به نقل از «ایرنا»

فلک الافلاک خرم‌آباد، باصلابت اما نیازمند استحکام سازی

تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۲۵۷۹۲۸

به گزارش ایرنا فلک الافلاک بنای عظیم آجری است که در دوره ساسانی بر روی تپه ‌ای باستانی در مرکز شهر خرم‌آباد ساخته و زیبایی و معماری شگفت‌ انگیز این قلعه موجب شده است از سوی بسیاری کارشناسان به ‌عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری دنیا لقب بگیرد.

این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیک خود در قرن چهارم هجری قمری به‌ عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل‌ بویه درآمد و از قرن ششم هجری پس از ساخته ‌شدن شهر جدید خرم‌ آباد نیز به ‌نام این شهر معروف شد و احتمال می رود نام فلک الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

محوطه باستانی قلعه حدود ۱۲۰هزار مترمربع وسعت دارد و ارتفاع تپه با احتساب ارتفاع دیوارهای بنا از سطح خیابان های مجاور حدود ۴۰متر است، بر اساس مدارک تصویری تا حدود ۱۰۰ سال پیش بارویی ۱۲ برجی در پیرامون بنای فعلی وجود داشته که اکنون آثار آن در محوطه شمال غربی قلعه، قابل مشاهده‌است.

وسعت تقریبی بنا پنج هزار و ۳۰۰ مترمربع، شامل هشت برج، ۲ صحن و ۳۰۰ جان پناه و معماری کنونی آن بیانگر الحاقات فراوانی است که در دوران‌ گوناگون به آن افزوده شده است و بیشترین این تحولات مربوط به دوره صفویه تا قاجار می‌باشد.

داخل قلعه فلک الافلاک از چهار سالن بزرگ، ۲ حیاط خلوت، چند تالار کوچک، اتاق‌ها و دروازه‌هایی به سمت شمال ساخته و در زمان قاجار بازسازی و موزه‌های باستان شناسی، مردم‌شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیا و چای‌خانه سنتی در قلعه فلک الافلاک راه اندازی شده است.

معماری قلعه فلک‌الافلاک و مصالح به کار رفته در آن بی‌نظیر است. با توجه به اینکه خرم‌آباد، شهری خوش آب و هوا و همراه با بارش‌های سیل آساست، قلعه فلک‌الافلاک روی تپه ساخته شده است و سیستم رطوبت گیری دارد.

این بنای کم ‌نظیر به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده که از دهه های گذشته دغدغه بسیاری برای ثبت جهانی این اثر ارزشمند عنوان شده که متاسفانه تاکنون برطرف نشده است و شاهکار معماری جهان همچنان در فهرست ثبت موقت جهانی قرار دارد.

سایت‌ هایی که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار می ‌گیرند براساس کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی فرهنگی و طبیعی متعلق به تمام انسان‌ های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، محسوب می‌ شوند و دولت ‌ها موظف به حفظ و نگهداری این آثار هستند.

مرمت و مقاوم سازی این قلعه تاریخی در طی سالیان گذشته انجام شده است و در طی سال های اخیر نیز مطالعاتی در خصوص مرمت این قلعه تاریخی انجام شده است و مرمت و کارشناسی برج های این اثر تاریخی طی چند مرحله انجام شده است.

از طرفی طرح آزادسازی  حریم این اثر تاریخی و ثبت جهانی آن طی سال های گذشته با جدیت مورد پیگیری قرار گرفته است و در سفر رییس جمهوری نیز به استان در خصوص تامین اعتبار این اثر تاکید شده است.

این در حالی است که طی روزهای اخیر مباحثی با عنوان فرونشست این قلعه تاریخی در فضای مجازی شنیده می شود اما مسوولان میراث فرهنگی لرستان با تاکید بر لزوم تامین اعتبارات لازم برای مرمت و مقاوم سازی این اثر تاریخی ثبت هرگونه مشاهدات بنا بر فرونشست این بنا را تکذیب می کنند. 

هیچ فرونشستی در فلک الافلاک مشاهده نشده است

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع لرستان گفت: قلعه فلک الافلاک از بیش از ۱۵ قرن پیش بر بلندای تپه ای مشرف به شاپورخواست در دوره ساسانیان بنا و در ادوار مختلف تاریخی به ویژه دوره قاجاریه بصورت کامل بازسازی شده است.

سید امین قاسمی افزود: این بنای تاریخی تا نیمه از سنگ و ساروج و سپس از خشت خام ساخته شده است و در اواخر دوران پهلوی نیز مرمت شده است.

وی با بیان اینکه این بنای تاریخی از بدو انقلاب اسلامی تاکنون مرمت های مستمر داشته و مقاوم سازی شذه است ادامه داد: این این بنای تاریخی بر بستر سنگی و صخره ای  بنا شده و تاکنون بر اساس مستندات و شاهد گذاری های انجام شده به هیچ وجه دچار فرونشست و رانش نشده است.

قاسمی عنوان کرد: سیل نوروز ۹۸  باعث آب شستگی سطح روی تپه قلعه شد و واریزه های مرمت دوره قاجار بر روی بستر ریخت ولی به واسطه ایجاد و احداث سازه اولیه قلعه بربستر صخره ای و سنگی  خوشبختانه سازه قلعه سالم ماند.

وی بیان کرد: از سمت خیابان ۲۴ متری، جای شسته شده واریزه های مرمت دوره قاجار مشخص است اما چون اصل تپه صخره ای و سنگی است و در ضلع شمالی و شرقی کاملا مشخص است هیچگونه فرونشستی در سازه و بستر سنگی مشاهده نشده است.

وی ادامه داد: این قلعه تاریخی سالانه شاهدگذاری و هرگونه ترک و نشست در آن رصد می شود که تاکنون حتی یک میلیمتر فرونشست بر اساس کارشناسی ها و شاهدگذاری های قلعه مشاهده و ثبت نشده است.

قاسمی گفت: پس از سیل، زلزله اردیبهشت ۹۸ نیز باعث آسیب‌هایی بر پیکره بنا شد که خیلی سریع مقاوم سازی وبازسازی صورت گرفت و از آن زمان تاکنون براساس شاهدهای نصب شده در مجموعه چنین امری مشاهده نشده است.

وی تصریح کرد:  قلعه فلک الافلاک با سابقه احداث بیش از یکهزار و ۵۰۰ ساله، در ادوار مختلف تاریخ، بازسازی و مقاوم سازی شده و شاهدهای نصب شده فقط آسیب زلزله اردیبهشت ۹۸ را نشان داد که بلافاصله  بازسازی و مقاوم سازی صورت گرفت.

طرح مقاوم سازی فلک الافلاک به زودی تکمیل می شود

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: طرح کلی مقاوم سازی قلعه و یکپارچه سازی بستر و سازه هم در حال مطالعه پایانی با کمترین مداخلات اجرایی است که امیدواریم به زودی تصویب و اجرایی شود.

وی افزود: زلزله اردیبهشت ماه سال ۹۸ باعث باز شدن دهانه های ترک های جداره قلعه شد که بلافاصله توسط یک شرکت معتبر با مصالح تخصصی دوخت و دوز و مقاوم سازی شد و اکنون نیز بحث یکپارچه سازی بستر قلعه توسط مشاور در حال انجام است.

قاسمی ادامه داد: طرح، مراحل آخر تصویب را سپری می کند و مقاوم سازی این قلعه تاریخی که در سال های ۸۳ و ۸۶ نیمه تمام مانده است به زودی اجرایی خواهد شد.

بنای تاریخی فلک الافلاک نیازمند اعتبارات و توجه مسوولان است

مدیر پایگاه قلعه فلک الافلاک نیز بیان کرد:  طی سال های گذشته ترک هایی در بدنه قلعه فلک الافلاک وجود داشته که این موضوع ترک خوردگی در بناهای تاریخی امری عادی است ولی دستگاهی  در محیط اطراف قلعه به ماهواره وصل نشده که نشان دهد چه نقطه ای نشست کرده است.

رامین ابراهیمی کرد: سال ۹۸ با استفاده از یک روش فناوری کشور جمهوری چک  که اخیرا در رفع خطر  ترک‌های بناهای تاریخی استفاده می شود ترک های قلعه ترمیم و مرمت شد.

ابراهیمی گفت: موضوع استحکام بخشی بستر( تپه و پی قلعه ) و خود قلعه را نیز در دستور کار داریم که مشاور طرح این استحکام بخشی را تهیه کرده و مطالعات انجام شده و در مرحله تصویب نهایی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.

وی تصریح کرد: تا یک ماه آینده به احتمال زیاد طرح استحکام بخشی قلعه نهایی می شود و بلافاصله کار را شروع خواهیم کرد و البته دلیل  تاخیر کار، تعطیلی دانشگاه ها به دلیل شیوع کرونا بود که بنا بود دانشگاه صنعتی شریف  مطالعات را انجام می داد.

مدیر پایگاه قلعه فلک الافلاک خاطر نشان کرد: سال ۸۴ طرحی در راستای استحکام بخشی قلعه با روش بتن و مشبه کردن تهیه شد اما به دلیل مشکلات اجرایی و فنی هزینه بر بود که پس از بررسی مشاور بناست این طرح بازنگری و به روز رسانی شود و پیگیر هستیم طرح جدید با مواد  و مصالحی که به قلعه آسیب نزد اجرا شود.

وی با بیان اینکه مهمترین دغدغه میراث فرهنگی لرستان موضوع قلعه فلک الافلاک است  ادامه داد: با توجه به وضعیت این بنای تاریخی مسوولان باید برای ماندگاری آن توجه بیشتری داشته باشند چراکه بیم آن می‌رود هرلحظه بر حجم شکاف‌هایی که بر بدنه این بنا وجود دارد افزوده و تاریخ قربانی اعتبار شود.

انجام مرمت و احیای مجموعه باغ گلستان براساس الگوهای تاریخی 

مدیر پایگاه قلعه تاریخی فلک الافلاک بیان کرد: سال ۹۷ پس از تملک باشگاه افسران در محوطه قلعه، مرمت و حفاظت مجموعه، خواناسازی و آسیب شناسی صورت گرفت و الحاقات، ساماندهی نمای سیمانی و ساختمان های ناهمگون با مجموعه و استحکام بخشی باشگاه افسران مطابق الگوی اولیه انجام شد.

ابراهیمی افزود: بهسازی چشمه گلستان با ایجاد ۱۴ فقره زهکش با مصالح استاندارد انجام، آب به کانال های مجموعه هدایت شد و محوطه سازی و بهسازی پنج هزار مترمربع مجموعه با استفاده از الگوها و طرح قبلی صورت گرفت.

وی اظهار داشت: استخر باغ گلستان نیز با مساحت ۹۰۰ متر مربع با لایروبی و احیای دیواره ها وکانال های قبلی و سنتی به این مجموعه افزوده و احیا شده است.

برچسب‌ها میراث فرهنگی قلعه فلک الافلاک لرستان

منبع: ایرنا

کلیدواژه: میراث فرهنگی قلعه فلک الافلاک لرستان میراث فرهنگی قلعه فلک الافلاک لرستان قلعه فلک الافلاک قلعه تاریخی بنای تاریخی میراث فرهنگی استحکام بخشی مقاوم سازی دوره قاجار صورت گرفت انجام شده انجام شد طی سال

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۲۵۷۹۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار هواشناسی درباره وزش باد شدید در تهران

به گزارش جام جم آنلاین، اداره کل هواشناسی استان تهران امروز شنبه ۱۵ اردیبهشت همچنین از احتمال خسارت به تجهیزات شهری و برون شهری از جمله سقوط بنر و تابلوهای تبلیغاتی، داربستها و سازه‌های موقت، سقوط اشیا از ارتفاعات و شکستن نهال ها و درختان کهن سال، در مناطق مستعد خیزش گردوخاک، کاهش شعاع دید و کاهش کیفیت هوا بر اثر وزش باید خبر داد.

هواشناسی استان تهران همچنین به احتیاط در تردد جاده ای، اطمینان از استحکام سازه‌های موقت، احتیاط در فعالیت‌های کوهنوردی، احتیاط در فعالیت های عمرانی، عدم استقرار در مکانهای مرتفع مانند داربستها، اجتناب از پرواز گلایدر و هواپیماهای سبک، احتیاط در عبور و مرور و عدم پارک خودرو در حاشیه ساختمانهای نیمه کاره و درختان کهن سال، عدم سم یا محلول پاشی باغات و مزارع و اطمینان از استحکام پوشش گلخانه ها و استفاده از قیم برای نهال ها توصیه کرد.