به نقل از «ایرنا»

ظرفیت الگوی دموکراسی دینی برای مدیریت کلان جامعه

تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۸۰۳۳۲

بسیاری از صاحبنظران و پژوهشگران سیاست بین‌الملل، از جهانی شدن به عنوان قدرتمندترین و پیش رونده ترین پدیده دوره مدرن و یکی از پیشران های اصلی بروز چالش های هویتی معاصر نام آورده اند؛ عاملی که با مداخلات مستقیم و غیرمستقیم خود عناصر و مولفه های سازنده فرهنگ های بومی و محلی را به چالش کشانده و درصدد القای نوعی تنزه طلبی فرهنگی و تمایزگذاری میان پدیده های دوره سنت و مدرن است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

لذا، می توان متوقع بود ابزارهای جهانی شدن، زمینه بروز تعارضات فرهنگی و در نتیجه شکل‌گیری هویت های فرهنگی متعارض را فراهم آورد؛ عاملی که می تواند موجب به چالش کشیده شدن نظام های هنجاری کنش‌گران سیاسی شود و الگوی حکمرانی درون جوامع ملی را به خطر بیاندازد.

از سوی دیگر، جوامع اسلامی نیز به واسطه تماس مستقیم و منفعلانه با امواج قدرتمند جهانی شدن و متاثر آن دچار بحران‌های مختلفی از جمله بحران هویت، بحران مشروعیت، تضاد طبقاتی و بحران های فرهنگی شده است. لذا در برابر این گسست فرهنگی که به واسطه فرهنگ هویت شکل یافته است، شاهد ظهور ایدئولوژی‌های مختلفی همچون سلفیسم، سکولاریسم، و ناسیونالیسم در پاسخ به بحران‌های مذکور در پهنه جهان اسلام هستیم.

با این حال، تمامی این ایدئولوژی‌ها در ارائه پاسخی کارآمد و مورد پذیرش و اجماع نسبت به پیامدهای بحران های متعاقب جهانی شدن توفیقی به دست نیاوردند؛ مردم‌سالاری دینی به عنوان الگوی برخاسته از عمق ارزش‌های عقل‌گرای دین بنیاد و متبلور شده در انقلاب اسلامی ایران، علی‌رغم عمر کوتاه خود در عرصه عمل، به واسطه اتصال به سنت دیرینه اندیشگی خردگرای دینی، می‌تواند بدیل کارآمدی برای عبور از بحران‌های مذکور باشد که البته از قابلیت انعطاف‌پذیری، ترمیم‌پذیری و بومی‌سازی نسبت به مختصات دیگر جوامع اسلامی نیز برخوردار است.

به باور نگارنده، در مقابل این ترتیبات همگون‌ساز و ادغام‌گرایانه ناشی از فرایند جهانی شدن، الگوی مردم‌سالاری دینی به عنوان الگویی دین‌بنیاد و مطابق با نظام هنجاری جوامع اسلامی، الگویی است که از ظرفیت‌های بالایی برای صیانت از ارزش‌های بومی و اسلامی این جوامع برخوردار بوده و می‌تواند جهان اسلام را از خطرات ناشی از بحران‌ هویتی ناشی از جهانی شدن حفظ نماید و یا اثرات مخرب آن را به حداقل برساند. طبعاً بزرگترین عامل کارگزاری در برابر فراگیری الگوی مردم‌سالاری دینی، وجود نظامات خودکامه و وابسته به کانون‌های قدرت‌ جهانی می‌باشد؛ نظام‌هایی که با استفاده از قدرت سرکوب، مانع از کنشگری آزاد کنش‌گران قدرت اجتماعی می‌شوند.

بر این اساس هر چند بهار عربی با آغازی پرشور، دومینویی از خیزش‌های مردمی را در پهنه جهان عرب از تونس تا سوریه برانگیخت، ولی به علل متعددی همچون حمایت قدرت‌های بین‌المللی از حاکمیت سیاسی و سکوت آنها در برابر نحوه اعمال قدرت سخت در برابر معترضین همچون آنچه در مناطق شیعه نشین در عربستان سعودی و یا بحرین اتفاق افتاد، فقدان رهبری موثر، فقدان شبکه کارگزاری میان نیروهای انقلاب، فقدان ایدئولوژی سیاسی مبارز، فقدان برخورداری از الگوی بدیل حکومتی و ... به سرانجام مطلوبی نرسید و در بعضی موارد نیز با مداخله نیروهای غیرمحلی، به دسیسه‌ای تمام عیار برای نابودی تمام ارکان زندگی اجتماعی در آن جوامع منجر شد که لیبی و سوریه دو نمونه از آن است.

بر اساس آنچه گفته شد الگوی مردم‌سالاری دینی در صورت تحقق بایسته‌های آن در جامعه، می‌تواند بدیل موثری برای الگوی حکمرانی در جوامع اسلامی باشد؛ هر چند ایجاد سازگاری میان دموکراسی و دین، به عنوان یکی از چالش‌های قدیمی اندیشه‌ورزی دینی که اتفاق نظری در باب آن وجود ندارد، از دیگر الزامات تحقق آن است. لذا، مانع دیگر در تحقق الگوی مردم‌سالاری دینی، مسئله اندیشگی است که غلبه گفتمان‌های سلفی و واپسگرا در برخی از جوامع اسلامی که هر گونه نماد دوره مدرن را نماد کفر می‌دانند، از دیگر چالش‌های مردم‌سالاری دینی است.

برچسب‌ها انقلاب اسلامی ایران مردم سالاری اندیشه

منبع: ایرنا

کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران مردم سالاری اندیشه انقلاب اسلامی ایران مردم سالاری اندیشه الگوی مردم سالاری دینی جوامع اسلامی جهانی شدن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۸۰۳۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توصیه‌های سازمان ملل متحد به مناسبت هفته جهانی روانشناس/ رسیدگی به مسائل نابرابری اجتماعی

رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران توصیه‌های سازمان ملل متحد به مناسبت هفته جهانی روانشناس را تشریح کرد.

فریبرز درتاج در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن تبریک روز روانشناس توصیه‌های سازمان ملل متحد به مناسبت هفته جهانی روانشناس را تشریح کرد و گفت: هفدهمین سالگرد روز روانشناس در سازمان ملل، شیوه‌های امیدوارکننده‌ای را که برای افزایش برابری در آموزش و همچنین رسیدگی به مسائل نابرابری اجتماعی از طریق آموزش طراحی شده، برجسته کرده است.

وی افزود: در این روز سازمان ملل به تمامی ایالات عضو، سازمان‌های غیردولتی و سازمان‌های بین‌المللی انسان دوستانه که از نظر فرهنگی پاسخگو هستند پیشنهاد کرد با ترویج برنامه‌ریزی‌ها و مداخلات با پشتیبانی تجربی، برای تضمین آموزش با کیفیت فراگیر و فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر برای همه، با تاکید بر مشارکت علم در پیشبرد دستیابی به اهداف توسعه پایدار و برنامه جهانی۲۰۳۰، تلاش کنند.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه روانشناسی به طور منحصر به فردی برای پاسخ به چالش‌های پیش روی جامعه بین‌المللی در ارتباط با دسترسی به آموزش با کیفیت قرار دارد، گفت: آموزش کلید پرورش روابط بین گروهی محترمانه و پرورش جوامع صلح‌آمیز است.

درتاج با اشاره به اینکه سازمان ملل متحد منابع آموزش صلح را برای تشویق جوانان برای حمایت از حذف سلاح‌های کشتار جمعی و ترویج خلع سلاح ایجاد کرده است، خاطرنشان کرد: آموزش همچنین پتانسیل حمایت از پیشرفت جوانان به عنوان شهروندان آگاه در جهان را دارد. نکته قابل توجه، دستور کار دبیر کل برای اجلاس آینده سازمان ملل در سال ۲۰۲۴ شامل فراخوانی برای "تحول آموزش" شامل توصیه‌هایی برای ایجاد تغییرات اساسی در حرفه‌های معلمی، محیط‌های یادگیری و نحوه نگرش به هدف آموزش است‌. دستور کار همچنین اهمیت تضمین حمایت چند جانبه و سرمایه‌گذاری برای دسترسی به آموزش با کیفیت برای همه را تصدیق می‌کند.

رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران در ادامه به دسترسی به آموزش با کیفیت و همچنین تاثیرات قابل توجه آن بر سلامت و رفاه افراد، خانواده‌ها و جوامع اشاره کرد و یادآور شد: تحقیقات ارتباط بین افزایش پیشرفت تحصیلی و پیامدهای سلامت روانی مثبت را شناسایی کرده است. علاوه بر این، مدارس می‌توانند مستقیما از رفاه روانی دانش‌آموزان، خانواده‌ها و جوامع از طریق تقویت مهارت‌های عاطفی اجتماعی، ارتقاء تاب‌آوری و ارائه ساختار روتین حمایت کنند. با توجه به نقش اساسی معلمان در این تلاش‌ها، ارائه آموزش‌ها، منابع و حمایت‌های موثر به مربیان ضروری است.

درتاج در ادامه با اشاره به اینکه آموزش حق انسانی است و همانطور که توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد ذکر شده و همچنین "یکی از قوی‌ترین و اثبات شده‌ترین ابزار برای توسعه پایدار" است، خاطرنشان کرد: طی ۲۰ سال گذشته پیشرفت‌های قابل توجهی در آموزش در سطح جهان وجود داشته است. به عنوان مثال میزان سوادآموزی افزایش یافته و دختران با نرخ‌های بالاتری نسبت به هر زمان دیگری مدرسه ثبت‌نام می‌کنند. با وجود این موفقیت‌های ستودنی، تفاوت‌های آموزشی بین جوامع شهری و روستایی همچنان قابل توجه است. در برخی مناطق جهان، نزدیک به نیمی از دختران از تحصیل خارج‌اند. علاوه بر این، دسترسی به آموزش کودکانی که در مناطق آسیب‌دیده زندگی می‌کنند به طور خطرناکی محدود است، در حالی که میلیون‌ها کودک فاقد سواد و مهارت‌های ضروری هستند. علاوه بر این، متأسفانه همه‌گیری COVID-19 به طور نامتناسبی بر جوامع تاثیر گذاشته و امتناع از تحصیل را تشدید کرده است که باید مورد توجه قرار گیرد.

انتهای پیام