به نقل از «فرارو»

درس‌هایی که چین می‌تواند از فروپاشی شوروی بیاموزد

تاریخ انتشار: ۳ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۷۶۹۰۶

فرارو- پایان اتحاد جماهیر شوروی کماکان یکی از بزرگترین آزمون‌های سیاسی تاریخ است مجموعه‌ای از رویداد‌ها به دلایل متعدد و با پیامد‌های بی پایان. برای امریکا و بسیاری در غرب این شکست کمونیسم و فروپاشی ظاهرا اجتناب ناپذیر یک دیکتاتوری صلب و سرسخت بود.

به گزارش فرارو به نقل از بلومبرگ، برای "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه این رخداد یک فاجعه بار تاریخی بود که قوم روس را سرگردان ساخت و اثبات کرد که اصلاحات منجر به خود ویرانی یک نظام سیاسی می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این وجود، هیچ کشوری به به اندازه چین به دنبال تفسیر وقایعی که منجر به انفجار امپراتوری شد نبوده است. در چین شکست‌های گذشته یک همسایه قدرتمند (شوروی سابق) دغدغه‌ای امروزی است و در مطالعات و کتاب‌های منتشر شده در آن کشور نیز دیده می‌شود.

سخنرانی‌های امروز در چین پیامی را دارد که متاثر از رویداد‌های شوروی سابق است: نیاز به کنترل محکم سیاسی. این نتیجه گیری‌ای است که جاه طلبی و غریزه "شی جین پینگ" رئیس جمهوری چین از رخداد‌های دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی گرفته است. در این میان، درس‌های دیگر به ویژه در مورد این که چگونه کنترل همه جانبه می‌تواند منجر به افزایش خطر نادیده گرفتن کاستی‌ها و کمبود‌ها شود کم‌تر از سوی چین مورد توجه قرار گرفته اند.

سه دهه پیش، شوکی عمیق در چین رخ داد. پس از مرگ "هو یائوبانگ" رهبر طرفدار اصلاحات در آوریل ۱۹۸۹ میلادی، چین شاهد تظاهرات خیابانی بی سابقه‌ای بود. یک ماه پس از آن، معترضان چینی در جریان دیدار "میخائیل گورباچف" رهبر شوروی از چین او را تشویق کردند و گفتند: "در اتحاد جماهیر شوروی مردم گورباچف را دارند ما چه کسی را داریم"؟ این لحظه با قتل عام میدان تیان آنمن در ژوئن به اوج خود رسید.

با نگاهی به گذشته همان گونه که "جفری واسرستروم" مورخ دانشگاه کالیفرنیا اشاره می‌کند جنبش اعتراضی در چین بیش‌تر جنبشی شبیه خواسته‌های مطرح شده در چکسلواکی در سال ۱۹۶۸ میلادی برای ایجاد اصلاحات در سیستم بود سیستمی که برای سازگاری با آن مطالبات آماده نبود.

از دید او جنبش آن زمان چین شباهت چندانی با جنبش‌های همزمان در اروپا نداشت جنبش‌هایی که به دنبال خواسته‌هایی تازه بودند. در آن زمان، بدون توجه به آن که رژیم‌های کمونیستی در ماه‌های بعد یک به یک شروع به فروپاشی کردند "دنگ شیائوپینگ" به اعضای دفتر سیاسی حزب کمونیست چین گفته بود که "مشکل فعلی این نیست که آیا پرچم اتحاد جماهیر شوروی بر زمین خواهد افتاد یا خیر مسئله این است که آیا پرچم چین بر زمین خواهد افتاد یا خیر".

دیوار برلین فروریخت، "نیکلای چائوشسکو" دیکتاتور رومانی و همسرش اعدام شدند اتفاقی که نخبگان پکن را به وحشت انداخت و انتخابات آزاد برگزار شد. یک کودتا در آگوست ۱۹۹۱ میلادی در مسکو شکست خورد و در پایان همان سال همه چیز به پایان رسید. چین که زمانی به مردم خود گفته بود امروز اتحاد جماهیر شوروی فردای آنان است اکنون می‌ترسید که این گفته به حقیقت تبدیل شود و سیستم چینی نیز از هم فرو پاشد.

چین عزم قابل توجهی برای سازگاری به منظور بقا با اجتناب از پذیرش کثرت‌گرایی سیاسی و همزمان با انجام اصلاحات اقتصادی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان چینی از خود نشان داد.

با گذشت زمان، درس‌هایی که چین از آن زمین لرزه تاریخی گرفته تکامل یافته اند. "دیوید شامباو" استاد دانشگاه جورج واشنگتن که به طور گسترده‌ای در مورد تاثیر فروپاشی شوروی بر حزب کمونیست چین نوشته توضیح می‌دهد که از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۸ میلادی استدلال مبتنی بر "گشایش مدیریت شده" بر فضای گفتمانی چین غالب شده بود.

بر اساس این استدلال مشکل اصلی تغییرات اندک رخ داده توسط گورباچف بود نه نظامی که به دلیل مقاومت در برابر تغییر درهم شکسته بود. از دید این طیف چاره آن بود که گشایش محتاطانه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در چین صورت گیرد، زیرا یک کشور و یک حزب حاکم اگر به همان ترتیب شوروی دچار صلبیت و سخت شدن بیش از اندازه می‌شد، نمی‌توانست زنده بماند.

اعضای حزب کمونیست چین تا حدی این کار را انجام دادند. "جیانگ زمین" و "هو جینتائو" فضا را برای فعالیت جامعه مدنی، آزادسازی رسانه، گردشگری و سفر و حتی آزمایش‌های دموکراتیک درون حزبی فراهم ساختند. چین در سال ۲۰۰۱ میلادی به سازمان تجارت جهانی پیوست اقدامی که به رشد ۱۱ برابری اقتصاد آن کشور به میزان تقریبا ۱۵ تریلیون دلاری کمک کرد.

پس از بازی‌های المپیک پکن و هم چنین وقوع انقلاب‌های رنگی، بحران مالی جهانی و تغییرات رخ داده در دفتر سیاسی حزب کمونیست، مکتب فکری محافظه کارانه تری درون حزب شکل گرفت که معتقد بود اصلاحات گورباچف در واقع با ایجاد یک روند اجتماعی و سیاسی به پایان رسید، روندی که دیگر قابل مهار نبود. این طیف استدلال کردند که تکرار این موضوع می‌تواند فاجعه‌ای برای چین باشد و منجر به تکرار وقایع شوروی سال ۱۹۸۹ و بدتر از آن در پکن شود. "شامباو" می‌گوید:"کنترل، کنترل و کنترل درسی است که پکن به طور واضح از رخداد‌های منجر به فروپاشی شوروی گرفت".

امروز در چین تحت کنترل "شی" شرکت‌های خصوصی می‌توانند رشد کنند، اما آنجا جایی است که حزب کمونیست حرف اصلی را می‌زند و تسلط خود را بر همه چیز از غول‌های فناوری گرفته تا ارتش احساس می‌کند و به رخ می‌کشد. "شی جین پینگ" در سخنرانی‌ای گفته بود که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید، زیرا هیچ کس در آنجا آن قدر مرد نبود که بایستد و مقاومت کند. در چین، به طور ضمنی گورباچفی وجود نخواهد داشت که باعث باز شدن مشت آهنین شود.

واضح است که برخی از این اقدامات دستاورد‌هایی برای نظام سیاسی چین داشته اند. کنترل دولتی کنترل شدیدی بر شهروندان است، تغییرات اقتصادی چشمگیر بوده اند، چین از شوک درمانی طفره رفته با این وجود، با پذیرش تدریجی گشایش، کیفیت زندگی شهروندان عادی چینی بهبود یافته است. با این وجود، چین دیگر کشور کم درآمد سال ۱۹۹۱ میلادی نیست و اقتصاد آن کشور در حال تغییر است.

در نتیجه، چین باید درس‌های دیگری را از فروپاشی شوروی بیاموزد. مهم‌تر از همه آن که هزینه کنترل شدید زیاد است. اتحاد جماهیر شوروی یک مطالعه موردی بود که نشان می‌دهد چگونه حفظ تمام اهرم‌های قدرت با گذشت زمان پرهزینه‌تر می‌شود و در نهایت حفظ آن ناممکن است.

تا حدی دلیل آن را می‌توان این گونه توضیح داد که فشار نادرستی برای مدیریت هر چیزی حتی آن اموری که سرکوب شدنی نیستند وجود دارد. برای مثال، در مورد مسکو، حادثه هسته‌ای چرنوبیل در سال ۱۹۸۹ میلادی، ایمان بیش از اندازه به قدرت علمی و نظامی امپراتوری شوروی را تضعیف کرد. فشار برای شفافیت سرعت گرفت و در نهایت به تسریع پایان نظام سیاسی کمک کرد.

برای چین در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی، ووهان وضعیتی مشابه چرنوبیل برای شوروی را داشت جایی که تلاش‌ها برای خفه کردن شیوع بیماری تاثیر اندکی داشت و تنها تاثیر آن آسیب رساندن به وجهه چین و اجازه دادن به شیوع بیش تری بیماری بود. اکنون پس از گذشت دو سال، چین تلاش عظیمی را صورت داده تا شیوع کرونا در آن کشور در سطح یا نزدیک به صفر نگه داشته شود استراتژی‌ای که قصد دارد برتری چین را نسبت به غرب ناتوان اثبات کند.

هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی این کار بسیار زیاد بوده اند از جمله غربالگری همه افراد در دیزنی لند شانگ‌های پس از مثبت شدن آزمایش یک بازدید کننده، حبس کردن دانش آموزان در مدرسه پس از شناسایی یک مورد با آزمایش بیش از ۷۰ بار از یک کودک خردسال در شهری مرزی و در نهایت آن که با باز شدن مرز‌ها سویه‌های مسری بیش‌تر و متنوع تری ظاهر می‌شوند و واقعیت آن است که کرونا ناپدید نخواهد شد و از بین نمی‌رود.

چین مانند شوروی پیش از زمان فروپاشی، از خدشه دار شدن اعتبارش به سطحی که احیای آن دشوار بود نگران است به خصوص اگر این موضوع در کمبود و میزان تاثیر واکسن هایش دیده شوند.

مقدم قرار دادن کنترل و ثبات بر همه چیز بدان معناست که سیاست حتی با هزینه‌های مالی و اقتصادی چشمگیر همیشه در اولویت است. چین بال‌های فول فناوری خود را کوتاه کرده تا مانع از فراتر رفتن آن شود. با این وجود، باید پرسید با چنین سیاستی آیا چین می‌تواند به رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی ادامه دهد؟

جدی‌تر از همه، سیاست‌هایی است که دولت چین از طریق آن به شدت بر شهروندان خود اعمال کنترل می‌کند. با این وجود، رژیم‌های سیاسی بدون بازخورد یا انتقاد و با تماس کم‌تر با خارجی‌ها (مانند اتحاد جماهیر شوروی) نسبت به کاستی و محدودیت‌های خود کور می‌شوند. این وضعیت باعث می‌شود تا ادعا‌هایی بدون آمار و ارقام رسمی مطرح شود، فساد تقویت شده و نوآوری کاهش یابد. این وضعیت منجر به ایجاد نوعی پارانویا، هزینه‌های بیش از حد تسلیحاتی و ماجراجویی‌های نظامی فلج کننده خواهد شد.

همه این موارد برای چین مشکل ساز هستند، زیرا پکن تلاش می‌کند اقتصاد خود را از پیروی از الگوی پس انداز بالا و سرمایه گذاری بالا به الگوی با محوریت مصرف کنندگان تغییر دهد. این یک انتقال است که انتقال قدرت اقتصادی به خانوار‌ها را نیز شامل می‌شود. آیا می‌توان بدون واگذاری کنترل سیاسی این کار را انجام داد؟ این تغییر نیاز به زیرکی و نوآوری را تشدید می‌کند.

درس دوم در مورد مرکز و پیرامون است. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی باعث شد که چین مانند هنگ کنگ سایر مناطق خودمختار را به شدت در مرکز توجه قرار دهد. شی در تمرکز قدرت از اسلاف خود فراتر رفته است. با این وجود، در مورد شوروی، استفاده از زور مقاومت و فروپاشی آن سیستم را تسریع کرد. در نهایت این نه یک مستعمره بیرونی و اقمار شوروی بلکه خود روس‌ها و روسیه بودند که پایان را برای شوروی رقم زدند روسیه تحت رهبری "بوریس یلتسین" که کودتا را به ارمغان آورد.

شاید سومین و مهم‌ترین پیام از فروپاشی شوروی برای چین به خصوص در سال ۲۰۲۲ میلادی و سومین دوره ریاست جمهوری "شی" آن باشد که هیچ رژیمی شکست ناپذیر نیست. هیچ رژیمی از اشتباهات فاحش و حتی مرگبار مصون نیست. افراد کمی در مورد مشکلات اتحاد جماهیر شوروی توهم داشتند، اما زمان بندی و سرعت فروپاشی نهایی آن رژیم هنوز هم بسیاری را شگفت زده می‌کند. این فروپاشی یک درس بود به عبارت دیگر، درس فروپاشی در اوج غرور و اعتماد به نفس بیش از اندازه رژیم‌های سیاسی.

منبع: بلومبرگ

ترجمه: فرارو

منبع: فرارو

کلیدواژه: فروپاشی شوروی اتحاد جماهیر شوروی فروپاشی شوروی حزب کمونیست برای چین آن کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۷۶۹۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین قوانین کشورها برای مقابله با خطرات هوش مصنوعی

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ توسعه هوش مصنوعی در سال های اخیر با سرعت زیادی انجام شده است و این روزها به کمک این فناوری می توان تقریبا تمام فعالیت های روزانه و حتی برخی از مشاغل که  انجام آن‌ها به صورت دستی زمان زیادی نیاز داشت را در کسری از ثانیه انجام داد. اما این فناوری در کنار تمام فوایدی که دارد در صورت از کنترل خارج شدن یا مورد سوء استفاده گرفتن توسط برخی افراد می‌تواند باعث ایجاد فاجعه شود تا حدی که ایلان ماسک مالک تسلا و اسپیس ایکس این فناوری را خطرناک‌تر از بمب اتمی اعلام کرده است.

همزمان با روند توسعه هوش مصنوعی در جهان کشورها نیز برای حفظ امنیت فضای سایبری خود تصمیم به وضع قوانین خاصی برای هوش مصنوعی گرفتند؛ از آنجایی که اکثر این قوانین در اوایل راه اندازی فناوری هوش مصنوعی تصویب شده بود و با توجه به پیشرفت این فناوری بسیاری از قوانین اثرگذاری لازم را نداشت، برخی از کشورها تصمیم به وضع قوانین جدیدی برای این فناوری گرفتند.

ایتالیا

چند روز پیش بود که دولت ایتالیا اعلام کرد مجازات سوء استفاده از هوش مصنوعی در این کشور سنگین‌تر خواهد شد. بر اساس پیش نویس لایحه قانون جدید این کشور، دولت ایتالیا در حال بررسی برای بالا بردن مجازات جرائم سایبری به خصوص روی هوش مصنوعی است.

در این پیش نویس اعلام شده مجازات‌هایی برای تقلب در بازار با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در نظر گرفته شده و مستقیما اعلام شده از این فناوری برای پولشویی نیز دارای مجازات بسیار سنگینی است. همچنین در لایحه گفته شده جریمه‌هایی برای نقض قانون کپی رایت با کمک هوش مصنوعی تعیین و تا ۳ سال حبس برای مجرمانی که از هوش مصنوعی برای ایجاد دیپ فیک استفاده کنند، مشخص شده است.

اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا همواره دغدغه مدیریت و کنترل هوش مصنوعی را داشته و چندین بار قوانین به خصوصی را در این زمینه به تصویب رسانده است. به تازگی نیز این اتحادیه قوانین جدیدی را برای کنترل هوش مصنوعی به تصویب رسانده است که شامل شفافیت سیستم‌های هوش مصنوعی، مدیریت هوش مصنوعی پرخطر، محدودیت‌های کاربردی هوش مصنوعی، محدودیت در نظارت بیومتریک و محدودیت در نظارت بیومتریک از جمله بندهای آن است.

اتحادیه اروپا در این قانون به طور مستقیم مشخص کرده که توسعه دهندگان هوش مصنوعی باید اطلاعات واضح از نحوه فعالیت هوش مصنوعی طراحی شده توسط آنان را به اتحادیه اروپا ارائه دهند. علاوه بر این اتحادیه اروپا در قوانین جدید خود لزوم نظارت بیشتر بر نحوه فعالیت هوش مصنوعی را اعلام کرده و برخی از هوش مصنوعی ها را با عنوان پرخطر نام گذاری خواهد کرد که به این ترتیب نظارت بر آن ها چند برابر خواهد شد.

سازمان ملل

نگرانی درباره فناوری هوش مصنوعی به سازمان ملل هم رسده و این سازمان در اوایل فروردین ماه سال جاری قطعنامه‌ای را به تصویب رسانده و محبوبیت این قطعنامه تا حدی بود که سازمان ملل بدون رای گیری آن را به تصویب رساند و 120 کشور عضو سازمان ملل از این قطعنامه حمایت کردند.

بر اساس قطعنامه به تصویب رسیده در سازمان ملل، از کشورهای عضو سازمان ملل و سایر کشورها خواسته شده است که از استفاده ازهوش مصنوعی ناسازگار با قوانین بین‌المللی حقوق بشری خودداری کنند. به‌عبارتی همان حقوق اساسی که افراد در سراسر جهان از آن برخوردار هستند، باید در بخش دیجیتال نیز دنبال و از آن محافظت شود.

انگلستان

انگلیس به طور مستقیم قوانین جدیدی را برای مدیریت هوش مصنوعی به تصویب نرسانده است اما بر اساس اعلام موسسه تحقیقات سیاست عمومی این کشور حدود 11 درصد از وظایف کارکنان انگلستانی توسط هوش مصنوعی انجام می شود و در صورت ادامه استفاده از هوش مصنوعی با همین رویه، احتمال افزایش این رقم تا 60 درصد وجود خواهد داشت و به این ترتیب حدود 8 میلیون شغل در خطر نابودی قرار خواهند گرفت. به این ترتیب دولت انگلستان به طور جدی به دنبال وضع قوانین سختگیرانه ای برای کنترل هوش مصنوعی در کشور خود است.

چین

کشور چین یکی از کشورهای پیشتاز در زمینه تدوین قانون برای هوش مصنوعی بوده و همواره سعی کرده اتس با بروزرسانی قوانین این حوزه قوانین خود را نیز بروز کند. در حال حاضر در کشور چین  هوش مصنوعی مولد، براساس الگوریتم‌هایی که می‌توانند برای تولید محتوای جدید از جمله صوت، کد، تصویر، متن، شبیه‌سازی و ویدیو استفاده شوند، توصیف شده است.

دولت چین معتقد است پیشرفت‌های فناوری در این حوزه می‌تواند نحوه اندیشه مردم درباره تولید محتوا را شدیداً تغییر دهد و برای این صنعت نیز قوانین خاصی را مدنظر خود قرار داده که هنوز به طور رسمی منتشر نشده است اما برخی منتقدان ایم حوزه بر این باورند که قوانین چین بسیار سختگیرانه خواهد بود و در برخی موارد استفاده از هوش مصنوعی خطرناک در این کشور را به طور کامل ممنوع خواهد کرد.

آمریکا

در آمریکا نیز خطرات از کنترل خارج شدن هوش مصنوعی وجود دارد و جینا رایموندو، وزیر بازرگانی ایالات متحده آمریکا و میشل دونلان، وزیر فناوری انگلیس، پس از تعهدات اعلام شده در نشست ایمنی هوش مصنوعی در بلچلی پارک در ماه نوامبر سال گذشته میلادی یادداشت تفاهمی را در واشنگتن امضا کردند تا به طور مشترک آزمایش مدل هوش مصنوعی پیشرفته را توسعه دهند.

دونلان نیز افزود: این نخستین توافق در نوع خود در سراسر جهان است. هوش مصنوعی در حال حاضر یک فناوری خارق‌العاده برای عموم مردم جامعه است و پتانسیل زیادی برای مقابله با برخی از بزرگترین چالش‌های جهان دارد، اما به شرطی که بتوانیم این خطرات را کنترل کنیم.

انگلیس و ایالات متحده قصد دارند حداقل یک تمرین آزمایشی مشترک را بر روی یک مدل در دسترس عموم انجام دهند و در حال بررسی تبادل پرسنل بین مؤسسه‌ها هستند. هر دو در تلاشند تا مشارکت‌های مشابهی با سایر کشور‌ها برای ارتقای ایمنی هوش مصنوعی توسعه دهند.

کلام پایانی

به طور کلی تمام کشورهای جهان از خطرات هوش مصنوعی اطلاع دارند و تقریبا تمام آن ها در این حوزه قانون گذاری کرده‌اند ای خداقل با تصویب لایحه هایی تا زمان تصویب قانون این فناوری را تحت کنترل قرار داده‌اند؛ اما در کشور ما تاکنون مصوبه یا قانونی منتشر نشده است و مشخص نیست متولیان این حوزه یعنی شورای عالی فضای مجازی چه زمانی قصد ورود و مدیریت توسعه این فناوری را خواهد داشت.

بسیاری از منتقدان بر این باور هستند که هوش مصنوعی مانند اینترنت و شبکه های اجتماعی نیست که بتوان پس از گستردگی استفاده در میان کاربران روی آن مدیریت داشت و باید پیش از همه گیر شدن استفاده از آن وضعیت این فناوری را مشخص کرد.

 

انتهای پیام/