کاهش ۱۹ سانتیمتری تراز آب دریایخزر در یکسال اخیر
تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۵۸۰۱۶
روسیه برای توسعه فعالیتهای کشاورزی و راههای ترانزیت دریایی مخازن بزرگ آبی روی رودخانههای منتهی به دریای خزر ایجاد کرده و طی سالهای اخیر در میزان روانآبهای خروجی بر دریای خزر تغییراتی صورت گرفته است.
به گزارش تسنیم، نوسانات سطح تراز آب دریای خزر گاهی سبب نگرانی از بین رفتن منابع اقتصادی و زیرساختهای مهم ساحلی شامل بنادر حوزه دریای خزر و گاهی نیز به چالشهای زیست محیطی مهمی مانند خشک شدن تالابهای ساحلی منجر میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
متاسفانه دخل و تصرفهای انسانی در حوضه آبریز دریای خزر یکی از پُررنگترین عوامل در فراز و فرود تراز آب دریای خزر است. در عین حال؛ تغییرات بیش از 20 سانتیمتری سالانه در دورۀ اخیر به دلیل تبعات کاهش بارش و افزایش دما، هشداری برای زیرساختها و ظرفیتهای بهرهبرداری در مناطق ساحلی شمال کشور به حساب میآید.
طی 26 سال اخیر تراز آب دریای خزر 1.5 متر کاهش پیدا کرده که رقم قابل توجهی است. بیشترین میزان این کاهش در بازه زمانی سالهای 2008 تا 2021 میلادی به وقوع پیوسته و این رخداد با کاهش قابل ملاحظه آبدهی رودخانههای مهم شمالی از جمله رودخانه ولگا هم زمان بوده است. در بهار امسال تراز آب دریای خزر با کاهش قابل ملاحظه 19 سانتیمتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
در نتایج تحقیقات منتشر شده، دریای خزر در چهار سال آینده با کاهش حدود 40 سانتیمتری سطح آب و در 10 سال آتی تقریباً با کاهش یک متری روبهرو خواهد شد. این در شرایطی است که کشورهای دریایی در سراسر جهان با افزایش یک متری سطح دریا تا پایان قرن مواجه هستند، اما دریای خزر با اُفت تراز آب روبهرو است. این تحقیقات با اشاره به احتمال افزایش حدود 3 تا 4 درجه سانتیگرادی دما مرتبط با تغییرات اقلیمی حاکم بر منطقه، افزایش تبخیر را مهمترین عامل کاهش سطح آب خزر قلمداد کردهاند.
همزمان، لایروبی بنادر شمالی کشور از سوی سازمان بنادر و دریانوردی در حال انجام است، ولی باید این نکته را در نظر داشت که هزینههای لایروبی بسیار بالاست و در نتیجه زمینه ساز افزایش بهای تمام شده نگهداری بنادر شمالی کشور و متعاقب آن افزایش بهای تمام شده نرخ حمل دریایی میشود.
دریای خزر حوضه آبی ارزشمندی است که میتواند نقش مهمی در دریا محور ساختن صادرات و واردات کشور در راستای استفاده از حداکثر ظرفیت بنادر این حوضه شامل حداکثر استفاده موثر از آبخور کشتیها جهت کنترل ظرفیت ناوگان دریایی شمال کشور داشته باشد. همچنین در زمان نیاز، این دریا میتواند کشور را از بحران خشکسالی نجات دهد؛ بنابراین حفاظت از آن بسیار حایز اهمیت است. اما متاسفانه طی چند سال اخیر شاهد کاهش تراز آب این پهنه آبی بودهایم که مشکلاتی را نیز به وجود آورده است مانند کم عمق شدن بنادر و همچنین خشک شدن بخش زیادی از خلیج گرگان و تالاب انزلی.
در واقع مقایسه منحنی نوسانات در سالهای آبی 95 تا 1400 نشان میدهد که سرعت کاهش سطح تراز آب دریای خزر سه برابر شده است.
گزارش تحقیقات علمی مشترک مرکز علوم محیط زیست دریایی دانشگاههای برمن و گیسن آلمان و دانشگاه اوترخت هلند در خصوص کاهش سطح آب دریای خزر تا پایان قرن 21 میلادی، با استناد بر مدلهای پیش بینی افزایش غظت گازهای گلخانهای و تاثیر آن بر گرمایش زمین، کاهش بین 9 تا 18 متری تراز آب دریای خزر ناشی از افزایش قابل توجه تبخیر را اعلام کرده است، که این کاهش منجر به کوچک شدن پهنه آبی دریای خزر به میزان 23 تا 34 درصد خواهد شد.
همچنین در نتایج تحقیقات دیگری که توسط محققین دانشگاه ریدینگ انگلستان، بیلر آمریکا و دانشگاه اویسالا سوئد در سال 2021 میلادی منتشر شده، با مدلسازی بیلان آبی دریای خزر با مدلهای پیشبینی اقلیمی CMIP 5 و CMIP 6، کاهش هشت تا 20 متری تراز آب خزر تا پایان این قرن گزارش شده است.
شایان ذکر است، دریای خزر از طریق رودخانه ولگا توسط کانال ولگا- دن به آبهای آزاد متصل میشود و حدود 80 درصد آب خزر از این رود تامین میشود؛ بنابراین نقش مهمی در حیات این دریاچه دارد، اما در چند سال گذشته برخی فعالیتها در راستای توسعه و حفظ کشاورزی در روسیه این رودخانه را با فراز و نشیبهایی همراه کرده است.
دولت روسیه برای توسعه فعالیتهای کشاورزی و راههای ترانزیت دریایی نیازمند ایجاد مخازن بزرگ آبی روی رودخانههای منتهی به دریای خزر بود، بنابراین طی سالهای گذشته در میزان روانآبهای خروجی بر دریای خزر تغییراتی صورت گرفته است. ساخت 12 مخزن بزرگ آبی بر روی انشعابات اصلی رودخانه ولگا که با عنوان طرح مخازن آبی بزرگ ولگا - کاما نامیده میشود از موارد بسیار با اهمیت است، البته مسیر انحرافی آبراهههای ترانزیتی دریایی ولگا -دن و ولگا- بالتیک سهم زیادی در برداشت و عدم تعادل حجم آب خروجی به دریای خزر داشته است.
در مجموع به طور میانگین ورودی رودخانهها به دریای خزر حدود 12 درصد کاهش یافت که این رقم معادل 25 درصد خروجی متوسط دراز مدت رودخانه ولگاست. گفتنی است، طی بازه زمانی 1930- 1978 سطح تراز آب دریای خزر حدود 3 متر کاهش یافت و سهم ایجاد مخازن آبی در کاهش میزان خروجی رودخانهها در این میان به خوبی مشخص است، میزان حجم مخازن آبی در بالا دست رودخانه ولگا حدود 200 کیلومتر مکعب برآورد شده است و بیشترین مصرف آب مخازن ولگا در سال 1980 به میزان 40 کیلومتر مکعب بوده است، میزان مصرف در سال 1990 که با افزایش بارندگی بر روی حوضه آبریز همراه بوده به مقدار 26 کیلومتر مکعب رسید و در پایان قرن بیستم در حد قابل توجهی از میزان مصرف آب مخازن کاسته شد.
در شرایط توسعه گرمایش کرۀ زمین که با کاهش میزان بارندگی و افزایش درجه حرارت و در نتیجه خشکسالی همراه است میزان مصرف آب روسیه از این مخازن به دلیل سامانه نگهداشت ظرفیتهای اقتصادی در قالب اراضی کشاورزی و طرحهای کلان آب شیرین که مستلزم مصرف آب است افزایش یافته و در صورت کمبود منابع تامین آب، راهی به غیر از مصرف از مخازن آبی بزرگ وجود نخواهد داشت و این امر با شدت گرمایش زمین و کمبود آب شیرین در حوضه آبریز رودخانه ولگا در حال توسعه است.
مزید استحضار تنها در سال 1980 حدود 40 کیلومتر مکعب آب مخازن ولگا مصرف شد این رقم معادل کاهش سطح تراز آب دریای خزر به میزان 10 سانتیمتر در سال است. در حالت خوشبینانه اگر دولت روسیه به میزان مصرف خود در سال 1980 از آب مخازن برداشت کند دریای خزر دچار اُفت شدید آب میشود، طی پنج سال اخیر کاهش سریع و پر شتاب سطح تراز آب دریای خزر مشاهده شد (بیشتر از 20 سانتیمتر در سال)، این نکته اهمیت دارد که دولت روسیه از کدام گزینه برای مدیریت خشکسالی و مقابله با تبعات گرمایش زمین استفاده میکند، رعایت حد تعادل در سطح مخازن آبی برای نگهداشت طرحهای بزرگ کشاورزی و ترانزیتی یا برنامههای صیادی و حفاظت از محیط زیست ساحلی. در هر حال مدیریت صحیح آب رودخانههای شمالی برای بهبود اوضاع اقتصادی از اولویتهای اصلی کشور روسیه محسوب میشود و در این میان استفاده از آب سدهای تنظیمی کاری غیر قابل اجتناب است.
طی مطالعات انجام شده، در 10 سال آینده یک متر آب دریای خزر کم خواهد شد و این بدین معنی است که در 10 سال آینده ترانزیت و حمل دریایی با چالشهایی مواجه خواهد شد. هم اکنون، عمق آب در بندر کاسپین انزلی نسبت در سه سال گذشته 60 سانتیمتر کمتر شده است که این عدد در سایر بنادر ایرانی نیز تقریباً همان اندازه است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: دریای خزر تراز اب سطح تراز آب دریای خزر کیلومتر مکعب رودخانه ولگا دریای خزر میزان مصرف رودخانه ها سانتی متر مخازن آبی خواهد شد سال اخیر آب مخازن کاهش سطح مصرف آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۵۸۰۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش کاربران شبکههای اجتماعی به کاهش قیمت دلار در روزهای اخیر
با کاهش حدود ۱۰هزارتومانی قیمت دلار و رسیدن قیمت دلار به پایینتر از ۶۰هزارتومان، کاربران شبکههای اجتماعی در توییتهایی تحلیلهای خود را به اشتراک گذاشتند. کاربران پشتوانه کاهش قیمت دلار را اقتدار نظامی و امنیتی ایران در مواجهه با نظام سلطه دانستند. آنها همچنین از سکوت برخی از رسانهها و چهرهها که هنگام بالا رفتن قیمت دلار مدام تحلیل به اشتراک میگذارند، انتقاد کردند.
در ادامه بخشهایی از واکنشهای کاربران را مرور کردهایم:
سیدمصطفی موسوینژاد:
عدهای میگفتند افزایش نرخ دلار تا مرز ۷۰هزار تومان ربطی به تنشهای ایران و اسرائیل نداره و دولت ناتوانی خودش رو به پای این داستان داره فاکتور میکنه! دلار بازار آزاد قبل از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران: ۶۱هزار تومان! دلار بازار آزاد، امروز: ۶۱هزار تومان. قضاوت با شما!
کیان مهزاد:
کاهش قیمت دلار آن هم حدود ۱۰هزارتومان در شرایطی که برخیها میگفتند دلار تا ۸۰ و ۱۰۰ هزار تومان هم میرود واقعاً خیلی از واقعیتها را نشان میدهد. اصلیترین این واقعیتها قیمتسازی کانالهای تلگرامی است. واقعاً راهی برای رهایی اقتصاد از این کانالها نیست؟
کیمیا مظفریان:
کاهش قیمت دلار در شرایط فعلی اقتصاد کشور، فقط یک اتفاق نیست، معجزهای بسیار شگفتانگیزه که نتیجه ۱. تدبیر حکیمانه دولت و ۲. قدرت نمایی موشکی ایران در برابر اسرائیله.
حسین مردانی:
قیمت دلار کاهش پیدا میکند، اما الان خانه هم بخواهی رهن کنی، طرف با دلار ۷۰ تومانی برات فاکتور میکنه! کاهش قیمت دلار قطعاً خوشحال کننده است، اما با قیمت سازیهای کاذب هم باید برخورد شود. رها کردن بازار در شرایط جنگ اقتصادی عاقلانه نیست.
دکتر رخیده:
چرا اونایی که وقتی یه بحرانی ایجاد میشه و دلار میره بالا ثانیهای گزارش میدن و اعصاب و روان ملت رو داغون میکنن، اما الان که چند روزه دلار سیر نزولی داره و رسیده به ۶۰ چیزی نمیگن؟!
سجاد محمدی:
موشکهای ایران هم میتونه اسقاطیل رو شخم بزنه، هم میتونه قیمت دلار رو پایین بیاره. از هر طرف که نگاه کنی، دنیا دنیای موشکه.
احمد روستایی:
اقتدار امنیتی یک پشتوانه محکم برای اقتصاد است. مصادیق را در ماجرای دلار و کاهشهای این روزها دیدیم. دلاری که افسار پاره کرده بود و میرفت که به بالاتر از ۸۰ برسد حالا به پشتوانه اقتدار امنیتی ایران راه بازگشت را پی گرفته است. فهم این معادلات آیندهساز است.
محمد مهدی مصلحی:
اونایی که میگفتن «اگه ایران، اسرائیل رو تنبیه کنه دلار بالای ۷۰ تومن میشه» کجای مجلس نشستن؟! بله؛ اقتصاد، به قدرت نظامی هم بستگی داره.
محمدی ثابت:
جنگ اقتصادی امریکا علیه ما، برای تضعیف ارزش ریال است که بارها و بارها در بیان مقامات امریکایی به این موضوع تصریح شده است. #جنگ_دلار
حسن حسنخانی:
لابهلای حرفهای نادرست درباره ارز، عوامانهترین و بیاساسترین حرفی که در این سالها شنیدم این بوده: نرخ ارز درجه تب بدن بچه است! گوینده چنین سخنی قبل از تمسخر اقتصاددانان و پزشکان، خودش را مضحکه خاص و عام کرده.
کاربری با نام «احترام»:
خدا کنه قیمتها هم به همین دلار زیر ۶۰تومان برگرده. الان شما برو یک قطعه برای ماشینت بخر. طرف به مبنای دلار۷۰تومانی کشیده روی قطعه. همه هم حرفشون اینه که دلار الکی ریخته و برمیگرده. واقعاً نظارت دولت باید اینجاها پررنگ بشه.
منبع: روزنامه جوان
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردی