به نقل از «تسنیم»

لحظات ناب خدمت در حرم مطهر رضوی به روایت فراشان/ دل غیرمسلمان‌ هم برای حضرت رضا(ع) پر می‌زند

تاریخ انتشار: ۱ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۵۷۸۱۷

گروه استان‌ها ـ نام‌شان فراش است و لباده و شلوار سیاه‌رنگ بر تن دارند و از قدیم‌الایام در همه مناسبت‌ها و آیین‌ها، از خطبه‌خوانی گرفته تا غبارروبی و نظم‌بخشی و شست‌وشو و تطهیر و راهنمایی زائران، پای ثابت خدمت‌رسانی‌اند. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، به نقل از آستان نیوز، مثل کبوتران نجیب حرم، جلد ایوان و صحن و سرای آستان امام مهربانی‌ها هستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با آن لباس‌های مشکی که نشان فلزی خدمتگزاری آستان، سمت چپش نشسته است. گاهی جارو به دست، گاه با پر غبارروبی و گاهی چراغ خطبه‌خوانی در دست، نگاه‌شان آرام و نجیب و مهربان در سراسر رواق‌ها و صحن‌ها می‌چرخد و می‌کاود تا خدمتی در آستان مطهر روی زمین نماند و حتی گوشه‌ای از حریم کبریایی، چشم‌انتظار خدمت‌رسانی‌شان باقی نماند.

نام‌شان فراش است و لباده و شلوار سیاه‌رنگ بر تن دارند و از قدیم‌الایام در همه مناسبت‌ها و آیین‌ها، از خطبه‌خوانی گرفته تا غبارروبی و نظم‌بخشی و شست‌وشو و تطهیر و راهنمایی زائران، پای ثابت خدمت‌رسانی‌اند.

نام‌شان فراش است و با آن چهره گشاده و ادب و متانت دلچسب و دل پرشور، زیور و زینت صحن و سرای حرم شده‌اند؛ آن‌قدر که آدم دلش می‌خواهد برای لحظه‌ای هم که شده جامه سیاه آنها را بر تن کند و از دریچه نگاه نافذ و مهربان آنها آستان و زائرانش را به تماشا بنشیند؛ درست مثل کبوترانی که از روی گنبدها و گلدسته‌ها و طاق ایوان‌ها و رواق‌ها آرام و سربه‌زیر به رفت‌وآمد زائران چشم دوخته‌اند و بال و پرشان غیر از آسمان حرم، میل باز و بسته شدن در آسمان دیگری را ندارد.

خاطرات ناب خدمت به رزمندگان در آستان رضوی

سیدحسین احمدزاده، یکی از قدیمی‌ترین خادمان فراش حرم رضوی است. احمدزاده 88 سال دارد و از 36 سال پیش لباس خدمت به زائران امام رئوف را بر تن کرده است.

این خادم کهنسال تا دل‌تان بخواهد لحظات ناب در روضه رضوان تجربه کرده و خیر و برکت از این آستان به حدی در زندگی‌اش جاری شده که به گفته خودش امکان بازگویی تک‌تک آنها در این مجال نیست: ابتدای خدمت من در آستان همزمان با دوره‌ای از دفاع مقدس بود. آن زمان تقریبا هر روز مجروحان جنگی را به‌منظور دعا و زیارت از بیمارستان به حرم می‌آوردیم. سه‌شنبه‌‌شب‌ها از آن ایامی بود که حتما انتقال رزمنده‌ها به‌منظور شرکت در دعای توسل صورت می‌گرفت. همراهی با رزمندگانی که برخی از آنها به خیل شهدا پیوستند واقعا خاطره‌انگیز و روحانی بود و حال‌وهوای آدم را عوض می‌کرد.

مدیر عالی حرم رضوی: خدمت 62000 خادم و خادمیار در حرم امام رضا(ع)/ 1000 نفر از نواب‌خدمتی به خدام تشرفی تبدیل وضعیت می‌شوندوقف‌نامه‌های حرم؛ موقوفاتی برای عزاداری در حرم امام رضا(ع)چه کسانی می‌توانند خادم حرم امام رضا (ع) شوند؟ + فیلم

هنگامی که صحن جمهوری اسلامی ساخته می‌شد هم خادم آن بخش بودم و شاهد لحظه‌لحظه جان‌گرفتن این صحن. آن‌زمان در مراسم و مناسبت‌های خاص گلاب و شکلات پخش می‌کردم و خلاصه بیکار نمی‌نشستم. حالا که برمی‌گردم و به پشت‌سرم نگاه می‌کنم حس غرور و افتخار از خدمت به زائران امام مهربانی‌ها وجودم را لبریز می‌کند و این خدمت و افتخار را تا زمانی که توان در بدن دارم حفظ خواهم کرد.

دل غیرمسلمان‌ها هم می‌رود برای این امام

سیدتقی گرجی‌نیا یکی دیگر از خادمان حرم مطهر است که موی خود را از 30 سال پیش تاکنون در خدمت به زائران آستان قدس رضوی سفید کرده است.

گرجی‌نیا سرکشیک ششم فراشان است و مسؤولیت خادمی را کاری بزرگ می‌داند و می‌گوید: تک‌تک لحظات خدمت به زائران سرشار از خیر و برکت و خاطره است اما یکی از خاطرات زیبایی که از دوران خدمت برایم به یادگار مانده، مربوط به سفر به یکی از کشورهای خارجی است. در آن سفر با فردی غیرمسلمان آشنا شدم و گفت‌وگوی ما به حرفه و کار من در حرم امام‌رضا(ع) و خدمت به زائران و جایگاه امام‌هشتم در میان شیعیان کشیده شد. در نهایت هم چند بسته متبرکی که همراه بود را به او هدیه دادم. با هم دوست شدیم و پس از مدتی پیگیری کرد که بازهم از متبرکات حرم برایش بفرستم و گفت هر هزینه‌ای هم داشته باشد، پرداخت می‌کند.

دلیلش را که جویا شدم گفت که همسرش به این کار اصرار دارد و معتقد است زمانی که متبرکات امام‌رضا(ع) در خانه‌مان بوده، نور و معنویت خانه زیاد شده و حس خوبی در منزل ایجاد شده است.

گرجی‌نیا معتقد است همین اتفاق نشانه‌ای است برای این‌که دل‌های پاک زیادی در سراسر جهان تشنه معرفت و معنویت اهل‌بیت(ع) هستند و باید کار فرهنگی بیشتری درخصوص معرفی فرهنگ رضوی در اقصی‌نقاط دنیا انجام دهیم.  

خدمت‌رسانی منظم از دوران صفویه تاکنون

فراشان آستان نورانی امام رضا(ع) همگی تحت اداره فراشان آستان خدمت می‌کنند؛ نهادی با قدمت حدود 400 سال که از مهم‌ترین بخش‌های حرم و در تعامل مداوم با زائران است و محمد قلندریان، رئیس این اداره درباره‌اش به ما می‌گوید: در وقف‌نامه‌هایی مثل طومار علیشاهی که از زمان صفویه به جای مانده است، اشاراتی به خادمان و فراشان حرم مطهر شده است و در حدود سال 1008 هجری قمری اسنادی از خدمه‌هایی مثل عودسوز وجود دارد.

پس از انقلاب اسلامی و با گسترش فضاهای زیارتی و ساخت رواق‌های جدید، فضای خدمتی اداره فراشان هم توسعه یافت و هم‌اکنون محدوده خدمتی از بالاسر حضرت شروع و رواق‌های دارالسیاده، دارالنور، دارالولایه، دارالهدایه و رواق‌های زیرسطحی مثل دارالحجه، شیخ طوسی و شیخ حر عاملی و حضرت معصومه(س) را شامل می‌شود.

قلندریان درباره خدمات ارائه شده این مجموعه می‌گوید: اولویت کاری ما تطهیر حرم مطهر، رفع نجاسات و بازگشایی مسیر است. همچنین در مراسم آیینی صفه، 14فقره مراسم هر صبح و شام برگزار می‌شود که اجرا و چیدمان آن با فراش‌هاست. مراسم خطبه‌خوانی در فصول سرد سال که در دارالحجه برگزار می‌شود هم زیرنظر فراشان اجرا می‌شود و خادمان این بخش در کنار خدام، دربان و کفشدار خدمت‌رسانی می‌کنند.

به گفته وی، بخش آیین رضوان که زیر نظر اداره فراشان است هم خدمات پرداخت ضریح، پنجره‌های نقره و فولاد و حتی اماکنی همچون خواجه ربیع و آب شرب در رواق‌ها را به‌عهده دارند. همچنین بخش زلال رضوان که مدتی است مسؤولیت برپایی نماز در کل رواق‌ها را به‌عهده‌ دارند،زیر نظر اداره فراشان است.

فراتر از صحن‌ها و رواق‌ها

دامنه خدمت فراشان رضوی محدود به داخل حرم نمی‌شود و مدتی است به مرزهای بیرونی حرم و در تعامل بیشتر با مردم ، ادارات و نهادهای خدمات رسان شهری هم کشیده شده است. 

رئیس اداره فراشان حرم رضوی می‌گوید این خدمات پس از ابلاغیه جدید مدیریت عالی حرم مطهر به‌عهده اداره فراشان گذاشته شده است. بر همین اساس همکاری با بهزیستی خراسان رضوی بخشی از فعالیت اداره فراشان است، به‌طوری‌که حدود 170نفر با معرفی این نهاد، تحت حمایت خادمان فراش قرار گرفته و از پوشاک و خوراک مناسب در بازه‌های زمانی گوناگون بهره‌مند می‌شوند.

همچنین برپایی ایستگاه‌های صلواتی در نقاط مختلف شهر، تهیه بسته‌های معیشتی در طرح مواسات و همدلی، امدادرسانی در حوادثی همچون سیل و زلزله و... از سایر خدمات اداره فراشان است.

 چگونه فراش می‌شوند؟

قلندریان به جمعیت فراشان حرم هم اشاره‌ای کرده و می‌گوید: هم‌اکنون 750نفر زیر نظر اداره فراشان خدمت می‌کنند که از این تعداد 72 نفر نیروی رسمی و حدود 480 نفر نیروی افتخاری و بقیه نیروی تشرفی هستند.

وی درباره چگونگی تشرف این افراد به جامعه خادمان حرم هم می‌گوید: برای حضور در جمع خدام، پس از ارائه درخواست و قبول آن، نیروها به مدت 10سال به‌عنوان خادم تشرفی کار می‌کنند و پس از آن با ارائه درخواست مجدد و بررسی در مدیریت می‌توانند به‌عنوان خادم افتخاری فعالیت کنند و از مزایای آن مثل دفن در حرم مطهر بهره‌مند شوند.

رئیس اداره فراشان حرم رضوی می‌گوید از هر صنف و رده شغلی و تحصیلی درمیان فراشان وجود دارد و هیچ تفاوتی در نوع و کیفیت خدمت آنها وجود ندارد.

قلندریان تاکید می‌کند کار فراشان تعطیل بردار نیست، کمااین‌که در زمان شیوع ویروس کرونا که رواق‌ها تعطیل شد، خدام اداره فراشان در سایر نقاط حرم فعال شدند و به نوعی کار شست‌وشو و ضدعفونی اماکن متبرکه و نظافت ضلع غربی حرم را به‌عهده گرفتند.

انتهای پیام/281/ش

منبع: تسنیم

کلیدواژه: خدمت به زائران حرم امام رضا خدمت رسانی خطبه خوانی امام رضا ع رواق ها حرم مطهر حرم رضوی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۵۷۸۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کلینیک مشاوره حرم مطهر رضوی پناهگاه دوم زائران است/خدمت عاشقانه خادمیاران مشاور در حریم رضوی

آری! کلینیک تخصصی مشاوره زائرین حرم مطهر رضوی که در باب الهادی قرار دارد سال هاست به صورت رایگان به زائر و مجاور خدمت مشاوره رایگان می‌دهد و هر سال که از عمر آن گذشته، حرفه ای تر و تخصصی تر و با محوریت توجه به فرهنگ اسلامی این خدمات را ارائه می‌دهد. خبر خوش آنکه چند سالی است مشاوره حقوقی هم راه اندازی شده و این مرکز هر روز بخشی از زمانش به مشاوره حقوقی در حوزه های مختلف می‌گذرد.

تمامی خدمات مرکز مشاوره حرم مطهر رضوی رایگان است
مرکزی که تمام و کمال همه افرادی که در آن حضور دارند خادمیار محسوب می‌شوند و خدمتشان رایگان است؛ از پذیرش بگیرید تا کارشناس و مشاور و صد البته مدیر مجموعه، مهری گرامی که دکترای بالینی دارد و وقتی با او قرار ملاقات گذاشتیم به گرمی از ما استقبال کرد و بعد از سلام و علیک به بخشی از زوایای شخصیتی مان هم اشاره کرد که برایمان این نکته سنجی هایش جالب بود؛ اگرچه بیش از این هم انتظار نمی‌رفت کسی که سال هاست با مراجعین ارتباط دارد و در حوزه مشاوره و روانشناسی فعالیت می‌کند غیر این رفتار کند.

خدمت رایگان 53 مشاور
مهری گرامی، مسئول کلینیک باب الهادی مرکز جامع مشاوره آستان قدس رضوی است در گفتگو با ما در خصوص فعالیت های این مرکز می‌گوید: این کلینیک همانند دیگر مراکز خدمات مشاوره‌ای، در حوزه های مختلف بالینی، مشاوره‌های فردی و خانوادگی، زوج درمانی، ازدواج، کودک و نوجوان، تحصیلی و شغلی به زائران و مجاوران خدمت می‌کند. همچنین در حوزه روان سنجی، تست‌های مختلف روانشناختی، گفتار درمانی و درمان‌های تکنولوژیک هم فعالیت می‌کند.

گرامی ادامه می‌دهد: کلینیک باب الهادی 53 مشاور دارد و هفت روز هفته از ساعت 7 صبح الی 19 به صورت پیوسته فعالیت دارد جز روزهای جمعه که ساعت کاری آن از ساعت 7 تا 13 است.

درباره وقت دادن و رزرو نوبت از گرامی سوال می کنم که در جواب می‌گوید: ما نوبت تلفنی نداریم و افراد باید به صورت حضوری مراجعه کنند چون تلاشمان بر این است که به افرادی که به حرم مطهر رضوی رفت و آمد دارند خدمت داده شود و در کمترین زمان ممکن حتی الامکان تا زمانی که زائر در مشهد است نوبت دهی انجام شود. مجاوران نیز به همین گونه است اما ملاحظاتی که برای نوبت دادن زائران داریم بیشتر است چون ممکن است زائری چند ساعت قبل از رفتنش به اینجا مراجعه کند لذا ما تلاشمان را می کنیم وقت مشاوره برای او در نظر بگیریم.

گرامی تاکید می‌کند وقت هایی که ما به مراجعان می‌دهیم تک جلسه‌ای است و اگر فردی نیاز به ادامه مشاوره داشته باشد او را به شعبه‌های دیگر مرکز مشاوره آستان قدس در سطح شهر ارجاع می‌دهیم که آن مراکز هزینه دارد و طبق تعرفه سازمان نظام روانشناسی محاسبه می‌شود.

خادمیاران مشاور مشهدی و کشوری
کلینیک مشاوره حرم مطهر رضوی به صورت خادمیاری اداره می‌شود و تمامی افراد به عبارتی خادم حرم مطهر رضوی هستند. اینها را گرامی می‌گوید و ادامه می‌دهد: ذیل بخش خادمیاری، کلینیک در دیگر مراکز استان و سطح کشور نیز نمایندگانی دارد. اگر مراجعی به اینجا بیاید و نیاز به ادامه جلسات مشاوره داشته باشد شماره او به دبیر کانون خادمیاران مشاور استانش داده می‌شود تا از طریق آنها پیگیری شود.

یکی دیگر از خدمات جدید که مورد استقبال قرار گرفته خدمت مشاوره حقوقی به صورت خادمیاری است که هر روز هفته وجود دارد و این افراد وکلای مشهدی هستند؛ اما روزهای پنجشنبه ساعت 9 تا 13 مشاوره حقوقی خادمیاران استانی به طور ویژه برگزار می‌شود که بیشتر آنها از جمله قضات و روسای دادگستری سراسر کشور هستند تا زائران مختلف از حضور آنها بهره مند شوند. این افراد ذیل خادمیاران آستان قدس رضوی قرار دارند که با توجه به حرفه و تخصص خود در این مرکز خدمت رسانی می کنند.

مشاورانی که پشت میزهای خدمت، گوش شنوایی برای زائران بودند
کلینیک مشاوره حرم مطهر رضوی صرفا در همان محل باب الهادی خلاصه نمیشود و تلاش کرده خدمت خود را در حرم توسعه دهد اگرچه با موانع اداری روبرو می‌شود و به گفته مدیر کلینیک، دوست دارد این مرکز را در جای جای حرم مطهر رضوی همچون دفاتر پاسخگویی به مسائل شرعی گسترش دهد.
در روزهای شلوغ حرم مطهر رضوی که زائران بیشتری گرد این حریم جمع می‌شوند مانند ماه مبارک رمضانی که گذشت و با تعطیلات نوروزی همزمان بود این کلینیک میزهای خدمت مشاوره‌ای را در دارالحجه و رواق کتاب راه اندازی کرد و شب های ماه مبارک طرح افطار تا سحر را برگزار کردند که از سوی خادمیاران مشاور استقبال خوبی صورت گرفت و هر شب تا ساعت 10 شب، گوش شنوای حال دل زائران و مجاوران بودند.

پذیرش 10 هزار مراجعه کننده در سال 1402
گرامی به آماری که جلوی رویش قرار دارد نگاهی می‌اندازد و می‌گوید: ما روزانه به طور میانگین 40 نفر را پذیرش می‌کنیم و سال 1402 نیز به حدود 10 هزار و 406 زائر و مجاور خدمات مشاوره ای و حقوقی داده‌ایم که از این میان حدود 4 هزار نفر زائر و 6 هزار نفر مجاور بودند؛ همچنین 3 هزار و 723 نفر مراجعه کننده آقا و 6 هزار و 683 نفر هم خانم داشتیم. 
در طرح میز خدمت نیز که امسال در ایام ماه مبارک داشتیم میزان پذیرش به صورت روزانه تا 90 نفر افزایش پیدا کرده بود که نشان دهنده استقبال مراجعان است و ما هم از اینکه کمکی به حال خوب افراد می‌کنیم خوشحالیم. علاوه بر مشاوره فردی، مشاوره‌های گروهی با موضوعات تربیتی و فرزندپروری، وسواس، ازدواج و مشاوره پیش از ازدواج نیز از دیگر خدمات کلینیک مشاوره آستان قدس است که سال گذشته50 جلسه با حضور 660 مراجع را برگزار کردیم.

پناه دوم زائران اینجاست
اینکه نگاه زائر و مجاور به کلینیک مشاوره حرم مطهر رضوی جور دیگری است و نگاه امنی دارند در برخورد مراجعان و درخواست هایشان کاملا مشخص است. اینجا هم نوجوان 15، 16 ساله برای مشاوره تحصیلی مراجعه می‌کند؛ هم پیرمرد 60 ساله ای که در کهنسالی چراهای زیادی پیش رویش دارد، هم مردان و زنان میانسالی که با مشکلات خانوادگی دست و پنجه نرم می‌کنند و آمده‌اند اینجا تا راهی برای چاهی که در آن افتاده اند بیابند. مشاوران نیز قبل از شروع کار خود، خود را به صاحب این حریم می‌سپارند و از آقا مدد می‌گیرند تا بهترین خدمت را در زمانی که دارند به زائر ارائه دهند. اینجا قبل از آنکه روابط در اتاق درمان نقش مشاور و مراجع دیده شود، خادمیار و زائر و مجاورانی حضور دارند که یک نقطه اشتراک آنها را به هم وصل کرده است و آن هم وجود مقدس امام مهربانی هاست.

گرامی می‌گوید: بارها به چشم خود دیده ام زائری که مستاصل و از همه جا مانده و رانده شده، به اذن امام پایش به این مرکز باز شده و تنها دنبال سوسوی امیدی برای ادامه زندگی بوده است و بعد از 45 دقیقه گفتگو با مشاور، با لبی خندان اتاق را ترک کرده است و این برای ما که در این حریم خدمت می‌کنیم لذتی وصف ناشدنی است.

خانم گرامی، مدیر کلینیک مشاوره آستان قدس فهمیده کجا ایستاده است و می‌گوید: می‌دانم و باور دارم هر زائری که پا به این حریم می‌گذارد دردی در درون خود احساس کرده است و دلش می‌خواهد با امام و درد دل کند تا سبک شود. 
به گمان من زائر بعد از آنکه حال دلش را به حال این حریم گره می‌زند باز هم نیاز دارد تا خاطرش هم راحت شود و اینجا دومین پناهگاه امن زائر است که خب! حالا بیاید با مشاوری که می‌تواند او را در زندگی به صورت اصولی و تخصصی راهنمایی کند هم کلام شود و از دانسته های مشاور استفاده کند.

منبع: آستان نیوز