به نقل از «ایرنا»

در وطن خویش غریب

تاریخ انتشار: ۵ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۸۹۶۲۳

در ادامه گفت‌وگوی پنجم دی روزنامه جام‌جم با حسین مجیدیان نوازنده آمده است: یکی از نکات جالب مرگ می‌تواند این باشد که آدم‌ها در هر سن وسالی که می‌میرند در همان سن، جاودانه می‌شوند و دیگران و آنهایی که زنده‌اند، آن مردگان را برای همیشه با همان سن به خاطر می‌آورند، نه پیرتر نه جوان‌تر. زنده‌یاد ایرج بسطامی، ۱۸ سال قبل در ۴۵سالگی فوت کرد که اگر نمی‌کرد الان ۶۳ساله بود و ما که بعد از زلزله مهیب بم زنده مانده‌ایم، بسطامی را مردی ۴۵ساله می‌شناسیم که آواز می‌خواند، سنتی هم می‌خواند و ترانه‌ای خوانده بود برای وطن که بسیار معروف شد و معروف ماند، هرچند نه دیگر بسطامی زنده است و نه پرویز مشکاتیان که برای این شعر، موسیقی ساخته بود و بسطامی آن را خوانده بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بسطامی ۴۵ساله بود که در زلزله وحشتناک و بزرگ بم از دنیا رفت و ما تصور می‌کنیم که اگر او زنده می‌ماند در این ۱۸ سال حتما آثار بیشتری از او منتشر می‌شد و به چهره‌ای معروف‌تر و محبوب‌تر بین ایرانیان داخل و خارج کشور تبدیل می‌شد.

ما درباره بسطامی بعد از مرگش خیال‌پردازی می‌کنیم و تصور می‌کنیم اگر زنده می‌ماند اتفاقات بهتری برای خودش و برای موسیقی ایران رقم می‌خورد اما راستش را بخواهید ما ایرانی‌ها یک صفت بد داریم و همه هم می‌دانیم که این خصلت بد است اما باز هم تکرارش می‌کنیم و ادامه‌اش می‌دهیم. این ویژگی بد، اهمیت‌دادن به آدم‌ها بعد از فوت‌شان است، زمانی که دیگر در این دنیا نیستند و دیگر برایشان مهم نیست که ما قدرشان را می‌دانیم یا نه. برای ایرج بسطامی هم دقیقا همین اتفاق افتاده است. او قدر دید و به رسانه‌ها وارد شد و درباره‌اش نوشتند و گفتند، زمانی که دیگر نبود و نیست و ۱۸ سال قبل در ۴۵سالگی از دنیا رفت. او می‌توانست ۴۰ سال قدر ببیند و بر صدر بنشیند اما نشد که نشد.

ارج‌دیدن بعد از مرگ

این‌ نظر حسین مجیدیان، نوازنده تار، سه‌تار و دوتار است. نوازنده‌ای اهل بم که دوست و رفیق ایرج بسطامی بود. مجیدیان می‌گوید: در کشور ما بعضی آدم‌های توانمند و نخبه و متفاوت تا زنده‌اند به گوشه انزوا رانده می‌شوند. نه کسی آنها را می‌بیند و نه از آنها حمایت می‌شود اما همین‌که می‌میرند، در صدر رسانه‌ها و مراسم قدردانی قرار می‌گیرند. ایرج بسطامی بعد از مرگش آن‌هم بر اثر زلزله بین عموم مردم شناخته شد چون رسانه‌ها درباره‌اش نوشتند و اهالی موسیقی و آنهایی که می‌توانند در حوزه هنر تاثیرگذار باشند، گفتند که بسطامی این بوده و آن بوده و چنین استعدادی داشته اما چرا تا زنده بود هیچ‌کس درباره‌اش حرفی نمی‌زد، نه درباره ویژگی‌های منحصربه‌فرد اخلاقی‌اش و نه هنرش که آن‌هم خاص خودش بود. این درباره بیشتر هنرمندان ما رخ می‌دهد. در طول تاریخ همین بوده و همین خواهد ماند. ما حافظه تاریخی نداریم برای همین فراموش می‌کنیم که هنرمندان ما در طول تاریخ چه‌ها دیده‌اند و چگونه زندگی کرده‌اند. استاد جلیل شهناز هم همین بود؛ تا جوان بود و توانمند و چابک، ساز می‌زد، کسی سراغش نرفت اما وقتی پیر و فرتوت شد برایش بزرگداشت گرفتند.

هنرش پولی نبود

بسطامی، علاقه‌ای نداشت از بم به شهرهای بزرگ برود. بم را با جان و دل دوست داشت. سکوت کویری بم برایش ارزشمند بود. او «فقر خودخواسته‌ای» را انتخاب کرده بود برای خودش و دلش کار می‌کرد و این خلوت را به پول نمی‌فروخت که اگر می‌خواست برای پول کار کند حتما در اوج ثروت از دنیا می‌رفت. او درویشی بود که پیر نداشت. به عرفانی دست یافته بود که آن را در موسیقی به نمایش می‌گذاشت. موسیقی و آواز او عرفان خاص خودش را داشت. از شاگردانش پول نمی‌گرفت و حاضر نبود برای تدریس پول بگیرد. موسیقی و انتخاب‌های یک هنرمند ارتباط تنگاتنگی با پول دارد. اگر برای مسائل مالی بخوانی یا بنوازی اثر این دلبستگی مالی در اثرت خود را نشان می‌دهد و می‌شود کار پولی. مشخص می‌شود که نواخته‌ای یا خوانده‌ای که پولی بگیری اما ایرج اثرش خالص بود و زاویه روحش را نشان می‌داد که هیچ وابستگی دنیوی و مالی نداشت.

 خلوت‌گزینی در کویر
به مجیدیان می‌گویم، شاید اگر مرحوم بسطامی از بم بیشتر بیرون می‌رفت، مردم بیشتر با آثار و نوع کارش آشنا می‌شدند. او می‌توانست در هر نقطه از ایران و دنیا ذات موسیقی کویری را به نمایش بگذارد؟ می‌گوید: نه! هنرمند باید در جغرافیای خودش زیست کند، هوای آنجا را تنفس کند، با مردم آن جغرافیا حشر و نشر داشته باشد، با سبک زندگی آن منطقه زندگی کند تا روح آن جغرافیا در اثرش هویدا شود. هنرمندان زیادی را دیده‌ایم که وقتی از جغرافیای خودشان خارج می‌شوند و در دیار دیگری ساکن می‌شوند، حال و هوای آثار آنان نیز تغییر می‌کند و دیگر اصیل نیست. ایرج در بم ماند چون در صمیمیت این شهر بود که نفس‌اش تازه می‌شد و خلاقیتش بروز پیدا می‌کرد.

در سکوت کویری بم بود که می‌توانست نواها، صداها و ملودی‌ها را کشف کند و خود را با آنها میزان کند. جغرافیای بم به او حیات می‌داد؛ خاکش، نخلستان‌هایش و کوچه‌باغ‌هایش. خلوت بم را دوست داشت، از شلوغی بیزار بود. از هیاهو و تبلیغ برای خودش فراری بود. منی که سال‌های زیادی با او رفت و آمد داشتم و با او زندگی می‌کردم، می‌دانستم که برگزاری کنسرت برایش چقدر سخت بود چون خلوتش را بهم می‌زد حتی از استودیو هم فراری بود اما وقتی وارد استودیو می‌شد آنقدر زبردست و کاربلد بود که کارش را سریع انجام می‌داد و تمام می‌کرد نه به برداشت‌های چندباره نیازی بود و نه به روز دیگر و ضبط دیگر.

ما دو نفر آنقدر از نظر احساسی و کاری بهم نزدیک بودیم که کارهای زیادی را بداهه با امکانات کمی که داشتیم در استودیوی خانگی ضبط می‌کردیم. مثلا در خانه نشسته بودیم که حس خواندن به سراغش می‌آمد. من می‌نواختم او می‌خواند.کارهای بداهه‌نوازی زیادی با هم ضبط کردیم اما تعداد خیلی کمی از آنها باقی ماند. بخشی از آنها در زلزله از بین رفت و چندتایی ماند که آنها هم روی نوار کاست بود.
 

مردن در شهری که دوست می‌داشت

نام اصلی آقای بسطامی، حشمت‌ا... بود اما آنقدر به آقای ایرج خواجه‌امیری علاقه‌مند بود که نام هنری ایرج را برای خودش انتخاب کرد و بیشتر در مکتب اصفهان خواند. صدایش قدرت زیادی داشت از بم بگیر تا زیر و ردیف‌های آوازی را نزد استاد شجریان آموخته بود اما از همان هشت سالگی که آواز خواندن را شروع کرد به آقای خواجه‌امیری علاقه داشت و صدای او را تقلید می‌کرد. بعدها همین صدا و قدرتش بود که زنده‌یاد مشکاتیان را به سمت ایرج آورد و آنها با هم کار کردند و دوره خیلی خوبی را تجربه و کنسرت‌های موفق و پرمخاطبی را در ایران و خارج از کشور برگزار کردند.

برادر کوچک ایرج دو دختر داشت که فوت شد و وصیت کرد که ایرج نگهداری از بچه‌ها را به‌عهده بگیرد. همین مسؤولیت سبب شد که ایرج همیشه در بم باشد و گاهی به تهران برود. شب زلزله هم در بم بود، خیلی وقت بود در این شهر بود. زلزله که آمد همه خانواده‌اش زیر آوار ماندند و فوت کردند به‌جز یکی از دخترها به‌نام انار. ایرج در شهری که دوست می‌داشت از دنیا رفت اما در زمان حیاتش قدر ندید، مثل بعضی از هنرمندان دیگر این سرزمین.

منبع: جام جم آنلاین برچسب‌ها موسیقی سنتی ایرانی هنرمندان امیرحسین بسطامی زلزله

منبع: ایرنا

کلیدواژه: موسیقی سنتی ایرانی هنرمندان موسیقی سنتی ایرانی هنرمندان زلزله ایرج بسطامی برای خودش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۸۹۶۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

غریب آبادی: وضعیت حقوق بشر به صورت مکتوب منتشر می‌شود

به گزارش گروه سیاسی ایسکانیوز، مراسم رونمایی از کتاب نقض حقوق بشر در کانادا و سوئد روز سه‎شنبه، ۱۱ اردیبهشت، با حضور کاظم غریب آبادی معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران و جمعی از کارشناسان حقوقی و فرهنگی و همچنین اساتید دانشگاه برگزار شد.

بیشتر بخوانید: غریب‌آبادی: آمریکا صلاحیت ورود به عرصه حقوق بشر را ندارد

در این مراسم از دو جلد کتاب با عنوان «نگرانی‌های حقوق بشری در دو کشور کانادا و سوئد طی دو دهه گذشته از منظر نهادهای بین‌المللی حقوق بشری» رونمایی شد.

غریب آبادی در این مراسم ضمن اشاره به اینکه بحث حقوق بشر از دو بعد مهم است، گفت: نخست حمایت و ارتقای حقوق بشر در داخل است و دوم از آنجایی که ما آماج اتهامات برخی کشورها قرار داریم، بنابراین وظیفه داریم وضعیت حقوق بشر را در این کشورها رصد کنیم و ببینیم که آیا در این زمینه صادق هستند یا خیر.

دبیرستاد حقوق بشر با بیان اینکه از اکتبر گذشته مشخص شد رویکرد جامعه بین‌المللی نسبت به حقوق بشر آنگونه که برخی کشورها می‌گویند، باید تغییر کند، اظهار کرد: ما برای اولین بار تصمیم گرفتیم وضعیت حقوق بشر را در داخل ایران به صورت مکتوب منتشر کنیم؛ همچنین یکی از کارهایی که در ستاد حقوق بشر انجام می‎شود، پایش حقوق بشر در برخی کشورهاست؛ ستاد حقوق بشر منبع را نه رسانه‌ها و ژورنالیستی بلکه بر رویکرد سازوکارهای بین‎المللی قرار داده است اما این به معنای درست بودن هرچه آن‌ها می‌گویند، نیست.

وی همچنین به بررسی گزارش گزارش‎گران سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در کشورها طی دو دهه اشاره کرد و گفت: این گزارش‎گران سفرهایی به کشورها دارند و گزارش‎ها و توصیه‎نامه‌هایی منتشر می‌کنند که این‌ها در ستاد حقوق بشر بررسی شده‎اند.

غریب آبادی، ادامه داد: در مرحله نخست بررسی وضعیت کشورهای آمریکا، انگلیس، فرانسه، ایسلند، کانادا، آلمان، سوئد در دستور کار قرار گرفتند؛ مبنای کتب بر زبان فارسی نبود و کتاب‎های مذکور به زبان انگلیسی هم منتشر شدند.

دبیر ستاد حقوق بشر با بیان اینکه دلیل انتخاب این هفت کشور این است که در وهله نخست این کشورها در زمینه حقوق بشر مدعی هستند و ثانیا این کشورها علیه ایران اقدامات و اتهاماتی وارد می‌کنند، عنوان کرد: رویکرد ما تدافعی نیست؛ به‎زودی و ظرف یک ماه آینده رویکرد تهاجمی در حوزه حقوق بشر را نهایی می‌کنیم که بعد پاسخگویی، رفع ابهام و تعامل هم دربردارد؛ تصمیم بر این است که در این رابطه سندی تهیه شود که پیش‌نویس آن آماده شده است.

وی در بخشی دیگر با اشاره به اینکه کانادا کشوری است که گرفتار نقض گسترده حقوق بشر است و حقوق بومیان در این کشور نقض می‌شود، اضافه کرد: کانادا هم در داخل و هم در ارتباط با کشورهای دیگر حقوق بشر را نقض می‌کند؛ این کشور هر سال در نشست مجمع عمومی سازمان ملل علیه ایران قطعنامه صادر می‌کند.

غریب آبادی، اضافه کرد: سوئد نیز به همین شکل است؛ اکنون حمید نوری چهار سال است که در این کشور بازداشت است و همه حقوق وی نقض شده است؛ حمید نوری تبعه ایران است و وظیفه ما است که تمام تلاش‌ها را درباره این شهروند ایرانی انجام دهیم؛ ان‎شاالله که بتوانیم حمید نوری را به دامان خانواده بازگردانیم.

معاون امور بین‎الملل قوه قضاییه در بخشی دیگر با تاکید بر اینکه حقوق بشر یک موضوع سیاسی شده است، عنوان کرد: نهادهای حقوق بشری درباره فلسطین چه کردند، درباره دانشگاه‌های آمریکا نهادهای حقوق بشری هنوز یک بیانیه هم صادر نکردند؛ شورای حقوق بشر درباره آمریکا سکوت کرده، اما در ایران چه اتفاقی افتاده که این نهاد چندین بیانیه صادر می‌کند، اما کمیساریای عالی درباره آمریکا سکوت کرده است.

دبیر ستاد حقوق بشر، تصریح کرد: سیاست‎زدگی در حقوق بشر تنها درباره کشورها روی نداده و نهادهای بین‌المللی هم دچار این سیاست‌زدگی شدند.

غریب آبادی در بخشی دیگر با اشاره به اینکه درباره بحث تحریم اقدامات زیادی انجام شده و ادبیات‎سازی گسترده‌ای درباره تحریم‌های یک‎جانبه صورت گرفته است، گفت: پرونده‎های زیادی در شعبه پنجاه‌وپنجم دادگستری تهران درباره تحریم‌ها باز شده است؛ همچنین پرونده‌هایی برمبنای طرح شکایت از سوی شاکی خصوصی از جمله بیماران پروانه‌ای تشکیل شده است.

دبیرستاد حقوق بشر، اظهار کرد: موارد نقض را باید با استفاده از ابزارهای خود پیگیری کرده و باید به دنبال اجرای حکم‌های صادرشده برویم، تاکید کرد: این موضوع پیگیری شده و آرای محاکم ما باید اجرا شود؛ در این رابطه کشتی که محموله نفتی آمریکا را داشت توقیف شد و براساس حکم دادگاه درباره بیماران پروانه‌ای باید صرف شود که اقدام خوبی است.

غریب آبادی در بخشی دیگر با بیان اینکه یکی از مطالباتی که مقام معظم رهبری همواره تاکید داشتند دفاع از حقوق مستضعفان است، افزود: در حوزه دفاع از حقوق مردم غزه اقدامات زیادی انجام شده است.

دبیر ستاد حقوق بشر همچنین نقش سازمان‌های مردم‌نهاد و رسانه‌ها را در زمینه پایش و رصد حقوق بشری بسیار مهم خواند و گفت: در این موضوع نیز از اقدامات پژوهشگران و دانشگاه‌ها استقبال می‎شود.

در پایان این مراسم با حضور دبیر ستاد حقوق بشر و مدعوین، از کتاب نگرانی‌های حقوق بشری در دو کشور کانادا و سوئد طی دو دهه گذشته از منظر نهادهای بین‌المللی حقوق بشری رونمایی شد.

انتهای پیام/

کد خبر: 1229029 برچسب‌ها حقوق بشر