به نقل از «ایسنا»

قزوین، مرکز فقه و فلسفه بوده است

تاریخ انتشار: ۲۰ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۰۹۵۰۸۹

ایسنا/قزوین یک پژوهشگر قزوینی با اشاره به اینکه قزوین مرکز فقه و فلسفه بوده است، گفت: عبارتی که مَقدِسی در کتاب «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» درباره قزوین مطرح کرده است نسبتاً جامع و گویاست و او در کتابش گفته است قزوین از مراکز فقه و فلسفه است.

محمدعلی حضرتی‌ها در آیین رونمایی از کتاب «تأملی در حکمت‌های علوی» که امروز دوشنبه ۲۰ دی در تالار اجتماعات مهندس بهشتی برگزار شد، اظهار کرد: عبارتی که مَقدِسی در کتاب «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» درباره قزوین مطرح کرده است نسبتاً جامع و گویاست، در این کتاب آمده است «قزوین بزرگ و پرتاکستان است و شهرکی دارد که جامع در آن است، در آن دژی است، از چاه‌ها و آب باران می‌آشامند نهری نیز دارد و از مراکز فقه و فلسفه است».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ادامه داد: مَقدِسی شاید اولین جغرافی‌نویسی است که از حد مسائل و ممالک عبور کرده است؛ در قرن سوم و چهارم کتاب‌های زیادی می‌نوشتند که هم به کار مأموران مالیات و هم به کار جهانگردان می‌آمد.

این پژوهشگر قزوینی خاطرنشان کرد: مَقدِسی از مادر ایرانی است و خودش زاده بیت‌المقدس است، مادرش از اهالی بیارجمند بین شاهرود و سبزه‌وار است به همین جهت نام این جغرافی‌دان «شمس‌الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن ابی‌بکر بناء شامی مقدسی بیاری» است.

وی تصریح کرد: مَقدِسی در کتاب «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» افزون بر جغرافیای اقلیمی شهرها به جغرافیای انسانی نیز پرداخته است و به مباحثی مربوط به مذهب، زبان، شرایط اقتصادی و تولید و کشاورزی و دارو اشاره کرده است.

حضرتی‌ها تشریح کرد: نکته بسیار مهم این است که مَقدِسی در مقدمه کتاب «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» تأکید دارد آنچه را که دیده در کتاب آورده است، او در کتابش گفته است قزوین از مراکز فقه و فلسفه است، این سخن ۲ وجه دارد نخست اینکه تعارف نیست و دقیقاً مبتنی بر مشاهداتش است، دوم اینکه این شخصیت با ۲ مقوله فقه و فلسفه آشناست و گرایش پررنگی دارد. او گفته است در این سفرها کارهای بسیاری کردم تا هزینه سفرم را تأمین کنم او فقیهی بوده که به علم تقسیم میراث عالم بوده و در این مسیر امامت جماعت، موذنی و صحافی نیز کرده است. او پرورده مکتب فاطمیان است و فاطمیان به فلسفه گرایش دارند.

وی اضافه کرد: مَقدِسی به معتزله و شیعه علاقه‌مندی نشان می‌دهد، نقل کرده است «در عراق امروزی یک نفر در ترجیح معاویه بر علی (ع) صحبت می‌کرد من با او نزاع کردم» این‌ها نکاتی است که نشان می‌دهد نسبت به مذاهب و عرصه اندیشه‌ها بسیار آشنا بوده است و اگر می‌گوید قزوین از مراکز فقه و فلسفه است تعارف نمی‌‎کند؛ اگر می‌گوید قزوین در شهرهای ری از همه مهم‌تر است یک واقعیت است و حتی ابن مقر هم به آن اشاره کرده و می‌گوید «در میان اعمال جبال مهم‌تر از قزوین نیست» و همگی بر آن تأکید دارند.

این پژوهشگر توضیح داد: «قزوین در قرن چهارم» کتابی است که بین سال‌های ۳۷۵ تا ۳۸۱ تألیف شده است، در آن فاصله در قرن چهارم و پنجم فضای فرهنگی قزوین یک فضای کاملاً علمی بوده و جریان‌های مختلف فرهنگی و علمی و دینی فعال بودند و در داخل شهر به طور مشخص حوزه‌های علمی عمدتاً در دست شافعیان بوده است ولی شیعیان مدرسه و کتابخانه داشتند و بخش اندکی هم حنفی‌ها بودند ضمن اینکه اسماعیلیان در این شهر فعالیت‌های مخفی خود را داشتند و به دعوت مشغول بودند. این چهار جریان که ۲ جریان شیعه و ۲ جریان سنی بودند در شکل‌گیری فضای فرهنگی قزوین بسیار موثر بودند.

وی افزود: از سمت دیگر بحث فقه مطرح است البته این جریان گاه در بین برخی از افراد به تجمیع انجامیده است اما در قرن‌های بعد هم شاهد حضور برجسته فقها و فیلسوفانی هستیم که این ۲ را جمع کردند، از دوره صفوی به بعد این قصه پررنگ است و ما شاهد این موضوع هستیم جد اعلای مرحوم سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و پدرش میرمحمدزمان، میرزا خلیل و میرصالح از جمله افراد جامع بین فقه و فلسفه بودند، از یک طرف شاگرد خوانساری بودند از یک طرف شروح متعدد بر کتب فلسفی از جمله کتاب‌های ملاصدار داشتند و با این مقوله آشنا بودند و از این جهت خیلی اهمیت دارد.

حضرتی‌ها در پایان اشاره کرد: در دوره دوم صفوی که فقه فربه‌تر می‌شود و در بین علما فلسفه را وادار به عقب‌نشینی می‌کنند بنابراین همین عامل از نیمه دوم قرن یازدهم یکی از علل فروپاشی ایران در برابر شورش مردم قندهار می‌‎شود و این امر نشان می‌دهد که فلسفه چقدر اهمیت داشته است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری فقه فلسفه تاريخ م قد سی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۰۹۵۰۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«زندگی با فلسفه» مستند پرتره انشاءالله رحمتی استاد فلسفه

به گزارش خبرنگار مهر، مستند «زندگی با فلسفه»؛ پرتره‌ای درباره «انشاءالله رحمتی» استاد فلسفه و مترجم نامدار آثار حکمی و عرفانی، خاصه آثار هانری کربن و سید حسین نصر است که پنجشنبه سیزدهم اردیبهشت ماه ساعت ۱۹:۰۰ روی آنتن شبکه چهار سیما می رود.

این مستند، دوازدهمین فیلم از مجموعه مستندهای «آیینه عمر» است که به کوشش گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما به تهیه کنندگی صدرا صدوقی و کارگردانی حسن علیزاده فرد از قاب این شبکه تلویزیونی پخش می‌شود.

صدرا صدوقی تهیه کننده این فیلم با اشاره به جایگاه و اهمیت انشاءالله رحمتی در سپهر علمی و فرهنگی ایران گفت: حوزه مطالعاتی و پژوهشی دکتر رحمتی فلسفه اخلاق، فلسفه دین، عرفان و فلسفه اسلامی است و به آثار هانری کربن علاقه و توجه ای ویژه دارد. او که در سال ۱۳۸۶ به عنوان مترجم برگزیده کشور شد، ترجمه و تألیف آثار گوناگونی را در کارنامه خود دارد که از جمله آنها می‌توان به ترجمه کتاب هایی چون: چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی در چند مجلد؛ اثر هانری کربن، عشق الهی اثر ویلیام چیتیک، معبد و مکاشفه و ارض ملکوت از آثار هانری کربن، تفسیر معاصرانه قرآن کریم از سید حسین نصر و همکاران، فلسفه دین در قرن بیستم نوشته چارلز تالیافرو، دانشنامه فلسفه اخلاق ویراسته پل ادواردز و کتاب نقد عقل عملی (نقد دوم ایمانوئل کانت) و… اشاره کرد.

تهیه کننده مستند «زندگی با فلسفه» تأکید کرد: در حوزه فلسفه اسلامی، دکتر رحمتی علاوه بر تدریس متون کلاسیک فلسفه در مقاطع مختلف دانشگاهی به معرفی جریان‌های نوین مرتبط با فلسفه اسلامی اهتمامی قابل توجه دارد. وی برای ارائه خوانشی امروزی و کارآمد از فلسفه و معنویت اسلامی، بخشی از تحقیقات و مطالعات خود را به آثار سنت گرایان اختصاص داده است که ترجمه کتاب‌های «معرفت و معنویت» و «هنر و معنویت» نوشته سید حسین نصر، گردآوری و تدوین مقالاتی از سنت گرایان و همچنین «دین و نظم طبیعت» و «گلشن حقیقت» هر دو از سید حسین نصر ره آورد تلاش‌های مجدانه اوست.

او در ادامه گفت: استاد رحمتی استاد تمام گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی است و در کنار تحقیق و تدریس سالیانی است که سردبیری فصلنامه تخصصی اطلاعات حکمت و معرفت در موسسه اطلاعات را هم برعهده دارد. این مجله یکی از تأثیرگذارترین نشریات حوزه حکمت، فلسفه و عرفان در ایران به شمار می رود.

تهیه کننده مجموعه مستند آیینه عمر در پایان اظهار کرد: در مستند «زندگی با فلسفه» با همراهی و روایت استادان: امیرعباس علی زمانی استاد دانشگاه تهران، عبدالرضا مظاهری و سید علی مرتضویان استادان دانشگاه آزاد اسلامی، مهدی فدایی مهربانی استاد دانشگاه تهران و فاطمه محمد پژوهشگر و مدرس فلسفه؛ زندگی، سلوک علمی و فرهنگی و جایگاه و اهمیت دکتر انشاءالله رحمتی در سپهر حکمی و فلسفی ایران به تصویر کشیده است.

بر اساس این گزارش، عوامل این مستند ۴۰ دقیقه ای عبارتند از: مجری طرح: محراب محمدزاده، مشاور رسانه‌ای: سیده الهام کاظمی، تحقیق و پژوهش: محمد آسیابانی و سیامک صدیقی، تدوین: مینا سیفی، دستیار تدوین: کارن درآینده، صداگذاری و انتخاب موسیقی: عرفان حسن زاده، صدابرداران: مجید نجاتی، سینا الله وردی پور و علی کرامت منش، تصویربردار: حسن علیزاده فرد، دستیاران تصویر: مبینا سلمانی، محمدحسین سلطانی، میلاد محمدزاده، دستیار کارگردان: علی محمد صادق و مدیر تولید: علی هیهاوند.

«آیینه عمر» کاری از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما است که در قالب آن، زندگی، سلوک علمی و فرهنگی و میراث پژوهشی ۲۶ چهره نامدار حوزه علوم انسانی، فرهنگ و هنر ایران به تصویر کشیده شده است.

مجموعه مستند «آیینه عمر» پنجشنبه‌ها ساعت ۱۹:۰۰ پخش و جمعه‌ها ساعت ۱۲:۳۰ تکرار می شود.

کد خبر 6093863 فاطمه علی آبادی