چند و چون تشکیل کمیته امنیت روانی و آرامشبخشی؛ پیامدهای پساکرونایی در کمین مردم
تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۰۷۱۸۱۸
متخصصان میگویند کرونا بهداشت روانی ۵۰ درصد جامعه را به مخاطره انداخته است، به همین دلیل ستاد ملی مبارزه با کرونا برای مبارزه با پیامدهای ناشی از شیوع کرونا، کمیتهای با نام کمیتهامنیت روانی و آرامشبخشی قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مبارزه با کرونا تشکیل داده است.
خبرگزاری میزان _ روزنامه جامجم نوشت: ما دیگر آن آدمهای سابق نمیشویم؛ این قطعیترین گزاره میان همه پیامدهای فراگیری کروناست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
واکنش دولت قبلی در برابر همه این هشدارها، اما یک بیتوجهی محض بود. توجه به موضوعات اجتماعی، اما از همان ابتدا یکی از اولویتهای کاری دولت سیزدهم عنوان شد، در فاصله کوتاه حضور این دولت هم نشانههای آن اجرایی شد، از احیای شورایعالی اجتماعی گرفته تا دستور تشکیل کمیتهاجتماعی در ستاد ملی مقابله با کرونا. نشانه تازه هم مربوط به همین پنجشنبه گذشته است که کمیتهامنیت روانی و آرامشبخشی قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مبارزه با کرونا تشکیل شدهاست. کمیتهای که روانشناسان دو سال است از ضرورت تشکیل آن میگویند. با همه این اوصاف، قرار است این کمیته چهکار کند؟ مهمتر اینکه چه کاری میتواند انجام دهد؟ اولویتهای آن پس از اینهمه مدت چه مواردی خواهد بود و همان تصمیمات گرفتهشده توسط این کمیته، چقدر ضمانت اجرایی خواهد داشت؟
حال ناخوش روان جامعهاز پیامدهای روانی فراگیری کرونا بسیار گفتهاند و گفتهایم. از ۵۱ هزار کودک یتیمشده بهواسطه کرونا، از تجربه سوگ یکسوم دانشجویان در آستانه آغاز سال تحصیلی ۴۰۱-۴۰۰ و از رواج شگفت اختلالهایی همچون وسواس فکری و عملی، اضطراب و افسردگی. فرشاد شیبانی، روانشناس معتقد است رفتار مسوولان در برابر جهش شگفت این اختلالها، عجیب بودهاست. فریده رحیمی، روانشناس بالینی نیز معتقد است بسیاری از این اختلالها بهواسطه نبود پاسخگویی به آن، تبدیل به خشم شده و حتی میتواند پیامدهای امنیتی به همراه داشتهباشد و بالاخره، محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور میگوید کرونا بهداشت روانی ۵۰ درصد جامعه را به مخاطره انداختهاست.
در کنار این مخاطره، دست و پای مردم هم به نوعی بسته بودهاست، برخی معتقدند در کنار مسؤولان، مردم هم نسبت به سلامت روانیشان بیتوجه بودهانداما چه کسی است که نداند این بیتوجهی معطوف به مردم ناشی از دلایلی بوده که از حوزه اختیار مردم خارج است، هزینههای گزاف استفاده از خدمات روانشناسان در کنار سختتر شدن معیشت شهروندان، یکی از این دلایل است. فارغ از آن، هنوز باتوجه به اهمیت بالای بهداشت روانی جامعه، بیمهها این خدمات روانشناسی را به رسمیت نمیشناسند و آن را تحت پوشش خود ندارند. در این میان سوءاستفادهگرانی هم بودهاند که از آب گلآلود حال ناخوش مردم، بازاری شکل دادند و با مشاورههای غیرعلمی و عموما توسط فضای مجازی، جیبشان را پرپولتر کردند. نهادهای نظارتی و مسوولان هم در خواب فراموشی بهسر میبردند، اما حالا محمد حاتمی میگوید نهتنها قرار است کمیته تازهتاسیس مداخلاتی در مصوبات تازه ستاد ملی مقابله با کرونا داشتهباشد که حتی با اختیاراتی که به دست خواهدآورد، با موج سوداگری شرمآور روانشناسنماها هم مقابله قضایی خواهد کرد.
پیوستهای سلامت روان در تصمیمات ستاداز پیامدهای روانی کرونا بسیار گفته شده، از لزوم ضرورت تشکیل کمیتهسلامت روان در ستاد ملی مقابله با کرونا هم همینطور، اما حالا هر دوی این موضوعات به مرحله اجرا رسیدهاست. سوال مهم این است که کمیته «امنیت روانی و آرامشبخشی» چه اهدافی دارد؟ محمد حاتمی معتقد است پیش از هر کاری باید بهسرعت پایشهایی در این حوزه صورت داد تا اولویتهای مداخلات در این زمینه مشخص شود.
او میگوید: «آمارها و پژوهشهای گذشته باید به روزرسانی شوند تا برآیندی از وضعیت بهداشت سلامت روان در اقشار مختلف به دست بیاید، در مرحله بعد باید به این نکته دست یابیم که کدام دسته نیاز به مداخلات روانشناسی و روانپزشکی دارند که در کوتاهترین زمان ممکن به این موضوع رسیدگی شود.»
اقدامات کلیتری هم البته در این بین وجود دارد، اقداماتی از جمله تغییر سبک زندگی، انجام خودمراقبتی و البته که آموزش مهارتهای سلامت روان. اما موارد مورد اشاره حاتمی رنگ و بوی ضربالاجلی ندارد. از او میپرسیم مهمترین گام این کمیته در ابتدای تاسیس آن چیست؟ رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و البته رئیس کمیتهامنیت روانی و آرامشبخشی قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مبارزه با کرونا معتقد است اگر همین امروز هم کرونا از بین برود تا حداقل ۱۵ سال آینده با پیامدهای روانی آن مواجه خواهیم بود.
حاتمی میگوید: «پیوستهای سلامت روان برای تصمیمهای مختلف بهعنوان یک اولویت مهم است. به عنوان مثال بازگشاییهای مورد نظر ستاد ملی مقابله با کرونا که شامل بازگشایی مدارس، دانشگاهها و فعالیت صنوف مختلف میشود باید حتما با پیوستهای سلامت روان صورت بگیرد. به این معنا که باید گفته شود در صورت این بازگشاییها مردم و خانوادهها چه کارهایی در این حوزه باید انجام دهند.»
کمیتهامنیت روانی از کجا آمد؟چند ماهی از فراگیری کرونا گذشتهبود و هنوز مردم و البته مسؤولان، در شوک این فراگیری عجیب بودند که سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، از ضرورت حضور روانشناسان در حلقه اصلی تصمیمات مربوط به کرونا گفت. این اعلامها بنا به درخواست و هشدارهای روانشناسان شکل گرفتهبود، اما این ماجرا سرانجامی نداشت. محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره میگوید: «سازمان از اردیبهشت سال گذشته درخواست تشکیل کمیتهاجتماعی برای مقابله با آسیبهای روانی بحران کرونا در ستاد ملی مقابله با کرونا را به رئیس جمهوری وقت داد، اما توجهی به آن نشد.» این رویکرد، اما با روی کار آمدن دولت جدید تغییر کرد. روایت حاتمی از این تغییر چنین است.
او میافزاید: «رئیس جمهور در بدو امر دستور دادند کمیتهاجتماعی در ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل شود. این کمیته با محوریت اختلالات روانی و سلامت روان قرار بود شکل گیرد. اهداف این کمیته به دفتر استراتژیک ریاست جمهوری سپرده شد و آنها طی نامهای نظرات ما را جویا شدند. به این ترتیب ما نظرات خود را درباره این کمیته ارائه دادیم و به این شکل صراحتا بیان کردیم که رئیس سازمان نظام روانشناسی باید عضو کمیتهاجتماعی و ستاد ملی مقابله با کرونا باشد و در این کمیته و ستاد جایگاه داشتهباشد تا بتواند صدای مردم را برساند.»
به این ترتیب پنجشنبه گذشته با حکمی که محمدحسین سپهر، فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا نوشت، محمد حاتمی به عنوان رئیس کمیتهامنیت روانی و آرامشبخشی قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مبارزه با کرونا منصوب شده و قرار است در جلسات این قرارگاه حضور داشتهباشد.
اولویتها همان همیشگیها هستندهشدارهای دوساله روانشناسان حداقل روی کاغذ جواب داده و حالا منجر به تشکیل کمیتهامنیت روانی در ستاد ملی مقابله با کرونا شدهاست. ریاست آن را هم که رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور به عهده دارد، به این مفهوم که فردی در این حوزه در ستاد ملی مقابله با کرونا حاضر است که اشراف کاملی به وضعیت بهداشت روانی جامعه دارد. از سوی دیگر با انجام واکسیناسیون گسترده، روز گذشته تعداد قربانیان روزانه از حدود ۷۰۰ نفر در روز به ۱۹ نفر رسید.
همه اینها نشان از این دارد که نگاهها حالا باید معطوف به سلامت روان شهروندان باشد. سوال این است که چقدر باید به تشکیل این کمیته امیدوار باشیم؟ فرشاد شیبانی، روانشناس معتقد است اولویتهای فعالیت این کمیته آشکارتر از آن است که از زبان کارشناسان عنوان شود.
او میگوید: «تشکیل این کمیته اتفاق مبارکی است، حداقل باید گفت اقدام به تشکیل این کمیته هر چند بسیار دیر، اما گام مهمی است، اما آنچه مهمتر از تشکیل این کمیته در ستاد است توجه به مشکلاتی است که در گذشته هم وجود داشته و در دوران کرونا آسیبهایش بسیار بیشتر دیده میشود. اولین آسیب آن بیتوجهی نهادهای دولتی به ناتوانی شهروندان برای مراجعات روانشناسی است.»
نکته مد نظر شیبانی همانی است که بارها به آن اشاره شدهاست، اینکه باید دولتها برای درمان نقشی تسهیلگر داشتهباشند.
شیبانی میگوید: «بیمهها میتوانند همان نقش تسهیلگری را ایفا کنند، باید این موضوع جدی انگاشته شود چرا که نسبت مراجعات شهروندان به مراکز مشاوره به میزان اختلالها بسیار معنادار است.»
او معتقد است زمانی میتوان به کارآمدی این کمیته در ستادملی مقابله با کرونا امیدوار بود که همراه با آن بازویی در جهت حسن اجرای این تصمیمات هم وجود داشتهباشد. شیبانی ادامه میدهد: «همافزایی کلیدواژه پرتکراری در میان حرفهای مسوولان است، اما به همان اندازه هم واژه بیتاثیری است چراکه با وجود اهمیت همافزایی میان نهادها در راستای مداخلات روانی کسی به آن توجهی نمیکند.»مثالهایی هم از زبان این روانشناس در این مورد وجود دارد: اینکه وزارت آموزش و پرورش توجهی به حضور روانشناسان در مراکز آموزشی و مدارس نمیکند و اساسا باوری به حضور این افراد ندارد یا حتی وزارت بهداشت و درمان هم نیازی به حضور و مداخلات این چنینی میان کادر درمان خود حس نمیکند و البته که نتیجهاش میشود آنچه از زبان رزیدنتها در چند ماه گذشته عنوان شدهاست.
بیم و امیدهای ایجاد یک کمیتهدر کنار این نگاههای امیدوار، اما مخالفانی هم وجود دارند، یکی از آنها فریده رحیمی، دانشیار روانشناسی است. او البته که معتقد است تشکیل این کمیته در ستاد ملی مقابله با کرونا اتفاق خوبی محسوب میشود، اما امید داشتن به آن منوط به اتفاقاتی است.
در ابتدا از او میپرسیم اولویتهای کاری این کمیته چه باید باشد تا تاثیرگذاری بیشتر و سریعتری دراین حوزه داشتهباشیم؟ او میگوید: «اولین کار این است که آثار و پیامدهای ناشی از ابعاد روانشناختی، اجتماعی، فیزیکی و جسمانی را بررسی کنند. به عنوان مثال در حوزه روانشناسی اجتماعی باید نمایندهای در این حوزه در کمیته مورد نظر وجود داشتهباشد تا صرفا به پیامدهای روانشناسی اجتماعی این فراگیری بپردازد، در مورد روانشناسی بالینی یا رشد نیز همین موضوع صدق میکند. به عنوان مثال افسردگیهای ناشی از سوگ در خانوادههایی که عزیزانشان را از دست دادهاند، بسیار مهم است و هنوز دستگاههای مسؤول برای حل مشکلات این خانوادهها اقدامی موثر انجام ندادهاند و همین موضوع باعث میشود افسردگیهای ناشی از سوگهای ناتمام به خشمهایی فروخورده تبدیل شود. همین خشم نیز باعث میشود این افراد اعتمادی به هیچ تصمیمی از سوی حاکمیت نداشتهباشند و به نوعی تبدیل به مخالفانی شوند که ممکن است سبب ایجاد پیامدهای سیاسی و امنیتی شوند.»
در کنار این موضوع این روانشناس هم معتقد است پیگیری توجه به بهداشت روان دوره کرونا در این کمیته میتواند ابعادی متفاوت داشتهباشد و بهتر بود سازمان نظام روانشناسی و مشاوره هم با برگزاری جلساتی به کارشناسی اولویتهای کاری این کمیته بپردازد. دیگر نکته مورد اشاره فریده رحیمی به اجرای همان اولویتها برمیگردد.
او میگوید: «پژوهشها و مطالعات صورت گرفته در مرحله اول میتواند به راهکارهای مهم اجرایی ختم شود، اما وقتی این راهکارها موثر است که رنگ اجرای درستی به خود بگیرد، پیش از این هم تصمیمات بسیاری گرفته شده که به دلیل اجرای نامناسب نه تنها موثر واقع نشده بلکه آسیب بیشتری داشتهاست. این که این کمیته چه کارهایی باید انجام بدهد یک بخش است و اینکه این اهداف را چقدر میتواند محقق کند، بخشی مهمتر محسوب میشود.» البته که این روانشناس امیدی به تاثیرگذاری این کمیته ندارد. فریده رحیمی میگوید: «من امیدی به نتیجهبخش بودن تشکیل این کمیته ندارم چرا که خود سازمان نظام روانشناسی هم در حال حاضر سازمان متزلزلی شده و نشانه آن هم تعویق چندباره انتخابات مجمع عمومی آن است و تا وقتی این اتفاق نیفتد، چنین کمیتهای هم نمیتواند دقیق و با ثبات باشد.»
با این حال تشکیل این کمیته کارشناسان زیادی را به بهبود شرایط امیدوار کردهاست؛ زیرا تا زمانی که متخصصان حوزه سلامت روان در تصمیمگیریها شرکت داده نشوند نمیتوان به بهبود شرایط امیدوار بود.
بیشتر بخوانید: افسردگی، استرس و اضطراب؛ میراث کرونا برای جامعهانتهای پیام/
خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانههای داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای منتشر میشود.
منبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: بهداشت روانی کرونا رئیس سازمان نظام روان شناسی و مشاوره ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل این کمیته سلامت روان پیامد های روان کمیته اجتماعی سلامت روان سلامت روان بهداشت روانی بهداشت روان روان شناسان تشکیل کمیته محمد حاتمی او می گوید اولویت ها اختلال ها بی توجهی بی توجه چه کار مهم تر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۰۷۱۸۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ضرورت توجه به سلامت روانی، اخلاقی و اجتماعی در کنار سلامت جسم
معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس در یادداشتی به مناسبت هفته سلامت، وجوه مهم سلامت را برشمرد و بر نقش خانواده در سلامت افراد تاکید کرد.
به گزارش ایسنا، سردار سعید منتظرالمهدی در یادداشتی به مناسبت هفته سلامت نوشت:« یکی از ارکان اصلی خوشبختی و بهروزی، «سلامت» است. چه، با برخورداری از تراز بالای صحت و سلامت است که میتوان برای تحقق اهداف ریز و درشت زندگی و بیشینهسازی شادابی و موفقیت، گام فراسو نهاد و جهد و جد روزافزون کرد. لیکن، نباید از یاد برد که قلمرو و حیطه سلامت هرگز در سطح «سلامت جسم» محدود نمیماند بلکه حیطههای پر اهمیت دیگری را نیز در بر میگیرد که از آن میان سه حیطه دیگر سلامت، یعنی «سلامت روان»، «سلامت اخلاق» و «سلامت اجتماعی» در خور توجه فزونتری هستند. نیازی به یادآوری نیست که این چهار حیطه سلامت پیوند وثیق و جدایی ناپذیری با یکدیگر دارند و لاجرم زوال یا نقصان هریک قادر است آن سه دیگر را دستخوش کژکارکردی کند.
چنانچه از حیث یادآوری و بیش و کم از منظر امروزین بخواهیم تعریفی بس مختصر از این چهار حیطه سلامت به دست دهیم چنین میتوان گفت که جسم آنگاه سالم است که بتوان بیهیچ محدودیتی از همه ظرفیت و توان آن برای «نیکو زیستن» بهره جست، روان نیز زمانی در سلامت است که نه تنها در دام هیچ «تعارض» آشفتهساز و نشانگان ملال انگیز و تنیدگی آشوبناکی گرفتار نشده باشد بلکه لبریز سُرور و وجد و خرسندی و پیوسته در تعالی و پویایی باشد. به همین قیاس سلامت اخلاقی نیز به حالتی اطلاق میشود که ذهن و ضمیر فرد عاری از «احساس گناه» باشد؛ آشکار است که لازمه فراچنگ زدن چنین خلق و حالتی آن است که فرد در کنش و منش و بینش خود، «فضایل اخلاقی» نظیر صداقت، عدالت، اصالت، امانت و جزو آن را فرو نگذارد و برای بیشینهسازی آنها پیوسته بکوشد. سرانجام، مراد از «سلامت اجتماعی» آلوده نشدن به آسیبهای مختلف از یک سو و داشتن ارتباط و تعامل «شفابخش» با جمع و جامعه از دیگر سو است.
ناگفته پیداست که یک دوجین عامل را میتوان نشان کرد و نشان داد که بر هر یک از این چهار حیطه سترگ سلامت تاثیر میگذارند. اما، تردیدی نمیتوان کرد که در این میان سهم و نقش خانواده برجستهتر است. چون همانگونه که می دانیم در خانواده است که «اندیشه» شکل میگیرد، «شخصیت» فرا میبالد، «منش» نضج مییابد، «نگرش به خویشتن» پایهریزی می شود و «نحوه رفتار» در برابر پدیدهها و در شرایط مختلف، سمت و سو داده میشود.
حال این پرسش در برابر ما عرض اندام میکند که کدام خانواده قادر است تراز و میزان هر یک از چهار نوع سلامت را ارتقا دهد و مانع از فروشدن در «بیماری» و نقصان سلامت شود؟ در پاسخ به این پرسش میتوان انبوهی شاخص و ملاک را برای « خانواده سلامت محور» و «سالم پرور» فهرست کرد. لیکن به باور من از آن میان شاخص های زیر اهمیت بیشتری دارند:
۱.سبک زندگی برخوردار از تحرک بهینه (۶۰ دقیقه در روز)، بهداشت مطلوب، چک آپ دوره ای، تفریح به موقع و تغذیه مناسب. چنین سبکی نه تنها به سلامت جسم یاری میرساند بلکه سلامت ذهن و روان را نیز مضاعف میکند.
۲.پیروی از الگوی گفتوگوی سازنده برای از میان راندن تعارضات ناگزیر زندگی. در چنین خانوادهای کمتر مشاجره و منازعه و مجادله دیده میشود. چه، اینگونه خانوادهها زبان و کلام را در جهت «مفاهمه» و مصالحه بکار میگیرند و با گفت و شنود به موقع مانع از سایه انداختن تعارضات و مسائل حل نشده بر ساحت جان و روان میشوند.
۳.افزایش مستمر ذخیره شناختی. در خانواده سلامت محور مطالعه و یادگیری رفتاری رایج و مستمر است و لاجرم اعضای اینگونه خانوادهها پیوسته دانایی خود را افزایش میدهند و اندیشه خود را زیبا و غنی میسازند. آنان همچنین میکوشند تا «دانش» خود را به «خِرد» تبدیل سازند و آن را در کنش و عمل خود بکار بندند. ناگفته پیداست که پیامد دانایی، خردمندی و «اندیشه زیبا» خوشامدگویی مستمر به زیباییهای بیکران زندگی و شادابی و شورمندی جسم و روان است.
۴.فضیلتمند زیستن. در خانواده سالم پرور و سلامت محور به فضائل اخلاقی نه تنها در «گفتار» بلکه در «کردار» ارج نهاده میشود. به همین سبب اینگونه خانوادهها اغلب با خود و دیگران «در صلح» و آرامش هستند.
۴.برخورداری از روابط و پیوندهای اجتماعی خرسند ساز. چنین پیوندی نوعی «حمایت اجتماعی» است که همچون «سپری نیرومند» از اعضای خانواده در برابر سختیها و رنج های ناگزیر زندگی حفاظت میکند. یادمان باشد که در جهان بودن یعنی با دیگران بودن.
خلاصه آنکه، خانواده سلامت محور «زندگی زیسته» سالمی دارد و لاجرم احساس خوشبختی و بهروزی و شادابی آن پیوسته در حال افزایش است.»
انتهای پیام