه سیر تکاملی این مفهوم از آب دهی مطمئن تا مدیریت پایدار آب های زیرزمینی وجود دارد. همچنین این مهم، نیازمند تمرکز بر تنوع ارزش های اجتماعی مرتبط با پایداری آب های زیرزمینی، کارایی و عوامل حکمرانی آبخوان است.
مؤلفه های اصلی ارزیابی علمی و مؤثر سیاست پایداری آب های زیرزمینی، مدل سازی چندفرایندی، تحلیل عدم قطعیت و مشارکت می باشند. طبق بررسی اولیه به نظر می رسد سیاستگذاری پایدار و کارامد آب های زیرزمینی مستلزم یک ارزیابی علمی، شامل: ۱. مشارکت ذی نفعان در یک فرایند مشارکتی از طریق مدل سازی مشارکتی و یادگیری اجتماعی، ۲. درک درست از سناریوهای درحال توسعه بین آب های سطحی ـ زیرزمینی، اکوسیستم ها و فعالیت های انسانی، ۳. بررسی و در نظر گرفتن عدم قطعیت و تنوع اولویت های جامعه با استفاده از تجزیه و تحلیل عدم قطعیت چندمدله و مدیریت تطبیقی می باشد.
گفتنی است که توسعه چنین رویکرد بین رشته ای که سیاست، علم و عمل را برای ارزیابی پایداری آب های زیرزمینی به هم تلفیق می کند، در سراسر جهان هنوز در مراحل ابتدایی است، ولی به طور کلی مطالعات مربوط به پایداری آب های زیرزمینی رشد بسیار بیشتری نسبت به مطالعات مربوط به آب های زیرزمینی دارند. لازم است در قوانین، بودجه ریزی و سیاستگذاری هایی که در کشور انجام می شود به این رویکرد توجه شود.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: آب های زیرزمینی علم مرکز پژوهشهای مجلس نمایندگان مجلس منابع آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۵۰۵۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(تصاویر) گزارش رسانه خارجی از قناتهای تاریخی یزد
فرارو- کانالهای آب زیرزمینی که قرنها آب شرب ساکنان شهر یزد ایران را تامین میکردند، اکنون در خدمت گردشگری هستند. این کانالها که در شهر یزد واقع شده و نیاز آبی مردم محلی را تامین میکند، توجه گردشگران را به خود جلب میکند.
به گزارش فرارو، خبرگزاری آناتولی ترکیه در گزارشی نوشت: شهر یزد با قرار گرفتن در منطقه مرکزی کشور ایران و محصور در میان کویرها، ویژگیهای منحصر به فردی دارد. با توجه به قرار گرفتن شهر تاریخی در میان کویر و کمبود آب در منطقه، مشکل تامین آب شرب مردم محلی همواره در دستور کار قرار دارد.
علاوه بر دشواری رساندن آبهای زیرزمینی از مناطق اطراف به سطح، انتقال آب از محیطهای دور بیابان به شهر بدون از بین رفتن باعث شده است تا مردم منطقه به دنبال راه حلهای مختلف و یافتن راه حل باشند.
مردم منطقه ترجیح میدادند آب را از طریق تونلهای حفر شده در زیر زمین به شهر برسانند تا اینکه آب را به سطح زمین برسانند. این کانالهای آب زیرزمینی که در اصطلاح محلی «قنات» نامیده میشود، صدها سال نیاز آبی مردم منطقه را تامین میکرد.
هنگام ورود به شهر با هواپیما، قناتها توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب میکند. این اشکال که در نگاه اول قابل درک نیستند، تهویه کانالهای آبی حفر شده در زیر زمین و گاهی به عمق ۴۰ متر را تشکیل میدهند.
تقریباً در هر صد متر کانال آب یک هواکش وجود دارد. این هواکشها هم برای تهویه تونل و هم برای تامین فشار لازم برای جریان آب مهم هستند.
از آنجایی که کانالها در زیر زمین عمیق هستند و زمین سختتر است، تلفات آب در زمینهای شنی در اینجا به حداقل میرسد و آب سرد میماند.
تونلهایی که از کوههای تقریباً ۷۰ کیلومتری شروع میشوند، از شهر عبور میکنند. از آنجایی که آب به سطح زمین نمیآید، قرنهاست که مردم منطقه با پایین آمدن به کانالها از طریق تونلها و پلههای بزرگ حفاری شده، نیاز خود را تامین میکنند.
آب اضافی عبوری از کانالها که عمق آن از کوهها به سمت شهر کاهش مییابد، در نواحی جنوبی به سطح زمین میرسد و برای تامین نیاز آبی نقاط دیگر و در برخی نقاط در کشاورزی استفاده میشود.
این کانالهای آبی که در دوران معاصر با توسعه سیستم پمپاژ، لوله گذاری آب و انتقال آب از رودخانه زاینده رود اصفهان به یزد کم اهمیت شدهاند، هرچند از تعداد آنها کاسته شده است.
اکثر قناتها که به اندازه گذشته مورد استفاده قرار نمیگیرند، به دلیل سیلابهایی که به مرور زمان رخ داده است، با حمل خاک و پر شدن بسته شده اند.
کانالهای آب زیرزمینی در مرکز شهر هم اکنون برای بازدید گردشگران باز نگه داشته شده اند و روزانه صدها گردشگر از این کانالها بازدید میکنند.
بازدیدکنندگان از شهر نه تنها محل برداشت مردم و محوطه انباری که آب به کانالهای مختلف منتقل میشود را میبینند، بلکه این فرصت را دارند که در کانال طولانی با ارتفاع یک و نیم متر قدم بزنند.
ابراهیم کاظم نژند، مدیر پایگاه قناتهای جهانی زارچ و حسنآباد مهریز یزد در خصوص کانالهای آبی اظهار داشت که کانال موردنظر برای بازدید گردشگران بازسازی شده است.
وی با بیان اینکه قرن هاست که مردم از آب زارچ بهرهمند بوده اند، گفت: قنات زارچ که در آن قرار داریم ۳۰ متر زیر شهر تاریخی یزد است که این کانال ۷۲ کیلومتر طول دارد و با این ویژگی به عنوان طولانیترین کانال آب زیرزمینی در جهان در یونسکو به ثبت رسیده است.
کاظم نژند با بیان اینکه زارچ از دو قسمت تشکیل شده است، گفت که زارچ ۳ سال پیش برای بازدید گردشگران ایرانی و خارجی بازگشایی شد. این کانال که قدمت آن به دوره ایلخانی میرسد، ۸۰۰ سال قدمت دارد و شبانه روز باز و قابل تردد است.
محمود نصیری که از استان البرز برای دیدن قناتهای آب تاریخی به یزد آمده است، میگوید: برای اولین بار برای دیدن کانالهای آب به یزد آمدم، فکر میکردم چگونه است، چگونه این مکان را هزار سال پیش ساخته اند. بسیار جالب بود و از دیدن آن لذت بردم. تجربه خوبی بود.