بازارها در انتظار مذاکرات برجامی: نوسانات ارز در چهار سناریو
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۲۵۷۸۷۵
لاله دلشاد | کارشناس بازار ارز
با آغاز هشتمین دوره مذاکرات جمهوری اسلامی ایران با گروه ۱+۴، اخبار مثبت و منفی پیرامون توافق یا شکست در وین سبب خلق سناریوهای متفاوتی درباره کاهش یا افزایش قیمت ارز در آینده شده است و با اینکه در حال حاضر هیچ دلیل قطعی برای رد یا تصویب این اخبار دردسترس نیست، اما خوش‌بینی از تغییر روابط اقتصادی ایران، احتمال رشد صادرات نفتی و پتروشیمی با همراهی افزایش قیمت نفت در جهان و بازگشت ارزهای بلوکه شده، نوید بهبود ذخایر ارزی، تقویت بخش عرضه و در پی آن کاهش نرخ را می‌دهند و این گفته که بوی بهبود از اوضاع جهان می‌شنوم را تداعی می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
البته برخی از تحلیلگران ارزی با نگاه جامع‌تری به نوسانات نرخ توجه دارند و بر این باورند که ماندگاری شاخص ارزی بالاتر از محدوده ۲۵هزار تومان و تاثیرات میان‌مدت آن بر نرخ کالاها و خدمات، راه بازگشت و نزولی شدن قیمت را سخت خواهد کرد و مثبت شدن نتایج مذاکرات در بهترین حالت، فقط مانع از بالاتر رفتن نرخ دلار می‌شود.
توضیحات:
در اوایل مرداد بود که قیمت اسکناس آمریکایی با گذر از مقاومت مهم ۲۵هزار تومان راه صعود را هموار کرد و کمتر از یک ماه با افزایش ۲هزار تومانی به کانال ۲۷هزار تومان وارد شد و بدون استراحت در یک مسیر سر بالایی، در اواسط آذر به قیمت ۳۰هزار و ۷۵۰ تومان رسید و در یک روند کاهشی مجدد به ناحیه ۲۷هزار تومان بازگشت، اما نگرانی مردم از این نوسانات و تاثیر مستقیم آن بر وضعیت معیشتی‌شان سبب طرح سوالاتی مانند:
آیا نرخ دلار در آینده صعودی است؟
آیا موفقیت در برجام امیدی واقع بینانه به نزولی شدن نرخ ارز و کاهش تورم است؟ برای پاسخ مناسب به این سوالات می‌توان مذاکرات وین را از دو منظر مجزا یعنی با حصول به توافق کلی یا توافق موقت و بی‌نتیجه ماندن توافقات مورد بررسی قرار داد و سناریوهای متفاوتی را از پیش‌بینی نرخ ارز بیان کرد.
سناریوی اول
مناسب‌ترین نتیجه، توافق کلی ایران در مذاکرات ۱+۴ و لغو تحریم‌هاست که سبب امیدواری در بهبود تبادلات تجارت خارجی و صادرات به کشورهای همسایه و بالا رفتن درآمدهای دولت و بالاخره رشد عرضه ارز می‌شود. به این معنا که نهایی‌سازی مذاکرات و پذیرش تضمین‌های ایران از تیم مذاکره‌کننده مبنی بر اجازه کار کردن شرکت‌های تجاری به مدت ۴ تا ۶ سال با ایران و ارائه ضمانت‌نامه حقوقی و سیاسی از آمریکا و اتحادیه اروپا قطعا موجی از امید را ایجاد می‌کند که قطعا این امیدواری بهترین محرک برای سرمایه‌گذاری داخلی و عاملی در جهت کاهش خروج پول از کشور و بهبود اوضاع اقتصادی می‌شود. از دیدگاه این گروه از فعالان بازار، در بلندمدت می‌توان شاهد کاهش و ثبات نرخ ارز در محدوده‌های ۲۰ تا ۲۳هزار تومانی بود.
سناریوی دوم
دومین سناریو در مورد موقت و بی‌نتیجه ماندن توافقات هسته‌ای است، از زمان آغاز مذاکرات وین از شانزدهم دی ماه ۱۴۰۰ بین ایران، روسیه، چین و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان سیگنال‌های مختلفی از نمایندگان ایرانی یا اعضای تیم ۱+۴ منتشر شده است. خانم جن ساکی سخنگوی کاخ سفید در یک کنفرانس مطبوعاتی در پاسخ به اظهارات جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا درباره مذاکرات وین عنوان می‌کند همه چیز به این بستگی دارد که ایران چه چیزی پای میز مذاکره می‌آورد یا وزیر امور خارجه آمریکا در نشست خبری گذشت زمان و عدم بازگشت به برجام را، در صورت طولانی‌تر شدن مذاکرات بیان می‌کند و این در حالی است که سخنگوی وزارت خارجه ایران، سعید خطیب‌زاده، اطلاع می‌دهد که در مذاکرات وین بن بست لاینحلی نداریم و تا حدود بسیار زیادی توافق انجام شده است.
برخی از کارشناسان ارزی معتقدند با توجه به مجموعه گفته‌ها و شنیده‌ها از طرفین ایرانی و خارجی و ایجاد فضای وهم آلود پیش آمده، طبیعی است که قیمت دلار در ناحیه ۲۷هزار تومان نوسان کند. اما این آتش زیر خاکستر است و عدم‌حصول نتیجه در مذاکرات سبب ایجاد جو نااطمینانی از روابط بین‌الملل ایران و آینده اقتصاد شده و زمینه الگوی افزایشی فراهم خواهد شد. گروهی دیگر معتقدند بازار دیگر نسبت به وقایع سیاسی حساس نیست و تحریم‌ها از دوسال پیش بر اقتصاد ایران تاثیرات خود را گذاشته و به بیان ساده‌تر بازار ارز از این اخبار اشباع شده است پس نگرانی از صعودی شدن قیمت‌ها نباید داشت.
سناریوی سوم
تحلیلگران تکنیکال معتقدند برای فهم و پیش‌بینی روند آتی در هر بازار فقط کافی است به قیمت‌ها توجه کنید، زیرا همه چیز در آن لحاظ شده و تاریخ تکرار می‌شود، از نگاه این گروه از معامله‌گران، گذر بی‌محابای شاخص ارزی از کانال ۳۰هزار تومان نیازمند استراحت است.
معامله‌گران بنیادی تاکید دارند سقف قیمت دلار همان ۳۲هزار تومان است که در مهر ۱۳۹۹ مشاهده شد و بدون در نظر گرفتن اخبار فاندامنتالی از برجام و اثرات آن، روند صعودی دوباره دلار محتمل است و البته گروهی از معامله‌گران فنی باور دارند که تحت‌تاثیر عوامل سیاسی و جو روانی موجود در جامعه، نباید تصمیم به خرید یا فروش گرفت و مطابق قانون نیوتن حرکت تعادلی بازارها در مسیر منطقی و با توجه به متغیرهای اصلی کلان اقتصادی است و افزایش منابع ارزی در آینده می‌تواند سبب کاهشی شدن نرخ در بلندمدت شود.
سناریوی چهارم
معامله‌گران ارزی همواره نیم‌نگاهی به بازارهای موازی دارند، شاخص کل بورس از ابتدای سال تغییراتی را از یک‌میلیون و ۲۰۰هزار واحد تا یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار واحد تجربه کرده است و اکنون با کاهش شاخص، در محدوده یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۳۰۰هزار واحدی در نوسان است.
از نظر فعالان این بازار ناتوانی در صعودی شدن شاخص تالار شیشه‌ای ناشی از نگرانی سهامداران از شکست مذاکرات وین یا بی‌اعتمادی به وعده‌های دولت است و این عامل می‌تواند زمینه‌ساز ورود پول به سایر بازارهای موازی مانند ارز و طلا شده و افزایش قیمت‌ها را به دنبال خواهد داشت.
منبع: دنیای اقتصاد
برچسب هابازار ارز برجام مذاکرات هسته ایمنبع: انرژی امروز
کلیدواژه: بازار ارز برجام مذاکرات هسته ای آسیا اروپا اقتصاد انرژی امروز ایران بین الملل تحریم خبرگزاری بین المللی خبرگزاری داخلی خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا ریاست جمهوری سازمان های بین المللی سایتهای اینترنتی شرکت ملی نفت ایران NIOC شرکت های بین المللی مجلس شورای اسلامی وزارت نفت وزارت نیرو مذاکرات وین معامله گران یک میلیون هزار تومان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت energytoday.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «انرژی امروز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۲۵۷۸۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تهدید به بازنگری در دکترین هسته‌ای؛ آیا امیدی برای توافق باقی مانده؟
نشانه‌هایی وجود دارد که تماس‌های مخفی بین ایالات متحده و ایران، نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد پرونده هسته‌ای نیز در جریان است.
به گزارش اکوایران، ایران پس از عملیات پهپادی و موشکی به اراضی اشغالی و پاسخ محدود (رژیم) اسرائیل، ارزیابی کرد که توانسته با بازدارندگی هسته‌ای اسرائیل و اتحاد نظامی اسرائیل و آمریکا به طور مؤثری مقابله کند.
بازنگری در دکترین هستهایبه نوشته استیمسون، ایران با دو دشمن روبروست که هر دو از تسلیحات هسته‌ای برخوردار بوده، در حالی که ایران فاقد آن است. با این حال، در صورت تشدید بیشتر تنش‌ها، ایران به احتمال زیاد برای ایجاد بازدارندگی در برابر حملات آینده، به سمت گریز هسته‌ای پیش خواهد کرد.
در آستانه حمله محدود (رژیم) اسرائیل در ۱۹ آوریل، سرلشکر احمد حق‌طلب، رئیس سازمان حفاظت و امنیت هسته‌ای در مورد لزوم بازنگری در استراتژی هسته‌ای ایران در نتیجه افزایش تهدیدات آمریکا و (رژیم) اسرائیل صحبت کرد. او گفت: «اگر اسرائیل تصمیم بگیرد از تهدید حمله به مراکز هسته‌ای ایران به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر تهران استفاده کند، بازنگری در دکترین و سیاست‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و گذر از تحفظات قبلی اعلام‌شده توسط کشور، ممکن و قابل‌تصور است».
هم‌زمان، روزنامه شرق مدعی شد امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل و معاون سابق دبیر شورای عالی امنیت ملی تماس‌های آرام خود با آمریکا را نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد موضوع هسته‌ای نیز ادامه داده است.
بن‌بست مذاکرات و توافق موقتآخرین دور مذاکرات رسمی هسته‌ای در سپتامبر ۲۰۲۲ با پیشنهادی از سوی جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجه و سیاست امنیتی به پایان رسید که به انجام نرسید.
مذاکره روسیه آمریکا درباره ایران ریابکوف رابرت مالیایران خواستار پایان‌دادن به اختلافات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد مسائل پادمان، لغو تحریم‌های آمریکا علیه سپاه پاسداران و تضمین ایالات متحده مبنی بر تداوم هرگونه توافق فراتر از دولت بایدن بود. چنین امتیازاتی حاصل نشد.
در غیاب توافق رسمی، آمریکا و ایران در ماه می۲۰۲۳ در عمان به تفاهم موقتی دست یافتند که ادعا شده بر اساس آن، ایران متعهد شد که غنی‌سازی اورانیوم را فراتر از ۶۰ درصد انجام ندهد، پنج شهروند دوتابعیتی ایرانی‌آمریکایی را آزاد کند و در ازای آن، وجوه بلوکه‌شده‌اش توسط آمریکا آزاد گردد. واشنگتن همچنین سیگنال‌هایی فرستاد که تحریم‌های نفتی علیه ایران را تشدید نخواهد کرد.
هدف از تفاهم موقت میان بِرَد مک‌گورک، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا در کاخ سفید و علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای وقت ایران دورزدن کنگره آمریکا بود که در غیر این صورت، فرصت بررسی دقیق و احتمالاً مسدودکردن یک توافق رسمی را داشت. با این حال، اسرائیل با این موضوع مخالفت کرد و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر (رژیم) اسرائیل در تماس تلفنی ۸ ژوئن ۲۰۲۳ به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داد که اسرائیل به هیچ توافقی بین واشنگتن و تهران پایبند نخواهد بود.
جنگ‌هایی که سد مذاکرات شدندهمچنین همکاری نظامی ایران و روسیه با واکنش منفی کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا مواجه شد. حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به شدت بر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سال ۲۰۱۵ تأثیر گذاشت و عملاً روندی که با ایران در سال ۲۰۰۸ آغاز شده بود را نابود کرد.
جنگ اوکراینبا افزایش قیمت انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین، برخی از فشارهای اقتصادی فوری بر ایران کاهش یافت. روسیه و ایران به هم نزدیک‌تر شدند و روایت افول غرب و نیاز به «نگاه به شرق» در تهران قوت یافت.
با این حال، روابط اقتصادی نزدیک‌تر با روسیه و چین نتایج مطلوبی را برای رشد اقتصادی ایران به همراه نداشت. ایران قرار بود مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را در عمان در اواسط اکتبر ۲۰۲۳ از سر گیرد. آغاز جنگ غزه مانع از این امر شد، هرچند گزارش شده که دو طرف در ژانویه ۲۰۲۴ برای بحث در مورد حملات حوثی‌ها در دریای دیدار کردند.
در بحبوحه ادامه جنگ غزه و افزایش تنش‌ها میان آمریکا و گروه‌های مقاومت منطقه، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران تولید اورانیوم با خلوص بالا را افزایش داده و از اواسط ۲۰۲۳، کاهش تولید را معکوس کرده است. مقامات آمریکایی بر این باورند که ایران در صورت غنی‌سازی بیشتر، سوخت کافی برای گریز هسته‌ای را در اختیار دارد و زمان لازم برای آن را می‌توان با روز اندازه‌گیری کرد، نه با ۱۲ ماه که توسط برجام تعیین شده بود.
گزینه‌های غربهنوز هم برنامه‌هایی روی میز وجود دارد که می‌تواند مذاکرات هسته‌ای را احیا کند. تهران اعلام کرده که عمانی‌ها یک مکانیسم «کم در برابر کم» یا «گام‌به‌گام» مشابه توافق می۲۰۲۳ ارائه کرده‌اند. یکی دیگر از احتمالات که توسط علی واعظ و ولی نصر پیشنهاد شده، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای به عنوان راهی برای جبران محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای ایران است.
همچنین گزارش‌هایی از طرح ژاپن برای احیای مذاکرات هسته‌ای به گوش می‌رسد، اگرچه هیچ جزئیاتی منتشر نشده است. ژاپن سابقه‌ای در میانجیگری هسته‌ای ندارد، اما به عنوان میانجی برای دستیابی به آتش‌بس جنگ ایران و عراق نقش مهمی ایفا کرد.
اگر نهایتاً مرگ برجام اعلام شود، غرب سه گزینه دارد: بازدارندگی، اقدام نظامی یا مذاکرات جدید. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که برجام را در سال ۲۰۱۵ تأیید کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود. پیش از آن، بریتانیا یا فرانسه می‌توانند در صورت غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران به سطح گریز هسته‌ای، تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران را «بازگردانند». ایران تهدید کرده که در صورت بازگشت تحریم‌ها، از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (مانند کاری که کره شمالی در سال ۲۰۰۲ انجام داد و سپس به ساخت بمب اقدام کرد) خارج خواهد شد.
سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا ایالات متحده در پی حمله تلافی‌جویانه ایران به اسرائیل در ۱۳ آوریل، تحریم‌های نفتی را تشدید خواهد کرد؟ دولت بایدن تحریم‌های جدیدی را علیه تولید پهپاد و فولادسازی ایران اعلام کرده، اما هیچ اشاره‌ای به تحریم‌های نفتی نداشته است. با توجه به اینکه تنها مزیت توافق فعلی بین دو کشور این بوده که ایران می‌تواند نفت را به چین بفروشد، به احتمال زیاد وضعیت شکننده موجود در طول انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد یافت.
با این حال، حتی اگر بایدن در انتخابات پیروز شود، احتمالاً در مورد کاهش تحریم‌ها علیه ایران با احتیاط عمل خواهد کرد.
ممکن است ایران برای حفظ برجام بر روی کاغذ، تا زمانی که قطعنامه سازمان ملل در سال ۲۰۲۵ منقضی شود و شورای امنیت دیگر «درگیر» این موضوع نباشد، از اهرم‌های خارج از موضوع هسته‌ای استفاده کند.
جنگ غزه همچنین هم محدودیت‌ها و هم فرصت‌های ایران و گروه‌های مقاومت را برای مقابله با اسرائیل و آمریکا نشان داد. عملیات مستقیم ایران به (رژیم) اسرائیل، تحلیل دقیق‌تری از واکنش اسرائیل و آمریکا به ایران، خارج از «منطقه خاکستری» را در اختیار تهران قرار داد. ایران با ارزیابی این اطلاعات، می‌تواند برای استفاده در مذاکرات هسته‌ای آتی اهرم فشار به دست آورد.
بهترین راه پیش رو می‌تواند ادامه تعهدات تک‌ماده‌ای از سوی دو طرف بوده و در عین حال، خط‌قرمزها برای جلوگیری از تشدید درگیری در هر دو عرصه هسته‌ای و منطقه‌ای را رعایت کند. با درس‌گرفتن از تجربیات گذشته، هنوز هم یافتن راه‌حلی متوازن برای حل‌وفصل موضوع هسته‌ای بر اساس فرآیندی گام‌به‌گام امکان‌پذیر است.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است