به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

بلاتکلیفی سازه های زیبا و منحصر به فرد معماری یزد

تاریخ انتشار: ۱ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۵۸۷۶۶

 

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از یزد، بادگیر‌های یزد ثبت ملی شدند، اما ظاهرا قفلی بر جهانی شدن آن زده شده، زیرا هر بار پرونده به بهانه‌هایی از یونسکو باز می‌گردد و ایران هنوز موفق نشده این سازه زیبا و ارزشمند را جهانی کند.

پرونده ثبت ملی بادگیر‌ها شامل بادگیر‌های ۱۲ شهر استان از جمله یزد، در سال ۹۱ تشکیل شد و پرونده‌ای شامل بادگیر‌های این شهر‌ها برای ارائه به یونسکو و ثبت جهانی تهیه شد چرا که این سازه برای جهانیان ارزشمند جالب و با اهمیت بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ایده ثبت جهانی فناوری و دانش سنتی ساخت بادگیر، سال ۱۳۸۹ مطرح و ثبت آن با مطالعه قوانین ملی و بین‌المللی برای ثبت هویت فرهنگی ایران دنبال شد و بعد از طی مراحل ثبت ملی، پرونده ثبت جهانی فناوری بادگیر‌های ایرانی، اوایل سال ۱۳۹۵ به سازمان جهانی یونسکو ارسال شد، اما هنوز در اولویت بررسی قرار نگرفته است.

نگرانی از رد و نشانی از کشور‌های عربی

بار‌ها شنیده شده است که برخی از کشور‌های عربی می‌خواهند این هویت معماری کویر مرکزی ایران را به نام خود ثبت کنند و برای خود هویت بسازند. این در حالی است که منابع بسیاری از جمله منابع تاریخی، سروده‌ها و سفرنامه‌ها، خاستگاه بادگیر کشور ایران به ویژه در شهر‌های مرکزی، جنوبی و کرانه‌های کویر بوده است.

از این فناوری در شکل‌ها و اندازه‌های گوناگون در ایران و بخش‌هایی از خاورمیانه با آب و هوای گرم و خشک و گرم و نمناک برای جابه‌جایی و خنک کردن هوای استفاده می‌شده است.

در فرهنگ لغات ایرانی برای بادگیر از نام‌های دیگری نیز استفاده شده که می‌توان به بادآهنج، بادآهنگ، بادخان، بادخانه، بادخن، بادخوان، بادخور، بادخون، بادرس، بادغد، بادغر، بادغرا، بادغرد، بادغس، بادغن، بادغند، بادنج، بادنگ، بادهلج، بادهنج، واتغر، وانقز، خیشود و خیشخان اشاره کرد، که نشان از جایگاه قدیمی این سازه در معماری کویری ایران است.

ماجرای پرونده‌ای که از یونسکو برگشت خورد

سیدمصطفی فاطمی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان درباره سرانجام پرونده ثبت جهانی بادگیر‌های یزد گفت: این پرونده یک بار به یونسکو ارسال شد و دوباره برگشت خورد و اعلام شد که سازه بادگیر نمی‌تواند به عنوان میراث ناملموس و معنوی ثبت شود.

 ادامه داد: حدود دو سال پیش پرونده دوباره پیگیری و مسئول آن تعیین شده و در نهایت تکمیل شد، اما چون کشور سالانه تنها یک سهمیه برای معرفی آثار برای ثبت جهانی دارد، با همکاری یک کشور دیگر به صورت اشتراکی آئین‌های مربوط به بادگیر را ثبت کنیم.

بادگیر‌های یزد در پیچ و خم جهانی شدن/۹ سال پیگیری نتیجه نداد

او با تاکید دوباره بر اینکه سازه بادگیر در آثار معنوی قابل ثبت نیست و بادگیر باغ دولت آباد هم به عنوان شاخص‌ترین بادگیر ایران در قالب یک اثر همراه با باغ به ثبت جهانی رسیده است، تاکید کرد:، اما ناگفته نماند با ثبت جهانی بافت تاریخی یزد تمام بادگیر‌های یزد به ثبت جهانی رسیده و اجزای بافت از هم جدا، اما فناوری ساخت بادیگر و آیین آن را قرار است با همکاری کشور افغانستان دنبال کنیم.

پیگیری مجزای بادگیر‌های ایرانی در قالب پرونده‌ای جدید

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد گفت: بعد از حوادث افغانستان دوباره این موضوع متوقف ماند و در نهایت پیشنهاد شد که این موضوع از طرف جمهوری اسلامی مطرح شود از این رو باید بقیه پرونده‌های مورد نظر برای ثبت جهانی کنار گذاشته شود. این خبر اشتباهی است که مرتب هم در فضای مجازی مطرح می‌شود که کاملاً اشتباه است، هیچ کشوری هنوز بادگیر را ثبت نکرده و هیچ اقدامی هم برای ثبت آن انجام نشده است، اما تلاش می‌کنیم این موضوع را در اولویت کار قرار داده و پرونده بادگیر‌های ایرانی به طور ویژه را دنبال کنیم.

او ادامه داد: سال آینده قرار است پرونده ثبت یکی از جشن‌های ایرانی برای یونسکو مطرح شود، اما با توجه به اینکه ممکن است ثبت آیین‌های بادگیر از سوی دیگر کشور‌ها اقدام شود و اولویت دارد، باید تلاش کنیم که به هر حال وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این درخواست را بپذیرد به عنوان پرونده خاص آن را مطرح کند.

فاطمی درباره اخبار مربوط به ثبت بادگیر‌های یزد به نام برخی از کشور‌های عربی، گفت: این خبر اشتباهی است که مرتب هم در فضای مجازی مطرح می‌شود که کاملاً اشتباه است، هیچ کشوری هنوز بادگیر را ثبت نکرده و هیچ اقدامی هم برای ثبت آن انجام نشده است، اما تلاش می‌کنیم این موضوع را در اولویت کار قرار داده و پرونده بادگیر‌های ایرانی به طور ویژه را دنبال کنیم.

منقش کردن اسکناس ۲۰ هزار ریالی به تصویر بادگیر‌های خانه آقازاده که البته استفاده از آن این روز‌ها منسوخ شده است، شاید تنها نشانه‌ای است که در دوران معاصر برای ثبت این اثر ارزشمند به نام کشورمان انجام شده است.

کاری که در مقابل اقدامات سایر استان‌های کشور، ارزشمند است، اما قابل توجه نیست و باید بیش از این به این سازه توجه شود که دیگر شک و شبهه‌ای در هویت ایرانی این سازه زیبا و منحصر به فرد معماری خشت و گلی باقی نماند.

انتهای پیام/ی

خبرگزاری مهر

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: بادگیرهای یزد میراث فرهنگی بنای تاریخی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۵۸۷۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سازه‌های کشور باید در برابر زلزله‌های ۸ ریشتری مقاوم باشند

ایسنا/کرمانشاه رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به وقوع سالانه ۱۴ تا ۱۵ هزار زلزله در سطح کشور، گفت: حدود یک پنجم این زلزله‌ها بزرگی بیش از چهار ریشتر دارند.

محمدحسن نامی در نشست امروز (هشتم اردیبهشت) ستاد مدیریت بحران استان کرمانشاه، از حادثه‌خیز بودن کشور ایران و به تبع آن استان‌های کشور یاد کرد و گفت: از ۶۶ مخاطره طبیعی و ساخته دست انسان که در جهان شناسایی شده، ۴۴ مورد آن در کشور ما نیز رخ می‌دهد.

وی سیلاب، زلزله، فرونشست زمین، آتش‌سوزی، سرمازدگی، خشکسالی، رانش زمین و ریزگردها را چند مخاطره اصلی و مهم در کشور اعلام کرد که از بین آنها سیل و زلزله اهمیت دو چندانی دارد.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از وقوع سالانه ۱۴ تا ۱۵ هزار زلزله در سطح کشور یاد کرد که حدود یک پنجم آنها بزرگی بیش از چهار ریشتر دارد و افزود: در برخی سال‌ها که شاهد وقوع زلزله‌های بزرگی مثل زلزله بم، زلزله کرمانشاه و... در کشور بودیم، تعداد زلزله‌های سالانه به ۲۰ هزار مورد نیز رسیده است.

نامی با تاکید بر لزوم مقاوم سازی ساختمان‌ها در برابرزلزله با توجه به فراوانی وقوع آن در کشور، اظهار کرد: باید سازه‌ها بگونه‌ای ساخته شود که در برابر زلزله‌های هشت ریشتری مقاوم باشد و اماکن حساس و حیاتی کشور نیز بتوانند در برابر زلزله‌های ۱۰ ریشتری مقاومت کنند.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از اهمیت افزایش ضریب بیمه در منازل مسکونی شهری و روستایی برای مقابله با بلایای طبیعی هم یاد کرد و با اشاره به هزینه بالای بیمه یک ساختمان مسکونی در مناطق شهری، افزود: باید به سمت راهکارهای نوینی برویم که مردم بتوانند با هزینه کمتر منازل خود را بیمه کنند و از سوی دیگر هنگام بروز حادثه و خسارت، یک متولی مشخص برای پرداخت خسارت به آنها وجود داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: تمامی ساختمان‌های دولتی نیز باید بیمه داشته باشند و بالاترین رده یک دستگاه در برابر این موضوع مسئول است.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در ادامه با اشاره به تغییرات آب و هوایی و تاثیرات آن در شکل‌گیری بحران‌ها، اظهارکرد: در این راستا، پیشگیری از وقوع بحران را در همه زمان‌ها و مکان‌ها به عنوان مهمترین اولویت در دستورکار قرار داده‌ایم. 

وی افزود: طی چندسال اخیر بویژه در سالجاری، شاهد وقوع سیلاب در برخی از مناطق کشور بودیم که اصلا انتظار سیلاب را در آن مناطق نداشتیم که این نشان می دهد که وقوع بحران‌هایی مانند سیلاب مربوط به زمان و مکان خاصی نیست، چرا که نظم آب و هوایی در جهان به هم ریخته است. 

نامی اظهار کرد: زمانی که هشدار قرمز هواشناسی برای بارندگی ها صادر می‌شود، اقدامات مهمی از ارسال پیامک و جابجایی ساکنین مناطق پرخطر گرفته تا هماهنگی با استانداران، فرمانداران و بخشداران بخش‌های مختلف را برای کاهش میزان خسارات و تلفات در صورت وقوع سیل انجام می دهیم. برای نمونه در سیلابی که اخیر در سیستان و بلوچستان رخ داد، خوشبختانه هیچ تلفاتی نداشتیم، اما همین سیلاب در برخی دیگر از مناطق دنیا که اتفاق می‌افتد، میزان تلفات بالایی دارد. 

وی در ادامه گفت: در سطح کشور ۱۴ هزار و ۴۶۱ کیلومتر رودخانه داریم که حدود ۶۸۲۰ کیلومتر آن از مناطق مسکونی شهری و روستایی عبور می کند، لذا باید برای این مناطق اقدماتی همچون احداث سد بندی و یا اصلاح مسیر رودخانه‌ها توسط دستگاه‌های ذیربط صورت گیرد تا در صورت وقوع بارش‌های شدید احتمال سیلاب کاهش پیدا کند.

دبیر شورای عالی مدیریت بحران کشور با تاکید براینکه در زمان وقوع سیل برخی از سازه‌ها  مانند پل‌ها که اعتبارات زیادی برای ساخت آنها صرف می‌شود تخریب می‌شوند، افزود: تنها در سال گذشته ۴۴ پل در کشور به دلیل سیل تخریب شد که البته برخی از این پل ها به دلیل اینکه خوب ساخته نشده بودند، تخریب شدند. 

وی با بیان اینکه چند استان کشور سیل خیز هستند، عنوان کرد: این استانها شامل اردبیل، آذربایجان شرقی، مازندران، گیلان، گلستان و خراسان شمالی هستند. همچنین گاها کردستان، چهارمحال و بختیاری، جنوب کرمان و جنوب فارس در طول سال سیل دارند.   

وی به نقش پروژه‌های آبخیزداری در کنترل سیلاب اشاره کرد و گفت: برای در امان ماندن از سیلاب‌ها راهی جز توسعه آبخیزداری و آبخوان داری وجود ندارد. 

نامی گفت: از حدود یک دهه پیش نیز احداث سدهای زیرزمینی در دستور کار قرار گرفته، چرا که هر آبی که به سطح زمین می آید بویژه در فصل گرم سال یک سوم آن تبخیر می شود که البته این میزان در مناطق گرم کشورمان به حدود نصف هم می رسد، لذا سدهای زیرزمینی می تواند از تبخیر آب جلوگیری کند. 

وی بر لزوم مقابله جدی‌تر با حفر چاه‌های غیرمجاز هم برای جلوگیری از کاهش منابع آبی زیرزمینی تاکید کرد و افزود: از طرفی باید نوع کشت‌ها از حالت غرقابی به کشت‌های گلخانه‌ای تغییر دهیم. 

دبیر شورای عالی مدیریت بحران کشور در ادامه اعلام کرد: امروزه آب یکی از ارکان مهم حکمرانی در بسیاری از کشورهاست و اهمیت آن هم روزبروز بیشتر می شود، لذا باید تا جایی که امکان دارد در حفظ منابع آبی کشورمان بکوشیم. 

انتهای پیام