گامی مهم برای تحقق کرامت زندانی
تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۷۱۰۴۹
قوه قضائیه مبتنی بر آخرین یافته‌های علمی دنیا و به پشتوانه محکمات فقهی، منشور کرامت را ابلاغ کرده است.
منشوری که ناظر به حقوق زندانیان است و بر موارد مهمی همچون ممنوعیت الزام استفاده از چادر برای زنان متهم و تفکیک زندانیان، ممنوعیت انگشت‌نگاری و... تأکید دارد. بدون تردید پیگیری و اجرای مندرجات این دستورالعمل، فصل نوینی برای دستگاه قضایی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جعفر کوشا؛ رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران (اسکودا) در گفت‌وگو با ما از ضرورت این منشور و ضمانت‌های اجرایی آن می‌گوید.
منشور جدید قوه قضائیه درباره حقوق زندانیان با چه ضرورتی صادر شده است؟
موارد بخشنامه‌ای که به‌تازگی ابلاغ شده تازه نیست و ماهیت آن به اجرای قوانین موجود تأکید دارد. با این حال هر منشور یا شیوه‌نامه اینچنینی، اهدافی را دنبال می‌کند که مهم‌ترین آن بیان این نکته است که ما حق نداریم به کرامت انسانی افراد ولو متهم یا محکوم خدشه‌ای وارد کنیم. زندانی شدن فرد خاطی به معنای عکس‌العملی برای جبران خطای او است و هیچ کس حق ندارد پا را از این عکس‌العمل که حدود و ثغور آن به موجب قانون و رأی محکمه قضایی تعیین می‌شود، فراتر بگذارد. هدف دیگر این است که باید به بازداشتگاه، ندامتگاه یا زندان به عنوان محلی نگاه کنیم که محیط تذکر و تنبه باشد و شخص در این مکان‌ها مورد تحقیر قرار نگیرد، بنابراین هدف این است از هر گونه اقدامی که سبب خدشه‌دار شدن شخصیت و کرامت انسانی می‌شود جلوگیری کرد.
اگرچه محیط زندان باید تا حدودی محدودکننده آزادی‌ها و به‌گونه‌ای برای تنبه محکومان مؤثر باشد اما باید بین انواع جرایم و نحوه زندانی شدن افراد تفکیک قائل شویم. مجرمان خطرناک، سازمان‌یافته و مجرمانی که با تصمیمات قبلی و از روی عمد مرتکب جرم می‌شوند نباید با سایر مجرمان به یک‌گونه مورد مطالعه قرار گیرند و هر یک رفتارهای خاص خود را می‌طلبند. فردی که مرتکب جرم کوچک و به حبس کوتاه‌مدت محکوم شده، اساساً جایی در زندان ندارد، از آن رو که زندان نمی‌تواند برایش محیط مناسبی برای بازپروری باشد. حبس‌های کوتاه‌مدت با فلسفه وجودی اصلاح در تعارض است چون زمان کوتاه برای اصلاح کافی نیست و از سوی دیگر شاید محدودکردن آزادی‌ها در زندان مجازات زیادی برای آن جرم خرد باشد.
در جرایم کوچک می‌توان زمینه‌های ایجاد مجازات‌های جایگزین حبس را با ترمیم خسارت بزه‌دیدگان فراهم کرد و خاطیان خرد را با محیط زندان آشنا نکرد. چرا که زندان باید دارای برنامه‌های خوب و زمان‌بندی شده و همچنین آینده‌نگری بلندمدت و میان‌مدت برای کسانی باشد که مرتکب جرم شدید شده‌اند و از سوی دیگر باید ابهت کافی را نیز برای چنین مجرمانی داشته باشد. درباره مجرمان خطرناک نیز با رعایت علم اداره زندان‌ها و ایجاد امکانات فرهنگی و آموزشی باید موقعیت و فرصتی را ایجاد کرد که حقوق و کرامت انسانی زندانیان رعایت شود. از سوی دیگر زندانبان‌ها باید در حد نیاز به اقتضائات علوم روان‌شناسی، جرم‌شناسی، جامعه‌شناسی و حقوق آگاهی داشته باشند.
به نظر شما چه ضمانت اجرایی‌ای برای بخشنامه اخیر قوه قضائیه وجود دارد؟
در مورد مسئولان اداره زندان در قسمت‌های مختلف قوانین جزایی، چنانچه این افراد حقوق محکومان و بازداشت‌شده‌ها را رعایت نکنند، ضمانت اجرایی کیفری درنظر گرفته شده است. به عنوان مثال درباره اعمال شکنجه در مدت بازداشت یا در مدت محکومیت به حبس، در قانون مجازات برای مقامات دستوردهنده شکنجه، مباشران و مجریان عنوان مجرمانه در نظر گرفته شده و مقامات دستوردهنده باید تحت تعقیب قرار گیرند.
نکته اساسی اینکه با وجود قانون، اثبات این موارد بسیار مشکل است. تصور کنید در یک طرف این معادله ضابطانی قرار دارند که در محیط بازداشتگاه از قدرت و اختیارات بالایی برخوردارند و در طرف دیگر آن متهمی که به خارج از زندان و خیلی وقت‌ها به وکیل دسترسی ندارد و حتی خانواده او هم نمی‌توانند از اوضاع و احوالش باخبر شوند؛ همه این‌ها اثبات شکنجه را دشوار می‌کند. از سوی دیگر باید پرسید چگونه می‌توان شکنجه‌های روانی را اثبات کرد؟ اگر چه در مورد شکنجه‌های بدنی اگر به پزشک مراجعه شود، شاید بتوان رابطه علیت بین شکنجه و آثار آن را در بدن اثبات کرد اما در این‌گونه موارد هم چون بازداشت‌شده می‌داند دوباره باید به محیط زندان بازگردد، شاید از گفتن این شکنجه‌های بدنی هم امتناع کند.
به این ترتیب راه‌حل چیست؟
برای مقابله با این موارد لازم است اختیارات دادیاران ناظر بر زندان‌ها بیشتر شود. حتی پیشنهاد می‌شود از قضات با تجربه به عنوان مثال از قضات با سابقه بیش از ۱۰ سال به عنوان قاضی در زندان استفاده نمود. کاری که در فرانسه انجام می‌شود و به چنین قاضیانی قاضی نشسته می‌گویند.
همچنین می‌توان در تشکیلات دادگستری مستقر در زندان‌ها، از قضاتی استفاده کرد که تحصیلات عالیه و تجربه کافی در علم اداره زندان داشته باشند و پیشنهاد بعدی اینکه از بازرسان مجرب استفاده کنند که این بازرسان بدون ترس و واهمه گزارش‌های واقعی را به مقامات ارائه دهند. پیشنهاد آخر هم این است زندانبان‌ها از تخصص لازم برای اداره زندان بهره‌مند باشند که هر روز در زمینه مسائل و وظایف از آنان گزارش خواسته شود و در پایان دوربین‌هایی که در محل زندان نصب می‌شوند توسط قضات به طور مرتب کنترل شوند.
چالش‌های بالقوه‌ای که می‌تواند پیش روی این منشور باشد چیست؟
برای اجرای این نوع منشورها، آیین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌ها باید اراده‌ای وجود داشته باشد که معمولاً این اراده وجود ندارد. دوم این امکانات و تجهیزات لازم باید در زندان در نظر گرفته شود. سوم اینکه باید با کسانی که خاطیان این امر هستند یعنی کسانی که رعایت حقوق محکوم را نمی‌کنند برخورد جدی و قانونی انجام دهیم. یکی از چالش‌های مهم در این‌گونه موارد این است که بخشنامه، شیوه‌نامه و منشور به صورت نمادین تنظیم می‌شود و کارکرد آن از تبلیغات فراتر نمی‌رود.
عمدتاً ابزارها و سازوکارهای اجرایی لازم برای ضمانت اجرایی این موارد را نه تنها در نظر نمی‌گیریم بلکه در بسیاری از موارد با ترفندهای مختلف از تعقیب آنها سر باز می‌زنیم. راه حل این است با تعویض زندانبان‌ها در یک زمان‌بندی معین، ارائه آموزش‌های لازم به آنان و همچنین رسیدگی به وضعیت معیشتی زندانبان‌ها و ایجاد انگیزه برای آنان بر نقایص موجود فائق آییم و گام مثبتی در راه اجرایی شدن منشور جدید و بخشنامه‌هایی از این دست برداریم. در کنار آن البته این مسئله هم لازم است که با کسانی که حقوق انسانی و اسلامی و بشری زندانی را رعایت نمی‌کنند، برخورد قاطع داشته باشیم و با تشکیل دادگاه علنی و اطلاع‌رسانی به‌موقع از افزایش این موارد جلوگیری کنیم.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: کرامت زندانی زندان بان اداره زندان زندانبان ها سوی دیگر نامه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۷۱۰۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خانه معلم، مدرسه کودکان کار
به گزارش همشهری آنلاین، زهره ناظمی، بانوی اصفهانی، معلمی است که خانه کوچکش، مدرسه کودکان کار است. دوران کرونا وقتی متوجه شد برخی از بچه‌ها به‌خاطر نداشتن تلفن همراه امکان حضور در کلاس را ندارند، تلفن همراهش را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌داد تا از درس و مدرسه جا نمانند.
بعد از آن همکارانش وقتی این روحیه ایثارگری را در خانم معلم دیدند پیشنهاد دادند که کلاس درسی برای بچه‌های کار برپا کند؛ پیشنهادی که خانم معلم با جان و دل پذیرفت. تقریبا بیش از یک سال می‌شود که خانم معلم ظهر که از مدرسه برمی‌گردد، روپوش معلمی‌اش را در نمی‌آورد و در خانه‌اش را به روی کودکان کار باز می‌کند تا معلم اختصاصی آنها باشد. حتی شب‌ها هم میزبان کودکان مشتاق تحصیلی است که باید روزها سرکار باشند.
در خانه این معلم به روی دانش‌آموزانی که پدر و مادرشان به دلایل مختلف نمی‌توانند با آنها کار کنند نیز باز است و خانم ناظمی با حوصله راهنمایی‌شان می‌کند. البته روایت این کار خیر یک روایت خانوادگی است. فرزندان خانواده که هر دو دانش‌آموز هستند هم کنار مادرشان در یادگیری مفاهیم درسی به کودکان کار کمک می‌کنند و پدر خانواده هر روز دست پر از سرکار برمی‌گردد تا خوراکی‌های خوشمزه و هدیه‌های کوچکش انگیزه این کودکان باشد.
بیشتر بخوانید: استخدام زنان زندانی ایرانی در یک کارخانه بستنی توزیع مهربانی در نانوایی | ببینید
یک جشن تولد خاص
همه تشریفات تولد امسالش به اندازه یک کیک یزدی کوچک بود و یک شمع ساده. صحبت از جوان نیکوکار تهرانی است؛ جوانی که نخواست نامش عنوان شود اما خبر کار نیکش به گوش‌مان رسیده. چند روز پیش ستاد مردمی دیه میزبان جوان و جشن تولد ساده‌اش بود. البته به برکت این جشن تولد ساده ۲ زندانی جرائم غیر عمد آزاد شدند.
این جوان نیکوکار هزینه تشریفات مراسم تولدش، یعنی معادل ۲۲ میلیون تومان را صرف آزادی ۲ زندانی سرپرست خانواده کرد تا پس از ۴ ماه حبس به آغوش خانواده‌شان برگردند. قهرمان این خبر خوبمان درباره جشن خاصش می‌گوید: شمع تولدم را امسال با آرزوهای زیبایی چون بودن یک پدر در کانون گرم خانواده فوت کردم که شیرینی‌اش بیشتر بود و خاطراتش هم ماندگارتر شد.
ثبت مهربانی با حیوانات
ما ایرانی‌ها طرفدار طبیعت هستیم. اصلا بدجوری حواس‌مان به زمین و هوا هست تا خدای نکرده لانه پرنده‌ای را خراب نکنیم، مخصوصا لانه پرنده‌ای از نوع لک‌لک؛ موردی که بارها در گوشه‌گوشه کشورمان با آن برخورد داشته‌ایم. این بار هم در کرمانشاه، آشیانه یک جفت لک‌لک که روی دودکش‌های آتش‌زای یک کارخانه ساخته شده بود با همکاری محیط‌زیست و آتش‌نشانی جابه‌جا شد تا این مهربانی هم ثبت شود.
همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری از خردادماه سال جاری