هویت فراموش‌شده و سازهای سنتی
تاریخ انتشار: ۴ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۲۱۵۰۹۱
موسیقی سنتی ایرانی یکی از جلوه‌های بارز فرهنگ ایرانیان است که پیوسته با تکیه بر اساتید و هنرمندان برجسته‌ی آن به جهانیان نیز شناسانده شده است، این درحالی است که امروز گرایش به سازهای سنتی در میان جوانان کاهش پیدا کرده و بسیاری از جوانان نام سازهای سنتی ایران را نیز نمی‌دانند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، موسیقی سنتی و اصیل ایرانی شامل نغمه‌ها و آوازهایی است که بی‌شک هر شنونده‌ای را به وجد می‌آورند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این گزارش، موضوع کم‌توجهی و کاهش گرایش نسل جوان به موسیقی سنتی از دیدگاه اشکان رهبر، مدیر و موسسه آموزشگاه موسیقی ساربانگ، مهرشاد متین فر، پژوهشگر موسیقی و رئیس سابق خانه موسیقی اصفهان و محمد دارابی، مدیر موسسه آموزشگاه آزاد موسیقی دستان بررسی شده است.
موسیقی سنتی نیازمند تریبون رسانه‌ای استاشکان رهبر، مدیر و موسسه آموزشگاه موسیقی ساربانگ گفت: اکنون کمترین توجه به ساز کمانچه وجود دارد و درمجموع، بین جوان‌ها و نوجوانان سازهای سنتی نسبت به سازهای پاپ کمتر استقبال می‌شود.
وی بابیان اینکه دلایل متنوعی برای فراموشی بعضی از سازهای سنتی وجود دارد، ادامه داد: اکنون موسیقی پاپ که یک ارکستراسیون جداگانه با سازهای کلاسیک دارد موردتوجه است زیرا هیجان بیشتر و تریبون بهتری برای پخش موسیقی دارند اما موسیقی سنتی با حالت حزن‌انگیزِ مخصوص خود حتی تریبون خوبی برای پخش موسیقی ندارد که همین موضوع عاملی است تا کمتر سراغ موسیقی سنتی روند.
این نوازنده موسیقی گفت: پس از پخش فیلم علی سنتوری، جوان‌ها و نوجوانان بیشتر از ساز سنتور استقبال کرده‌اند و سازهای تار و سه‌تار نیز اکنون موردتوجه است، اما در سازهای کلاسیک ویولن و پیانو همیشه کلاس‌ها برقرار بوده است.
رهبر با اشاره به راهکارهای لازم برای گرایش جوان‌ها به موسیقی سنتی گفت: اگر ارشاد مجوز گرفتن را برای کنسرت‌ها آسان‌تر کند و با موسیقی سنتی همکاری بیشتری داشته باشد و تریبون‌های رسانه‌ای ایجاد شود، آن زمان می‌توانیم سازها را معرفی کنیم که جوانان و نوجوانان علاقه‌مند شوند.
آینده خوبی را برای سازهای ایرانی پیش‌بینی نمیکنمهمچنین مهرشاد متین فر، پژوهشگر موسیقی اظهار کرد: هواخواهان سازهای موسیقی ایرانی به نسبت سازهایی مانند گیتار، ارگ و پیانو کمتر است هرچند در دوران کنونی پیانو به دلیل قیمت گران این ساز به طبقه خاصی تعلق پیداکرده است. با توجه به اوضاع فرهنگی جامعه و کم‌کاری مسئولین فرهنگی، صداوسیما و حتی خانواده‌ها، طبیعی است که سازهای سنتی ایرانی رو به فراموشی روند زیرا جامعه و نسل جدید از ریشه‌های فرهنگی مانند ادبیات، هنر، عرفان و دین بسیار دور شده‌اند و به‌تبع، شاهد آسیب‌های مختلف خواهیم بود.
وی بابیان اینکه نقش خانواده‌ها در گرایش نسل جوان به موسیقی سنتی، بسیار مهم و حیاتی است، گفت: هنگامی‌که والدین خانواده اهل شاهنامه‌خوانی، خواندن اشعار بزرگان ادبیات نظیر مولانا، حافظ، خیام، نظامی، عطار و … و علاقه‌مند به شنیدن موسیقی فاخر، بازدید از گالری‌ها و علاقه‌مند به سینما باشند طبیعی است چنین فرزندانی در یک محیط فرهنگی و سرشار از اصالت رشد می‌کنند.
این پژوهشگر موسیقی گفت: متأسفانه بسیاری از مسئولین فرهنگی در موضوع آشنایی جوانان با سازهای سنتی دغدغه‌مند نیستند، اما این دلیلی نیست که ما کنار بکشیم و در این میان هیچ نقشی نداشته باشیم. کسانی که سال‌ها در رشته‌های فرهنگی و هنری کار کردند یا استاد و معلم یک رشته هنری هستند قطعاً می‌توانند سهم مؤثری داشته باشند.
متین فر ادامه داد: زمانی که من در خانه موسیقی اصفهان بودم طرح ثبت و ضبط نغمات موسیقی آیینی استان اصفهان را به حوزه هنری پیشنهاد دادم و بعد از رفتن من از خانه موسیقی تصمیم گرفتم خودم با هزینه شخصی این کار را انجام دهم و اکنون در بسیاری از روستاها نقالان، تعزیه‌خوانان و مرشدان قدیمی و با اصالت را پیدا کرده و نغمات آن‌ها را ثبت و ضبط می‌کنیم؛ برای مثال هفته گذشته در روستای حبیب‌آباد اصفهان یک مرشد قدیمی و سالخورده را پیدا کردیم که موقع ثبت و ضبط از این‌همه نغمات بکر و شنیدنی حیرت کرده بودیم. در این راه باید از دوستان عزیزم حمید مؤمن زاده، رامین نظیفی و فیلم‌بردار گروه مسعود والهی تشکر کنم که عاشقانه، دغدغه‌مند و همگام هستند، حضور این افراد ازاین‌جهت ارزشمند است که متأسفانه در دوران کنونی، هنرمندانِ دغدغه‌مند به‌ندرت دیده می‌شوند. تعدادی هم بیشتر به فکر تریبون، دیده شدن و نام خودشان هستند تا اینکه دغدغه واقعی و مخلصانه‌ای نسبت به مسائل فرهنگی داشته باشند.
وی بابیان اینکه در وضعیت گرایش نسل جوان کنونی نسبت به سازهای ایرانی آینده خوبی را پیش‌بینی نمی‌کنم، اظهار کرد: سازهای مختلف رابطه مستقیمی با جنبه‌های روان‌شناختی شخص دارد و اگر ما مراکز مشاوره تخصصی با حضور افراد متخصص به موسیقی و روانشناسی داشته باشیم تا به خانواده‌ها و فرد هنرجو در زمینه موسیقی مشاوره دهد اتفاق بسیار خوبی می‌افتاد، اما متأسفانه در کشور ما چنین چیزی وجود ندارد و در آموزشگاه‌های موسیقی نیز افرادی در این زمینه مشاوره می‌دهند که تخصص این کار را ندارند و بیشتر به فکر پر کردن کلاس‌ها هستند.
نسل جوان با ریشه‌های فرهنگی کشور خود بیگانهانداین پژوهشگر موسیقی گفت: البته باید به این واقعیت مثبت هم اشاره‌کنم که در ۲۰ سال گذشته گرایش به سازهای مهجور ایرانی بسیار بیشتر شده است؛ مثلاً از ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته در اصفهان فقط مرحوم محمد گلستانه عود می‌نواختند و در ساز کمانچه حمیدرضا آزاده فر بودند، اما در دوران کنونی حداقل حدود ۱۰ نوازنده بسیار خوب عود و ۲۰ نوازنده بسیار خوب کمانچه داریم که اکثراً شاگردان زیادی دارند و مشغول تدریس هستند، اما بااین‌وجود در مقایسه با آمار جمعیت و میزان گرایش جوانان به موسیقی‌هایی نظیر موسیقی پاپ هنوز در جذب جوانان به سازهای ایرانی در اول راه هستیم.
متین فر بابیان اینکه دلیل فراموشی سازهای موسیقی ایرانی دلایل مختلفی دارد، ادامه داد: در صداوسیما و محیط مدارس، موسیقی ایرانی بزرگ‌ترین غایب فرهنگی است و دولت‌ها با این سیاست خواسته یا ناخواسته سبب دور شدن نسل جدید از ریشه‌های فرهنگی خود شدند. تا زمانی که پدیده‌ها و محصولات فرهنگی در دسترس نوجوان و جوانان امروز نباشد طبیعی است که آن‌ها با ریشه‌های فرهنگی خود بیگانه‌اند؛ مگر اینکه خانواده‌ها به فرهنگ و هنر علاقه‌مند باشند و شخصاً این رسالت را انجام دهند. ازاین‌رو در زمان کنونی که مسئولین فرهنگی با جذب جوانان به موسیقی ایرانی و موسیقی فاخر بیگانه‌اند، نقش خانواده‌ها بسیار مهم است آن هم در دوران کنونی که نسل جدید باوجود ماهواره‌ها، بازی‌های دیجیتالی و … همواره در معرض آسیب‌های مختلف و دور شدن از ریشه‌های فرهنگی قرار دارند، بنابراین نقش خانواده بسیار تعیین‌کننده است. فرزندی که از طفولیت با مولانا و فردوسی و حافظ و موسیقی و فیلم فاخر بزرگ می‌شود طبیعتاً با فرزندی که فقط درگیر بازی‌های گیم و فضاهای غیرفرهنگی اینترنت است، بسیار متفاوت به یکدیگر رشد و نمو می‌کنند.
وی با اشاره به راهکارها برای آشنایی جوان‌ها با سازهای سنتی گفت: هر قسمتی سهم جدا دارد مثلاً دولت می‌تواند زمینه لازم را با تولید محصولات فرهنگی و آموزشی قابل‌دسترس، برگزاری نشست‌ها، سیمنارها و کارگاه‌ها و یا کنسرت‌های آموزشی رایگان و همکاری با صداوسیما و آموزش‌وپرورش نقش بسیار بزرگی را ایفا کند که متأسفانه چنین چیزی در چند دهه اخیر دیده نشده است؛ سپس نقش آموزشگاه‌ها، موسسه‌های فرهنگی و هنری، خانواده‌ها و خود فرد هم تعیین‌کننده است، اما زمانی که اکثر هنرمندان و آموزشگاه‌های موسیقی که اهل هنر هستند عمدتاً دغدغه‌ای نسبت به این مسائل ندارند و درنتیجه دیگر توقعی از دولت‌مردان نمی‌رود.
این پژوهشگر موسیقی بابیان اینکه باوجود تمام کوتاهی‌ها نقش خود فرد هم بسیار ضروری است، گفت: باوجود اینترنت و کثرت مطالب خوب، افراد علاقه‌مند به‌راحتی می‌توانند در مورد سازهای مختلف مقالات، مطالب و کتاب‌های خوب پیدا کنند، درحالی‌که در زمان گذشته مثلاً وقتی من میخواستم در مورد تاریخچه ساز عود تحقیق کنم در عمل هیچ‌گونه کتاب و مطلب آماده‌ای وجود نداشت و مجبور بودم مدت‌ها در کتابخانه‌ها جست‌وجو کنم تا بتوانم مطالبی را جسته‌گریخته پیدا کنم، اما امروز جوان‌ها می‌توانند در زمینه موسیقی به‌راحتی تحقیق کنند.
صداوسیما، راهکاری برای آشنایی با سازهای سنتیمحمد دارابی، مدیر موسسه آموزشگاه آزاد موسیقی دستان نیز بابیان اینکه ساز قانون در بین سازهای سنتی کمتر موردتوجه است، گفت: توجه به همه سازها وجود دارد، اما عدم تداوم در برگزاری کلاس‌ها و نداشتن شناخت از ساز عاملی برای موفق نشدن در آن هنر است؛ برای مثال افراد بدون داشتن اطلاع کافی از ساز سنتور به کلاس می‌روند اما نمی‌توانند در ذهن خود این هنر را بگنجانند و پیاده کنند، یا در ساز ارگ که یک ساز سنتی است به دلیل نداشتن متقاضی، مدرسان کمی نیز وجود دارد و این موضوع نشان‌دهنده عدم توجه به این ساز است.
وی گفت: در سازهای قانون، کمانچه، ویولن و نی هنرجو اگر تلاش کنند و سختی‌های آن را بگذرانند موفق می‌شوند.
این استاد موسیقی بابیان اینکه راهکار اصلی برای آشنایی و گرایش نوجوانان و جوانان به سازهای سنتی است، گفت: هنگامی‌که شخصی ناوارد صدای موسیقی را می‌شنود، باید ساز را ببیند تا متوجه شود صدای کدام ساز است.
گفتگو از زینب گنجی پور، خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر ایمنا
کد خبر 550305منبع: ایمنا
کلیدواژه: سازهای سنتی موسیقی ایرانی موسیقی سنتی موسیقی ساز عود ساز کمانچه ساز تار تنبک ساز دف ساز نی گفتگو با هنرمندان شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق ریشه های فرهنگی موسسه آموزشگاه پژوهشگر موسیقی دوران کنونی گرایش نسل جوان موسیقی ایرانی سازهای سنتی موسیقی سنتی خانواده ها علاقه مند متین فر جوان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۲۱۵۰۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هفته بیست و پنجم لیگ برتر| پیکان دقیقه 90 چپ شد/شمس آذر با برد باخت به استقلال را فراموش کرد
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، اولین دیدار هفته بیست و پنجم لیگ برتر از ساعت 18:15 امروز در ورزشگاه بدون تماشاگر سردار آزادگان قزوین بین تیم های شمس آذر و پیکان برگزار شد که این دیدار با نتیجه دو بر یک به سود شمس آذر به پایان رسید.
داور: رضا عادل
اخراج:رجب زاده(مربی پیکان)
گل:پوریا سرآبادانی(8) و حسین گودرزی(90) برای شمس آذر، حامد پاکدل (88) برای پیکان
با این نتیجه شمس آذر قزوین با 34 امتیاز به رده هفتم جدول رفت و پیکان با 25 امتیاز در رده دوازدهم باقی ماند.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند