برنامه‌ریزی و الگوسازی صنعت گاز در فرآیند توسعه
تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۰۱۸۷۰۱
صنعت گاز ایران در کنار صنایع نفت و پتروشیمی، می‌تواند محرک اصلی اقتصاد ایران به‌شمار رود. نخست اینکه بر اساس تازه‌ترین آمارهای رسمی منتشرشده از پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت ملی گاز ایران تا پایان سال ۲۰۱۷، ایران با برخورداری از حدود ۳۳.۲ تریلیون مترمکعب از ذخایر اثبات‌شده گاز جهان و سهمی معادل ۱۷.۲ درصد، جایگاه دوم را در میان دارندگان ذخایر عمده گاز جهان به خود اختصاص داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از آنجا که این شرکت بر اساس سند چشم‌انداز تا افق ۱۴۰۴ در نظر دارد در رتبه سوم تولیدکنندگان جهانی گاز طبیعی قرار گیرد به برنامه‌ریزی در یک افق بلندمدت نیاز دارد. این شرکت، اکنون پس از آمریکا و روسیه رتبه سوم تولید گاز را در اختیار دارد. ایران تنها ۶ درصد گاز جهان را تولید می‌کند و تولید کشور اختلاف زیادی با آمریکا با ۲۰ درصد و روسیه با ۱۷ درصد تولید گاز جهان دارد و اختلاف تولید با قطر با توان تولید پنج درصد گاز جهان بسیار اندک است.
موضوع مهم دیگر اینکه گاز طبیعی افزون بر اینکه بیش از ۷۵ درصد سبد انرژی در داخل را تشکیل می‌دهد، به‌عنوان خوراک در برخی صنایع، مانند صنعت پتروشیمی، برای تولید اوره و آمونیاک، همچنین تولید محصولات پلیمری مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد دوگانه گاز طبیعی به‌عنوان سوخت و خوراک صنایع، نقش محوری گاز در صنعت را برجسته‌تر می‌سازد.
از طرف دیگر در بخش تجارت بین‌الملل، ارزآوری حاصل از صادرات گاز از یک سو و توانایی جذب سهم قابل‌توجهی از بازارهای انرژی منطقه، از دیگر سو، بر اهمیت این صنعت، در رشد اقتصادی، می‌افزاید.
ایران می‌تواند به پشتوانه توانمندی در انتقال گاز و با برنامه‌ریزی، سهم قابل‌ملاحظه‌ای از بازار انرژی کشورهای دور را نیز به خود اختصاص دهد، مبادلات گازی با کشورها افزون بر افزایش قدرت اقتصادی، دیگر مؤلفه‌های قدرت ملی و منطقه‌ای را بهبود می‌دهد و سبب ارتقای قدرت سیاسی و امنیتی کشور می‌شود.
پرواضح است که فناوری‌های نو در تولید، انتقال و توزیع گاز و انتخاب سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت در بخش‌های خانگی و صنعتی و برقراری توازن در عرضه و تقاضای گاز و سرمایه‌گذاری برای کسب سهم بیشتری از بازارهای جهانی گاز، برنامه‌ریزی برای رشد و توسعه را از طریق الگوهای جدید که شامل همه ویژگی‌های بومی و منطقه‌ای است ضروری می‌سازد.
الگوهایی که عوامل مهم تأثیرگذار و تأثیرپذیر از توسعه صنعت گاز را در نظر می‌گیرد و آثار توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی بر برنامه‌های صنعت گاز را نیز مدنظر دارد. مقدار ذخایر گازی کشور و سرمایه‌گذاری‌های کلانی که مبتنی بر توسعه صنعت گاز، انجام شده است، اهمیت حرکت بر اساس یک الگوی جامع را آشکار می‌کند.
الگوی مصرف گاز در بخش‌های مختلف کشور در طول سال‌ها توسعه در این صنعت، به نحوی شکل گرفته است که برنامه‌ریزی برای بهینه‌سازی آن ضروری به نظر می‌رسد. اکنون سهم مصرف گاز کشور بر اساس آمارهای موجود، به این شکل است که نیروگاه‌های حرارتی برای تولید برق ۳۲ درصد و بخش صنعت ۱۹ درصد، بخش خانگی ۲۸ درصد، صنایع عمده مانند پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و کارخانه‌های سیمان ۹ درصد، بخش عمومی ۴ درصد، بخش حمل‌ونقل ۳ درصد و بخش کشاورزی یک درصد، از کل گاز طبیعی داخل را مصرف می‌کنند و گازهای قرائت‌نشده ۴ درصد است. این سهم‌ها به‌طور معمول در کوتاه‌مدت تغییر نمی‌کند، اما در افقی بلندمدت می‌توان آن را متناسب با شرایط اقتصادی به نحو مطلوب تغییر داد.
از آنجا که مصرف بخش خانگی و عمومی، اساساً برای ایجاد رفاه است و مصرف سایر بخش‌ها، برای تولید کالا و خدمات صورت می‌گیرد، این آمار نشان می‌دهد ۳۰ درصد مصرف گاز برای رفاهی و حدود ۷۰ درصد برای تولید کالا و خدمات است. طبیعی است تأثیرگذاری سیاست‌های بهینه‌سازی و برنامه‌ریزی برای کاهش مصرف در هر بخش از بخش دیگر متفاوت است. افزون بر مصرف سرانه، شاخص شدت انرژی نیز که میزان انرژی مورد نیاز برای تولید یک واحد محصول را اندازه‌گیری می‌کند نیز اهمیت بالایی دارد.
بالا بودن مصرف سرانه انرژی و شاخص شدت انرژی کشور، نشان از ضرورت برنامه‌ها و اقدام‌های مؤثر برای بهبود میزان مصرفی گاز در کشور دارد. بخشی از رشد مصرف انرژی مربوط به رشد تولید ملی است و بخشی از آن مربوط به افزایش شدت انرژی در بخش‌های مختلف.
وجود ذخایر گازی و سرمایه‌گذاری‌هایی که برای تولید، انتقال و توزیع گاز صورت گرفته است، مزیت اقتصادی کشور به شمار می‌آید و برنامه‌های کلان را به سمت رشد تولید ملی از طریق تولید محصولات انرژی‌بر سوق می‌دهد و این متفاوت از بالا بودن شاخص شدت انرژی است. برنامه‌هایی که در این زمینه تعریف و اجرایی می‌شود برتری خاصی به صنعت گاز می‌دهد و مصرف بهینه زمان را به نفع آیندگان در استفاده از این منبع عظیم، طولانی‌تر می‌کند.
اگر یک سطح و یک عمق برای سرمایه‌های صنعت گاز تعریف کنیم در این صورت شبکه‌ها، خطوط لوله، تجهیزات و ابزارها و تأسیساتی که برای تولید، انتقال و توزیع گاز به‌کار می‌رود، سطح سرمایه‌ها را تشکیل می‌دهد و فناوری‌ها، دانش و مهارت‌ها که در افزایش کارایی، بهره‌وری و بهینه‌سازی استفاده می‌شود، عمق سرمایه‌های صنعت گاز کشور را می‌سازد. با این توضیح صنعت گاز کشور از نظر سطح سرمایه‌ها گستردگی قابل‌توجهی دارد و از نظر عمق سرمایه‌ها شامل دانش، مهارت و تجربه نیز در وضع برتری است.
از آنجا که سرمایه‌های انسانی دانش، مهارت و تجربه سازمان را در خود دارد، عمق سرمایه‌های سازمان به رفتارهای منابع انسانی و اینکه چگونه سازمان از این سرمایه‌ها استفاده می‌کند بستگی دارد.
برنامه‌های سرمایه انسانی سازمان همسو با سرمایه‌های فیزیکی از طریق بهره‌گیری عادلانه از توانمندی‌ها و مشارکت گروهی و شکوفایی استعدادها و افزایش تعلق سازمانی افراد، الگوی‌های پیش‌رونده‌ای را در اختیار سازمان برای رشد و تعالی صنعت قرار می‌دهد. در یک برنامه‌ریزی اساسی و ایجاد تحول در مراکز آموزشی، علمی و تحقیقاتی صنعت نفت، سرمایه‌های انسانی این مراکز می‌توانند روند کارآفرینی در صنعت را سرعت بخشند. صنعت گاز برنامه‌های گسترده‌ای در توسعه کارآفرینی می‌تواند ایفا کند.
درباره اهمیت برنامه‌ریزی منابع انسانی از آنجایی که بخش عظیمی از منابع هیدروکربنی کشورمان با کشورهای همسایه مشترک هست و نگرانی از برداشت غیرصیانتی از این مخازن توسط همسایگان وجود دارد، با این حجم از توانایی‌ها و ظرفیت‌ها، برداشت گاز از مخازن مشترک، می‌تواند همواره متناسب با سهم کشور باشد و برتری کشور در استفاده از سرمایه‌ها، نیازمند تصمیم‌های راهبردی است. تصمیم راهبردی تصمیمی است که رفتار، اقدام و عکس‌العمل‌های کشورهای همسایه را در نظر می‌گیرد.
تصمیم‌های شرکت ملی گاز ایران در روابط با کشورهای قطر، ترکمنستان، ترکیه و برنامه انتقال گاز به عراق، عمان، هند و پاکستان تصمیم‌های راهبردی به شمار می‌آید و تصمیم‌ها در این حوزه مستقل از رفتار این کشورها و دیگر بازیگران حوزه انرژی نیست، از این رو مطالعه رفتار کشورهای نیز از ضروریات برنامه‌ریزی است.
بررسی شرایط موجود در رقابت با کشورهای همسایه، برای برداشت مطلوب از ذخایر گازی مشترک، تلاش برای کسب سهم قابل‌ملاحظه‌ای از بازارهای انرژی جهان، تعریف الگوی مصرف بخش‌های مختلف اقتصادی از منابع گازی، تعیین سبد انرژی کشور و سهم هرکدام از حامل‌های انرژی در این سبد، استفاده از الگوهای جدید در روابط تجاری با کشورهایی که صاحب مخازن مشترک گاز هستند و کشورهایی که متقاضی گاز هستند، نگهداری از سرمایه‌های فیزیکی و توسعه آنها لزوم تمرکز بر برنامه‌ریزی در صنعت گاز بر اساس یک مدل کاربردی را آشکار می‌سازد. از آنجایی که تمامی فعالیت‌های واحدهای صنعت گاز در کوتاه‌مدت انجام می‌شود، الگی موردنظر، در یک افق بلندمدت باید توانمندی آشکارسازی این واقعیت‌ها را داشته باشد که جنبه‌های گوناگون فعالیت‌ها در کوتاه‌مدت، آینده را با توجه به موارد اشاره‌شده در بالا به چه نحوی شکل خواهد داد.
امین عربی
منبع: شانا
کلیدواژه: صنعت گاز شرکت ملی گاز ایران توسعه پایدار بخش های مختلف صنعت گاز برنامه ریزی بهینه سازی برای تولید شدت انرژی برنامه ها سرمایه ها گاز طبیعی تصمیم ها گاز جهان بر اساس بخش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.shana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۰۱۸۷۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کهگیلویه و بویراحمد بهشت سرمایه‌گذاری در عرصه گیاهان دارویی؛ فرصتی که از دست می‌رود
کهگیلویه و بویراحمد را می‌توان بهشت گیاهان دارویی دانست، ظرفیتی که در صورت استفاده بهینه از آن به اشتغال به گِل نشسته این دیار کمک بسیاری می‌کند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کهگیلویه و بویراحمد، امروزه استفاده از گیاهان دارویی در علم پزشکی بر اساس آموزه‌های گذشته به یک باور تبدیل شده‌است و برتری درمان از طریق طب سنتی و گیاهان دارویی به دلیل استفاده کمتر مواد شیمیایی در فرآورده‌های داروی گیاهی مورد تأکید بسیاری از صاحب‌نظران علم پزشکی است.
استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن اقلیم چهارفصل و قرار گرفتن در دامنه رشته کوه‌های دنا از ظرفیت بالایی در برخورداری از گیاهان دارویی برخوردار است، ظرفیتی که در سایه توجه نکردن و کمبود زیرساخت‌ها و نبود عزم جدی از سمت مسئولان استانی به باد فراموشی سپرده شده‌است.
کهگیلویه و بویراحمد بهشت سرمایه‌گذاری در عرصه گیاهان داروییوجود ۲۸ درصد انواع گیاهان دارویی کشور در استان کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت مناسبی برای رونق تولید و کاهش بیکاری است، اما به‌دلیل بی‌تدبیری مسئولان و متولیان امر سهم مؤثری در اقتصاد این استان و کاهش بیکاری ندارد.
۴۴۵ گونه گیاه دارویی از مجموع دو هزار گونه در کشور ایران، معادل ۲۸ درصد در سطح ۷۲۴ هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد رویش دارد و در واقع در زمینه گیاهان دارویی این استان رتبه نخست کشور را دارد، این در حالی است که این استان، در زمینه بیکاری در رتبه‌های اول قرار گرفته است.
کهگیلویه و بویراحمد دارای ۴۶ گونه گیاهی بومی و سه گیاه دارویی کمیاب دنیا شامل «باریجه»، «آنغوزه» و «گزانگبین» است که به وفور در ارتفاعات استان دیده می‌شود، علاوه بر این از «بیلهر، جاشیر خوراکی، تره کوهی، کلوس، بن سرخ، کارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، خشت، چوش، درمه، برنجاس، کاسنی و سیاه دانه» می‌توان به عنوان گیاهان دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد نام برد که در فصول مختلف مورد دستبرد سودجویان قرار می‌گیرد و همین امر نسل این گیاهان را در معرض نابودی قرار داده است.
سیدعلی معتمدی‌پور رئیس سازمان جهادکشاورزی کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: کمتر کسی است که نداند استان کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه هزاران گونه گیاهی ارزشمند و صدها گونه کمیاب و ده‌ها گونه آندمیک دارویی است، اما آنچه موجب شده تا از این ظرفیت به خوبی استفاده نشود، این است که حلقه‌های این زنجیره به هم متصل نیستند و فعالیت‌هایی که در این حوزه می‌شود، کاملاً جزیره‌ای و پراکنده است.
وی معتقد است که ابتدا باید یک نقشه راه کلی ترسیم و این صنعت را ساماندهی و یکپارچه کنیم، به عبارتی تنها راه نجات این صنعت را از بن‌بست خارج کردن آن و ایجاد یک زنجیره کامل ارزش از صفر تا ۱۰۰ و اتصال آنها به همدیگر می‌داند.
نبود ارتباط تولید، صنعت و کشاورزان با یکدیگر، چالش مهم در استفاده از ظرفیت گیاهان داروییمعتمدیپور با بیان اینکه یکی از خلاءهای این حوزه ارتباط نداشتن بخش تولیدی و صنعتی گیاهان دارویی با بدنه اجرایی و کشاورزان است، می‌گوید: ابتدا باید سیمای کلی گیاهان دارویی را تکمیل کنیم و بدانیم که در این صنعت، چه کارخانه‌های فرآوری با چه تولیداتی فعال است، برای تأمین مواد اولیه آنها چه گیاهانی و در چه سطحی کشت شود و از مشکلات تولیدکنندگان و واحدهای فرآوری در بازار فروش و صادرات اطلاعات کافی داشته باشیم.
وی تصریح می‌کند: برنامه ما در جهاد کشاورزی استان این است که دو سیاست کلان‌بخش کشاورزی یعنی اصلاح الگوی کشت و کشاورزی قراردادی را به صنعت گیاهان دارویی وارد کنیم و راهبرد تشکیل زنجیره ارزش غذایی را در این مورد اجرایی و نهایی کنیم.
معتمدی‌پور ادامه می‌دهد: در حال حاضر به دلیل برقرار نشدن ارتباط و اتصال بین حلقه‌های زنجیره گیاهان دارویی، حتی مواد اولیه چند کارخانه بزرگ این حوزه از سایر استانها تأمین می‌شود که برنامه ما این است که با اصلاح الگوی کشت، بخشی از مزارع خود را به تأمین مواد اولیه مورد نیاز این کارخانه‌ها از جمله سینره، زربند، آسه و سایر واحدهای تولیدی اختصاص دهیم.
وی می‌افزاید: در گام دوم نیز سیاست راهگشای کشت قراردادی را در این حوزه نیز عملیاتی می‌کنیم و با همکاری بخش خصوصی فعال با کشاورزانی که مایل به کشت گیاه دارویی باشند، از سوی کارخانه‌ها قرارداد بسته می‌شود تا در یک زنجیره مطمئن هم مواد اولیه مطمئن داشته باشیم، هم کشاورز ما نگران فروش محصولاتش نباشد.
ضرورت معرفی ظرفیت‌های گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد به دنیارئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد یکی دیگر از حلقه‌های زنجیره گیاهان دارویی را صادرات می‌داند و می‌گوید: نمایشگاه بزرگی که در اردیبهشت در تهران برگزار می‌شود، می‌تواند سکوی پرتاب این صنعت به سوی توسعه و بالندگی باشد، چرا که تجار و بازرگانان بسیاری از کشورها در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند و علاوه بر بازاریابی برای تولیدات خود می‌توانیم سرمایه‌گذار نیز جذب کنیم.
وی تصریح می‌کند: اگر می‌خواهیم گیاهان دارویی به یک ظرفیت واقعی و عملی در سفره مردم تبدیل شود، ابتدا باید فعالیت‌های همه نهادهای مرتبط با اشتغال‌زایی همانند کمیته امداد، بنیاد علوی، ستاد اجرایی، جهاد کشاورزی و از طرفی گمرک، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و همه و همه باید تحت یک فرماندهی و برای یک هدف مشترک انجام شود و زنجیره ارزش این صنعت ارزشمند کامل شود.
معتمدی‌پور با بیان اینکه راهی نداریم جز اینکه حلقه‌های مواد اولیه، فرآوری، تجاری‌سازی، بازاریابی، اشتغال، صادرات، فرهنگ‌سازی، آموزش و تحقیقات و همه بازیگران این صنعت به ویژه کشاورزان دارویی کار، منابع طبیعی و مرتع‌کاران و همه و همه را به هم متصل و مرتبط کنیم، می‌گوید: جهاد کشاورزی گام‌های مؤثری در این زمینه برداشته است اما خروجی نهایی و مطلوب این کار نیازمند مشارکت و همکاری بسیاری از نهادهای بیرونی و بخش خصوصی است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، گام بعدی در تشکیل زنجیره گیاهان دارویی را برقراری ارتباط میان این زنجیره با دیگر زنجیره‌ها از جمله در شیلات می‌داند و می‌افزاید: ما به کمک زنجیره گیاهان دارویی می‌توانیم داروهای دامپزشکی برای صنعت ماهی استان تولید کنیم یا آفت‌کش‌ها در بخش زراعت، بنابراین ابتدا باید حلقه‌های زنجیره ارزش در هر بخش را کامل کنیم و بعد برای برقراری ارتباط هدفمند میان زنجیره‌های ارزش محصولات مختلف اقدام کنیم.
کمک به ایجاد واحدهای فرآوری گیاهان دارویی، برنامه دولت سیزدهم در کهگیلویه و بویراحمدسیدعلی احمدزاده استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم در این ارتباط می‌گوید: به منظور ترویج و استفاده از گیاهان دارویی استان چندین برنامه در دستور کار مجموعه اجرایی دولت در استان قرار گرفته است.
وی این استان چهار فصل را ظرفیت بسیار مناسبی برای تولید و اشتغال می‌داند و می‌افزاید: برنامه‌ریزی جهادی در راستای توسعه کشت گیاهان دارویی به بهبود کسب و کار و توسعه استان کمک زیادی می‌کند.
احمدزاده با بیان اینکه کمبود زیرساخت‌ها در استان، یکی از مشکلات است، ادامه می‌دهد: ایجاد کارخانه‌های فرآوری گیاهان دارویی نظیر کارخانه فرآوری گیاهان دارویی گچساران نقش مهمی در تشویق بهره‌برداران و جذب سرمایه‌گذاران در زمینه گیاهان دارویی خواهد داشت.
به گزارش ایمنا، گیاهان دارویی با خواص بی‌شمار صنعتی و خوراکی در ارتفاعات مناطق روستایی استان وجود دارد که با برنامه‌ریزی اصولی و علمی مسئولان می‌تواند تجارت پرسودی هم در زمینه جذب گردشگری روستایی برای مردم استان رقم بزند.
از آنجا که توسعه گردشگری در یک منطقه همواره متأثر از توان‌ها و قابلیت‌های محلی است بنابراین وجود گیاهان دارویی در مناطق روستایی این دیار می‌تواند یکی از راه‌های توسعه صنعت گردشگری همراه با ایجاد درآمدزایی برای مردم کهگیلویه و بویراحمد باشد.
برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری مناسب و علمی از گیاهان دارویی مانند آویشن، بومادران، پونه، موسیر کوهی و لاله‌های واژگون یکی از دیگر از قابلیت‌های گردشگری درشهرستان‌های استان است.
بنابراین با توجه اینکه گردشگری یکی از صنایعی است که به سرعت در حال رشد است با رشد و رونق گردشگری نیازها و تقاضاهای جدید پیش می‌آید و میزان تقاضا نسبت به کالاها، خدمات و امکانات موجود افزایش پیدا می‌کند.
گیاهان دارویی در مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد می‌تواند محیطی برای ایجاد کسب‌وکارهای جدید را فراهم کند و موجب افزایش روحیه کارآفرینی در بین روستاییان شود و رونق گردشگری، محیط روستا را از نظر اقتصادی، به محیطی پویا تبدیل می‌کند و در واقع، محیط روستا به محیطی انگیزشی و محرک برای کارآفرینی تبدیل می‌شود.
کد خبر 745796
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد