به نقل از «ایران آنلاین»

۵۰۰ سال روابط «بی‌تعارف» ایران و روسیه

تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۵۰۰۵۰

روابط ایران و روسیه، فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کرده است. امروز مناسبات تهران و مسکو با پشتوانه‌ای پانصد ساله به سطح بالایی از بلوغ سیاسی رسیده است و دو کشور بدون توجه به نقش‌آفرینی مخرب سایر بازیگران بین المللی در حال توسعه و ارتقای روابط خود در وجوه مختلف هستند.

به گزارش ایران آنلاین به نقل از ایرنا، پیوستگی سرزمینی ایران و روسیه ارتباطات و روابط رهبران و ساکنین این دو سرزمین را اجتناب ناپذیر کرده است و لذا تاریخ دقیقی را نمی‌توان درخصوص اینکه نخستین روابط بین دو سرزمین از چه زمانی برقرار شده مورد اشاره قرار داد، اما اگر سفرنامه ۱۰ جلدی جهانگرد فرانسوی به نام «سیاحتنامه شاردن» را ملاک قرار دهیم می توان به استناد آن برقراری روابط رسمی بین ایران و روسیه را به سال ۱۵۲۱ که شاردن ماجرای حضور سفیر روسیه در دربار شاه وقت ایران در دوره صفویه را نقل می‌کند، دانست یعنی دقیقا ۵۰۰ سال پیش نخستین ارتباطات رسمی بین مقامات رسمی دو کشور شکل گرفته است و حالا در پانصدمین سال برقراری چنین روابطی، رئیس جمهور مهمان کاخ کرملین خواهد بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

روابط اجتناب ناپذیر

روابط ایران و روسیه فراز و نشیب های زیادی را تجربه کرده است و نظام های سیاسی در تهران و مسکو روزهای تلخ و شیرین گوناگونی را در روابط با یکدیگر به خود دیده اند و آنچه امروز در توصیف روابط ایران و روسیه می توان گفت این است که روابط امروز تهران و مسکو پشتوانه ای پانصد ساله را همراه خود دارد که پیوستگی جغرافیایی به آن جنبه «اجتناب ناپذیری» داده است.

روابط ایران و روسیه همانند رابطه هر کشوری با کشورهای دیگر دوستان و دشمنان و حامیان و منتقدان مخصوص به خود را دارد. پیچیدگی های حاکم بر روابط بین الملل ایجاب می کند که تصمیم گیرندگان کشورها در ورای حمایت ها و یا انتقادات افکار عمومی، بر مبنای «منافع ملی» خود، مسیر رابطه با یک کشور خاص را ترسیم و با ایجاد چشم اندازی مشخص، برای تحقق اهداف مدنظر و منافعی که از این رابطه برای خود متصور شده اند، گام بردارند.

شاید تعریف مقبول و مورد پسندی از نظر افکار عمومی از رابطه با یک کشور نباشد اما روابط بین تمامی کشورها، در هر سطحی که آن را تصور کنیم، از اتحاد راهبردی تا دشمنی و رقابت راهبردی، مبتنی بر «پیدا کردن راه تامین منافع است». آنچه اهمیت پیدا می کند «راه»  برگزیده برای تامین منافع است. در مورد رابطه ایران و روسیه می توان با قاطعیت گفت که این رابطه در شرایط کنونی جهانی و منطقه ای واجد سه ویژگی مشخص است که نشان دهنده انتخاب مشترک ”راه”ی است که رهبران دو کشور برای تامین منافع خود در رابطه با یکدیگر برگزیده اند:

- رابطه ای بدون تعارف، ‌صریح و کاملا خط کشی شده با پروتکل‌های سختگیرانه (که ممکن است تحت فشار افکار عمومی شکنندگی های مقطعی و موردی را تجربه کند)

- منافع مشترک ناشی از تهدیدات مشترک (بیش از اینکه ناشی از فرصت های مشترک باشد) - به دلیل تعدد حوزه هایی که هر دو کشور احساس مشترک تهدید نسبت به آن دارند، این موضوع استحکام و اطمینان خاطر منحصربفردی به روابط ایران و روسیه بخشیده است. این بعد ناشی از احساس تهدید بین دو طرف نیست و ناشی از تهدیدات ناشی از طرف های ثالثی است که منافع هر دو کشور ایران و روسیه را بویژه در تحولات منطقه ای و پیرامونی و جهانی تهدید می کنند. 

- قوام روابط با ساخت و آفرینش فرصت های مشترک برای طرف مقابل. این بعد از رابطه بین ایران و روسیه را می توان اینگونه توضیح داد که تمام قالب رابطه بین این دو کشور را ”منافع مشترک ناشی از تهدیدات“ مشترک تشکیل نداده است و فضاهای بسیار مناسبی در روابط بین دو کشور وجود دارد که متاسفانه طی سالها و دهه های اخیر به دلیل غلبه عنصر دوم در روابط بین دو کشور، مغفول مانده و به درستی و کامل فضاهای خالی روابط با آن پر نشده است. در تمام سده ها و دهه های گذشته دو کشور آنقدر درگیر مدیریت منافع مشترک ناشی از تهدیدات مشترک در روابط دوجانبه بوده اند که روح و جنس غالب روابط دو جانبه خود را بیشتر از جنس منافع مشترک ناشی از تهدیدات مشترک دیده اند تا منافع مشترک ناشی از فرصت های مشترک. تقویت این بعد از روابط بین ایران و روسیه رسالت بسیار مهمی است که اراده سیاسی سطح عالی رهبران دو کشور می تواند بستر شکلگیری و قوام آن در روابط دو کشور را فراهم کند.

پیچیدگی هایی که قابل مدیریت اند

با در نظر گرفتن سه عنصر مورد اشاره، به صورت طبیعی و همانند رابطه بین هر کشوری با کشورهای دیگر، در روابط ایران و روسیه نیز شاهد پیچیدگی هایی هستیم که وجه متمایز آن با پیچیدگی ها با روابط با دیگر کشورها این است که ”مدیریت آن” سهل تر و کم هزینه تر از موارد مشابه است. با وجود مقاطعی از دور افتادگی، اما تهران و روسیه همواره خیلی به سرعت دوباره به یکدیگر نزدیک شده اند و این ویژگی بسیار مثبتی در روابط بین دو کشور است. این موضوع را می توان ناشی از درک مشترک و مشابهی دانست که هر دو کشور از تهدیدات مشترک پیرامون حوزه های نفوذ خود دارند. تهران و مسکو به تجربه آموخته اند که نمی توانند همدیگر را برنجانند، دور کنند و تنها بگذارند چرا که در این دوری و تنهایی، تهدیدات بیشتری متوجه آنها از ناحیه طرف های ثالث خواهد شد. 

روابطی بدون تهدید از سوی طرفین

روابط ایران و روسیه در طول ۵۰۰ سال گذشته مسیری را پیموده است که در حال حاضر می توان گفت هیچ تهدید مستقیم و آنی از طرف یکی از آنها متوجه طرف مقابل نیست و این شاید یکی از بارزترین ویژگی های روابط ایران و روسیه باشد. منابعی که می تواند روابط و منافع ایران و روسیه را تهدید کند بیش از آنکه در تهران و مسکو باشد در جاهای دیگری غیر از این دو کشور است که این موضوع را رهبران دو کشور به خوبی درک کرده اند و بر همان اساس مسیری از روابط توام با احترام، بدون تعارف و ریل گذاری شده برای سالهای آینده را ترسیم کرده اند.

همبستگی راهبردی

با اینکه هم مرزی جغرافیایی از طریق دریای خزر این دو کشور را همسایه کرده است اما آنچه روابط ایران و روسیه را واجد ویژگی های روابطی مستحکم کرده است «همبستگی راهبردی» ناشی از مختصات و ویژگی هایی است که در سطور فوق به آنها اشاره شده است. سفر آیت‌الله رئیسی به مسکو بدون تردید نقطه عطف تاریخی در روابط بین دو کشور محسوب می شود. قوام روابط بین دو کشور که بیش از هر چیز ناشی از درک مشترک از تهدیدات مشترک است باید با ایجاد منافع مشترک ناشی از فرصت های مشترک عمق بگیرد. دامنه روابط دو کشور را می توان مثبت ارزیابی کرد اما روابط ایران و روسیه نیازمند تعمیق مبتنی بر منافع مشترک ناشی از فرصت های مشترک در حوزه های مختلف بویژه اقتصادی و تجاری است.

دوری از احساسات رمز تعمیق روابط

به روابط ایران و روسیه باید «واقعگرایانه، منطقی» و به دور از «احساسات و جنجال ها» نگاه کرد. به گواه واقعیت های منطقه ای و جهانی، روابط ایران و روسیه هیچگاه به میزان کنونی مستعد تعمیق و توسعه نبوده است. باید واقع بینانه گفت که از روابط ایران و روسیه نوعی نیاز متقابل اجتناب ناپذیر در درون خود دارد که باید آن را به فال نیک گرفت و بر آن تکیه کرد. این نیاز متقابل الزاما به معنای ایجاد نوعی وابستگی متقابل و با عدول از سیاست ”نه شرقی نه غربی” جمهوری اسلامی ایران در ۴ دهه گذشته نیست بلکه نوعی روابط مکمل، مقوم و کاملا هدایت شده است که به صورتی ناخودآگاه هر دو طرف آن، بلوک های شکلگیری این رابطه خاص را با احتیاط اما اطمینان خاطر بر روی هم می گذارند.

سفر رئیس جمهور؛ نقطه عطفی برای تعمیق روابط

روابط ایران و روسیه باید این ظرفیت را در خود ایجاد کند که از دستاوردهای سفر عالی ترین مقام اجرایی ایران به مسکو به صورتی ملموس و آنی برخوردار شود. گام ها باید به همان سبک و راهبردی که طرفین تاکنون در پیش گرفته اند برداشته شود اما با متنوع سازی گام ها، اطمینان خاطر از منافع مشترک ناشی از فرصت های مشترک را برای افکار عمومی دو کشور ایجاد کند.

یکی از حوزه های مهمی که می تواند به این امر کند مساله مقابله مشترک ایران و روسیه با تحریم های ظالمانه ای است که بویژه از سوی آمریکا بر این دو کشور تحمیل شده است. دو کشور دارای سطحی از ظرفیت های همکاری هستند که می توانند با وارد کردن کشورهای دیگری که آنها نیز قربانی تحریم های آمریکا هستند، راهبرد بی اثر کردن این تحریم ها را به فصل مشترک روابط و مناسبات خود تبدیل کنند و با هم افزایی، آسیب پذیری طرفین از این ناحیه را کاهش دهند. از جمله بعنوان مثال شاید انعقاد یک پیمان دوجانبه یا چندجانبه پولی بین ایران و روسیه و حتی گستردن دامنه آن به دیگر کشورهایی که خواهان الحاق به آن هستند، بشود گام مطمئن و بزرگی در این راه برداشته شود. 

آنچه روابط ایران و روسیه در شرایط کنونی به آن نیاز دارند و باید به دقت و حوصله و صبر به آن توجه کرد این است که در محاسبه و ارزیابی منافع و سود و زیان روابط بین این دو کشور نباید درگیر تاریخ زدگی افراطی و احساسی شد.

انتهای پیام/

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: روابط بین دو کشور روابط ایران و روسیه بین ایران و روسیه تهدیدات مشترک ایران و روسیه ایران و روسیه تهران و مسکو افکار عمومی دو کشور پیچیدگی ها دو کشور روابط دو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۵۰۰۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خبرگزاری کره شمالی جلوتر از مسئولان ایران

با وجود اینکه خبرگزاری رسمی دولت کره شمالی چهارشنبه گذشته از سفر وزیر تجارت بین المللی این کشور به ایران خبر داد اما تاکنون هیچ مقام مسوول ایرانی هیچ توضیحی درباره این سفر نداده است.

به گزارش عصرایران، خبرگزاری رسمی دولت کره شمالی روز چهارشنبه گذشته (۵ اردیبهشت) خبر داد هیات اقتصادی به ریاست یک وزیر این کشور (وزیر تجارت بین المللی) پیونگ یانگ را به مقصد تهران ترک کرد. این اتفاق نادری بود که در عرصه اطلاع‌رسانی کره شمالی رخ می‌داد.

خبرگزاری دولت کره شمالی، اولین رسانه‌ای بود که خبر سفر وزیر را اعلام کرد. بعد از آن هم خبرگزاری رویترز آن را در قالب گزارش خبری، منتشر کرد. در گام بعدی هم خبرگزاری‌ها و رسانه‌های جهان و ایران آن را بازنشر کردند. این خبر با ارزشی بود. کره شمالی کشور منزوی است و با همسایگان و کشورهای جهان، رفت و آمد سطح بالا و گسترده‌ای ندارد.

روابط نزدیک تجاری و اقتصادی کره شمالی به چین و روسیه محدود می‌شود. در جهان هم دوستان کره شمالی علاوه بر روسیه و چین محدود می‌شود به بلاروس، کوبا و ایران و احتمالا چند کشور دیگر.

سفر مقامات کره شمالی به ایران هم اتفاقی کم‌رخداد است. بعد از انقلاب ۵۷ تاکنون، هیچ کدام از رهبران کره شمالی به ایران سفر نکرده اند. تنها یک بار نخست وزیر کره شمالی به ایران آمد (سال ۹۱ نشست سران کشورهای عضوعدم تعهد).

آخرین باری که یک وزیر کره شمالی به ایران آمد مربوط به ۵ سال یعنی سال ۹۷ قبل است. وزیر خارجه کره شمالی در سفر به تهران با روحانی رئیس جمهوری و ظریف وزیر خارجه وقت دیدار و گفتگو داشت. در سه دهه اخیر هیچ وزیر خارجه‌ای از ایران، به کره شمالی سفر نکرده است.

از روز انتشار اولین خبر درباره سفر وزیر کره شمالی به ایران بیش از ۵ روز می‌گذرد اما هیچ خبرگزاری در ایران هیچ خبری دیگری درباره این سفر و این وزیر کره شمالی منتشر نکرده است. اینکه سرنوشت این هیات و این وزیر کره شمالی چه شد؟ به ایران آمد یا نیامد؟ اگر آمد با چه کسی در ایران دیدار داشت؟ هدف از سفر چه بود؟ درباره چه موضوعاتی با مقامات ایران گفتگو کرد؟

اگر نیامد یعنی سفرش لغو شد؟ اگر بله چرا سفر لغو شد؟

به ویژه که وزیر تجارت بین الملل کره شمالی است. قرار است دو کشور تحت تحریم چه چیزی باهم مبادله و خرید و فروش کنند؟ ما قرار است چه چیزی بخریم و چه چیزی می‌توانیم بفروشیم؟ کلا داستان جذاب و مهمی است.

«یون جونگ هو» وزیر روابط اقتصادی خارجی کره شمالی (سمت راست) در عکس آرشیوی در پیونگ یانگ در کنار سفیر روسیه در کره شمالی

هیچ خبرگزاری در ایران از هیچ مقام ایرانی درباره سرنوشت این هیات سوال نکرد. هیچ خبرگزاری در ایران نتوانست از منابع آگاه خود سوال کند و خبری اختصاصی در این باره منتشر کند که این هیات کره شمالی چه شد؟

هیچ مقام مسوولی هم در ایران، در این مدت، احساس مسوولیت نکرد تا به افکار عمومی توضیح دهد آیا این وزیر آمده یا نیامده؟ اگر آمده…

این است وضعیت اطلاع‌رسانی در ایران. خبرگزاری کره شمالی به عنوان بسته‌ترین کشور جهان، خبر سفر وزیرشان به ایران را منتشر می‌کند اما در ایران خودمان، خبری از سرنوشت این سفر و این وزیر نیست. انگار نه انگار. خلاصه اینکه هیچ ارزشی برای مخاطب ایرانی قائل نشدند.

نکته دیگر اینکه، سکوت در برابر اتفاقات با ارزش خبری، آن اتفاق را از بین نمی‌برد بلکه به ابهامات و گمانه زنی‌های اطراف آن رنگ واقعیت می‌دهد.

سکوت در ایران و کره شمالی بعد از انتشار خبر اول سفر وزیر کره شمالی به تهران، به ایران آسیب می‌زند. بزرگترین آسیب این است که گمانه زنی‌ها و احتمالات رسانه‌ها را درباره روابط دو کشور تایید می‌کند.

خبر را اولین بار خبرگزاری کره شمالی اعلام و بعد از آن، رویترز این خبر را در قالب گزارش خبری منتشر کرد. خبر رویترز به صورت گسترده در همه رسانه‌های جهان و ایران بازنشر شد. خبر رویترز احتمالات و گمانه زنی‌هایی را درباره روابط و همکای‌های نظامی مطرح می‌کند که به لحاظ چارچوب افکارعمومی، سکوت دربرابر آن‌ها، یعنی تایید غیرمستقیم و ضمنی.

این رفتارها نه تنها به اعتبار رسانه‌ها و مسوولان ایرانی آسیب می‌زند بلکه ابهام‌ها را تقویت و راه رای برای تولید و تقویت شایعه‌ها و گمانه زنی‌ها باز می‌کند.

بعد از متن

بعد از انتشار متن مشخص شد وزیر تجارت بین المللی کره شمالی دیروز در نمایشگاه صادراتی اکسپو تهران حاضر بوده و از جمله از غرفه سایپا هم بازدید داشته است. این خبر را هم روابط عمومی سایپا اعلام کرده است.